Zandstra schikt zich
moeiteloos in bijrol
Nederlaag Koss komt
keihard aan bij Noren
Matig bezet kampioenschap kunstrijden kent maar één verliezer
Sport
Van Kempen beëindigt
slijtageslag als vierde
Gemser maakt zich
sterk voor De Jong
18 MAANDAG 10 JANUARI 1994
>646;'
rob onderwater. 0
Hersman rijdt baanrecord op Uithof
den haag Martin Hersman bereidt zich in eigen land met suc
ces voor op de olympische selectiewedstrijd van 29 januari in
Davos. De 19-jarige Sassenheimer ontnam gisteren Bart Veld
kamp diens baanrecord op de 3000 meter op de Haagse Uithof.
Hersman bracht het terug van 4.10,10 tot 4.08,93. De 500 meter
legde hij af in 38,92, vlak voor Lissenaar Marcel Bliek. Op de
1000 meter realiseerde Bliek een tijd van 1.18,32. In Amsterdam
werd de Zoeterwoudse Judith Straathof zesde op het Nederlands
kampioenschap voor B-junioren met tijden van 46,14 en 46,02
op de 500 meter en 1.33,73 en 1.33,25 op de 1000 meter. Jolanda
van Goozen uit Leiderdorp werd twaalfde (46,43,46,79,1.35,06,
1.35,38).
Friesland Cup voor Harald Jansen
Leeuwarden Harald Jansen heeft de Friesland Cup voor B-junio
ren gewonnen. In Leeuwarden trok de jonge Leidse shorttracker
het afgelopen weekeinde alle afstanden naar zich toe. Zijn club
IHCL werd tweede op het onderdeel aflossing. Bij de C-meisjes
werden de zusjes Melanie en Maureen de Lange en Chantal
Boer respectievelijk derde, vierde en vijfde. Bij de pupillen ein
digden Esther en Margot Boer als derde en vierde.
assen jeroen alkemade
schaatsmedewerker
Voor Richard van Kempen duurde de monstermarathon van Assen
iets te lang. De Nieuwvener eindigde zaterdagavond in Assen na
een wedstrijd over 250 ronden, dat wil zeggen 100 kilometer, als
vierde. Peter de Vries won de experimentele wedstrijd, die in het
verleden nooit van de grond kwam.
Vanaf de start werd er fel gereden met veel demarrages. Yep Kra
mer, de vroegere allröunder, die er na veel inspanningen in slaagde
een ronde voorsprong te nemen.
Na circa 60 ronden slaagde een groepje van acht rijders erin
eveneens een ronde voorsprong te pakken, onder wie de uiteinde
lijke nummers één en twee Veenhof en De Vries. In de hierop vol
gende kilometers probeerden vele rijders een ronden te pakken,
onder wie Richard van Kempen, Henk Angenent en Piet Kleine, dit
alles tevergeefs. Lammert Huitema en Van Kempen slaagden later
wel in om een ronde voorsprong te nemen.
Arend Veenhof en De Vries pakten samen nog één ronde. Achter
de twee koplopers reden Van Kempen en Huitema en daarachter
het sterk uitgedunde peloton. Uiteindelijk won De Vries de eind
sprint voor Veenhof.
De derde plaats was voor Lammert Huitema voor de Nieuwvener
Van Kempen. De zesde plaats was weggelegd voor Rik van der
Hoorn uit Ter Aar. Angenent eindigde als tiende.
'Dit toernooi kwam iets te vroeg voor me
Zonder een traan te laten heeft Falko Zandstra zijn Eu
ropese titel ingeleverd bij Rintje Ritsma. Vergeleken met
de twee vorige EK's wisselden beide Friezen van plaats
op het erepodium. Zandstra, die in Hamar voor het eerst
op een groot kampioenschap door een landgenoot voor
bij werd gestoken, maakte na afloop geen moment de in
druk in paniek te zijn. „Mijn tijd komt nog. Ik ben ervan
overtuigd, dat ik er straks op de Olympische Spelen ge
woon bijhoor. Ik verbeter per dag", meldde de Fries op
vallend monter na zijn nederlaag.
der andere op het vorige WK.
Zandstra, die tijdens dat evene
ment geplaagd werd door een
jeuk-aanval, tastte toen zo diep
in zijn reserves, dat hij daar pas
weken later een beetje van her
steld was. De frêle Fries be
schikt over minder energie-
voorraad en kracht dan Ritsma
en Koss. Krook: „Als Falko drie
keer per winter zo veel van zich
zelf zou vergen, is zijn loopbaan
heel snel voörbij."
Zandstra hield zich daarom
bewust in op de tien kilometer,
waarop hij Koss moest laten
gaan. De Noor, die ruim vier se
conden moest goedmaken om
tweede te worden in het klasse
ment, ging er na een gelijkop-
gaande strijd in het begin hal
verwege vandoor. Zandstra: ,,Ik
heb even overwogen om die
tweede plaats te verdedigen,
maar toen Koss ging versnellen,
heb ik daar toch maar van afge
zien. Ik wilde me niet stuk rij
den."
Falko Zandstra: „Ik sta een stuk bij Rintje vandaan.'
«covert wisse
npa-verslaggever
De degradatie tot tweede man
in eigen land en derde man van
Europa bleek ook al geen grote
schok voor hem. „Wat moet ik
daarvan denken. Weinig eigen
lijk. De vorige EK's waren verge
leken met nu later in januari.
Dit toernooi kwam iets te vroeg
Coach Ab Krook gelooft ook
niet, dat zijn pupil lang zal tob
ben over de veranderde situatie.
„Welnee. Hij zal er misschien
heel even over nadenken, maar
als hij een vogeltje voorbij ziet
vliegen, is hij alles alweer verge
ten. Het houdt hem amper be
zig."
Krook zit niet in over de voor
malige Europese schaatskam
pioen. In zijn hart is hij er zelfs
niet ongelukkig mee, dat Zand
stra nu nog niet in topvorm is.
„Als hij nu in Hamar heel diep
was gegaan, hadden we straks
op de Spelen weinig aan hem
gehad. Het ontbreekt hem nu
nog aan de impuls om zich he
lemaal te geven."
Krook baseert die mening on-
Behoorlijk
Hoewel de wereldkampioen zijn
titel moest afstaan, reed hij af
gezien van de tien kilometer
ee^ behoorlijk toernooi. Zijn tij
den lagen onder of net boven
zijn persoonlijke records. Krook:
„Misschien zit hij zelfs op een
hoger niveau dan vorig jaar. Dat
valt niemand op, doordat Rits
ma zo heeft toegeslagen."
Hoe hij zich voelde met die
nieuwe rol in de schaduw van
een ploeggenoot? Zandstra:
„Schaduw? Zo mag je dat niet
zeggen. Dan denk je dat je vlak
achter iemand bent. Maar ik sta
een stuk bij Rintje vandaan."
Achter Ritsma. Koss en Zand
stra legde EK-debutant Ids Post-
ma beslag op de vierde plaats.
De 20-jarige boerenzoon uit
Deersum heeft zich razendsnel
ontwikkeld. Op drie van de vier
afstanden heeft hij zijn PR's in
Hamar aangescherpt. Daardoor
drong hij de top-tien van de we
reldranglijst binnen. „Het was
een fantastisch weekeinde voor
me. Vooral die 1500 meter te
gen Ritsma was een belevenis.
Ik werd gewoon opgehitst door
hem en meegetrokken naar een
supertijd. Ik lig wel eens te den
ken: Waar houdt het op? Daar
kom ik niet uit."
Hoewel hij met zijn vierde
plaats op de 1500 meter voldeed
aan de olympische eis (een po
sitie bij de eerste zes op het EK)
zal hij eind januari in Davos
zoals afgesproken met Hers
man, Schreuder en Straathof
moeten knokken om twee
plaatsen. Postma: „Daar zit ik
niet mee. Die andere jongens
hebben dit seizoen ook laten
zien, dat ze op de 1500 meter
kunnen eindigen."
hamar renze lolkema
npa-verslaggever
De Noorse zondagskranten rea
geerden gisteren bijna radeloos.
Het wereldrecord van- Ritsma
op de 1500 meter en de mach
teloosheid van Koss op het EK
zorgden voor een paniekreactie.
Maar niet alleen de media heb
ben bange voorgevoelens voor
de Olympische Spelen, ook van
de technische leiding heeft de
twijfel zich meester gemaakt.
Vooral de manier waarop
Koss zich afgelopen weekeinde
manifesteerde, baart Noorwe
gen zorgen. Koss maakte in Ha
mar een overspannen indruk.
„Hij was inderdaad enorm ge
stresst", aldus Svein Havard
Sletten. En die kan het weten.
Hij is de man op wie Koss
meestentijds terugvalt. Zeker in
donkere periodes als deze, zo
vlak voor de Spelen.
Koss is net zo ongerust over
zijn vorm als zijn vriend Veld
kamp, zegt Sletten. „Alleen is hij
niet zo depressief. Wij hebben
van Bart begrepen dat hij tij
dens de Nederlandse kam
pioenschappen zeer somber ge
stemd was. Maar als je die twee
naast elkaar zet, is Koss nog een
positieveling."
De twee ontmoetten elkaar
vijftien jaar geleden, toen Slet
ten trainer was van de schaats-
club waar de puber Johann Olav
zich destijds als lid aanmeldde.
Sindsdien bleef het contact
warm en groeide het uit tot
vriendschap. Sletten heeft toe
stemming van bondscoach
Kristiansen om Koss in techni
sche zin bij te staan. „Dat geldt
ook voor Störelid. Ook hij is lid
van die ijsclub. We trainen
daarom vaak met z'n drieën."
Opmerkelijk
Dat Koss zich gek liet maken
door Ritsma op de 500 meter,
vrijdagavond, was opmerkelijk.
„Zijn techniek liet te wensen
over", zei bondscoach Hans-
Trygne Kristiansen. „Dat was
ook het probleem op de vijf ki
lometer. Hoewel ik die minder
slecht vond." Over de vraag
waarom een ervaren topper als
Koss zich het hoofd op hol liet
brengen in eigen land, 33 dagen
voor de Olyrhpische Spelen, wil
de Kristiansen zich niet buigen.
„Dat moet je hem zelf maar vra
gen." Koss zelf toonde berouw.
„Dat overkomt me niet nog een
keer. Ik heb hier weer van ge
leerd. Bovendien, elk kam
pioenschap is weer anders."
Bovendien zadelt het fanatie
ke Noorse volk Koss met een
enorme druk op, vindt Sletten.
Volgens hem is die druk groter
dan voor de Nederlandse top
pers. „Kijk naar dit kampioen
schap. Zandstra wordt geen
kampioen, maar daar wordt
niet moeilijk over gedaan. Rits
ma doet het immers goed. Als
Koss geen eerste wordt, valt het
hele land over hem heen."
Kristiansen: „Ik ben be
nieuwd tegen wie Koss volgend
jaar moet opboksen. Het begon
met Veldkamp, toen Van der
Burg, daarna Zandstra en nu
weer Ritsma. We vragen ons af
wie de volgende Nederlander is.
Kun je begrijpen dat ons dat wel
eens frustreert?"
Onrust
Dat de onrust langzamerhand
terrein wint, blijkt uit feit dat
Sletten absoluut niet met de
Noorse media wil communice
ren. „Ik zou het voor Kristian
sen alleen maar moeilijker ma
ken. De druk wordt dan onge
vraagd opgevoerd. Met verte
genwoordigers van de Holland
se kranten heb ik momenteel
minder moeite."
Dat het omgekeerde Vi
kingschip na twee jaar nog altijd
geen Noorse kapitein heeft,
vindt Koss een vervelende zaak.
„Het is in mijn geval een men
tale kwestie. Daar moet ik de
komende weken aan werken."
Sletten: „Ik denk dat Koss na dit
kampioenschap alleen maar ex
tra gemotiveer'd zal zijn. Hij
permitteert zich niet weer zulke
resultaten. Aan de andere kant
moet er ook weer niet al te dra
matisch over worden
Koss heeft alles al een keer n
gemaakt. Hij is net als Zandstra
al een keer Europees kampioen
geweest. Die jongens zijn min
der gretig dan Ritsma. Althans,
dit weekeinde. Trouwens, je zag
aan de tien kilometer dat de
druk van de ketel was. Die won
Koss op een indrukwekkende
De opvattingen van Koss'
jeugdtrainer vreest Ab Krook
ook. De Nederlandse mannen-
coach verwacht volgende
maand een tot op het bot gela
den Koss.
„Koss is even gevaarlijk als
Zandstra. Hij blijft een man die
drie gouden plakken kan win
nen. Koss heeft duidelijk moeite
met de favorietenrol. De druk
wordt hem te veel. Je zag dat
aan het WK vorig jaar, en nu dit
jaar het EK. Daarom komt mij
deze uitslag eigenlijk helemaal
niet gelegen, zo vlak voor de
Spelen."
Misschien dat Krook daar vol
gend seizoen wat aan kan doen.
Hij wordt net als Sletten ge
noemd als opvolger van de
Noorse bondscoach Kristian
sen. Krook zelf wilde daar giste
ren niet op ingaan. Koss wel.
„Dat zal nooit gebeuren. Een
Nederlander coach van de
Noorse ploeg. We behoren juist
eikaars vijanden te zijn. Het we
reldje is al zo klein."
Henk Gemser strijkt zijn oogappel Annamarie Thomas over het hoofd na haar 1500 meter.
npa-verslaggever
Mocht Tonny de Jong worden afgevaardigd naar de Olympische Spe
len, volgende maand in Noorwegen, dan neemt ze in elk geval meer ca-
settes mee dan het afgelopen weekeinde naar het EK. De verlegen Frie
zin vond dat ze voor de driedaagse in Hamar veel te weinig popmuziek
in haar koffer had gepakt. Tussen het beluisteren van Pearl Jam en Nir
vana door, debuteerde De Jong op het EK met een achtste plaats.
De ruige muziek past in de verste verte niet bij het zachte karakter
van de bescheiden boerendochter uit het Friese Langezwaag. De Jong
maakte in Noorwegen de indruk op ontdekkingsreis te zijn. „Als je Lan
gezwaag vergelijkt met Hamar, sta je toch wel raar te kijken. Hier heb je
tenminste winkels." Toch laat De Jong zich op de baan inspireren door
de groep Rage Against The Machine, loeiharde, maar daijsbare Ameri
kaanse hardrock gelardeerd met controversiële rapteksten. „Ik vind dat
fantastisch", verldaarde ze schuchter. „Ik ben laatst nog naar het con
cert van Pearl Jam geweest, in Ahoy'. Prachtig, ik stond helemaal voor
aan. Het was bijna net zo vol als deze hal."
In die overigens niet uitverkochte maar wel sfeervolle Vikingskipet
overtuigde De Jong bondscoach Henk Gemser van haar talenten. Hoe
wel De Jong net niet de olympische limiet op de 1500 meter (2.06,50)
en drie km (4.25,00) haaide, ze kwam niet verder dan 2.06,74 en
4.25,20, vindt Gemser dat De Jong een kans moet krijgen op de Winter
spelen. „Maar als ze die niet krijgt, zal ik ook niet moeilijk doen", zei
Gemser. „Een limiet is een limiet. Er moet een grens gesteld worden.
Als ze die niet haalt, dan is het niet anders. Twee jaar geleden ben ik
gevraagd het vrouwenschaatsen aanzien te geven. Dat kun je niet al
leen. Je moet ook steun krijgen van verantwoordelijke instanties.
Vanuit die invalshoek moet De Jong mee naar de Spelen."
Naast De Jong gunt Gemser om die reden ook Barbara de Loor, reserve
voor het EK, een olympisch toernooi. „Ik wil de groep groter hebben
dan de twee meisjes van nu. Ik ga er vanuit dat dat lukt. Mijn streven is
om vier meisjes mee te nemen naar Hamar. Wat die meiden hier heb
ben laten zien was super. Gedrevenheid, compromisloos, uitstekend."
Tot dusver hoeft Gemser op de Olympische Spelen slechts Carla Zijl
stra en Annamarie Thomas te coachen. Met Thomas lijkt Nederland na
Yvonne van Gennip eindelijk weer eens een klassementschaatster te
bezitten. Thomas viel net buiten de prijzen, maar de progressie die ze
de afgelopen drie dagen boekte, biedt perspectief. De Friezin vestigde
op iedere afstand een persoonlijk record etl miste op een haar na de
olympische limiet op de 500 meter. Maar Thomas wil daar niet in het
openbaar bij stilstaan. Sinds ze op het NK afstanden, eind december,
openhartig op de plannen voor een alternatieve kernploeg inging, durft
ze weinig meer te zeggen. Zaterdag liet Thomas zich slechts verleiden
tot de uitspraak „de derde plek is haalbaar". Juist die ene opmerking,
maakte Zijlstra fel. „Natuurlijk is die nog haalbaar", reageerde de Gro
ningse studente, zelf tweede op de drie en vijf km. „Het is bovendien
goed voor het Nederlandse vrouwenschaatsen wanneer er weer eens
een vrouw bij de eerste drie zou komen." De missie mislukte. „Maar
een vierde plaats is voor mij heel erg goed", zei Thomas gjsteren. „Ik
had zelf een plaatsje bij de eerste acht verwacht."
En De Jong? Die ontging deze discussie. Ze zat namelijk met een fax
van het gemeentebestuur van Opsterland in haar maag. Burgemeester
en wethouders feliciteerden de meest bekende inwoonster van hun ge
meente met haar opzienbarende prestaties. 'Ga zo door', besloten de
Friese beleidsbepalers. „Wat moet ik daar nu mee", vroeg De Jong zich
foto anp vertwijfeld af. „Ik ken die n
zoetermeer
tim brouwer de koning
Sport bestaat bij de gratie van
winnaars én verliezers. Daarom
was het maar goed, dat Marion
Krijgsman afgelopen vrijdag en
zaterdag in Zoetermeer de
kunstschaatsen nog één keer
aantrok. In het seniorenveld van
twee deelneemsters was zij na
melijk de enige verliezer. Moni
que van der Velden verwees
haar na een spannende strijd
naar de tweede plaats. Bij de
mannen nam Marcus Deen als
enige deel aan het Nederlands
kampioenschap kunstrijden.
Terwijl elders in Europa de
ene Nederlandse langebaan-
schaatser de andere verdringt
van het hoogste Europese podi
um, draaien in de Zoetermeerse
Prins Willem Alexanderhal een
lingen hun pirouettes en dub
bele axels. Dat Marcus Deen
zonder mededingers naar har
telust over het ijs mag buitelen,
doet vertrouwd aan. Een gebrek
aan mannen kwam in het verle
den ook al voor. Maar de
schaarste bij de vrouwen lijkt
erop te duiden, dat kunstrijden
in Nederland steeds verder af-
glijdt.
De situatie van Marion Krijgs
man beeldt de aftakeling van
het nationale kunstrijden tref
fend uit. Talent heeft de 20-jari-
ge studente uit Leek genoeg,
anders was het haar nooit ge
lukt om zich in vijf weken op te
werken tot de evenknie van Van
der Velden. Krijgsman, tot de
laatste vrije kür in de race voor
de titel: „Ik heb mij pas op het
allerlaatste moment ingeschre
ven voor het NK. Vanwege mijn
studie bedrijfseconomie ben ik
gestopt met topsport. Vorig jaar
trainde ik nog twintig uur per
week, nu niet meer dan vijf uur.
Mijn sprongen lukten vaak nog
wel,.maar ik kwam uiteindelijk
conditie te kort."
Volwassen
De andere volwassen kunstrijd
ster die Nederland rijk is, traint
bijna twee keer zo veel als haar
enige rivale. „Maar negen uur
per week is veel te weinig", zegt
Van der Velden. „Er is domweg
te weinig ijs beschikbaar. Sinds
de Jaap Edenhal in Amsterdam
dicht is, moet ik vanuit mijn
woonplaats Badhoevedorp vaak
naar Utrecht om te trainen. Op
die manier kan ik geen vooruit
gang boeken, want daarvoor
moet je eindeloos oefenen. Ik
vind dit een uitgesproken
rotjaar."
Haar trainer sluit zich hierbij
aan. „Het is roeien met de rie
men die je hebt", aldus Wouter
Toledo, zevenvoudig Neder
lands kampioen uit de tijd van
Sjoukje Dijkstra. „Door de ma
laise in Amsterdam ben ik zelfs
mijn baan als 'supervisor ijsac-
tiviteiten' kwijtgeraakt. Ik ver
diende mijn brood als full-time
trainer. Nu moet ik op mijn
49ste van een uitkerinkje rond
komen. Ik geef nog wel wat trai
ning, tegen een onkostenver
goeding. Vergeet overigens Cor-
rie Broweleit niet te vermelden,
want zij is de andere trainer van
Monique."
Aan trainers dus geen'gebrek,
maar aan ijs - vooral aan 'zo-
merijs' - des te meer. André de
Groot wijst met de beschuldi
gende vinger naar de schaats
bond. De Zoetermeerse organi
sator van het NK, tevens vader
van de getalenteerde juniore
Corinne, wil meer aandacht en
geld van de KNSB voor 'zijn' tak
van schaatsen. „Dat hebben we
nodig voor een zomerijsbaan in
de Randstad, waar de meeste
Nu kunnen
alleen op
Den Bosch te-
kunstrijders wc
we buiten het j
een baantje
recht."
Tabitha Fauck, oud-jeugd
kampioene en betrokken bij de
organisatie, juicht de plannen
van haar plaatsgenoot toe. Zelf
stopte de 25-jarige Zoetermeer
se met wedstrijdsport, toen haar
vader overleed. „Hij stimuleer
de mij enorm. Daarna zag ik
kunstrijden even niet meer zit
ten. Wel ben ik training gaan
geven. Sinds kort heb ik een ei
gen showgroep. Een ijsrevue als
Holiday on Ice lijkt mij het ein
de. Op die manier kun je met
kunstrijden ook geld verdie-
Maar wie zijn of haar heil niet
in ijsshows zoekt, moet geld of
rijke ouders meenemen. Want
kunstrijden is duur, vooral van
wege de ijs-prijs en de dure kos
tuums. Fauck: „Kunstrijden
staat bekend als rijkelui-sport,
maar dat wordt minder. Het
wereldje zou alleen wat minder
besloten moeten worden. Het
liefst met een hoop jongens er
bij. Want kunstrijden wordt hier
nog wel eens een homo-sport
genoemd, maar is dat beslist
niet. Kijk maar naar het buiten
land, daaf
mannen -
fifty."
Hoewel Nederland net zo veel
mannen als vrouwen naar het
Europees Kampioenschap af
vaardigt (Van der Velden. Deen
en het ijsdanspaar Anita Chaud
huri en Hans 't Hart), ligt de si
tuatie in Nederland nog steeds
scheef. Dat bewijst het grote
aantal meisjes op het NK bij de
junioren ten overvloede. Maar
zelfs hun aanwezigheid garan
deert geen aanwas voor het Ne
derlandse kunstrijden op de
lange termijn. André de Groot:
„Het is altijd weer de vraag wie
er na de pubertijd overblijven."
