De ANWB reikt tot over de heg van Lubbers ZATERDAG 22 JANUAR11994 Fietsgezelschap is in 112 jaar uitgegroeid tot een miljoenenbedijf Van fietspaden tot baggerspecie, van autowrakken tot smogvoorlichting. De ANWB bemoeit zich ermee, werkt er aan mee, of heeft er in ieder geval een mening over. De ANWB is in 112 jaar uitgegroeid van een sportief fietsgezelschap tot een miljoenenbedrijf annex belangenvereniging waar niemand meer omheen kan. Zelfs de koningin niet. Dus opent Hare Majesteit komende vrijdag de nieuwbouw van het hoofdkantoor in Den Haag. Hoofddirecteur P.A. Nouwen besteedt zelf ie dere week een paar avonden aan telefoneren met leden of het beantwoorden van hun brie ven. foto roland de bruin/np, i het buitenland gestrande vakantiegangers is i de vele taken van de ANWB. KARIN SWIERS De ene ANWB'er zegt dat zijn club in meer dan vierhonderd commissies, instellingen en or ganisaties vertegenwoordigd is. De andere ANWB'er zegt dat het slechts om enige tien tallen werkgroepen, adviesraden en overleg organen gaat. De verwevenheid met de Ne derlandse samenleving is zo groot, dat zelfs de ANWB'ers het niet meer lijken te weten. Drieduizend medewerkers van de ANWB houden zich dag en nacht bezig met het be hartigen van de belangen van ruim drie mil joen leden op het gebied van recreatie, toe risme, verkeer en vervoer. In de meest uitge breide zin van het woord, zoals artikel 3 van de statuten voorschrijft. De ANWB biedt zó veel produkten en diensten aan dat het voor buitenstaanders haast niet meer te omvatten is. Veel leden gaan er dan ook vanuit, dat ze voor alles bij de ANWB terecht kunnen. En de ANWB probeert zoveel mogelijk aan die ver wachtingen te voldoen. Reizen, verzekerin gen, rechtshulp, vaarbewijzen, internationale rijbewijzen, sleepkabels, kinderzitjes, route kaarten en regenpakken. Alles bevindt zich achter hetzelfde loket: dat van de ANWB. Zelfs de omroepen worden dagelijks bestookt met verkeersinformatie vanuit de eigen stu dio's in het hoofdkantoor. Een commerciële nieuws- en actualiteitenzender wordt de vol gende stap. Inmiddels bedraagt de netto-jaaromzet van de ANWB ruim 750 miljoen gulden. En nog is de groei er niet uit. De ANWB wil meer: meer produkten en diensten aanbie den, meer nationaal en internationaal sa menwerken, zoals met de VW-kantoren bij voorbeeld, maar vooral meer leden. De dertig miljoen gulden kostende nieuwbouw bij het hoofdkantoor loopt op al deze zaken vooruit. Het pand is zo groot, dat er voorlopig nog wat ruimten verhuurd moeten worden. Niemand stoort zich overigens aan de ex pansiedrift. De Consumentenbond heeft zich slechts één keer echt kwaad gemaakt op de ANWB en dat was toen de leden ongevraagd een creditcard in de bus kregen. Het was een handig extraatje bij de Reis- en Kredietbrief, zo verklaarde de ANWB onschuldig. Waarop het protest al gauw verstomde en de gebrui kers van de Reis- en Kredietbrief de kaart dus nog steeds ongevraagd toegestuurd krijgen. Tegengas De ENWB, tegenwoordig de Fietsersbond ENFB, die het waagde zich op te richten om dat de ANWB te veel belang hechtte aan de auto, kreeg onmiddellijk een proces aan de broek. De ANWB dwong eerst met succes een naamswijziging af en begon later, op het mo ment dat de ENFB aan belang won in Neder land, samen te werken. Bij de ENFB over heerst tegenwoordig in ieder geval de indruk, dat er naar hem geluisterd wordt. De Kring van Verontruste ANWB'ers is eveneens weer in ruste. De tijd dat honderden 'verontrusten' de provinciale ledenvergaderingen verstoor den, omdat de ANWB te weinig belangstel ling toonde voor het milieu, is voorbij. Niet alleen omdat trouwe ANWB'ers, inclusief het personeel, massaal naar die vergaderingen kwamen om tegengas te geven, maar ook omdat de ANWB hun eisen enigszins heeft De ANWB biedt een enorm assortiment aan folders, brochures en kaarten ingewilligd en meer aandacht aan het milieu is gaan besteden. De ANWB houdt echter niet op bij het die nen van de individuele leden. De ANWB ver tegenwoordigt ook hun gemeenschappelijk belang. Verkeer en vervoer, de mobiliteit, is daarbij aandachtspunt nummer één. Voor die belangenbehartiging heeft de ANWB een speciale afdeling opgezet, waar veertig men sen een dagtaak hebben aan het contact met de overheid, het meedenken en meewerken met de overheid. Of het nu gaat om een brief naar de kamerfracties over de rijksbegroting, of het zitting nemen in een landinrichtings commissie om de aanleg van ruiterpaden door te drukken, niets is de ANWB teveel. Zo dra ergens een plan wordt gelanceerd dat niet in het belang van de leden is, bestookt de ANWB de bedenkers onmiddellijk met brieven, gesprekken, onderzoeken, rappor ten, conceptvoorstellen, alternatieven, rechtszaken, advertenties, of campagnes. Al dan niet in samenwerking met andere (belangen)organisaties. Broeikasprobleem De ANWB is kind aan huis bij diverse minis teries, vooral bij de departementen van ver keer en waterstaat en van landbouw, natuur beheer en visserij. De bond wordt daarom vaak al vroeg bij allerlei plannenmakerij be trokken, zit bij voorbeeld al in een ambtelijke werkgroep, voordat er een wetsontwerp op tafel ligt. De ANWB vraagt daar niet om, de ANWB wórdt ervoor gevraagd. Ook door tal loze provincies en gemeenten. Omdat amb tenaren en politici het contact met de 'gewo ne burgers' verloren hebben en de ANWB volgens diezelfde politici en ambtenaren niet. De bond houdt dat beeld dan ook van harte in stand. Is juist uitermate trots op het contact met de achterban. Hoofddirecteur P.A. Nouwen besteedt zelf iedere week een paar avonden aan telefoneren met leden of het beantwoorden van hun brieven. Bij zó veel contact met de overheid blijft het natuurlijk niet bij eenrichtingsverkeer. Het ministerie van economische zaken heeft de ANWB in 1992 subsidie toegezegd voor het opzetten van nieuwe toeristische auto routes. Het ministerie van buitenlandse za ken verzocht in datzelfde jaar de ANWB ad vies uit te brengen aan Kenya Wildlife Service over het plaatsen van informatiepanelen in de nationale parken langs de kust. Ook is de ANWB gevraagd in vijf van de-zeven perma nente overlegorganen van het ministerie van verkeer en waterstaat zitting te nemen. En dat zijn: verkeersinfrastructuur, waterbeheer en Noordzee-aangelegenheden, verkeersvei ligheid, personenvervoer en oppervlakte delfstoffen. En wie kan dat weigeren? In ieder geval niet de ANWB. Wordt de ANWB om een mening gevraagd, dan wordt die in de meeste gevallen direct gegeven. De visies, standpunten en com mentaren van de ANWB zijn zo op te zoeken in de zestig pagina's tellende bijbel voor in tern gebruik: de standpuntenbundel. Zo vindt de ANWB dat „een zekere mate van fi levorming op de hoofdwegen acceptabel is." Maar de bond wil dat het onderzoek naar het broeikasprobleem „onverminderd wordt voortgezet" en dat „de vervuiler betaalt" bij milieuperikelen. De bundel maakt duidelijk dat de ANWB zich niet alleen druk maakt over de manier waarop hun leden zich voort bewegen. Voor de bond telt ook de lucht die ze inademen, het water dat ze drinken en het water waarin ze zwemmen. De zorg voor de leden is grenzeloos, zo blijkt bij voorbeeld uit het standpunt over de kwaliteit van het op pervlaktewater. „De ANWB pleit ervoor dat de Europese Gemeenschap er bij de lidstaten cees zorn/npa op aandringt de desinfectie van gezuiverd af valwater met chloorbleekloog te verbieden en te vervangen door een desinfectie die ook de entero-virussen doodt of inactiveert." Tsja. Lange historie Hoe heeft het ooit zover kunnen komen? De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft een lange historie van belangen behartiging achter de rug. De bemoeienis van de bond met de toestand van de wegen begon al in 1889, toen een 'Propaganda Commissie voor Wegenverbetering' in het le ven werd geroepen. Op het programma ston den de aanleg van fietspaden, het afkopen van tolrechten en het plaatsen van waarschu wingsborden op de hobbelige wegen. De ANWB was in die tijd, ook al waren er inmid dels een paar automobielen op de wegen ge signaleerd, uitsluitend een bond voor een paar honderd fietsers, toen nog vélocipèdis- ten geheten. Eigenlijk is het niet meer dan een logische ontwikkeling voor een club die in 112 jaar is uitgegroeid van sportief fietsgezelschap tot een vereniging voor mobiliteit, reageert hoofddirecteur Nouwen op de vraag of de ANWB niet wat te ver gaat? „De ANWB is een vereniging waar je lid van wordt als je je be weegt. als je ergens naar toe gaat. De moei lijkheid voor de ANWB in zijn huidige om vang is dat de associaties die men aan de ANWB geeft ook inhouden dat wij door alle leden benaderd worden om voor alles op te komen. Werkelijk voor alles. Men verwacht heel veel van ons op allerlei maatschappelij ke terreinen." jaarlijks krijgt de bond 700.000 telefoontjes van leden die informatie willen hebben. „Je kunt het zo gek niet bedenken of men wil het weten. Het liefst meteen." Maar naast een individueel belang, bestaat er ook nog zoiets als een collectief be lang, vindt Nouwen. Persoonlijk heeft de directeur enorm bijgedragen aan de rol die de ANWB in de Nederlandse sa menleving vervult. „Zijn pech is dat een dag maar 24 uur heeft. Er is niemand die zoveel uren maakt als hij. Hij kent iedereen en als het nodig is, belt en praat hij ook met iedereen. Hij woont schuin achter premier Lubbers en ze spreken elkaar over de heg. Voor de ANWB is hij een uitste kend pleitbezorger, een super pr- man. Echt onvermoeibaar en dol op de televisiecamera natuurlijk. Als hij ergens in Groningen een rood lampje ziet branden, rijdt hij er naar toe. Ik heb nog nooit zo'n actieve directeur meege maakt", vertelt een ANWB'er die veel bewondering heeft voor de baas, maar toch niet met naam foto»pr en toenaam genoemd wil wor den. De aanpak van de lobby is niet moeilijk, glimlacht de hoofddirecteur. De ANWB wordt ontzettend veel gevraagd, be nadrukt hij. F.n niet alleen voor ambtelijke werkgroepen bij de voorbereiding van beleid of voor een groepsgesprek bij de ministers. „We zijn ook regelmatig op het Binnenhof bij de politieke partijen die ons horen om onze visie. We zijn zelf geen partij, we zijn a-poli- tiek. En als we met de politiek praten, ge beurt dat voor de deur en niet in het duister der pilaren. Integendeel. Het karakter van onze lobby is heel open. Van macht is bij de ANWB geen sprake, dat pretenderen we ook niet. We pretenderen alleen dat wij gevraagd en ongevraagd in het belang van onze leden onze kennis en kunde aanwenden om ko mende wetsontwerpen, opkomende gedach ten en beleidsideeën te beïnvloeden." Nooit zal de ANWB hardop roepen wat er allemaal bereikt is met het lobbywerk. En niet alleen, omdat het resultaat moeilijk te meten is. „Het is gewoon onze stijl niet. We willen hooguit verstandige invloed hebben. Invloed op de leden als we achter het beleid gaan staan. En invloed op overheid, gemeen te en provincie, waterschappen en Brussel, waar we ook zittingen van het parlement vol gen en een bureau hebben." De ANWB is te groot voor actievoeren, zegt Nouwen. Daar hebben de leden ook geen machtiging voor afgegeven. „Ik spreek niet over macht, ik spreek ook niet over actie. Ik spreek over in vloed. Men ervaart ons niet als actiegroep. Wij dragen bij met rede en kennis. Dat is de reden, denk ik, waarom wij overmatig veel gevraagd worden onze visie eens te geven. We dringen onszelf niet op de voorgrond. Men benadert ons gewoon van alle kanten. Niet pochen Het persoonlijk contact dat Nouwen regel matig heeft met de bewindslieden, of dat nu telefonisch is of via vergaderingen, recepties, lunches of openingen, behoort ook tot het lobbywerk. „Als wij naar buiten treden, wil len de ministers of de kamerleden wel graag dat de hoogstverantwoordelijke van de ANWB komt. En dat hij laat merken welke prioriteit iets heeft. Wie de mening uit, geeft namelijk ook het belang aan. Verder hou ik er persoonlijk wel van om me er erg in te ver diepen. Het unieke van de ANWB is niet het grote bedrijf. Het is juist het uitoefenen van het bedrijf vanuit een maatschappelijke, poli tiek ongebonden, visie.* Een bedrijf dat op deelterreinen denkt: wat is goed voor Neder land. Wat kunnen wij ertoe bijdragen, wat ook nog eens goed voor de leden is. De belangenbehartiging levert de ANWB fi nancieel gezien niets op. Er worden echt geen acties of campagnes verzonnen om er met voorbedachte rade rijker van te worden. „Wij doen het voor de leden, niet voor het geld", klinkt het heel beslist. De afdeling be langenbehartiging wordt betaald uit de con tributie van de leden. De commerciële afdr- lingen, zoals de verzekeringen, het reisbu reau en de uitgeverij, moeten zichzelf zien te bedruipen. De ANWB is als belangenbeharti ger evenmin uit op directe resultaten. „Ik zal niet pochen op resultaat. Ik zal niet pochen op: wij hebben macht. Maar ik denk dat we meer invloed hebben dan mensen denken. Het grappige van invloed is, dat je alleen in vloed hebt als je je daar niet op laat voor staan. Maar ik beweer wel dat een hoop din gen in een richting zijn gelopen die wij mede hebben bepaald."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 35