'Alleen op de wereld' in musicalvorm
Pretentieloze patronen van Peter Engl
Een komen en
gaan van dansers
en danseressen
Op hol geslagen fantasieën
van Hans Dorrestij n
Cultuur&Kunst
Bioscoopbezoek stijgt
met bijna 17 procent
Een hemels Florestan Ensemble
J/RUDAG 21 JANUAR11994
9
e bezoe
eelkund
Musical en operette door Otis en MVO
leiden/voorschoten Het musical- en operettegezelschap 'Otis'
geeft morgenavond en zondagavond samen met 'MVO' uit Den
Haag een dubbelprogramma. Daarvoor is een selectie gemaakt
uit het aanbod van musical- en operetteliederen. Tevens ver
meldt het programma een éénakter van Gilbert Sullivan 'De
bruid in de rechtszaal'. Zaterdag 22 januari is dit programma in
het Leidse Volkshuis te zien en te horen, aanvang 20.00 uur, de
dag erna in Voorschoten, om twee uur 's middags in het Cultu
reel Centrum.
Friese organist in Wassenaar
In de serie orgelconcerten in de Wassenaarse Dorps
kerk speelt zondag 23 januari Theo Jellema, organist van de
Martinikerk in Franeker. Op het programma staan werken van
Bach, Buxtehude en Böhm. Het concert in de Dorpskerk begint
om 20.15 uur.
Expositie Voorschotense Kunstkring
voorschoten De Voorschotense Kunstkring wijdt twee ten
toonstellingen aan het werk van nieuwe leden. De eerste exposi
tie, gehouden in het Ambachts- en Baljuwhuis aan de Voorstraat
12, wordt geopend op 21 januari en toont het werk van vijf
nieuwkomers. Deze expositie duurt tot en met 13 februari. De
tweede tentoonstelling wordt gehouden van 18 februari t/m 13
maart en wordt op spectaculaire wijze geopend door een nieuw
lid en performance-kunstenaar Lichel van den Ende. Beide ex
posities zijn te zien op woensdag tot en met zondag van 14.00
tot 17.00 uur.
Openbare les week later
alphen aan den run» De openbare les door de jeugd theaterschool
Zuid-Holland in het Alphense Parktheater is pas woensdag 26
januari en niet, zoals wij dinsdag in deze krant vermeldden, op
woensdag 19 januari. De les begint om vier uur 's middags. In
lichtingen bij de Jeugd theaterschool in Gouda: 01820-84877.
Teensma in gesprek met Willemsen
leiden August Willemsen, sinds 1970 actief als vertaler uit het
Portugees, wordt bij Kunstkring Burcht aan de tand gevoeld
door de docent Portugese cultuurgeschiedenis, dr. B.N. Teens
ma. Dat gebeurt op donderdag 27 januari in Sociëteit De Burcht
om 20.15 uur. Willemsen vertaalde onder meer werk van Pessoa,
Machado de Assis, Drummond de Andrade en Bandeira. On
langs voltooide hij J.G. Rosa's 'Diepe Wildernis', waaraan hij
twintig jaar heeft gewerkt. Voor zijn gehele vertaaloeuvre kreeg
hij vorig jaar de Martinus Nijhoffprijs. Zelf schrijft Willemsen
ook. Zijn werk is autobiografisch van aard.
Zondagmiddag in het Alphense Parktheater
Opus One is al sinds de oprichting in 1988 zo'n gezel
schap dat je alsmaar het voordeel van de twijfel blijft
gunnen. Dat was al zo met het eerste danstheaterstuk
'Seagull', dat geldt nu ook voor het gedanste verhaal 'Al
leen op de wereld', waarmee ze dit seizoen een kleine
honderd theaters afstruinen. Zondagmiddag 23 januari is
Opus One met deze voorstelling in het kader van 'Januari
dansmaand' in het Alphense Parktheater te zien.
alphen aan den run»baar verbeterd - maar eerder
annelies Vlaanderen aan haar sympathiek voor het
voetlicht gebrachte doelstelling:
De goodwill heeft de groep, met veelzijdig, pretentieloos dans-
vijf vaste en vijf stagiaire-dan- theater met een duidelijke
sers geleid door Rob Brown,
niet in de eerste plaats te dan
ken aan de kwaliteit van haar
voorstellingen - al is die zicht-
haallijn, waar de hele familie
moeiteloos van kan genieten.
Met het verhaal uit 1878 van
Hector Malot over de vondeling
Remi zijn wereldwijd generaties
opgegroeid. Remi's pleegmoe
der moet het jongetje afstaan
aan haar man, die het aan de
eerste de beste straatartiest ver
koopt. Samen met deze Vitalis,
die helemaal niet de kwaadste
blijkt, trekt Remi de wereld
door. In de daarop volgende ja
ren kruisen honger en dood zijn
pad, totdat hij zijn - schatrijke -
moeder terugvindt en zijn eer
ste vriendinnetje trouwt.
Een echte 'tearjerker' dus,
met alle ingrediënten (span
ning, een lekker verhaal, veel
gebeurtenissen) om a la 'Cyra
no' of 'The Phantom' in musi
calvorm gegoten te worden.
Blijkbaar realiseerde choreo
graaf Rob Brown zich dat ook
en besloot hij aan Maurice Wij
nen de opdracht te geven enke
le liedteksten te maken.
Hoe goed ook gezongen en
zelfs gerapt, toch doen de liede
ren een beetje wezensvreemd
aan tussen alle dansfragmen-
ten. De door Eric Borgers gear
rangeerde muziek plus types als
de zakkenroller Garifoli en Vita
lis spreken al genoeg tot de ver
beelding - laat staan de dans,
die in de mijnschacht met de
mijngeesten Auguste Gischler
en Rob Brown tot een schitte
rend hoogtepunt leidt.
Remi heeft in de 34-jarige
Frans Schraven een goede ver
tolker, al heeft de sterdanser
van Opus One gek genoeg meer
moeite om aan het eind voor
volwassen man door te gaan
dan aan het begin voor een jon
getje van acht.
Ook met het ritme van de
voorstelling is iets aan de hand.
Grijpt voor de pauze de ene na
de andere gebeurtenis plaats,
ema gebeurt tot aan de laatste
vijf minuten bijna niets. Kinde
ren zal dat allemaal een zorg
zijn. Die vermaken zich alleen
al kostelijk met Remi's trouwe
hond Capi, de rochelende en
spuwende Garifoli en de rook
machine. Als ze dan ook nog de
moraal oppakken, worden het
later misschien vrolijke, brave
burgers.
Nieuwe biografie
van Vestdijk
in de maak
Er komt een nieuwe biografie
over de schrijver Simon Vest
dijk. De weduwe van de auteur,
Mieke Vestdijk-Van der Hoeven,
heeft daarover overeenstem
ming bereikt met een auteur
wiens naam zij nog niet bekend
wil maken 'omdat hij nog rond
moet komen met de uitgever of
uitgevers'. De biografie moet
verschijnen in 1998, als het 100
jaar geleden is dat Vestdijk in
Harlingen werd geboren. Er is al
eerder een biografie over Vest
dijk verschenen, in 1987, maar
dat werk kon de goedkeuring
van de weduwe noch de kritiek
wegdragen.
Het bioscoopbezoek in Neder
land is het afgelopen jaar in ver
gelijking met 1992 met bijna 17
procent gestegen tot ruim 16
miljoen mensen. Daarmee is
1993 het beste bioscoopjaar
sinds 1984, aldus de Nederland
se Federatie voor de Cine
matografie (NFC) op grond van
voorlopige cijfers.
De stijging vindt volgens
Hans Tijssen van de NFC zijn
oorzaak in een enorm aanbod
van grote publiekstrekkers en in
het feit dat het Nederlandse pu
bliek ook los van de zeer popu
laire films de weg naar de bio
scoop weer terugvindt. Een be
langrijke rol hierbij speelt vol
gens Tijssen dat de bioscoop
maatschappijen flink in hun
theaters investeren, een proces
dat nog maar pas op gang is ge
komen. Ook de service aan het
publiek is naar zijn mening flink
verbeterd. Overigens staat Ne
derland wat bioscoopbezoek
betreft in Europa nog steeds on
deraan.
De topfilms wat bezoekers
betreft waren vorig jaar Jurassic
Park, Bodyguard, Indecent Pro
posal, Aladdin, Cliffhanger, The
Firm en The Fugitive. In een
aantal grotere (studenten-)ste-
den komen daar nog The House
of the Spirits en The Piano bij.
De precieze bezoekersaantallen
van deze films worden binnen
kort bekendgemaakt.
Nederlands Dans Theater 1 en Nederlands
Dans Theater 2. Gezien 13/1 AT&T Dans
theater, Den Haag. Aldaar nog te zien:
27/1,28/1,2/2,3/2,4/2.
'Fantasia' (1993), een dansstuk
op muziek van Bach, is helder
opgebouwd en bevat de gra
cieuze, beheerste, harmonieuze
bewegingen die zo kenmerkend
zijn voor de stijl van de maker:
Hans van Manen. Het nieuwe
programma van NDT 1 en NDT
2 samen opent met 'Fantasia',
trefzeker uitgevoerd door NDT
1. Op dit programma staat ook
de première van een nieuw
werk van Van Manen: 'Concer
tante', uitgevoerd door NDT 2.
Het is verrassend te zien dat
de serene stijl van Van Manen
ook zeer geschikt is om grillig
heid uit te drukken. De bewe
gingen zijn op zichzelf niet ver
nieuwend of moeilijk te door
gronden. De grilligheid ligt in de
structuur die duidelijk steunt op
de muziek. Diverse instrumen
ten hebben een solopartij in
'Petite Symphonie Concertante'
van Frank Martin en even ver
rassend als die solopartijen is
het in de dans een komen en
gaan van dansers en danseres
sen. Lange reeksen wijde bewe
gingen steunen op vloeiende
melodieën die gecombineerd
zijn met een staccato-ritme.
Vooral de lange draaiingen wor
den sterk uitgevoerd. In alle be
heerstheid die de choreografie
toch uitstraalt, worden tegenge
stelde tendensen fraai verenigd.
Worsteling en harmonie, ele
gantie en uitgelatenheid gaan
vloeiend samen. Lichtheid en
humor ontbreken niet: met
eenvoudige bewegingen, heen
en weer met gespreide armen,
bouwt de groep een komisch ef
fect op. 'Concertante' is een on
derhoudend dansstuk waarin
veel te zien is.
Op het programma staan ook
nog choreografieën van Jirf Ky-
li&n. Allereerst 'Un Ballo', geen
hoogtepunt uit het werk van de
ze choreograaf. Kylian maakte
het in 1991 voor NDT 2, maar in
deze reprise wordt het door
NDT 1 en NDT 2 gezamenlijk
uitgevoerd. In de eerste helft
wordt in drie duetten de dro
merige speelsheid van Ravels
menuet uit 'Le Tombeau de
Couperin' wel subtiel en fanta
sierijk weergegeven, maar de
tweede helft valt hierbij in het
niet. Die wordt uitgevoerd door
een groot aantal paren, die alle
dezelfde bewegingen maken.
Het is niet meer dan een verme
nigvuldigd duet, dat door onge
lijkheden en gebrek aan homo
geniteit een rommelige indruk
maakt.
In 'Heart's Labyrinth' (1984)
ondergaan we de stijl van Kylian
in zijn meest extre
kracht. Dit meesterwerk,
de dansers van NDT 1
re topprestatie leveren, is een
heftig bewogen reis door de
donkere gangen van de ziel,
waar doodsangst en wanhoop
heersen. Rustpunten ontbreken,
net als in de grotendeels atonale
muziek van Schönberg en We-
bern. Alleen het slotduet, op
een zoete Nocturne van Dvorék,
laat iets van troost en steun
zien. Juist door het contrast met
de desolaatheid van daarvoor is
'Heart's Labyrinth' een zeer
aangrijpende belevenis.
Voor de voorstelling op 2 fe
bruari zijn t/m 26 januari toe
gangskaarten te koop op het
Uit-bureau K&O, Oude Vest
45, Leiden, telefoon 071-
141141. Daar is ook een plaats
voor gratis busvervoer te re-
Duitse kunstenaar exposeert in Leidse galerie
beeldende kunst
De Duitse kunstenaar Peter
Engl heeft tot op heden vooral
furore gemaakt als stripteke
naar. Ook de schilderijen en
houten beelden, die hij naast
zijn strips maakt, hebben die ty
pische, koddige en zeer gesti
leerde vlotheid van de 'comic'.
Die laat zich maar moeilijk
plaatsen in de gewijde,
plechtstatige sfeer van een mu
seum of een galerie, en het wekt
daarom in eerste instantie be
vreemding om zulk werk aan te
treffen in de Leidse Galerie
Bleijenberg.
De schilderijen van Peter Engl
bestaan vrijwel allemaal uit
bonte opeenstapelingen van
kleine vormpjes - deels figura
tief, deels abstract - geverfd'in
heldere kleuren en omlijnd met
stevige, glimmend zwarte con
tourlijnen. Dikwijls zijn de doe
ken voorzien van een al even
uitbundige, door de schilder zelf
gemaakte houten lijst. De vrolij
ke grootsteedse kermissen van
Engl lijken over het algemeen
weinig diepzinnigs uit te willen
drukken. De monumentale doe
ken dienen, als men afgaat op
de titels, slechts te worden op
gevat als decoratieve patronen.
Het ontbreken van dubbele bo
dems of vinnige karikaturen,
waartoe de gehanteerde stijl
zich juist zo goed leent, maakt
deze doeken nogal vrijblijvend
en dat is jammer, want puur
schilderkunstig heeft dit werk
niet zo heel veel te bieden. De
schildertoets is tamelijk grof en
de korrelige textuur van het
schilderdoek contrasteert vaak
te zeer met de stilering van de
plaatjes. Maar misschien moet
je deze doeken ook niet zozeer
bekijken als schilderijen in de
gewone zin van het woord,
maar meer als ontwerpen, be
doeld om, bijvoorbeeld, als des
sin op stoffen te drukken. Zo
'Noodweer', een cabareteske tragedie van
Hans Dorrestijn. Spel: Wivineke van Gro
ningen, Camilla Braaksma, Sjoerd Pleysier
en Filip Bolluyt. Regie: Arie Kant. Gezien:
20/1schouwburg, Leiden.
Het huwelijk van een niet ge
slaagde toneelschrijver loopt
vooral stuk op de schoonmaak-
fobie van zijn echtgenote. Het
eerste deel van 'Noodweer' laat
daarvan een reconstructie zien.
Na deze 'eindfase van de guer
rilla-oorlog die huwelijk heet'
keert de inmiddels ex-echtge-
note als werkster bij de to
neelschrijver terug. Zoiets is
leedvermaak in optima forma.
Gekruid met de zure humor
van Dorrestijn zou zo'n gegeven
toch garant moeten staan voor
een avondje vol tragikomisch
vertier. Maar de grap van
'Noodweer' blijft steken in een
paar absurde vondsten die te
weinig samenhang vertonen om
echt een avondvullend stuk te
kunnen dragen.
Aanvankelijk was 'Noodweer'
ook niet als avondvullend stuk
bedoeld, maar diende als mate
riaal voor een vijftig minuten
durende lunchvoorstelling.
en vervolg voor na
n vastgeplakt. Let-
vastgeplakt, en wel
op krakkemikkige wijze, want
schrijver noch acteurs lijken er
goed raad mee te weten. De to
neelschrijver komt uiteindelijk
om in zijn huiskameroerwoud
dat zijn ex voor hem heeft aan
gelegd. Het is haar wraak op
zijn visie op het bestaan: 'Wie
het leven een jungle noemt,
wordt door een tijger verslon
den'.
De vier spelers doen er geluk-
Daar i
de pauze
terlijk
kig alles aan om het verhaal tot
leven te brengen. Met name
Sjoerd Pleysier blijkt affiniteit
met deze humor te hebben. Als
prototype van de Dorrestijnse
anti-held toont hij enkele fraaie
staaltjes van vrolijke wanhoop. I
Voortdurend is hij winnaar en I
verliezer tegelijk in het klassieke
man/vrouw-conflict.
Zijn tegenspelers, Camilla
Braaksma, Wivineke van Gro
ningen en Filip Bolluyt, com
penseren met veel vaart en met
een tikkeltje overdrijving de op
pervlakkige karakters van hun
personages. Door die inzet
krijgt verveling in elk geval geen
kans. Dat hier de tobberige fan
tasieën van de altijd zwartgallig-
humoristische Dorrestijn wel
eens op hol slaan, neem je dan
ook maar voor lief.
muziek
Gute Laune van Peter Engl
bezien is de pretentieloze wijze
waarop Engl zijn enorme hoe
veelheid figuurtjes in bedwang
houdt eigenlijk best aange-
Dat Engl overigens wel dege
lijk iets te vertellen heeft, kan
men constateren aan de hand
van een selectie uit zijn overige
werk, dat bij Bleijenberg op ver
zoek te zien is: uit de stripboe
ken komt een zeer maatschap
pijkritische Peter Engl tevoor
schijn, die zich onder meer uit
gebreid uitlaat over de heden
daagse Qost-West-relaties. Dit
werk is in tegenstelling tot de
schilderijen alles behalve deco
ratief en misschien daardoor
boeiender. Het zou interessant
zijn wanneer Peter Engl de in
houdelijkheid van zijn strips,
meer dan nu het geval is, wist te
transformeren naar zijn schilde-
AFBEELDING PR
rijen. Dan zou hij ooit wellicht
kunnen aansluiten in de brutale
traditie van schilders als Keith
Haring en A.R. Penck, of zelfs
Otto Dix en George Grosz.
recensie li dy van der spek
Concert: Florestan. Ensemble, met Tony
Rous - viool, Ruth Hesseling - altviool,
Christiaan Norde - cello en Jet Röling -
pianoforte, m.m.v. Margaret Urquhart,
Schuberts bekende Forel-
lenkwintet (1819) voor piano,
viool, altviool, cello en contra
bas dankt zijn naam aan het
tussengevoegde vierde deel, een
andantio waarin gevarieerd
wordt op zijn eigen lied 'die Fo-
relle' uit 1817. In vorm en stijl
lijkt dit kwintet, evenals het
strijktrio in Bes, nog veel op de
werken van Haydn en Mozart.
Schubert schreef dit werk voor
de amateurcellist Paumgartner,
een van zijn vrienden die de le
gendarische 'Schubertiaden'
bezocht.
Bij de uitvoering gisteravond
in de Oudshoornse kerk scho
ten mij de woorden door het
hoofd van één van Schuberts
leermeesters: 'der hat's vom lie-
ben Herrgott selber'. De
authentieke bezetting, maar
vooral de interpretatie van dit
vijftal was hemels in het speelse
'Andante' en in het brillant uit
gevoerde 'Thema met variaties'.
Opvallend was de parelende
klank van het hoge register van
de pianoforte (Hey, 1823 We
nen) en even opvallend de doffe
bijna botte klank van het lage
register. Jet Röling haalde ech
ter het onderste uit de kan en
wist met haar geestdriftig spel
en subtiele timing een enorme
spanning op te bouwen, waarin
het ensemble en de uitstekende
Engelse contrabassiste Margaret
Urquhart voor de volle 100
participeerden. Opmerkelijk
was het gelijkluidend klanki
dioom met name. van de cello
en het eerdergenoemde lage re
gister van de pianoforte.
Het Pianokwartet in Es-van
Jan Ladislav Dussek
(1760-1812) is een 'vondst' van
de Tjechische violist Tony Rous
in een Praags museum. Hij ko
pieerde dit werk en riep het na
anderhalve eeuw weer tot leven
met het Florestan Ensemble, let
Röling deed deze uitnemende
(vroeg-) virtuoze pianist maar
middelmatige (vroeg-) romanti- I
sche componist alle eer aan. I
Met dezelfde weke tederheid en
fantastische techniek die Dus-
sek zelf moet hebben gehad en
met een perfect pedaalgebruik j
(Dussek was de eerste compo
nist die nauwkeurige pedaal-
voorschriften gaf) voerde /.ij
met een gedreven spelend Flo- ji
resan Ensemble dit kwartet uil,
een Schubertiade ten volle i
waardig.
