'Het gaat ons om de muziek'
4
Hongaarse graficus exposeert in Galerie Zichy
Cultuur Kunst
Stakerige verticalen van Hans de Bruin
Onbekende brieven
Du Perron ontdekt
Schikking Jackson kan
leiden tot meer claims
WOENSDAG 26 JANUAR11994
nrijsdam. 071-356472
LVC-concert Dead Head afgelast
leiden Het concert dat Dead Head aanstaande zaterdag in het
LVC zou geven gaat niet door wegens ziekte van de drummer.
Maar liefst drie Nederlandse deadt metal bands zullen de leegte
opvullen: Mourning, Ceremony en Beyond Belief. Aanvang:
21.45 uur.
Exposities in de regio
leiden Ate Klein exposeert van 28 januari tot en met 8 maart
zijn veelkleurige schilderijen en gouaches in het Diaconessen-
huis in Leiden. In de bibliotheek van Hillegom tonen joke en
John de Man de hele maand februari hun pentekeningen en
aquarellen. In de foyer van het Parktheater in Alphen aan den
Rijn zijn tot en met 25 februari schilderijen te zien.van Maritza
Marbus. Wim Hoogstraten toont tot 10 maart litho's, met als
thema de sport, en acrylschilderijen in het Leeuwenhorst Con
gres Centrum te Noordwijkerhout. Verpleeghuis Leythenröde in
Leiderdorp exposeert t/m 23 februari schilderijen van Lydia
Brons-May. In restaurant Bernsen, aan de Breestraat in Leiden,
hangen tot 8 maart de etsen van Marja de Bock. Beschilderde
dakpannen van Jaap Reedijk zijn tot en met 7 maart te zien in
het St. Elisabeth Ziekenhuis in Leiderdorp.
Cursus over kunststeden in Italië
leiden De kunsthistorica mevr. P.D. Friederich-Kuenen begint
op 1 februari met een ctlrsus over 'Kunststeden in Noord-Italië'.
Deze met dia's geïllustreerde lezingencyclus bestaat uit vijf les
sen die worden gegeven, op de dinsdagmiddag, in de Kapelzaal
van het K&O-gebouwaan de Oude Vest 45. Inschrijvingen bij K
&0: tel. 071-141141.
Theo Capel in Literair Café Alphen
alphen aan den run Theo Capel, auteur van misdaadverhalen en
hoofdredakteur van het blad Thrillers Detectives wordt mor
genavond door Gerda Verduijn geïnterviewd in de bioscoopzaal
van Expressie '70 aan de Cornelis Geellaan 2 in Alphen aan den
Rijn. Aanvang: 20.30 uur.
Cursussen in museum van oudheden
leiden In het Rijksmuseum van Oudheden, aan de Steenstraat
in Leiden, beginnen dit voorjaar weer een aantal cursussen voor
iedereen die geïnteresseerd in in oude cultuurschatten., Voor in
schrijving en informatie over de cursussen kunnen belangstel
lenden zich wenden tot Rita Doop, tel. 071-163178.
Gratis bus naar 'Het Zwanenmeer'
leiden/den haagHet Russisch Ballet St. Petersburg en solisten
van het wereldberoemde Kirov Ballet brengen op maandag 7 fe
bruari 'Het Zwanenmeer' van Tsjaikovsky op de planken van AT
&T Danstheater in Den Haag. Toegangskaarten zijn verkrijgbaar
bij het Uitbureau van K&O, aan de Oude Vest 45 in Leiden. Voor
deze voorstelling heeft K&O ook gratis busvervoer naar het
Haagse theater geregeld.
m
Rosenberg Trio, zaterdag in Katwijk, wil geen etiket opgeplakt krijgen
Enkele maanden geleden
hadden ze nog een jamses
sie met Nigel Kennedy op
de 57ste verdieping van
een duur hotel in New
York. Op het laatste North
Sea Jazz Festival vormden
ze een van de sensaties.
Sinds oktober zijn ze bezig
met een tournee van maar
liefst acht maanden door
Nederland die hen aan
staande zaterdag naar
Tripodia in Katwijk brengt:
The Rosenberg Trio.
baarn els smit
De sneltreinvaart waarmee de
carrière van het trio drie jaar ge
leden van start ging is er nog
lang niet uit. Want ook het bui
tenland lonkt. Naar verwachting
zullen Stochelo, de sologitarist,
en zijn neven Nous'che, de
ritmegitarist, en Nonnie, de
bassist, dit jaar nogal wat tijd
spenderen in de Verenigde Sta
ten en Duitsland.
'Hot Club de France, aange
vuld met jazz, met een knipoog
naar de flamenco' heet het als
wordt gesproken over hun mu
ziek. Als het beestje maar een
naam heeft, want het is voorna
melijk hun eigen stijl die ze ge
drieën brengen. Waarom eigen
lijk een tournee? Je zou zeggen
dat ze werk genoeg kunnen krij
gen buiten de theaters om.
Nonnie: „Als je veel door het
land reist, ontmoet je veel men
sen. Er is veel contact met het
publiek. Dat vinden we fijn. Het
begint al voor de voorstelling.
Dan wordt de zaak op de bühne
opgebouwd en dan staan we al
te kijken door een spleetje in
het gordijn: zijn er mensen ge
komen, zitten ze al? Je voelt dat
de mensen iets verwachten en
daardoor krijg je zelf ook drang
om iets te presteren."
Zigeunermuziek
Welbeschouwd is het sinds 1990
onwaarschijnlijk hard gegaan
wat betreft de populariteit van
The Rosenberg Trio: het buitenland lonkt.
FOTO PETER SMULDERS
het trio. Stochelo: „We hebben
dat zelf allerminst voorzien. Ik
was met Nous'che in 1990 op
een festival in Saumois sur Sei
ne. Daar traden giganten uit de
zigeunermuziek op. Wij moch
ten ook iets spelen, als pauzen
ummer. We hadden niet eens
een naam. Toen hebben we het
geluk gehad dat in de zaal ie
mand van een Noorse platen
maatschappij zat en die was zo
onder de indruk dat hij ons
heeft gecontracteerd.
„De opnamen voor onze eer
ste cd hebben we gemaakt in
Studio '88 en de directeur daar
van, die ons hoorde bij de op
namen, raakte zo enthousiast
dat hij de cd ook in Nederland
wilde uitbrengen. Dat was na
tuurlijk hartstikke leuk. Niet al
leen voor ons, maar ook voor
die Noorse jongen, want hij had
maar een heel klein maatschap
pijtje."
Nonnie: „Natuurlijk bestond
de cultuur van muziekmaken
bij de zigeuners al heel lang. Wij
zijn stuk voor stuk ook met mu
ziek opgegroeid. Onze vaders
hadden alle platen van Django
Reinhardt. Zij vonden het
mooie muziek en bovendien
was Django een zigeuner. Ze
waren er trots op dat iemand
van hun het zo ver had ge
schopt."
Stochelo: „Wij hebben onszelf
nooit als zigeunermuzikanten
gepresenteerd. Pas later, toen
we zo bekend werden, werd
daarop de nadruk gelegd. Niet
dat we daar tegen zijn, alleen:
het gaat ons in de eerste plaats
om de muziek."
Nonnie: „Wat heb je er nu
aan het etiket zigeuner te krij
gen opgeplakt? Ik ben er trots
op dat ik zigeuner ben, zoals
een ander trots is dat hij Neder
lander is of Duitser of wat dan
ook. Maar je moet vooral niet te
trots worden, want dat is de
bron van veel ellende. Je hebt
overal goede mensen en slechte
Maar als je eenmaal
bepaalde groep een etiket
kunst
recensie irene van beveren
Expositie, schilderijen van Hans de Bruin.
Te zien: tot 13/2, wo. t/m za. 12-17, do
19-21, zo. 13-17 uur, Centrum Beeldende
Kunst, Hooglandse Kerkgracht 19-21, Lei-
Zeven jaar geleden maakte de
VPRO een documentaire over
een van Dqitslands belangrijk
ste schilders, Georg Baselitz, tij
dens zijn bezoek aan Neder
land. Daarbij werd hij in contact
gebracht met de Leidenaar
Hans de Bruin in diens toenma
lige atelier aan de Rijksacade
mie voor Beeldende Kunsten in
Amsterdam.
Een videoregistratie van het
gesprek tussen de beginnende
en de gevestigde kunstenaar
wordt op verzoek vertoond in
het CBK, waar De Bruin recent
werk exposeert: naast een enke
le tekening bestaat dat uit kleu
rige schilderijen van geabstra
heerde bomen. En dat verschilt
van het werk uit 1987. Toen wa
ren het brieven die, voor zover
de opname laat zien, bestonden
uit donkere vlakken met enkele
lijnen.
Wijzend naar een 'brief legt
De Bruin uit aan Baselitz dat hij
het moeilijk vindt de beelden in
zijn hoofd vorm te geven en dat
het werken met kleur hem ook
niet al te makkelijk af gaat.
Kleuren zijn hem te agressief. Je
ziet Baselitz zoeken om zijn kri
tiek vriendelijk te formuleren.
Goed De Bruin is bescheiden,
introvert. Maar Baselitz vindt
het lui, of nee, zo neemt hij zijn
wat al te straffe woord terug: hij
vindt het te gemakkelijk om al
leen maar donkere vlakken met
vrijwel niets te schilderen. Ge
voelens mogen best getoond
worden. Ze geven het werk
kracht. De Bruin luistert aan
dachtig. Einde filmpje.
Waarom De Bruin deze vidio
vertoond wil hebben, is mij een
raadsel. Het kan toch niet pret
tig zijn om kritiek van jaren te
rug te vertonen bij je jongste
werk. Ook al is die kritiek op
bouwend. Het enige dat ik kan
bedenken is dat De Bruin op
een wel dappere, maar toch
enigszins masochistische ma-
G'abor Rosk'o: 'Geen kunstenaar kan zonder God'
onnoschilstra
'Omnis festinatio ex parte dia-
boli est', oftewel: alle haast
komt van de duivel. Die plechti
ge Latijnse woorden staan te le
zen op de omslag van het
'Psalmboek: tussen Rood en
Groen' van de Hongaarse grafi
cus G'abor Rosk'o. Afgelopen
zaterdag werd in de Leidse Ga
lerie Zichy het eerste exemplaar
van dit boek, dat bestaat uit een
serie etsen met een Neder
landstalig onderschrift, uitge
reikt aan de vertaler van Hon-,
gaarse literatuur Henry Kam-
mer. Tevens werd een tentoon
stelling met tekeningen van
Rosko geopend. Het 'psalm-
oek' is opgedragen aan Neder-
G'abor Rosk'o (36) is een
foonbeeld van bescheidenheid:
'sober gekleed, behoedzaam for
mulerend, in gebroken Engels.
„Ik heb een diploma Russisch,"
vertelt hij. „Verplicht gehaald
op school. Ik herinner me te
genwoordig alleen nog het alfa
bet. Jammer, want Russisch is
'een mooie taal."
Klimaat
Beter thuis is hij in West-Euro
pa. Al zo'n tien jaar neemt hij er
deel aan exposities. Onmiddel
lijk na de openstelling van de
jgrenzen in 1989 ging hij op reis
en belandde nog datzelfde jaar
in Eindhoven. Sindsdien is hij
bovendien nog in Oostenrijk,
Italië en Frankrijk geweest. In
een interview met NRC Han
delsblad verklaarde hij destijds
zelfs te overwegen om naar een
vu;i die kilden te emigreren,
maar daar is het tot op heden
niet van gekomen.
„Het is moeilijker geworden
om je in andere Europese lan
den te vestigen," zegt hij.
„Daarnaast is het culturele kli
maat in Hongarije inmiddels in
teressanter geworden. De
vluchtelingen uit Joegoslavië le
veren daar een belangrijke bij
drage aan. En verder blijft
Hongarije mij toch boeien, als
een land op de grens tussen
Oost en West. Dat komt, denk
ik, zeker tot uitdrukking in mijn
tekeningen en grafiek.
Inderdaad zie je bij G'abor
Rosk'o een opmerkelijke syn
these van een dromerig, Oost-
Europees aandoend sprookjesi
dioom, gecombineerd met een
meer westers soort rationalis
me. In zijn 'Psalmboek' combi
neert hij afbeeldingen van ge
heimzinnige machines met
poëtische teksten en lijkt daar
mee iets over 'the ghost in the
machine' te willen uitdrukken.
In zijn pentekeningen, allemaal
op het zakelijke A4-formaat, fi
gureren sprekende dieren, de
duivel en centauren, zij het
dikwijls in een ironische of sar
castische context.
Duivels
„Ik werk vanuit de traditie,' al
dus Rosk'o. 'Maar ik kan me
niet onttrekken aan wat er om
me heen gebeurt. Ik wil snel en
emotioneel kunnen reageren op
de wereld. De moderne maat
schappij interesseert me even
zeer als zogenaamd 'primitieve'
cultuur. Ik zoek een balans tus
sen uitersten. Dat betekent dat
7^
t.
G'abor Rosk'o: „Het
waarop ik een idee krijg, beleef ik zonder meer als een religieuze ervaring.
ik mezelf nu eens bewust moet
openstellen voor indrukken,
dan weer afsluiten. Ik heb in
Budapest een poos geleefd als
een monnik, daarna ben ik gaan
reizen. En momenteel heb ik
het gevoel dat ik me weer wat
introverter pioet gaan opstellen,
omdat ik het echt heel moeilijk
vind om de informatiestroom
die er op me afkomt, vooral
over Joegoslavië, nog te kunnen
bijbenen."
Rosko moet niet veel hebben
van ideologieën of dogma's,
maar hij zaJ nooit ontkennen
dat er een soort religieuze over
tuiging ten grondslag ligt aan
zijn werk. Zijn denkbeelden ko
men misschien nog het dichtst
in de buurt van de theosofie. Hij
zegt zich te interesseren voor de
'evolutie van de geest'. „Kunste
naars kunnen niet zonder God,
zonder geestelijke motor. Het
moment waarop ik een idee
krijg, beleef ik zonder meer als
een religieuze ervaring: het ge
voel e'én te zijn met het univer
sum. Kunst U als een soort grote
hebt opgeplakt, dc
goeden onder de kwaden lij
den."
Het publiek in New York rea
geerde heel enthousiast toen
het trio vorig jaar, op uitnodi
ging van de 85-jarige Stephane
Grappelli, in Carnegie Hall op
trad. Nonnie: „We sliepen in
zo'n sjiek hotel. Daar logeerden
ook Sting en Nigel Kennedy. Ni
gel hebben we 's avonds nog
opgezocht en... het klikte
meteen. Die jongen is zo ge
woon, hem gaat het ook alleen
om muziek. Dat is nog een
mooie jamsessie geworden, op
de 57ste verdieping. Da's hoog,
hoor. Ik heb nog gezegd: Ik kan
bijna Petrus een handje geven."
Wassenaarse auteur
Van de Werfhorst
(86) overleden
De auteur Aar van de Werfhorst
is, naar nu pas bekend is gewor
den, vorige week in zijn woon
plaats Wassenaar overleden. Hij
is 86 jaar geworden. Van de
Werfhorst situeerde zijn romans
en novellen vooral in de
Overijsselse Vechtstreek. Tot
zijn bekendste boeken behoren
de romancyclus 'De Eenzame'
en de novelle 'Madame Jatzko-
Frans Weisz
verfilmt roman
Harry Mulisch
amsterdam anp
De cineast Frans Weisz begint
morgen met de opnamen voor
zijn nieuwste speelfilm 'Hoog
ste tijd', naar het gelijknamige
boek van Harry Mulisch uit
1985. Rijk de Gooyer en Kitty
Courbois spelen de hoofdrollen.
Jan Blokker schreef het scena
rio. Komend najaar is de film in
de bioscoop te zien, zo meldt
co-producent René Seegers. De
opnamen vinden de komende
acht weken grotendeels plaats
in en rond Amsterdam. Weisz
maakte eerder de films 'Bij na
der inzien' (voor televisie) en
'Op afbetaling'.
Nederlandse film
dringt door tot
filmfestival Berlijn
De film 'One way ticket to obli
vion' van Collette Bothof is als
enige Nederlandse film uitgeko
zen voor het programma-on
derdeel Panorama van het
Filmfestival Berlijn.
Met deze film studeerde Col-
lette Bothof (1962) vorig jaar af
aan de Nederlandse Film en Te
levisie Academie, afdeling regie
speelfilm. De film, die 24 minu
ten duurt, speelt zich af in een
fictieve wereld en gaat over de
onmogelijke liefde tussen een
blind meisje en een doofstom
me jongen.
nier wil laten zien hoe hij zich
in zeven jaar heeft ontwikkeld
als kunstenaar.
Zoals vermeld schildert hij nu
herkenbare vormen in kleur.
Erg enthousiast kan ik er niet
over zijn. De verf is statisch op
de doeken aangebracht: weinig
kleurmengingen, schaduwwer
king, of details. Daarbij lijken de
kleuren alleen dienst te doen als
verwijzingen naar hetgeen
voorgesteld wordt - dus groen
voor gras en zwart voor een
stam - zonder verder iets te
weeg te hoeven brengen bij de
beschouwer. Dat alles maakt de
bomen tot stakerige verticalen
die, om met Baselitz te spreken,
weinig zeggingskracht bezitten.
leiden/hilversum cees v
De neerlandicus Kees Snoek heeft ruim 50 brieven van de schrij
ver E. du Perron ontdekt. Het gaat hierbij om dertig liefdesbrie
ven die Du Perron in de jaren twintig vanuit Parijs schreef aan
Julia Duboux, de zuster van de kunstschilder Oscar Duboux, en
om Twintig brieven die Du Perron schreef aan de Catalaanse
schilder Pedro Creixams. Als gevolg van de vondst zal de uitgave
van de Verzamelde Brieven van Du Perron worden herzien, zo
laat uitgever Wouter van Oorschot weten. De brieven aan Julia
Duboux zijn door haar erven geschonken aan het Letterkundig
Museum.
In het KRO-programma 'Montaigne' heeft Snoek de vondst
van de brieven vandaag bekend gemaakt. Snoek was niet bereik
baar voor commentaar. Hij reist op het ogenblik door de bin
nenlanden van Indonesië. Programmamaker Thijs Wierema kan
echter wel het een en ander vertellen over Snoeks verheugende
vondst.
„Voor Snoek, die met een biografie van Du Perron bezig is,
kwam deze vondst als een geschenk uit de hemel. De brieven
stammen uit de jaren twintig en juist over die tijd had hij weinig
gegevens. De brieven zijn alle in het Frans geschreven. Die aan
Julia Duboux getuigen van een romantische, dwepende, liefde
voor haar en beslaan een paar jaar. Een affaire met een dienst
meisje maakte een eind aan de relatie met Julia. De brieven aan
Creixams. die een vijftal portretten van Eddy du Perron maakte,
waren in het bezit van diens zoon. Of die brieven ook aan het
Letterkundig Museum zullen worden geschonken, is nog de
vraag. Maar het museum zal in elk geval de fotokopieëen in haar
bezit krijgen."
„Snoek woont in Nieuvv-Zeeland. Daar werkt hij bijna het hele
jaar. En af en toe komt hij voor onderzoek een maand of zo naar
Europa. Hij heeft de brieven aan Creixams op vrij simpele wijze
weten op te sporen. Hij is gaan kijken in het Parijse telefoonboek
en daarin kwamen een aantal Creixams voor. Hij belde tot hij de
zoon te pakken had - et voilé."
Ook in Nederland heeft Snoek nog een aardige nieuwe brief
van Du Perron weten op te sporen. De brief is gericht aan ene
Elisabeth dc Roos, de tante van Du Perron s vrouw. In de brief
schrijft Du Perron op geestige wijze "over de zwangerschap van
zijn vrouw.
FOTO 1AN HOLVAST
rivier, altijd hetzelfde, maar
.toch steeds gevuld met nieuw,
vers water. Alleen als je het juis
te levensrythme hebt, kun je
daar een slokje van krijgen.
Daarom staat er op mijn
'Psalmboek' dat haast des dui
vels is. Maar ik geloof dat ik wat
dat aangaat nog veel moet le-
los angeles rtr/afp/anp
Juridische experts menen dat er
na de schikking van de Ameri
kaanse popster Michael Jackson
in de zaak van beschuldiging
van seks met een nu 14-jarige
jongen meer claims kunnen ko
men van ouders wier kinderen
zijn ranch Neverland bezoch-
Volgens de Newyorkse advo
caat Frank Wohl betekent de
schikking een signaal dat „Jack
son open staat voor business
om deze gevallen te regelen."
Andere advocaten spraken hun
afschuw uil over de schikking.
Raoul Felder, ook in New York:
„Het is walgelijk. Het is een
boodsch9p aan Amerika dat. als
je rijk en beroemd bent, je een
klein beetje van je goud in de
schaal van het recht werpt tot
dat dit naar jouw kant door
slaat. Recht is te koop."
De advocaat' van de jongen,
Larry Feldman verklaarde dins
dag dat „beide partijen het eens
zijn geworden dat de civiele
aanklacht moet worden gere
geld en binnenkort wordt inge
trokken". Hij weigerde te zeg
de rege-
maar in de
werden be-
n 40 miljoen
gen welk bedrag
ling is gemoeid.
Amerikaanse pers
dragen tussen vijf t
dollar genoemd.
Johnnie Cochran, Jacksons
advocaat, bevestigde dat een
schikking is overeengekomen.
Maar hij zei dat dit geen erken
ning van schuld van zijn cliënt
is en dat de zanger zijn on
schuld volhoudt.
