New Age voor kerken meer
dan marginaal verschijnsel
Kerk Samenleving
'De wereld is een trainingskamp,
het grote feest komt nog'
LJ
DONDERDAG 13 JANUAR11994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071 -3
BUITENLAND KORT
Militair ingrijpen
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren gewaarschuwd
voor militair ingrijpen in
Bosnië. „Volgens de leer van
de kerk is elke militaire
agressie als moreel verwer
pelijk te beschouwen", zei hij
tijdens de wekelijkse audiën
tie. De NAVO heeft afgelopen
dinsdag gedreigd geweld te
gebruiken als Serviërs VN-
troepen blijven hinderen. De
paus waarschuwde tegen
over ongeveer 4000 gelovige
toehoorders voor uitbreiding
van de oorlog in het voorma
lige Joegoslavië, die 'het be
gin van een Europese of zelfs
wereldwijde oorlog kan wor
den'. Humanitaire hulp door
de internationale gemeen
schap is volgens hem een be
ter middel om de 'agressor te
ontwapenen' dan militaire
interventie.
Seminaries
Gebrek aan personeel op de
grote seminaries heeft het
Vaticaan doen besluiten de
deuren te openen voor niet-
theologische docenten, zo
wel vrouwen als mannen.
Dat blijkt uit de nieuwe
'Richtlijnen voor de voorbe
reiding van docenten op se
minaries' die deze week zijn
gepubliceerd. „Het zou op
portuun zijn", aldus het do
cument van de Vaticaanse
congregatie voor katholiek
onderwijs, „om leken, man
nen en vrouwen, een plaats
te geven op het seminarie,
geselecteerd op basis van
hun bijzondere charisma en
hun bewezen competentie."
Op het gebied van bijvoor
beeld politieke, economische
en sociale problemen, we-
tenschapsvragen, bio-ethiek,
ecologie, kunstgeschiedenis
en sociale communicatie
middelen, zouden de leken
hun bedrage kunnen leveren
aan de vorming van de toe
komstige priesters.
Maffia
Rooms-katholieken op Sicilië
hebben paus Johannes
Paulus II afgelopen maandag
opgeroepen de aartsbisschop
van de Siciliaanse stad Mon-
reale te schorsen. Mgr. Salva-
tore Cassisa wordt ervan be
schuldigd banden met de
maffia te onderhouden. Zijn
secretaris Mario Campisi
wordt ervan verdacht een lid
van de mafia te hebben hel
pen vluchten. Cassisa zou
volgens een priester een be
drag van 400.000 dollar (bij
na 800.000 gulden) als belo
ning hebben gekregen van
een bedrijf dat in handen van
de maffia is. Dit bedrijf had
de opdracht gekregen de ka
thedraal van Monreale te res
taureren. Siciliaanse priesters
en leken benadrukken in de
brief aan de paus dat Cas-
sisa's vermeende betrokken
heid niet alleen hemzelf in
diskrediet brengt, maar ook
de geloofwaardigheid van de
kerk ondermijnt. De aartsbis
schop heeft de beschuldigin
gen met grote stelligheid
ontkend.
Ontvoering
De Turkse paramilitaire isla
mitische Hezbollah-bewe-
ging heeft de Syrisch-ortho
doxe priester Melke Tok (61)
uit Midih ontvoerd. Dit ge
beurde in het door Aramese
christenen bewoonde gebied
in het zuidoosten van Tur
kije. De Suryoye (Aramese)
Federatie Nederland heeft
dat bekendgemaakt. Zij
spreekt in een verklaring
haar grote verontrusting uit
over ontvoeringen van leden
van het Aramese volk. Verder
roept de federatie de hulp in
van westerse landen, met na
me van Nederland. De door
de Turkse regering gesteun
de 'dorpswachters' streven
ernaar de christenen uit het
gebied te verdrijven waar zij
al 2000 jaar wonen.
Terwijl volgens sommige kenners New Age al weer over
z'n hoogtepunt heen is, wijden de drie Samen op Weg
kerken eind januari voor het eerst een bespreking aan
deze religieuze beweging. Dat is nodig omdat New Age
gezien de populariteit van lectuur en cursussen 'meer
dan een marginaal verschijnsel' is.
LEIDSCHENDAM ANP
Hel zogenoemde Nieuwe-Tijds-
denken heeft ook aantrekkings
kracht op de kerken, zo staat in
een notitie voor de trio-synode
van de hervormde, gerefor
meerde en lutherse kerken die
op 28 en 29 januari wordt ge
houden. Gemeenteleden zeg
gen door "New Age 'eindelijk het
gevoel te krijgen vrijuit te kun
nen spreken over hun geestelij
ke ervaringen, bijvoorbeeld over
verschijningen van engelen. En
zij zien deze eerder als verdie
ping van hun christelijk geloof
dan als een verloochening daar
voor de ene kerkganger is het
duidelijk dat in astrologie, alter
natieve geneeswijzen, oosterse
mystiek en reïncarnatiegeloof
(om slechts enkele aspecten van
New Age te noemen) de duivel
zelf aan het werk is. Maar voor
andere kerkleden wórdt hierin
juist verwoord 'waar het in het
christelijk geloven altijd al om
ging'-
De hervormde en gerefor
meerde theologen die het rap
port opstelden, wensen New
Age niet onder te brengen in de
rubriek occult, maar lopen er
evenmin mee weg. Zij willen
met 'deze nieuwe leer van den
ken, zien en voelen' in gesprek
komen. „De aantrekkingskracht
van het New Age-gedachten-
goed zit voor velen juist in het
beroep dat gedaan wordt op
hoofd en hart, op verstand en
gevoel samen", hebben zij ge
constateerd.
Maar het rapport laat ook
waarschuwende woorden ho
ren. Zo is er binnen New Age
'veel kortstondige modieuzig-
heid' en is de kritiek aan het
adres van de kerk lang niet altijd
terecht. „We hoeven ons niet
schamen voor onze komaf en
voor onze geloofsbrieven. De
kerken hebben (nog steeds) hun
geheim. Zij hebben hun eigen,
sterke verhaal." Ernstige vragen
hebben de opstellers ook bij het
reïncarnatiegeloof.
Ondanks hun kritische vragen
roepen de makers van het rap
port kerkleden op om 'naast de
mensen van New Age te gaan
staan, in ons midden en daar
buiten. Want juist het gebrek
aan beleefde gemeenschap
deed velen van hen hun heil el
ders zoeken'.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Bedankt: voor Hendrik Ido Ambacht
en Krabbendijke: P.J. Stam jr. te Kat
wijk aan Zee, voor Rijssen (wijk 2)
(toez.): J. Veldhuijzen te Putten.
Beroepen: te Haastrecht: mevr. W.J.
Keunmg, kandidaat te Leiden.
Aangenomen: naar Leiderdorp:
B E Th. Rutgers te Gorinchem.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Nieuw Amsterdam: J.
van Breevoort te Katwijk aan den
Rijn.
Wortmanstraat 318,8265 AM Kam
pen, tel: 05202-12530.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor Meliskerke: C.A. van
Dieren te Stolwijk; voor Nieuwerkerk
(Zld): A. Moerkerken te Gouda.
VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTEN
Aangenomen: naar Amersfoort (part
time): mevr. F.H. Karelse-Dijk, kandi
daat te Leeuwarden, die tevens predi
kant te Apeldoorn (part-time) wordt.
NED.GEREF. KERKEN
Beroepen: te Bunschoten-Spaken
burg: W.J. van der Linde te Ede.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor Zwijndrecht: C.A. van
Dierente Stolwijk.
GEREF.GEM. IN NED.
Beroepen: te Terneuzen: F. Mallan te
Alblasserdam.
DE
OEPING
Van de maag naar de ziel. Zo
typeert de hervormde
predikant PJ. Stam jr. zijn
eigen 'roepingsgeschiedenis'.
Als telg uit een oud Vlaardings
zeemansgeslacht volgde hij
aanvankelijk een opleiding aan
de vakschool voor bakkerij- en
hotelpersoneel in Rotterdam,
met de bedoeling als
hofmeester of kok aan te
monsteren op een groot
passagiersschip. 'Heel klassiek
en heel ouderwets' werd hij op
zestienjarige leeftijd in de
Bethelkerk van zijn
woonplaats gegrepen door een
preek van de toenmalige
predikant A.P. Nauta. Stam
begon zijn eigen
domineesloopbaan in 1985 in
Ter Aar en staat inmiddels vier
jaar in Katwijk aan Zee. Varen
doet hij alleen nog voor zijn
plezier, bij voorkeur op de
kotters KW 137 en 173, die in
de kustplaats al het
'domineesspan' worden
genoemd. Katwijkers
omschrijft Stam als 'een open
volk, rondborstig, vroom en
toch ook warm'. Hij mag ze
graag prikkelen door
ingesleten patronen in hun
geloofsleven ter discussie te
stellen.
„Ik ben opgegroeid in, zoals dat
wel wordt aangeduid, een ge
spleten gezin. Mijn vader is niet
kerkelijk gebonden, hij denkt
over de dingen heel anders dan
ik. Mijn moeder daarentegen is
ouderwets-hervormd. Als kind
ging ik op zondag twee keer
naar de kerk, 's morgens en 's
avonds. En 's middags naar For-
tuna Vlaardingen, voetballen
kijken. Tot groot ongenoegen
van mijn moeder. 'Je doet mij
verdriet en de Heere God ook',
zei ze vaak. Met een brok in de
keel ging ik dan naar het veld.
Maar als ze goed speelden, was
ik dat ook zo weer kwijt.
Geloven deed ik altijd wel, het
evangelie sprak me aan. Maar
er was een moment dat het
voor mij heel duidelijk werd dat
ik predikant moest worden.
Zestien was ik, toen dominee
Nauta op Tweede Pinksterdag
preekte over Joël 2, vers 28. Een
echte Pinkstertekst: 'Daarna zal
het geschieden, dat Ik mijn
Geest zal uitstorten op al wat
leeft, en uw zonen en uw doch
ters zullen profeteren; uw ou
den zullen dromen dromen; uw
jongelingen zullen gezichten
zien.' Dat greep me enorm aan.
Ik stond nog in de kerk toen ie
dereen allang was verdwenen
en de koster mij vriendelijk
doch dringend verzocht naar
huis te gaan. Sinds die dienst
Dominee PJ. Stam jr.: „Toen ik voor het eerst op de kansel van de Nieuwe Kerk stond, was het alsof ik thuiskwam." foto dickhogewoning
wist ik: dat is mijn plek.
Voor mijn studie theologie
heb ik heel bewust gekozen
voor de universiteit van Leiden,
een als modem bekend staande
faculteit. Zo ben ik opgevoed:
niet in je schulp kruipen, maar
juist daar naar toe gaan waar
men anders denkt en leeft. In
deze omgeving kon ik toetsen
wat de gereformeerde leer echt
waard is. Daar heb ik nooit een
moment spijt van gehad.
Wat mij in het predikants
ambt trok? Er is geen heerlijker
gevoel dan de wetenschap dat
er Eén is die dit leven leidt en
draagt. En dat je mag beseffen
dat het hier allemaal nog maar
voorwerk is. De wereld is een
trainingskamp, het grote feest
komt nog.
Na mijn studie kon ik kiezen
uit meerdere gemeenten. Het
werd Ter Aar. Waarom? Dat
weet ik niet. Er was een plaats
waar ik liever voor had gekozen,
maar bij Ter Aar had ik iets van:
daar moet ik heen. Er zijn be
slissingen die je niet kunt ver
klaren. Ik stond drie jaar in Ter
Aar toen de eerste gemeenten
weer begonnen te bellen: die
dachten dat ik al beroepbaar
was. Op een gegeven moment
heb ik toen tegen mijn vrouw
gezegd: als Katwijk belt, ga ik.
Heel vreemd, want ik was er
nog nooit geweest. Prompt bel
de een week later de scriba van
een Katwijkse wijkgemeente me
op, om te vragen of ik eens in
de Nieuwe Kerk wilde preken.
Dat was een hele vreemde erva
ring. Toen ik er voor het eerst
op de kansel stond, was het als
of ik thuiskwam. Na die ene
keer zei ik, terug in Ter Aar, te
gen mijn vrouw: over een jaar
sta ik in Katwijk. 'Je bent een ar
rogante kwal', reageerde ze.
Maar het is wel zo gegaan.
Die keuze voor Katwijk lijkt in
strijd met de houding van 'altijd
daarheen gaan waar men an
ders denkt en leeft', die mij zo
met de paplepel is ingegoten.
Maar dat kan je op twee manie
ren interpreteren. Je kunt kie
zen voor een geseculariseerde
gemeente, om te proberen te
redden wat er te redden valt.
Dat is een uitdaging. Maar je
kunt ook proberen om op een
plek waar vaste patronen en tra
dities zijn ontstaan - en er dus
sprake kan zijn van een zekere
verstarring - te laten zien dat
het geloof het hele leven pakt.
Wat me in deze gemeente te
genstond en tegelijktertijd aan
trok was de dubbele moraal,
waarin de zondag anders is dan
de doordeweekse dagen. Velen
willen hier, om maar een voor
beeld te noemen, een preek ho
ren waarin de dominee zegt dat
de televisie de duivel is en voor
behoedmiddelen niet mogen.
Terwijl het merendeel van die
zelfde mensen thuis een televi
sie heeft en voorbehoedmidde
len gebruikt. Daarmee kun je
voor God niet bestaan. Wat je
op zondag eet en drinkt in de
prediking, moet zich ook op an
dere dagen vertalen in je handel
en wandel. Dat is voor mij de
uitdaging van Katwijk geweest.
Hier is in feite ook een stuk se
cularisatie, maar dan onder een
andere dekmantel.
Mijn ervaring als predikant is
dat je hier ronduit voor je me
ning kunt uitkomen. En ik denk
ook dat men het waardeert. Je
moet als volwassen mensen
kunnen spreken over onderwer
pen als: waarom zing ik alleen
psalmen en geen gezangen?
Waarom wordt er op een be
paalde manier van kleden de
nadruk gelegd? Waarom zingt
een koor niet tijdens de kerk
dienst op zondag? Daar heb ik
m'n eigen standpunten over.
Hier bestaat nogal eens de nei
ging om bepaalde keuzen die
men moeilijk kan verdedigen
ten opzichte van de Bijbel, maar
helemaal niet te bespreken. Als
je dat wél probeert, krijg je ook
weieens een tegenreactie. Dan
belt er iemand op die zegt: do
minee, u maakt allerlei dingen
wakker in de jongelui. En dan
zeggen ze er ook hun naam niet
bij. Daar heb ik dan verdriet
Ik geloof dat God
en alle dingen bestuurt. Maar
het is voor mij ook een feit dat
ieder mens voor 100 procent
zijn eigen verantwoordelijkheid
heeft. Dat houd ik de jongeren
op de catechisatie ook altijd
voor.
Ik beschouw mezelf als een
klassiek-hervormde predikant.
Het gaat voor mij om het
Woord van God, dat moet bij de
mensen komen. Niet door geëx-
perimenteer met allerlei vor
men van liturgie of alternatieve
diensten, dat beschouw ik als
het opentrekken van de trucen
doos. Het Woord moet het
doen. Maar aan de andere kant
wil ik als dominee wel jn de vol
le breedte van de kerk staan.
Mezelf niet laten opsluiten in
een hokje. Ik wil, bij wijze van
spreken, net zo makkelijk kun
nen omgaan met een PSP'er als
met een SGP'er. Hoewel ik op
beiden niet stem."
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck
DUS U puzope UW ÉÉRSTE
&ANKOVeRv/AL VBERTi& JAAR.
ö-eugDew
V'JF JAAR WAS
IK. WiLDE" BR OOK AU E-EW
ToEN IK VlÉR WAS, MAAR TOEN
MODRT IK fJOG» NiÉT ALU£fAJ OB
6TRAAT ÖVERSTeK&N.
COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE: B M. Essenberg. G.P Arnold (adj), J
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN: R D. Paauw, tel. dag. 9.30-
11 30 uur 071-356215, of per post.
HOOFDKANTOOR^^
REGIOKANTOOR:56
Telefoon 02521 -19353. Fax 02521 -19610.
Advertentles071-323508
en 071-32;
-321921
ma -vrij. van 8.30-17 00 ui
per jaar 329.30
VERZENDING PER POST^
KLACHTEN^BEZ^R^^NG36
ma t/mvrij: 18.00-19.30 uur,
zat 10.00-12.00 uur.
29.30
84,55
328,30
HET WEER
HANS VAN ES
Voelbaar kouder
Ou
Op verreweg de meeste dagen
van het jaar wordt de maxi
mum-temperatuur in de mid
daguren bereikt, meestal één of
twee uur na de hoogste zonne
stand. Maar vooral tijdens de
wintermaanden wordt er nog
wel eens afgeweken van de nor
male dienstregeling. Niet zel
den wordt de hoogste tempera
tuur in de avond of nacht be
reikt. Gisteren zagen we hier
een mooi voorbeeld van met
zeer hoge temperaturen in de
avonduren. De zon speelt in de
ze tijd van het jaar een onder
geschikte rol als het gaat om de
verwarming op onze breedte
graad. Als alleen zonnewarmte
bepalend zou zijn voor de tem
peratuur, zouden we hier in de
winter een diepvriesklimaat
hebben.
De zwakke winterzon krijgt ech
ter hulp van transport van war
me lucht uit zuidelijker regio
nen; de winterwarmte die we
hier kennen, is niets anders
dan geïmporteerde warmte. De
'warme sector' van een stevig
uitdiepend Schots lagedrukge
bied arriveerde gisteravond. Op
de dagelijkse weerkaart is zo'n
gebied regelmatig te zien, als
een zone in de vorm van een
driehoek tussen het warmte- en
het koufront van een depressie.
Overdag werd het nog niet war
mer dan 7 of 8 graden; maar in
de van oorsprong subtropische
lucht bereikte het kwik in de
loop van de avond een piek van
12 a 13 graden.
Daarbij stond aan de Hollandse
kust enige tijd een zuidwester- j
storm, maar ook in de strook
achter de duinenrij kwamen J
meldingen binnen van zware
windstoten tot 22 meter per se
conde. Qua neerslag viel er re
gionaal tussen 5 en 10 milli
meter. In de loop van de nacht
passeerde het koufront en van- i
daag liggen we in koelere,'wat
onstabiele lucht met neiging
tot buienvorming.
Morgen verandert er nog niet
veel. Er zijn bij tijd en wijle aar
dige momenten met zon, maar
helemaal droog blijft het waar
schijnlijk met. Tijdens het
weekeinde ruimt de stroming
geleidelijk naar noord tot
noordwest. Arctische luchtmas-
sa's, die over het relatief warme
water van de Noordzee strijken,
laten de buiigheid verder toe
nemen, waarbij de neerslag
steeds meer in de vorm van ha
gel en (natte) sneeuw naar be
neden komt. Het wordt voel
baar kouder met overdag nog
maar 3 4 graden en in de
nacht rond het vriespunt of iets
daaronder.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Half tot zwaar bewolkt en
vooral in Ierland en de
westelijke gebieden van
Schotland en Engeland
enkele buien. Vandaag
nog tamelijk veel wind.
Middagtemperatuur van 6
graden in Schotland tot
10 plaatselijk in zuid-ler-
landenzuid-Engeland.
België en Luxemburg:
gié en in Luxemburg veel
bewolking en perioden
met regen. Elders ook en
kele opklaringen en nu en
dan een bui. Middagtem
peratuur ongeveer 10 gra-
den, morgen wat lager.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
Veel bewolking en perio
den met regen. In de
noordwestelijke regio's vandaag ook en
kele opklaringen. Middagtemperatuur
ongeveer 11 graden, morgen wat lager.
Portugal en Madeira:
Portugal: In het noorden veel bewolking
en nu en dan regen. In het zuiden perio
den met zon en droog. Middagtempera
tuur van 14 graden bij Porto tot 18 in de
Algarve. Madeira: Enkele wolkenvelden,
ook geregeld zon en droog. Middagtem
peratuur ongeveer 19 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Ten noorden en westen van Ma
drid in het algemeen veel bewolking en
voornamelijk morgen nu en dan regen.
Middagtemperatuur 10 tot 15 graden.
Ten zuiden van Madrid en ook langs de
Costa's perioden met zon en maxima
tussen 19 en 22 graden, rond Madrid
circa 15. Canarische Eilanden: Droog en
perioden met zon. Maxima aan de zuids-
tranden ongeveer 22 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokkaanse westkust: Droog eji perio
den met zon. Maxima van 18 graden bij
Tanger tot 22 bij Agadir. Tunesië: Meer
zon en vandaag alleen langs de oostkust
nog kans op een bui. Maxima aan zee
oplopend tot ongeveer 20 graden.
Zuid-Frankrijk:
Langs de Middellandse zeekust perio
den met zon, droog en maxima van 15
tot 18 graden. Elders eerst ook zon,
maar vooral in de noordwestelijke depar
tementen ook nu en dan regen. Maxima
10 tot 15 graden, maar vandaag door
föhn aan de voet van de Pyreneeën tot
19 graden. In de Franse Alpen valt eerst
sneeuw boven de 15Ó0 meter, maar
morgen boven'de 1000 meter.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon en droog. Maxima on
geveer 20 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: Perioden met zon en alleen van
daag op Sicilië eerst nog kans op een
bui. Middagtemperatuur van 8 graden in
de Povlakte tot 14 19 graden elders.
In de Dolomieten overwegend zonnig en
temperatuur in de middag op 2000 me
ter hoogte enkele graden boven nul. Cor-
Griekenland en Kreta:
Vandaag half tot zwaar bewolkt en bui
en. Morgen van het westen uit meer zon
en op Kreta eerst nog een enkele bui.
Middagtemperatuur tussen 13 en 17
graden.
Turkije en Cyprus:
Half tot zwaar bewolkt en perioden met
regen. Vandaag ten oosten van Antalya
en op Cyprus eerst nog af en toe zon en
maxima circa 19 graden. Morgen aan de
westkust meer opklaringen en droger.
Middagtemperatuur ongeveer 15 gra
den.
Duitsland:
In het midden en zuiden veel bewolking
en perioden met regen. Aan de voet van
de Alpen eerst nog droog. In het noor
den half tot zwaar bewolkt en een enkele
bui. Maxima 8 tot 12 graden, maar mor-
7 graden.
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
9 5
il Or
VRIJDAG 14 JANUARI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.41 Zon onder 16.52
Maan op 09.26 Maan onder20.19
Waterstanden Katwijk
Hoog water 04.40 16.48
Laag water 00.20 12.41
Weerrapporten 12 januari 19 u
Bordeaux
Brussel
Cyprus
licht bew zzo3 36 25
Zwitserland en Oostenrijk: In het r
den nemen vooral op morgen de r
slagkansen toe. Eerst stijgt de snet
HEINZ
aap, weet jij een man/er
om aan de kramt van
teren te komen
