Smakelijke bouillabaisse in de Waag
'Mensen opzwepen een kick'
Cultuur Kunst
Weer top voorstelling
van Truus Bronkhorst
Indrukwekkende butodans Ariadone
Solo Theo Maassen is veelbelovend
seMdiaaar
1JZATERDAG 29 JANUARI 1994
Foto's van Cecil Beaton
den haag Museum Paleis Lange Voorhout in Den Haag toont
van 12 februari t/m 13 maart foto's van Cecil Beaton (1904-
1980). Van deze Britse society-fotograaf en ontwerper van thea
terdecors worden in totaal 135 foto's getoond, waarvan 28 zoge
noemde vintage prints. Aan de orde komen zelfportretten, socie
ty, Hollywood, oorlog, kunst en literatuur. Speciale hoofdstuk
ken worden gewijd aan Greta Garbo en de jaren zestig. Beaton
was ook hoffotograaf. De tentoonstelling heet 'Fair Ladies and
Gentle Men'. In hetzelfde museum is in dezelfde periode 'De to
venaar heeft getoverd' te zien, een expositie van atelierfoto's van
de schilder Jurjen de Haan.
Franse grafiek uit de 19de eeuw
den haag Onder de titel 'Voyages Romantiques' exposeert het
Haags Gemeentemuseum van 5 februari t/m 20 maart Franse
grafiek uit de 19de eeuw. Aan de hand van 120 litho's en etsen
wordt een beeld gegeven van de reizen die de Franse kunste
naars in de vorige eeuw vooral in hun land en naar Italië maak-
Robbert Ritmeester toont 'Delen van een overzicht'
recensie maarten e
n volkslied' door Truus Bronkhorst.
Gezien 28/1 LAKtheater Leiden. Nog te
en 29/1 LAKtheater 20 30 uur.
Er zijn maar weinig dansers of
danseressen in Nederland die
zo'n consequente lijn'in hun
opeenvolgende voorstellingen
ontwikkelen als Truus Bronk
horst. De solovoorstellingen die
en aantal jaren geleden
maakte hadden iets provo-
cèrends. Ze ging haar eigen weg
en deinsde er niet voor terug
het publiek te schokken. Gelei
delijk werden haar voorstellin
gen minder hard, bespiegelen-
meer naar binnen gekeerd.
Thema's uit haar persoonlijk le-
als danskunstenares bracht
naar voren. Eenzaamheid,
het wankele gevoel dat ze had
bij de triomfen die ze op het to
neel beleefde, het gevoel een
koningin en tegelijk een marte
lares te zijn verwerkte ze over
tuigend in haar voorstellingen.
'Klein volkslied' sluit hierop
n en is weer een absolute top
per. Vijf kwartier neemt ze het
publiek mee in een wereld van
eenzaamheid en angst. Haar
bewegingen zijn zuiver en een
voudig en worden met een fe
nomenale precisie uitgevoerd.
Geen enkel gebaar maakt ze al
leen maar om iets moois te la
ten zien. Alles staat in dienst
van wat ze uit wil drukken. Het
is een balanceren tussen krach
tig, beheerst dansen en bezwij
ken. Ze maakt vuistgebaren,
vloer en schietbewegingen naar
het publiek, maar telkens blijkt
de kracht die ze nodig heeft om
zich staande te houden te groot
te zijn. Een passage die ze sa
men met danser Mare Vanrunxt
danst is een veilig intermezzo.
In de slotscène trekt ze boks-
handschoenen aan en maakt ze
triomfgebaren. Vol opgeblazen
kracht beweegt ze. Gebaren uit
het begin komen iets grotesker
terug, maar zonder dat de sub
tiliteit verloren gaat. Ook uit de
ze stroom van kracht wordt ze
weggeslingerd en als ze uitge
schakeld op de vloer ligt, is een
aangrijpende voorstelling ten
einde.
De nieuwste tentoonstel
ling in de Waag lijkt op een
soep waarin ingrediënten
van een onwaarschijnlijk
uiteenlopend karakter zijn
verwerkt. Het is een sma
kelijke bouillabaisse van
rariteiten die varieert van
foto's van satellieten, ob
servatoria en bibliotheken
tot een 19e eeuwse bad
kuip. Voorts zijn er neo
klassieke sculpturen en een
stel quasi-wetenschappelij-
ke instrumenten.
leiden onno schilstra
Het brein achter deze uitstalling
heet Robbert Ritmeester. Hij
komt uit Amsterdam en is 35
jaar. Als kleine jongen, zo vertelt
hij, hield hij zich bezig met on
derwerpen die zelfs de meeste
volwassenen boven de pet gaan.
Hij nam deel aan astronomie-
kampen en schepte plezier in
het maken van wiskundige be
rekeningen. Verrassend genoeg
vond hij, eenmaal volwassen
geworden, zijn roeping niet in
de wetenschap. Hij werkte een
poos in het kindertheatercircuit
en besloot later een opleiding te
gaan volgen aan de Rietveldaca
demie. Direct na het behalen
van zijn diploma staakte hij zijn
theaterwerk om zich te vestigen
als beeldend kunstenaar.
„Ik ben gestopt met het thea
ter omdat ik mij als beeldend
kunstenaar sneller kan uiten",
zegt Ritmeester. „Als ik vroeger
een plan had voor een voorstel
ling, dan kon het nog drie jaar
duren voordat het werd uitge
voerd. Nu kan ik mijn ideeën
ogenblikkelijk in beeld omzet
ten." De affiniteit met theater
klinkt nog wel door in zijn beel-
Ariadone met 'Le language du Sphinx'.
recensie dick van teylingen
Ariadone Le langage du sphinx. Choreo
grafie Carlotta Ikeda Muziek: Osama
Goto. Gezien op 28 januari in de Leidse
Schouwburg.
Buto is een moderne dansvorm
ia de oorlog in een geha
vend Japan werd geboren en al
op zeer jeugdige leeftijd zo'n
schandaal veroorzaakte, dat
verbanning naar de subcultuur
van de avant-garde niet te ver
mijden was. Dat gebeurde in de
jaren vijftig, toen tijdens een
butovoorstelling een man tus
sen zijn dijen een kip wurgde en
'ervolgens blijk gaf van eroti
sche belangstelling voor een
jongen. Ariadone, het in Frank
rijk gevestigde butogezelschap
Carlotta Ikeda, ging gisteren
veel minder ver, maar piettemin
getuigde het van lef om 'Le lan
gage du sphinx' naar de Leidse
Schouwburg te halen.
Die moed werd beloond met
een goed gevulde zaal, een en
thousiast publiek en een prach
tige voorstelling. Ariadone be
staat uit zeven danseressen, van
wie de grote technische beheer
sing en de heftige, maar steeds
gecontroleerde expresssieve
kwaliteiten direct opvallen. Ze
zijn kalkachtig wit geschminkt,
identiek gekapt en ook naar be
weging zo'n eenheid dat
groepsscènes als een bijna ano
nieme eenheid overkomen. So
lo's zijn meestal voor de leidster
van de groep, Carlotte Ikeda,
over de vijftig, maar krachtig, vi
taal en boeiend.
Bij de karakterisering van bu
to vallen vaak termen als heftig,
wreed, mystiek, extreem en
schockerend. Veel van die kwa
liteiten zijn in Le langage du
de t
i of r
door Theo Maassen Regie Martijn Bouw-
Gezien 28/1 (landelijke première)
Kapelzaal, Lelden.
'Mijn vriendin heeft me bedro
gen. Vorige week vertelde ze dat
was vreemdgegaan. Maar dat
is niet waar'. Grappen ver
klappen mag eigenlijk niet.
Toch moet één uitzondering op
die regel hier even toegestaan
djn, want deze dubbele bodem-
grap demonstreert precies het
soort humor waarmee Theo
Maassen zijn publiek regelma
tig op het verkeerde beèn zet.
Dergelijke grappen zijn niet
echt iets bijzonders en scoren
dan ook pas bij een uitgekiende
timing. Als beginnend cabare
tier beschikt Theo Maassen nu
al over een opvallend goede
techniek. Daardoor haalt hij op
timaal effect uit zo'n grap. Met
ogenschijnlijk gemak vult hij
ontspannen babbelend zijn
tweemaal drie kwartier. Dat is
niet gering, en in zoverre is de
wat obligate kwalificatie
'veelbelovend' zonder meer van
toepassing.
HUIL MAAR
vraag maar...
■de kindertelefoon!
BEL06-0432;
dende werk, dat in veel gevallen
doet denken aan decorstukken.
Maar de belangrijkste plaats is
weggelegd voor zijn aloude fas
cinatie met wetenschap. Dat is
het belangrijkste thema. Hij
zoekt naar de verbanden en de
verschillen tussen de nogal uit
eenlopende werelden van kunst
en wetenschap en laat zien wat
er gebeurt wanneer een kunste
naarsoog naar de wetenschap
kijkt, en tevens wat er gebeurt
wanneer een kunstenaar zelf
wetenschappelijke
ten gaat ontwerpen.
Ritmeesters werk doet den
ken aan Leonardo da Vinei en
Panamerenko. Maar waar die
twee steeds hebben geprobeerd
om apparaten te maken, die
ook werkelijk zouden kunnen
werken, daar streeft Ritmeester
hooguit naar het creëren van
een illusie van functionaliteit.
Het wetenschappelijke uiterlijk
van zijn werk gebruikt hij als
metafoor. „Wetenschap zoekt
r waarop de wereld in elkaar zit, kunst zoekt naar de n
naar de manier waarop de we
reld in elkaar zit, kunst zoekt
naar de manier waarop de we
reld in elkaar zou moeten zit
ten," stelt Robbert Ritmeester.
Door zijn werkwijze - het
vermengen van kunst met we
tenschap - laat hij niet alleen
het verschil zien tussen beide,
maar ook de overeenkomst. Zo
toont hij op een behoorlijk ge
loofwaardige manier hoe de we
tenschappelijke zowel als de
kunstzinnige fascinatie voor de
onmetelijkheid van het univer
sum en de wens om dat te
doorgronden, voortkomen uit
eenzelfde verlangen naar gees
telijke verlichting. Zoals de spi
rituele verheffing die een kunst
werk teweeg brengt meestal
slechts van korte duur is, zo is
ook de kennis, bijeengebracht
in de talloze wetenschappelijke
publikaties per definitie onvol
ledig. De mens is slechts in staat
om de wereld waar te nemen in
fragmenten. De tentoonstelling
van Ritmeester heeft dan ook de
zeer toepasselijke titel 'Delen
van een overzicht'.
Leidraad
Met de tentoonstelling van Rob
bert Ritmeester (29 januari tot
en met 6 maart) gaat een nieuw
seizoen in de Waag van start.
De programmering in de Waag
is nu voor het eerst geheel on
der supervisie van het Centrum
Beeldende Kunst tot stand ge
komen. Evenals in voorgaande
jaren zal aan de hand van een
vast thema een reeks exposities
worden gepresenteerd. Dit jaar
staat de relatie tussen kunst en
wetenschap centraal. Maar vol
gens CBK-stafmedewerkster Ni
cole Roepers zal het thema
minder op de voorgrond staan
dan voorheen, en meer als 'lei
draad' gehanteerd worden. Op
het programma staan onder
meer tentoonstellingen van
kunstenaars die zich laten in
spireren door wetenschappelij
ke archieven, naast een exposi
tie waarin technologie centraal
staat. Behalve de thematische
reeks wordt door het CBK ook
meegewerkt aan een internatio
nale tentoonstelling die zal wor
den samengesteld door een
gast-curator. Een ander project
dat buiten de reguliere pro
grammering van de Waag valt is
getiteld 'De Hollandse Tuin'.
Het gaat hier om een meervou
dige opdracht voor kunstwer
ken in tuinen, verstrekt door het
CBK. De Waag, weliswaar geen
tuin, zal ook worden betrokken
in dit project, waarover binnen
kort meer bekend zal worden
gemaakt.
Robbert Ritmeester 'Delen
van een overzicht', te zien: 29
januari t/m 6 maart in De
Waag, Aalmarkt 21, Leiden,
woe t/m za 12-17 uur, zo 13-17
FOTO G. BRIAND
sphinx ook terug te vinden,
maar ze worden afgewisseld
met relativerende, soms humo
ristische passages. De sfeer i
stukken verschilt sterk,
contrasten tussen langzame,
vloeiende bewegingen en
krampachtige uitbarstingen ko
men vaak terug. In de voorstel
ling is tot in de details perfectie
nagestreefd (de belichting is
adembenemend mooi en zelfs
het buigen is een choreo-
gemaakt), die dankzij
het mooie en gevarieerde bewe
gingsmateriaal niet tot steriliteit
leidt. Opk als je weinig kunt
navoelen van begrijpen met je
voetzolen, het door dans ophef
fen van de scheiding tussen li
chaam en ziel en kritiek op Ja
panse normen, komen de
kracht en kwaliteit van Ariado
ne over.
Zijn programma
dingen' is van begin tot eind
onderhoudend. Dat speelt hij
helemaal in zijn eentje klaar.
Een heel sterk punt, ook al zit er
een keerzijde aan de medaille.
De opzet is dermate sober dat
het wel eens een zwaktebod zou
kunnen gaan lijken. Een caba
retprogramma zonder één noot
muziek bijvoorbeeld komt kaal
over.
Bovendien zou het Paul de
Leeuw-effect in zijn nadeel
kunnen keren. Ook Theo Maas
sen durft zijn publiek brutaal te
bejegenen. Direct op iemand
uit de zaal spelen, blijft dubieus
en gemakkelijk. Aan een jonge
dame op de eerste rij vragen, of
ze tevreden is over het naspel
van haar vriend. Het schijnt te
mogen - maar of het kwaliteits
humor is, is een andere vraag.
Jong talent in
seniorenorkest
recensie susanne lammers
Concertdoor het Jeugd Symphonie
Orkesten Oegstgeest o.l.v Johan Top.
Elgar, Mendelssohn, Dvorék,
Volgend jaar vieren ze hun
lustrum in de Stadsgehoor
zaal van Leiden. Dit jaar ga
ven ze hun Koninginnecon-
cert nog in de Willibrordkerk
Er zit bepaald jong talent
in het seniorenorkest, waar
van de leeftijd tussen de 14
en 20 jaar ligt. Onder leiding
van Johan Top liet men ho
ren wat men kon.
De junioren (12 tot 16 jaar
oud) verzorgden het pro
gramma voor de pauze. De
programmering voor dit jon
ge orkest was hier en daar te
hoog gegrepen, maar de hei
lige ernst waarmee het de
stukken aanpakte, maakte
veel goed.
De vertolking van Bach
klonk erg zwaar, gedragen, al
te statig misschien. De vierde
mars uit Elgars Pomp and
Circumstance lag wat meer
op tempo. Het eerste deel
van Dvoréks negende symfo
nie 'De nieuwe wereld' diri
geerde Top heus te lang
zaam. Maar de junioren de
den enorm hun best.
Na de pauze begon het se
niorenorkest enthousiast met
het allereerste stukje van R.
Strauss' Also sprach Zara-
thustra. Hoewel het een
beetje vreemd is om het bij
de eerste maten te laten,
maakte dit een goede indruk.
Met het onbekende High
Places van M. Mauldin liet
men ten volle zien waar men
toe in staat is. Energiek klonk
het eerste en derde deel, de
hoogten, ingetogen het twee
de.
Ook de senioren hadden
werk van Edward Elgar op
het repertoire. In zijn
Chanson de matin speelde
de concertmeesteres een so-
lootje, dat deed verlangen
haar vaker alleen te horen.
Het pièce de résistence
was de ouverture 'Ruy Bias'
van F. Mendelssohn. Uitste
kend gespeeld. Krachtig, met
vaart, goede balans, juiste
dynamiek en lekker gillende
violen.
Zowel de junioren als de
senioren eindigden met mo
dem Amerikaans repertoire.
De junioren vertolkten hoog
tepunten uit de musical 'The
Wizzard of Oz'. Het koper
van de senioren mocht schit
teren met delen uit
Gershwins opera 'Porgy and
Bess'. Gespeeld in de geest
waarmee het oorspronkelijk
geschreven is, symfonisch
dus. Swingen deed het pas
echt bij de toegift: het Theme
of the Pink Panter, met Top
in regenjas als inspecteur
Clouseau.
Leidse zangeressen Danielle Mulder en Ingrid Mank van Indigo:
leiden «job boot
„We willen wel als band gezien
worden. Hoewel we ons vooral
als twee zangeressen presente
ren. Dat komt, omdat voor een
band in dit land nu eenmaal te
weinig werk is om alle bandle
den aan een fatsoenlijk inko
men te helpen. Zeker met zo'n
grote bezetting als wij kennen:
tien muzikanten en een achter
grondkoor van drie zangeres
sen. Dat is armoede, hoor."
Daniëlle Mulder (24) en In
grid Mank (25) kennen elkaar al
van de middelbare school in
Leiden. Nu komen ze elkaar re
gelmatig tegen in de gangen
van het Rotterdams Conserva
torium, waar ze allebei de oplei
ding lichte muziek volgen. Da
niëlle is in haar eindexamen-
jaar, Ingrid heeft nog enkele
studiejaren voor de boeg. Intus
sen besteden de twee zangeres
sen ook veel aandacht aan hun
groep: Indigo.
Kort voor de jaarwisseling
verscheen hun eerste CD onder
de titel Make our day'. Met de
single 'Give love a try' gaat het
de goede kant op. In hitparade
termen gesproken: het plaatje
stijgt elke week en rukt op naar
de hogere regionen van de na
tionale hitparade. „We zijn er
reuze trots op, dat het ons is ge
lukt om een hit te scoren", on
derstreept Daniëlle Mulder.
Indigo heeft al eerder van
zich doen spreken. Het pla-
tendeduut dateert van april
1992. Dat gebeurde met het
nummer 'Dim the light and put
on some Barry White', dat een
vette knipoog naar het repertoi
re van zanger Barry White be
vatte. De opvolger Head over
heels' was mooi gezongen,
maar sloeg de plank finaal mis.
Hetzelfde lot overkwam het
liedje 'Everyday is the first day
of your life', dat in de tipparade
bleef steken.
Indigo wordt van liédjes voor
zien door een gelouterd compo
nist en tekstschrijver: Peter de
Wijn. De Wijn schreef de vele
hits van Gerard Joling, waaron
der zijn wereldhit 'No more bo
leros' en voorziet ook zijn le
venspartner zangeres G'Race
van pakkende popliedjes.
„Via onze huidige manager
zijn we in contact gekomen met
Peter de Wijn", vertelt Daniëlle
Mulder. „Peter was op zoek
naar een damesduo, voor wie
hij al enkele liedjes op de plank
had liggen. We zijn gaan praten
en het klikte. We hebben onze
muzikale ideeën uitgewisseld.
Wij zijn nogal soul-gericht. Pe
ter is vervolgens aan de slag ge
gaan. Na enige tijd kwam hij
met zijn speciaal voor ons ge
schreven of aangepaste liedjes
op de proppen. En daar waren
we meteen van onder de in
druk."
Zowel Ingrid Mank als Da-
Daniëlle Mulder en Ingrid Mank: „We zijn er ri
niëlle Mulder hadden vroeger
maar één vurige wens: zangeres
worden. Dat is in hun geval uit
gekomen. Ze zingen al vanaf
hun middelbare schooltijd in al
lerlei bandjes. Jazzbandjes had
den de voorkeur van Daniëlle.
„Maar ik heb ook in een musi
cal op de middelbare school ge-
zongeh. Eigenlijk heb ik in de
schooljaren alles aangepakt wat
interessant was, waardoor ik er
varing kon opdoen."
Ook samen hebben Ingrid en
Daniëlle al voor de start van In
digo vaak op het podium ge
staan. „We hadden zelfs een ei
gen naam: I.D. Way. Die initia
len slaan op onze voornamen.
Maar de platenmaatschappij
vond dat geen welluidende
naam voor een popgroep. De
telefoniste van Phonogram
kwam met Indigo aanzetten.
Dat klonk ons meteen als mu
ziek in de oren. Verder moet je
er geen dieper liggende beteke
nis achter zoeken."
De band, want Daniëlle en In
grid willen niets liever dan met
een band op het podium staan,
is al veelgevraagd. De huidige
hitsingle 'Give love a try' doet
daar nog een schepje bovenop.
Bij het management komen bij
na dagelijks verzoeken voor op
tredens binnen.
„Optreden voor publiek is na
tuurlijk ook het allerleukste dat
er bestaat in dit vak. Om men
sen in de zaal met jouw muziek
te amuseren en op te zwepen.
Dat is de kick.
Spiegelwanden
Spiegels op maat
Spiegels met lijst
Glazen meubelen
Vitrines
Tafels volgens model
GLAS EN SPIEGELS
Motief stralen
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 21 80 55