'Veiligheidspact Oost-Europa'
LWhitewatergate drijft Bill Clinton danig in het nauw
Hongaren eisen
eigen provincie
in Slowakije
Buitenland
Orthodoxe hoogtijdag
Kooijmans vindt Fransen
een beetje schijnheilig
-4*
TERDAG 8 JANUAR11994
esse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur NPA Nederlandse Pers Associatie
Ind The Independent IPS* Inter Press Service RTR Reuter
UPI United Press International
ym ri
|n
1=1 Man knipt eigen onderarm eraf
;c peoria Een Amerikaan die alleen in zijn autowerkplaats in Peo-
f ria (Illinois) aan het werk was, heeft een onderarm met een
draadschaar afgeknipt om te voorkomen dat hij zou doodbloed-
I en. Hij deed dat nadat hij met die arm in een slijpmachine te-
gtal recht was gekomen. „Als hij zichzelf niet had vrijgeknipt, had
den ze hem.daar dood gevonden", zei brandweerman Gary
Stauthammer, die als een van de eersten ter plaatse was. Of het
;gelukt is de arm weer aan te zetten, wiljde de familie gisteren
niet zeggen.
J Kameroen stuurt troepen naar grens
h! Yaounde* Kameroen heeft duizenden manschappen naar de
^^grens met Nigeria gedirigeerd. Dit hebben ooggetuigen gisteren
J gemeld. De maatregel volgt op de beschuldiging van Kameroen
^Ldat Nigeria sinds maandag drie eilandjes voor de kust van Ka-
^^meroen bezet houdt. De Nigeriaanse minister van buitenlandse
lzaken, Baba Kingibe, heeft gisteren na een gesprek met de Ka-
atfmeroense president Paul Biya overigens ontkend dat Nigeria de
Teilanden heeft bezet.
Voedsel voor wie wapen inlevert
I Caracas Voedsel in ruil voor wapens. Dit plan overweegt de po
litie van Venezolaanse hoofdstad Caracas om een einde te ma
ken aan het wapengeweld dat de stad teistert. Wie zijn wapen
inlevert krijgt voor 100 dollar aan voedsel. Volgens onbevestigde
I cijfers zou 40 procent van de inwoners van Caracas en vuurwa-
fpen hebben.
(Centrum voor vliegende schotels
I ■'Tokyo Het mysterie rond ongeïdentificeerde vliegende objec-
7 ten (UFO's ofwel vliegende schotels) kan mogelijk worden ont
rafeld in de kleine lapanse stad Hakui. De stad werkt aan de op-
132V richting van een databank voor gegevens over met name UFO's.
124) Tien jaar lang is in Hakui al documentatie verzameld over
i UFO's. Het gaat om ruim 10.000 officiële stukken. Voorts is er
^Jeen zaal voor conferenties of tentoonstellingen over buitenaard-
^^se fenomenen.
Ïilnkatha doet niet mee aan verkiezingen
f durban De Inkatha Vrijheidspartij neemt niet deel aan de eer-
ste algemene verkiezingen in Zuid-Afrika. Het partijbestuur
I f heeft dat besloten na bestudering van de nieuwe grondwet. De
gif verklaring kwam gisteren niet onverwacht. De partij van chief
t Buthelezi is namelijk een coalitie aangegaan met enkele rechtse
partijen die zich tegen de verkiezingen verzetten. De kie-
kunnen op 27 april naar de stembus voor het kiezen van de
||«eerste niet-raciale regering in Zuid-Afrika.
Staakt-het-vuren in Afghanistan
kabul» De strijdende partijen in Afghanistan hebben gisteren in-
i gestemd met een staakt-het-vuren dat vanochtend van kracht is
geworden..Zij geven daarmee gehoor aan oproepen van Pakis
tan en de Verenigde Naties. Die hadden gevraagd om een 24-
mursbestand dat diplomaten en VN-medewerkers de kans moet
geven de hoofdstad Kabul te verlaten. Bij de strijd in Kabul zijn
de afgelopen week tientallen doden gevallen en duizenden men
sen gewond geraakt. De gevechten namen gisteren, de islami
tische gebedsdag, al in hevigheid af.
Dood Gamsachoerdia bevestigd
jn,l{ tbilisi Het nieuws over de dood van de Georgische ex-president
ur Gamsachoerdia, die volgens zijn vrouw op 31 december zelf-
.moord pleegde, is gisteren bevestigd door de Georgische leider
Sjevardnadze zei dat afgevaardigden die hij naar
had gestuurd om Gamsachoerdia's vrouw en andere ge
tuigen te horen, bevestiging hadden gekregen van Gamsachoer-
dia's dood. Ook is bevestigd dat hij al is begraven. Waar, dat wil-
den de getuigen niet zeggen maken.
Rusland oppert alternatief voor uitbreiding NAVO:
De NAVO en Rusland moeten samen de veiligheid van de
Oosteuropese landen garanderen, meent de Russische
minister van buitenlandse zaken, Andrej Kozyrev. In een
interview met de Duitse krant Frankfurter Rundschau
zegt hij dat Rusland en de NAVO voor landen als Polen
en Hongarije ,,een systeem van elkaar overlappende vei
ligheidsgaranties" kunnen opbouwen.
bonn-den haag rtr/npa/apverband van de NAVO en de
Aan de vooravond van de
NAVO-top in Brussel herhaalde
de minister de bezwaren van
Rusland tegen uitbreiding van
het NAVO-bondgenootschap
met landen die vroeger tot het
Warschaupact behoorden. Hij
meent dat de Noordatlantische
Samenwerkingsraad, een los
Economisch
verdrag PLO
met Jordanië
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Jordanië heeft gisteren een ver-
.drag voor economische samen
werking gesloten met de Pales
tijnse bevrijdingsbeweging PLO.
Jordaanse commerciële banken
kunnen nu hun bijkantoren op
de Westelijke Jordaanoever her
openen. De Jordaanse regering
is het daarover al eerder eens
geworden met Israël. In de
praktijk krijgt Jordanië de su
pervisie over de Palestijnse mo
netaire politiek tijdens de vijf
jaar durende periode van Pales
tijns zelfbestuur.
De PLO had de overeenkomst
pas willen tekenen zodra het
zelfbestuur in de Gazastrook en
Jericho een feit is. Maar koning
Hoessein .heeft de Palestijnen
de afgelopen weken her-
haaldeijk gewaarschuwd dat ze
snel moesten zijn met het teke
nen van het economische ak
koord omdat Jordanië anders
de zaak alleen met Israël zou af
wikkelen. Afgelopen woensdag
vloog Farouk Kaddoumi, hoofd
van het politieke bureau van de
PLO, naar Amman en gisteren
kreeg hij van PLO-voorzitter
Arafat toestemming zijn hand
tekening te zetten.
Tot de Zesdaagse Oorlog van
1967 waren acht Jordaanse ban
ken met 27 filialen op de Weste
lijke Jordaanoever vertegen
woordigd.
vroegere Warschaupact-staten,
„de centrale organisatie voor
samenwerking op militair ge
bied" kan worden.
Kozyrev zegt dat de NAVO en
andere regionale organisaties in
principe voor alle democrati
sche landen moeten openstaan.
Maar als de NAVO overijld be
sluit Oosteuropese landen toe te
laten, ziet hij een gevaarlijke si
tuatie in Europa ontstaan. Ko
zyrev trekt een vergelijking me
de instabiliteit in Europa na he
Verdrag van Versailles van 1919
Aan Polen, Hongarije, Tsje
chië en Slowakije zal tijdens de
NAVO-top maandag en dinsdag
een „helder uitzicht" op vol
waardige toetreding tot di
bondgenootschap worden ge
boden. De geleidelijke samen
werking onder de noemer 'Part
nership for peace' is geen was
sen neus. Dit zei premier Lub
bers gisteren tijdens een overleg
met de Tweede Kamer over de
komende NAVO-vergadering in
Brussel.
PvdA-kamerlid Van Traa
vreest echter dat een 'histori
sche kans' wordt gemist als de
uitbreiding van de NAVO niet
aan een termijn wordt gebon
den. Ook CDA-kamerlid Van
Houwelingen drong aan op een
duidelijk tijdschema. Dat ver
zoek maakt in NAVO-kringen
echter weinig kans.
Het ziet er immers naar uit
dat de Oosteuropese landen
nog wel even in de wachtkamer
moeten blijven zitten. De secre
taris-generaal van de NAVO,
Manfred Woerner, verdedigde
gisteren de beslissing om de
wens van de Oosteuropeanen
niet onmiddellijk in te willigen.
„Zij moeten gebruik maken van
de gelegenheid die hun is aan-
J^Franse politie verdacht van fraude met documenten
darijs hans gertsen
correspondent
e0e Franse politie is gisteren ernstig in opspraak
jekomen. Volgens twee dagbladen zou de poli-
Je in november belastende documenten heb-
l£pen verstopt in de woning van een vooraan-
e|| staande Algerijnse fundamentalist. Minister
jlggpasqua (binnenlandse zaken) neemt de zaak
loog op. Hij heeft een diepgaand onderzoek ge-
ast van de 1GPN, de Franse versie van de Rijks-
yy^echerche.
De 34-jarige Algerijnse fundamentalist Mous-
E Kraouche werd op 9 november gearresteerd
jn verbleef twee weken in voorlopige hechtenis.
hem thuis trof de politie onder andere ko
pieën aan van documenten waarin fundamen
talisten in Algerije de verantwoordelijkheid
opeisten voor de ontvoering van drie medewer
kers van een Franse consulaat. Volgens de poli
tie toonden de documenten aan dat er directe
banden bestonden tussen de terreur in Algerije
en organisaties van in Frankrijk wonende fun
damentalisten. De verdachte ontkende echter
van het begin af aan de belastende documenten
ooit eerder te hebben gezien. Een politie-in-
specteur die dat wilde natrekken, ontdekte tot
zijn verbijstering dat de documenten die bij
Kraouche thuis werden aangetroffen, identiek
waren aan documenten die al in het bezit van
de politie waren en trok bij de verantwoordelij
ke onderzoeksrechter aan de bel.
moskou Vol toewijding steekt een oude Moskouse vrouw een kaarsje a
ter gelegenheid van de Russisch-orthodoxe tegenhanger van Kerstmis.
V Verdediging Witte Huis maakt het alleen maar erger
washington hans de bruijn
correspondent
;De amateuristische manier
=iwaarop het Witte Huis probeert
Bill Clinton te beschermen te-
h Igen de gevolgen van het onder
in* zoek naar zijn dubieuze beleg
gingen in onroerend goed in
-i fflArkansas, krijgt steeds meer
een averechts effect. De Repu-
Slblikeinse oppositie ruikt bloed
Jen eist opening van zaken.
q jSpottend wordt, verwijzend
naar de Watergate-affaire die
destijds president Nixon de po-
- litieke kop kostte, gesproken
lover 'Whitewatergate'. En in
sommige commentaren is zelfs
al het woord 'impeachment'
[gevallen, de procedure voor het
pfzetten van een president.
LZo'n vaart zal het wel niet lo-
j pen en Clinton houdt vol dat
hij niets onoirbaars heeft ge-
ïdaan. Maar men is het er alge
meen over eens dat de Ameri-
Bcaanse president en zijn mede-
jwerkers in hun pogingen om
de schade te beperken de ene
[blunder op de andere stapelen.
Daarmee wekken ze onbedoeld
de indruk dat de president wel
[degelijk iets te verbergen heeft
en er daarbij niet voor terug-
peinst het justitiële apparaat te
misbruiken. Er zijn presidenten
Ivoor minder in grote moeilijk-
Bieden geraakt.
_De zaak is voor media en poli
tici zeer pikant. Hel gaat im
mers om mogelijke fraude en
(belastingontduiking, terwijl
zelfs de zelfmoord van Clintons
vriend en naaste adviseur Vin-
ce Foster ermee te maken kan
hebben. Voeg daarbij de klun
gelige pogingen van het Witte
Huis en hoge functionarissen
op Justitie (niet toevallig oude
vrienden van Clinton) om de
zaak in de doofpot te stoppen
en het scenario voor een
smeuig schandaal lijkt geschre
ven.
Naar deze week bleek, heeft
Clinton het met zijn minister
van justitie Janet Reno op een
akkoordje gegooid door zeer
ongebruikelijk zelf via zijn
advocaten te vragen of Justitie
alle documenten kan opeisen
die er over de Whitewater-zaak
bestaan. Die verdwijnen daar
door in de vertrouwelijke justi
tiële archieven, waardoor ze
ontoegankelijk zijn geworden
voor publieke controle door
bijvoorbeeld de media of zelfs
het parlement.
Reno weigerde eerst een spe
ciale aanldager te benoemen
die de zaak zou kunnen onder
zoeken. Ze wilde dat door haar
ministerie laten doen. Maar
door de golf aan negatieve pu
bliciteit lijkt ze nu overstag te
gaan en komt er toch zo'n on
afhankelijke onderzoeker. Die
functie is destijds ingesteld na
het Watergate-schandaal met
Richard Nixon. Ook de activi
teiten van de regering Reagan
in het Iran-Contra-schandaal
zijn door zo'n aanklager onder
zocht.
In Arkansas condoleert een voorbijganger de Amerikaanse president
met het overlijden van zijn moeder. foto reuter douc mills
Alles draait om de belegging
die Bill en Hillary Clinton in
1978, toen hij net gouverneur
van Arkansas was, deden in het
Whitewater-project. Ze deden
dat samen met hun oude vrien
den James en Susan McDouga-
leen. Het project is een stuk
onroerend goed in de Ozark-
bergen in Arkansas. Zij leenden
daarvoor geld, maar in 1986
ging het project failliet. De
Clintons zouden daardoor
69.000 dollar hebben verloren.
McDougal was inmiddels eige
naar van een bank van lening
geworden, de Madison Gua
ranty Savings and Loan Associ
ation. Die ging echter in 1985
zoals een hele reeks spaar
banken ten onder. De Ame
rikaanse federale regering moet
nog steeds miljarden uittrekken
om de klanten van al die ban
ken schadeloos te stellen. De
Madison-bankvan McDougal
kostte de schatkist 60 miljoen
dollar.
McDougal zou echter geld van
die bank hebben gebruikt om
een schuld van Clinton van
50.000 dollar af te lossen. Clin
ton had dat geld geleend om
zijn verkiezingscampagne als
gouverneur mee te betalen. Na
het faillisement van de bank
behoorde dat geld eigenlijk aan
de staat toe. Voorts zou Clinton
zijn functie als gouverneur
hebben gebruikt (misbruik,
zeggen sommigen) om de Ma-
dison-bank jarenlang overeind
te houden. Hoe langer Madison
echter bleef bestaan, hoe meer
geld het de federale regering
kostte om de rekeninghouders
schadeloos te stellen.
McDougal stortte in en werd in
1990 veroordeeld wegens frau
de. In 1992 toen Clinton zich
kandidaat stelde voor het presi
dentschap nam McDougal
het aandeel van de Clintons in
het Whitewater-project over.
Onlangs bleek dat het presi
dentiële echtpaar de belegging
nooit bij de belasting heeft
aangegeven, maar wel ten on
rechte rente aftrok. Die zaak is
overigens verjaard en Clinton
hoeft het berdag dat hij ten on
rechte te weinig aan belasting
betaalde daarom niet alsnog te
betalen.
De afhandeling van Clintons
belang in 'Whitewater' werd
verricht door Vince Foster,
vriend en een topjurist van het
Witte Huis. In juli 1993 pleegde
Foster zelfmoord. Vorige
maand bleek dat zijn chef, Ber
nard Nussbaum, documenten
uit Fosters archief had verwij
derd voor ze konden worden
gevonden door de recherche
dienst FBI, die Fosters dood
onderzocht. Inmiddels zijn die
papieren toch aan de FBI over
handigd, maar wat blijft is de
indruk dat er iets te verbergen
viel.
De onafhankelijke aanklager
die bionnenkort wordt be
noemd door een panel van
rechters, moet nu de onderste
steen boven brengen. Clinton
zelf weigert elk commentaar.
Hij houdt het erop dat „als alles
bekend is, zal blijken dat er
niets verkeerds gebeurd is".
geboden om nauw samen te
werken. Dat zou op wat langere
termijn heel goed kunnen lei
den tot lidmaatschap", zei Wör-
ner.
Hij sprak tegen dat de voor
zichtige opstelling is ingegeven
door de sterke weerstand uit
Rusland. President Jeltsin wees
er onlangs op dat de integratie
van landen van het voormalige
Warschaupact binnen de NAVO
de positie van extremistische en
nationalistische krachten in
Rusland zou versterken. Jeltsin
zei dan ook dat hij tegen over
haaste stappen is.
Geen Duitsers
bij herdenking
van D-day
londen afp
Duitsland zal in juni niet zijn
vertegenwoordigd bij de her
denking van de landing van
de geallieerden in Norman-
dië, 50 jaar geleden. Dit heeft
de Britse premier Major gis
teren gezegd. „Kanselier
Kolil zei me dat hij er niet bij
zal zijn", aldus de Brit bij een
ontmoeting met oorlogsvete
ranen. Het gaat volgens Ma
jor vooral om een herden
kingsbijeenkomst voor de ge
allieerden die de oorlog won
nen van Hitler-Duitsland. Hij
voegde er wel aan toe „dat
Duitsland in de toekomst
meedoet aan festiviteiten die
het eind van de oorlog mar
keren".
windslieden ongebruikelijk. De
Tweede Kamer reageerde dan
ook wat geschrokken. WD'er
Blaauw: „Wat hier gezegd wordt
lijkt me niet plezierig voor de
samenwerking tussen de Ne
derlandse en Franse VN-solda-
ten in Bosnië". Premier Lubbers
schaarde zich echter achter
Kooijmans. Volgens hem is de
inzet van Amerikaanse militai
ren op de Balkan niet aan de or
de totdat er een door alle partij
en aanvaarde vredesregeling is.
Servië krijgt in strijd met het
VN-embargo brandstof uit Al
banië. De politie in de Albanese
hoofdstad Tirana meldde giste
ren dat in een grensrivier een
pijpleiding is ontdekt waarmee
benzine wordt gesmokkeld naar
Servië en Montenegro. Het
hoofd van de financiële politie,
Kristaq Ndini, zei dat een on
derzoek wordt ingesteld naar de
smokkel. „We werken zeer hard
om een einde te maken aan de
schendingen van het embargo",
aldus de politiechef. Over de
omvang van de smokkel kon hij
nog niets te zeggen.
den haag-tirana npa/ap
Het verzoek van de Franse mi
nister van defensie Léotard aan
de Amerikanen om troepen
voor Bosnië te leveren, is „niet
verstandig en een beetje schijn
heilig". Zo schrobbeerde minis
ter Kooijmans (buitenlandse za
ken) gisteren zijn Franse collega
tijdens een spoedberaad van de
Tweede Kamer over de komen
de NAVO-top.
Kooijmans toonde zich geïrri
teerd over het Franse initiatief.
Hij meent dat het geen pas
geeft de Amerikanen om bij
stand te vragen, terwijl de Eu
ropese Unie zelf inzake Bosnië
zijn verplichtingen niet nakomt.
„De Unie heeft zich tot twee
maal toe gecommitteerd meer
grondtroepen te leveren, maar
slaagt daar aldoor niet in. Mijn
benadering is: kom eerst je ei
gen beloften na voordat je de VS
om een extra inspanning
vraagt".
De harde woorden aan het
adres van Léotard zijn in het
verkeer tussen Europese be-
berlijn «adrian bridge
the independent
De leiders van de grote etnische
Hongaarse minderheid in Slo
wakije komen vandaag bijeen
om te eisen dat in het zuiden
van het land een provincie met
zelfbestuur wordt gecreëerd. Zij
roepen daarmee vrees op voor
etnische conflicten.
Naar verwachting komen zo'n
4000 burgemeesters, gemeente
raadsleden en plaatselijke poli
tici na maanden van spannin
gen tussen Slowaken en etni
sche Hongaren in de zuidelijke
stad Komarno bijeen om de
omstreden eis te stellen.
Deze stap is krachtig verworpen
door Slowaakse politici, die
hem beschouwen als een direc
te aanval op de autoriteit van de
regering. Het parlement in Bra
tislava heeft de voorgestelde
provincie ongrondwettig ver
klaard en een aanval genoemd
op de territoriale integriteit van
Slowakije en president Michal
Kovac heeft gewaarschuwd voor
mogelijke parallellen met het
uitbreken van vijandigheden in
het voormalige Joegoslavië.
„Wij moeten niet vergeten dat
in de Balkan de gevechten met
wapens werden voorafgegaan
door een gevecht met woor
den", aldus Kovac, die er bij de
etnische Hongaren op aan
drong hun bijeenkomst af te ge
lasten. „Vertoon van nationalis
me en intolerantie aan de ene
kant roept een nationalistische
reactie op aan de andere kant."
De meeste waarnemers trekken
niet snel parallellen met het
voormalige Joegoslavië, erop
wijzend dat, anders dan de ver
schillende etnische groeperin
gen daar, Slowaken en Honga
ren geen geschiedenis hebben
van conflicten. Maar evengoed
worden de noodklokken geluid.
Etnische Hongaren maken 10
procent uit van de Slowaakse
bevolking van 5 miljoen en be
weren dat zij worden gedwon
gen tot de eis van zelfbestuur
omdat hun voortdurende ver
zoeken om te praten en om
nieuwe wetten die de rechten
van minderheden beschermen
in het onafhankelijke Slowakije
aan dovemansoren zijn gericht.
Zij ontkennen ook dat de voor
gestelde provincie de inleiding
zou vormen tot een eis voor een
volledig autonome staat en, uit
eindelijk, integratie in Honga
rije zelf.
„Wij zijn absoluut niet van plan
om ons bij Hongarije aan te
sluiten", zegt Laszlo Molnar,
een woordvoerder van Coëxis
tentie, de belangrijkste etnisch
Hongaarse partij in Slowakije.
„Wij willfti onze rechten. Jam
mer genoeg lijkt de zachte be
nadering niet te hebben ge
werkt, dus nu dringen we iets
harder aan."
De rechten die de etnische
Hongaren opeisen zijn onder
andere de vrijheid om Hongaar
se namen te gebruiken, de her
introductie van tweetalige ver
keersborden in gebieden waar
etnische Hongaren de meerder
heid vormen en volledige auto
nomie op onderwijsgebied. Vol
gens de regering zijn die rech
ten al vastgelegd in de grond
wet. De Raad van Europa, waar
toe Slowakije vorig jaar als lid
werd toegelaten, heeft er echter
op aangedrongen snel nieuwe
wetten aan te nemen die de et
nische minderheden bescher
men.
De roep om een nieuwe provin
cie is ook gewekt door rege
ringsplannen de regionale gren
zen van het land te herzien,
waarvan volgens de etnische
Hongaren het belangrijkste doel
is hen als kiezersblok te ver
splinteren, zodat zij effectief als
politieke macht worden uitge
wist.
Slechts weinig waarnemers in
Bratislava geloven dat de rege
ring, die in 1992 op een golf van
Slowaaks nationalisme aan de
macht kwam, door het stof zal
kruipen voor de etnisch Hon
gaarse eisen. Bovendien denken
velen dat de roep om een aparte
provincie in de kaart zou kun
nen spelen van premier Vladi
mir Meciar, de man die het land
door het uiteenvallen van
Tsjecho-Slowakije heeft geleid.
Ondanks dat hem veel van de
huidige economische ellende
van hel land wordt aangewre
ven, zou Meciar versterkt uit
een krachtmeting met de etni
sche Hongaren tevoorschijn
kunnen komen. Volgens Jan
Carnogursky, een voormalig
premier en leider van de oppo
sitionele Christendemocrati
sche Beweging, mag Meciar
zich nu na vele moeilijke maan
den opnieuw presenteren in
zijn favoriete rol de 'redder
van Slowakije'.
vertaling: luutje niemantsverdriet
