Leiden
Politie regelt
verkeer tot
_na avondspits
Kraakster wil slechte naam uitwissen
'Aanleiding voor nieuw
onderzoek Van der Lubbe'
KORTINGEN TOT 50%
/UIELIUIR/U
ri
Ex-hoogleraar 'pro deo'
terug naar universiteit
ZATERDAG 15 JANUAR11994
Winkeliers nalatige betalers
leiden hans koenekoop
De Leidse middenstand ziet graag mooi versierde en verlichte
straten tijdens de kerstdagen. Dat is zo sfeervol. Maar het blijkt
dat de winkeliers wel de lusten, maar niet de lasten willen dra
gen van het aanbrengen van de lichtjes, het verbruik van de
stroom en het onderhoud, alsmede de verzekering en de op
slag. Als we voorzitter L. Palm van de Samenwerkende Onder
nemingen ln Leiden (SOL) mogen geloven, dan moet de helft
van de winkeliers hun factuur nog betalen.
In de derde uitgave van het SOL-bulletin doet de voorzitter
een dringende oproep aan de winkeliers hun bijdrage alsnog te
storten. Gebeurt dat niet, dan zal het bestuur van de SOL de
kerstverlichting voor 1994 schrappen. „Waarmee de Leidse
winkelstraten in november en december een trieste aanblik
zullen opleveren. En de klanten een gezelliger winkelgebied
zullen opzoeken om hun sint- en kerstinkopen te doen", voor
spelt Palm.
i leiden/zoeterwoude
roy klopper
De grootste knelpunten waren
de Europaweg, Hoge Rijndijk en
I Willem de Zwijgerlaan. Ook op
alle wegen die hier naartoe lei
den, zat het verkeer muurvast.
Al vanaf ongeveer 13.00 uur
stelde de poitie een vorstelijk
aantal verkeerslichten buiten
werking en gingen agenten het
verkeer zelf regelen. Dit duurde
tot na de avondspits.
ook de Rijksweg 11 (Leiden-
Alphen) zat boordevol wagens
die voor- noch achteruit kon
den. Dit werd gedeeltelijk ver
oorzaakt doordat het verkeer
komend vanaf de Hoge Rijndijk
niet de A4 kon opdraaien. Daar
door moesten alle auto's door
rijden richting Hazerswoude.
In de tussentijd werkten de
Algemene Verkeers Dienst
(AVD) en agenten van het regio
nale politiekorps Hollands-Mid
den met man en macht aan het
vrijmaken van de Rijksweg A4.
Dat was een gigantische klus,
omdat twee vrachtwagens en
GROTE PC EN
PRINTER DUMP:
BIJ AANKOOP VAN EEN IBM PC
EEN LASERPRINTER VOOR FL 199,-
IBM PC-XT, Compleet
n
299,-
TULIP 386SX, Compleet
n
945,-
IBM PS/2-386;4MB;30MB
n
699,-
IBM PS/2-386;4MB;60MB
n
749,-
Epson matrixprinters
n
149,-
Canon Laserprinter LBP8
299,-
IBM Notebook 386
n
1799,
zolang de voorraad slrekt
Restart Computers b.v.
Overrijn 18; Leiden
TEL. 071-224551
De Leidse hoogleraar dr P.W.
Klein, die per 1 januari, met vut
is gegaan, keert terug bij de uni
versiteit. Ook al staat er geen
vergoeding tegenover, hij is offi
cieel opnieuw belast met werk
zaamheden op het vakgebied
van de algemene geschiedenis.
Volgens het Leidse Universi
teitsblad 'Mare' werd dezé op
lossing gekozen omdat Klein
voor zijn nieuwe werkkring (be
stuursvoorzitter bij het Cen
trum voor Niet-Westerse stu-
Taxatie?
Fitk Makelaardij
t de juiste
ren voor u!
eva 071 -12 00 06
NVM Doezastraat 21, Leiden
Moderne kunst
yt A Het bestuur van de
I I universiteit heeft
alsnog besloten geld uit te
trekken voor een nieuwe
hoogleraar moderne
kunst.
Ramp
/i Het is een regel-
I Z rechte ramp als de
Dorpsstraat wordt afgeslo
ten voor auto's, zeggen
Oegstgeester winkeliers.
Vervolg van voorpagina
Het dodelijke verkeersongeval op de rijksweg A4 heeft
gistermiddag het verkeer in geheel oost, noord en zuid-
R Leiden totaal ontwricht. De politie zette tientallen agen
ten in om het verkeer op diverse punten in de stad te re
gelen.
een personenauto moesten
worden weggetakeld. Daarnaast
moest een grote hoeveelheid
meel van het asfalt worden ver
wijderd dat uit de geschaarde
Spijkenisser containerwagen
was gevallen.
Ook de tijdelijke middenge
leider, aangelegd vanwege weg
werkzaamheden, moest over
een afstand van enkele kilome
ters rechtop worden gezet.
Doordat de vrachtwagen er ter
hoogte van Roomburg overheen
was geklapt, was de afzetting tot
aan de oprit naar de Leidse Eu
ropaweg omgevallen.
Pas omstreeks 16.30 uur kon
het eerste autoverkeer groeps
gewijs weer over de A4. Steeds
werd een plukje auto's langs de
plek des onheüs geloodst, voor
afgegaan door motorrijders van
de AVD.
Dit leidde vlak voordat de
avondspits begon tot enige ver
lichting van de files in Leiden,
maar de verkeerssituatie bleef
volgens de politie veel chaoti
scher dan op normale vrijdag
middagen.
'Leegstand moet mikpunt van kritiek zijn
Krakers hebben een slechte naam in Lei
den: ze zijn werkschuw, ongewassen,
anarchistisch en daardoor bedreigend.
Bij verschillende confrontaties in 1993
koos het publiek de kant van de politie
en de eigenaren van de gekraakte pan
den. Ook vanuit de gemeenteraad komt
er weinig concrete steun voor de steeds
omvangrijkere krakersbeweging.
Recente aanwijzingen dat het niet klikt
tussen krakers en Leiden zijn de negatie
ve reacties uit Groenoord op de komst
van krakers die tijdelijk slooppanden ko
men bewonen en de schriftelijke vragen
van de SP. De partij dringt er bij volks
huisvestingswethouder T. van Rij (PvdA)
op aan dat hij de bewoners van Groen
oord aan andere buren helpt.
De ophef over het doen e
krakers is dikwijls groter dan die over
een van de grootste misstanden in Lei
den:'leegstand. Kraakster Esther (22) wil
de publieke opinie in het krakersvoor-
deel ombuigen. Ze stuurt faxbrieven
naar de media waarin ze zichzelf en haar
woongroep voorstelt en waarin ze haar
toelicht.
Dat is tamelijk bijzonder. De meeste
krakers leggen zich neer bij de vooroor
delen en verkiezen de anonimiteit.
Esther: „Krakers zijn net zo divers als an
dere mensen. Maar zo lang we op één
hoop worden geveegd, is het toch aan
ons om de eerste stap te doen, toenade
ring te zoeken. Krakers moeten gewoon
r opa die ons vanachter zijn
i laten
Volgens Esther wemelt het van de
leegstaande panden in de binnenstad,
die met enkele simpele ingrepen be
woonbaar kunnen worden gemaakt. Aan
dergelijke huisvesting met lage huren en
een gering wooncomfort bestaat grote
behoefte, stelt ze. „Neem de Haarlem
merstraat. Denk eens aan alle verdiepin
gen boven de winkels. De Haarlemmer
straat is een kilometer lang lint van
kraakplezier. Maar de winkeliers hebben
de trappen uit hun winkelpanden gesla
gen. Dat levert ze maar liefst twee extra
vierkante meter winkelvloeroppervlakte
op", zegt ze cynisch.
Esther is de woordvoerster van een
'woongroep' die kort geleden neerstreek
in de zogenaamde Blonk-panden aan
het Kort Galgevvater. De uit Gouda af
komstige studente is bepaald niet werk
schuw, is in discussies nauwelijks te
kloppen, kent de Leidse situatie als haar
broekzak, vindt anarchie 'mooi maar
niet reëel zo lang iedereen aan geld en
zichzelf denkt' en is optimistisch en ide
alistisch.
Esther moet zien rond te komen met
een studietoelage. Tegen woonlasten die
de 500 gulden te boven gaan, kan ze niet
opboksen. Haar vroegere huisbaas, die
het achterstallig onderhoud liet voor het
was, legde haar 150 gulden huurverho
ging op maar Esther stapte naar de rech
ter en won. Haar huisgenoten waren de
pesterijen van de verhuurder beu en ver
lieten het pand. Esther kreeg vervolgens
familieleden van de huisjesmelker als
buren en maakte uiteindelijk ook dat ze
wegkwam.
Via de gekraakte flat van het pensioen
fonds van Philips bij het Stationsplein,
belandde ze in de leegstaande Blonk-
panden, die sinds vijf jaar in gemeente
lijke handen zijn. De gemeente probeert
er bouwplannen voor koopwoningen
van vier ton van de grond te krijgen. Bij
binnenkomst ontdekte de krakers dat al
le leidingen uit de panden waren ge
sloopt. „Vandalisme", zegt Esther.
„Sloop van gemeentelijke eigendom
men. Het ergste is nog dat iemand van
de gemeente daartoe opdracht heeft ge
geven."
Haar eerste zorg is dat de EWR het
pand weer op de nutsleidingen aansluit.
Met het energie- en waterbedrijf is ze
aan het onderhandelen over de 'vermoe
delijk excessief hoge borg' die moet wor
den betaald.
Haar ouders, die flink in de slappe was
zitten, gaan ervan uit dat zij met haar 22
jaar voor zichzelf moet kunnen zorgen.
Esther deelt die opvatting. „Als m'n va
der elke maand wat zou overmaken, had
ik nu misschien wel comfortabel ver
doofd naar RTL4 zitten kijken op een ka
mer aan het Rapenburg. Maar ik ben blij
met het leven dat ik nu leid. Ik ben bezig
om met m'n woongroep iets op te bou
wen. Dat vind ik interessanter dan bral
len met de ballen. Ik verlang niet naar
een studentenhuis. Het leven is daar zo
oppervlakkig. Ze lezen er allemaal Volks
krant en NRC maar hebben geen flauw
benul wat er met de wereld aan de hand
Politie 'druk
bezig' met
onderzoek
ontvoering
leiden erna straatsma
De politie heeft geen ze
kerheid of de twee Leidse
meisjes van 14 die don
derdagmiddag een paar
uur zijn ontvoerd, het
slachtoffer van een zeden
misdrijf zijn geworden.
„We hechten geloof aan
hun verhaal en zijn nu
druk bezig met onder
zoek". zegt politiewoord
voerder Ton Stuifbergen.
De politie hecht waarde
aan het opmerkelijke ver
haal van de meisjes omdat
het tweetal 'huilend en
ontredderd' door de poli
tie is aangetroffen. Na de
ontvoering zijn de meisjes
door de stad gaan zwer
ven. Twee surveillerende
politieagenten troffen het
verwarde tweetal later op
de avond in de Haarlem
merstraat aan.
De meisjes zijn om
streeks half vier meegeno
men op de Oegstgeester-
weg, ter hoogte van de
Poelgeestlaan. Ze stonden
even stil om een schijn
baar kapotte fiets van een
van hen te bekijken toen
een paar mannen hen
grepen. Ze kregen een
hand voor hun mond ge
drukt en zijn in een auto
meegenomen. Vermoede
lijk reden de mannen in
een witte bestelauto.
Zo'n vier uur later is het
tweetal uit de auto gezet
op de Plesmanlaan. ter
hoogte van het viaduct bij
het belastingkantoor. De
meisjes zijn vermoedelijk
bedwelmd. Een van de
ring haar portemonnee en
sieraden. Stuifbergen:
„Toen ze in de auto bij
kwamen dachten ze eerst
dat ze een kort rondje
door de stad hadden gere
den. Ze waren te beduusd
om de situatie goed in
zich op te nemen. Later
merkten dat er vier uren
waren verstreken, waar
van ze zich niets herinner
den. Nadat ze op straat
waren gezet raakten ze
even de weg kwijt omdat
ze nog een beetje be
dwelmdwaren."
De Leidse politie is op
zoek naar getuigen, die de
meisjes en de daders heb
ben gezien, tel. 071-
Kunstenaars vinden onbekende politiefoto 's van Rijksdag-brand
leiden dies van de universiteit) beslist
nog als hoogleraar werkzaam
moest zijn. „De voorzitter van
de onderzoeksschool mag geen
emeritus zijn of anderszins los
lopend", aldus Klein.
In overleg met het college van
bestuur werd besloten Klein zijn
oude leeropdracht terug te ge
ven, zonder financiële vergoe
ding omdat in alle andere geval
len de opvolger slechts een deel
van Klein's oorsponkelijke taak
had gekregen. „En ik wilde juist
plaats maken voor anderen".
Het salaris dat Klein verdiend
zou hebben, had hij in ieder ge
val moeten terugstorten naar
het ABP. Het probleem in Lei
den doet zich overigens vaker
voor, en naar het zich laat aan
zien ook elders. „Ik voorspel
een nieuwe trend", zegt Klein.
„Nu er weer flink wordt bezui
nigd zijn wij oudjes weer hard
nodig. Het is tekenend voor de
nood waarin universiteiten ver
keren."
Een paar foto's zouden heel
goed de aanzet kunnen geven
tot een nieuw onderzoek in de
zaak-Marinus van der Lubbe,
de Leidenaar en overtuigd com
munist die in 1933 de Rijksdag
in brand stak kort na de
machtsovername door Hitier.
Althans, twee beeldend kunste
naars uit Landsmeer, Ron Sluik
en Reinier Kurpershoek, zijn er
heilig van overtuigd dat de
prenten die zij aantroffen in het
voormalige Stasi-archief in Ber
lijn de discussie over de schuld
vraag weer zullen doen ont
branden. Het betreft onder
meer politiefoto's die vlak na de
brand zijn gemaakt en die zijn
gebruikt tijdens het proces te
gen Van der Lubbe.
De kunstenaars houden op
dit moment een tentoonstelling
in de Haagse Casuariestraat, in
Het Archief, van deze foto's en
van een eigen fotoserie over een
van de vele voettochten die Van
der Lubbe heeft gemaakt. Een
van de meest markante foto's
uit het Stasi-archief is er een
van de voorgevel van de Rijks
dag, de dag na de brand. Plak-
kertjes op de muur geven aan
hoe Van der Lubbe naar boven
is geklommen, naar het raam
dat hij vervolgens ingooide om
binnen te komen. „Maar zie je
dat dat raam alweer is vervan
gen?", zegt Kurpershoek. „De
glazenier staat er nog voor. Er is
een hele zaal in as gelegd en
wat doen ze? Ze vervangen een
kapot raampje. Dat is toch ver
dacht."
Bovendien zouden andere fo
to's duidelijk maken dat er niet
één maar meerdere brandhaar
den waren in het gebouw van
de Rijksdag, ook al een aanwij
zing dat er mogelijk meer per
sonen bij de brandstichting be
trokken zijn geweest. Historici
hebben altijd al hun twijfels ge
had over het aandeel van de
Leidenaar in de Rijksdag-brand.
Was Van der Lubbe, die in 1934
Ook de hoogleraren Ketelaar,
Daems en Zürcher, die allen in
Leiden met vut zijn gegaan, zit
ten inmiddels weer op hun ou
de plek.
MERKEN VOORDEEL
IMODE VOOR MANNEN
HOOFDSTRAAT 226-228/2171 BN SASSENHEIM/TEL02522-12314 U
wegens zijn daad ter dood werd
gebracht, in zijn eentje verant
woordelijk voor het aansteken
van het gebouw, of was hij het
slachtoffer geworden van een
nazi-complot? „Dat is aan de
historici om uit te maken", zegt
Kurpershoek. „Maar feit is wel
dat de officiële geschiedschrij
ving tot nu toe geen gebruik
heeft kunnen maken van deze
foto's. En niet van de proces
stukken uit het Stasi-archief die
bij elkaar zes meter beslaan."
De kunstenaars trokken eind
vorig jaar naar Berlijn, nadat
bekend was geworden dat de
Stasi-archieven waren openge
steld. Zij houden zich al sinds
een paar jaar bezig met Van der
Lubbe. „Vanwege onze interes
se voor de oorlog", zegt Sluik.
„En vanwege de overeenkomst
in zijn manier van leven en on
ze manier van werken. Hij was
impulsief, een spontane beslis
ser. En hij reisde enorm veel."
Zo probeerde Van der Lubbe
in 1931 alleen met zijn paspoort
te voet naar Peking te reizen,
waar hij dacht het arbeiderspa
radijs aan te treffen. Hij stuitte
destijds op een Roemeense
douanepost. Sluik en Kurpers
hoek, die zijn reis trachtten te
kopiëren, strandden driehon
derd kilometer westelijker, bij
de Kroatisch-Servische frontli
nie in de buurt van Osijek.
Behalve een foto-impressie
van deze reis is ook een nog on
bekend gedicht van Van def
Lubbe - of althans de vertaling
ervan - te zien op de tentoon
stelling. Hij schreef dat gedicht
tijdens zijn gevangenschap.
studentenhuis, het leven is daar zo oppervlakkig", zegt kraakster
FOTO JAN HOLVAST
Kort geleden betrok een groep krakers de leegstaande Blonk-panden
Esther.
het Galgewater. „Ik verlang niet i
