'Muzikaliteit is niet bij te brengen'
Musea in Parijs breken alle records
Wisselende expositie rond mystiek
Cultuur&Kunst
Leidse brulapen brengen
de acteurs van hun stuk
Miep Brons als boze fee
LEIDSE JAZZWEEK
ZATERDAG 8 JANUAR11994
Oudste museum Den Haag heropend
pen haag» Galerij Prins Willem V gaat op 22 januari opnieuw
open voor het publiek. Dit oudste Museum van Nederland, ge
vestigd aan het Buitenhof in Den Haag, is na een langdurige re
novatie weer in oude luister hersteld. Vanaf de totstandkoming
van deze schilderijenzaal in 1774 stelde stadhouder Willem V
(1748-1806) belangstellenden in de gelegenheid hier zijn privé-
verzameling te bekijken. De basis van zijn verzameling werd ge
vormd door de collectie van zijn voorvaderen, die echter door
vererving en verkoop sterk aan samenhang had verloren. De
stadhouder verzamelde actief en deed vele belangrijke aanko
pen, aldus het Mauritshuis. De opknapbeurt is bekostigd door
de Rijksgebouwendienst en het Mauritshuis.
Porgy Bess
Amsterdam» Het New York Harlem Theater brengt van 18 janua
ri t/m 6 februari 'Porgy Bess' op de planken van het Koninklijk
Theater Carré in Amsterdam. Het honderd man sterke gezel
schap, met volgens Carré de beste zwarte acteurs en actrices uit
de Verenigde Staten, vertolkt Gershwin's liefdesmusical in de
oorspronkelijke taal.
Schrijvers in het museum
Rotterdam» Museum Boymans-Van Beuningen en Stichting Lit-
tera Rotterdam hebben een lezingenreeks georganiseerd onder
de titel 'SchrijversMuseum'. Zes Nederlandse auteurs zijn uitge
nodigd om uit de omvangrijke collectie van het museum een
kunstwerk te kiezen dat voor hen een bijzondere waarde of bete
kenis heeft. In een voordracht reageren zij op dit werk. De lezin
gen zijn op 16 januari (Armando over Bonnard), 20 februari
(Nelleke Noordervliet over Magritte). 13 maart (Willem Brakman
over Francis Bacon), 10 april (Hermine Landvreugd over Cindy
Sherman), 8 mei (Helga Ruebsamen over Kiefer) en 12 juni (Oek
de Jong - nog niet bekend). Zij vinden plaats in het museum en
beginnen om 15.00 uur.
Met gratis bus naar Don Quichotte
leidenHet Nationale Ballet van Letland brengt op zondagmid
dag 23 januari om 14.30 uur het klassieke ballet Don Quicnotte
op de planken van het AT&T Danstheater in Den Haag. Bij het
Uitbureau van K&O, aan de Oude Vest 45 te Leiden, zijn, tot een
week voor de voorstelling kaarten verkrijgbaar en reserveringen
voor het gratis busvervoer te maken (tel. 071-141141).
De nieuwe Rlchelieuvleugel van het Louvre Museum In Parijs. foto epa
Bijna anderhalf miljoen mensen
hebben sinds begin september
in Parijs de tentoonstelling van
de collectie-Barnes bezocht.
Dat komt neer op een kleine
12.000 bezoekers per dag. Daar
mee heeft de collectie het re
cord gebroken van de meest be
zochte Parijse tentoonstelling
tot nu toe: die over de Egypti
sche farao Toetanchamon in
1967.
De verzameling impressionis
tische schilderijen van de ex
centrieke Amerikaan Barnes,
heeft als titel 'Van Cézanne tot
Matisse' en is te zien in het tot
museum omgebouwde station
Orsay. De collectie was nog
nooit op reis geweest en is nor
maal ook niet voor het grote pu
bliek toegankelijk. Voor velen
was een bezoek aan de tentoon
stelling dan ook ,,een must met
een enigszins snobistisch karak
ter", geeft de directie van het
Musée d'Orsay toe. De toeloop
was ook niet altijd naar de zin
van bezoekers die de vaste col
lectie van 19e-eeuwse kunst
kwamen bekijken. Zij moesten
vaak uren in de rij staan.
Het museumbezoek in Frank
rijk neemt de laatste tijd over de
hele linie toe na anderhalf iaar
op eenzelfde niveau te zijn olij
ven steken. Vooral het Louvre
heeft zijn publiek de laatste we
ken zien groeien: anderhalf keer
zoveel sinds de opening van de
nieuwe vleugel Richelieu met
'zijn 165 zalen, waarin tot 1988
het ministerie van Financiën
was gevestigd.
Met de glazen piramides van
de Chinese architect Pei als ont
vangstcentrum komt het Louvre
volgens velen eindelijk goed tot
zijn recht als het grootste muse
um in de wereld. Bovendien is
de toegang twee weekeinden
gratis geweest.
Om het stijgende bezoekers
aantal zoveel mogelijk te sprei
den, heeft het Louvre nieuwe
tarieven ingesteld. Tot 15.00 uur
kost een kaartje 40 francs (14
gulden), en daarna de helft. De
toegang voor de jeugd tot 18
jaar blijft gratis. Maandag en
woensdag is het Louvre tot
22.00 uur open.
Een tentoonstelling over Ma
tisse in het Museum voor Mo
derne Kunsten in Parijs heeft
het afgelopen jaar een miljoen
bezoekers getrokken. Alles bij
elkaar reden voor het ministerie
van cultuur om te juichen. „Dit
betekent gewoon ook een over
winning van Parijs op Washing
ton. De National Gallery heeft
het afgelopeh jaar maar een half
miljoen bezoekers geteld",
klinkt het trots op het departe
ment.
De grote zorg voor Parijs is op
dit moment het Grand Palais:
een in allerijl opgetrokken expo
sitiehal voor de Wereldtentoon
stelling van 1900. Eind decem
ber besloot minister Toubon
van cultuur tot de onmiddellijke
sluiting, omdat schroeven van
het ijzeren geraamte uit het dak
vielen, de roest angstaanjagend
toesloeg en de houten funderin
gen gevaarlijk verrot waren. Er
zijn enkele miljoenen uitgege
ven voor urgente veiligheids
maatregelen. Maar om het
Grand Palais in zijn oude glorie
te herstellen, zijn jaren en tien
tallen miljoenen guldens nodig.
Geboren en getogen Alphenaar Toon Roos speelt volgende week in Waag
BEELDENDE KUNST
RECENSIE. INCRID APPELS
Expositie: 'In het teken van de Mystiek' door twintig le
den van de VWBK Te zien: t/m 17/1, vr. en zo. 14-17
uur, za. 12-17 uur, Galerie Bianca In 't Klooster, Kerkstraat
32, Wassenaar.
De belangstelling voor mystiek groeit altijd
j aan het einde van een eeuw. Alsof er eyi
I soort afrekening in de lucht hangt, en het
dus de hoogste tijd wordt de spirituele ba
lans op te maken. De belangstelling mag
dan opgebloeid zijn, de betekenis ervan
blijft onduidelijk. Mystiek wordt wel om
schreven als 'een rechtstreekse en innige
vereniging van de ziel met het goddelijke,
oneindige of absolute'. En dat leent zich
voor vele interpretaties.
Twintig Wassenaarse kunstenaars heb
ben hun fantasie op het thema 'mystiek'
losgelaten. Zij blijken er van alles onder te
verstaan. Voor het merendeel richten de
fantasieën zich op christelijke thematiek;
van de Goede Samaritaan, engelen en 'heb
uw naasten lief tot interieurs van kerken.
Daarnaast wordt de mystiek - al dan niet di
rect - in de natuur gezocht; van 'het myste
rie der seizoenen' tot sterrebeelden. Maar
ook in kabbala, of mystieke dieren als een
phoenix of draak.
De een raakt de kern wat meer dan de
ander. Zo hoeft een 'mystiek' onderwerp
nog niet perse een mystiek geladen werk op
te leveren. Het 'mysterie der seizoenen' van
Dons v.d. Gronden-Deppe bijvoorbeeld is
eigenlijk puur een landschapsschilderij.
Omgekeerd kan een eenvoudige boom een
prachtig 'mystiek' resultaat opleveren, zoals
Arnold Hoogendorp laat zien met zijn fo
to's. Enkele mooie tussenvoorbeelden zijn
de goed vervaardigde aquarel 'Corcovado'
van Addi Kubbinga, en monoprinten van
Letty Muntjewerf. En dan zijn er nog wer
ken - zoals 'Curacao' van Otti Henkemans -
waarbij in het geheel niet duidelijk wordt
wat ze in deze expositie doen.
Een paar mensen springen er uit. Selma
Maria Weerenbeck en Brigitte Wawoe laten
beiden een grote vaardigheid en variëteit in
benadering zien - van zeer christelijk tot
zeer etherisch. Wawoe toont in soms in
drukwekkende beelden dat ze thuis is in de
kunstgeschiedenis, en de zeggingskracht
van materialen op geraffineerde wijze weet
uit te buiten. En Goke Leverland verdient
vermelding vanwege de hoge mate van ge
voeligheid die uit haar bronzen - een por
tret en sterrenbeelden - spreekt.
Een van de exposanten, Truus Oele-
Apon, heeft een paar honderd meter ver
derop - in Cultureel Centrum Warenar -
nog een solo- expositie, waarbij ze bedui
dend beter uit de verf komt dan in deze
overvolle expositie van zeer wisselende
kwaliteit.
Toon Roos: „Veel jongere musici moeten geld verdienen met lesgeven."
AGENDA
Don Quichotte.
CABARET
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
Voorstelling: Cabaretgroep Basterd met
'Doodgewoon'. Gezien: 7 januari. In Cul
tureel Centrum de X te Leiden.
Ze kunnen niet zingen, Onno
Innemee en Robert Spaapen,
I maar ze hebben wel een intelli-.
gente kijk op humor, en ook op
hoe je dat brengt. Sarcastisch,
I maar net niet te grof tonen ze
hun zwarte visie op Het Leven.
Want hoewel ze de voorstelling
beginnen als 'kraaien' met
doodskist en al, gaat het toch
vooral over de tijd die aan die
kist voorafgaat.
Sterke teksten met geestige
beelden zoals het lied over de
kinderlijke verwachting, dat je
je eigen video uit kan kiezen,
1 maar waarin Miep Brons als de
boze fee je illusie verplettert.
Hun thematiek is niet nieuw.
I Maar de observaties die ze ver
werken in hun sketches zijn ver-
rassend. Bijvoorbeeld het gevoel
j dat je een theateract zou moe
ten maken van de toespraak die
je houdt op de begrafenis van je
vader.
Seks en seksuele identiteit, de
andere rode draad, wordt uitge
werkt door de Innemees ver
warring over zijn geaardheid
door een jurk met rode stippel
tjes.
Bijzonder geestig en onge
twijfeld een aha-Erlebnis voor
de zaal vol dertigers was de ty
pering van het gedrag van aan
staande zwangeren. Vrienden
duiken eensklaps een andere
wereld in en de communicatie
vormt voor beide partijen in
eens een probleem.
Dat het met die communica
tie sowieso droef gesteld is, is
het eigenlijke thema van de
voorstelling. Dit wordt het pu
bliek het meest ingewreven in
de hilarische slotact, waarin
twee dove goochelaars uitein
delijk de truc met het mes doen.
Doordat ze elkaar niet verstaan,
kan de man in de doodskist de
ander niet duidelijk maken dat
er iets mis is gegaan en hij niet
stiekem kan ontsnappen.
theater
recensie conny van der zande
Alle vogels vliegen, jeugdmuslcal door
Jeugdkomedie Amsterdam. Tekst. Mies
Bouhuys; muziek: Joop Stokkermans; re
gie Bart-Jan te Boekhorst; poppen: Feike
Bosma. Gezien 7januari, Schouwburg, Lel-
'Wat je niet ziet, bestaat niet'.
Dat denken de marktkooplui op
het kleine marktpleintje dat het
decor vormt voor de musical. Ze
kijken dan ook vreemd op als er
een arme sloeber met een lege
vogelkooi op de markt komt. Hij
heeft zijn vogels laten vliegen
en hij bezit -eigenlijk alleen zijn
dromen nog. Volgens de markt
kooplui, die alleen aan hun
winst denken, zijn die dromen
niets anders dan zakjes lucht.
Op het moment dat ze de
vreemde vogel weg willen jagen
komen ze terecht in een nacht
merrie. Als ze wakker worden
weten ze dat het dom is om an
dere mensen te veroordelen
omdat ze apders zijn. Ze heb
ben spijt en worden goede
vriendjes met de arme dromer.
De moraal van het verhaal ligt
Opnamen
In september verscheen het
derde album: 'Human Feel'.
Opnamen voor de nieuwe cd,
die in februari uitkomt, zijn net
er wat dik bovenop en dat
maakt de musical wat truttig.
Knulllige dansjes en ouderwetse
kleding zorgen ervoor dat de
musical niet van deze tijd is.
Het lijkt ook wel of de jeugdmu-
sical de enige vorm van theater
is die zich nooit vernieuwt.
Het aanwezige publiek leek
daar overigens niet mee te zit
ten. De kinderen vonden het
vooral een spannend verhaal
waar ze zich werkelijk brullend
mee bemoeiden. Dat werd op
den duur storend, want sommi
ge kinderen wisten niet van op
houden en daardoor kon de rest
het verhaal bijna niet volgen.
De hoofdrolspeler paste zijn
teksten overigens moeiteloos
aan. Op zijn geïmproviseerde
reacties konden de overige spe
lers jaloers zijn, want zij raakten
eventjes van hun stuk door de
Leidse brulapen.
Echt stil werd iedereen als er
liedjes werden gezongen. Joop
Stokkermans had echte meezin
gers gemaakt, die in menig
huiskamer nog na zullen klin
ken.
Het lijkt al een kleine eeuwigheid geleden dat tenorsaxo
fonist Toon Roos (29) de prestigieuze VVessel Ilcken-prijs
ontving. Nu behoort de in Alphen geboren en getogen
jazzmuzikant tot het handjevol muzikanten dat niet al
leen in enkele belangrijke formaties tegelijk actief is,
maar daar ook een behoorlijke boterham aan kan verdie
nen. Volgende week zaterdag staat een fusiongroep on
der leiding van Toon Roos op de Hot House-avond in de
Waag in Leiden. Voor de gelegenheid zijn daar de beken
de Leidse jazzcoryfeeën Karei Boehlee en Martijn van
Iterson aan toegevoegd.
leiden/den haag'ken vos
noodgedwongen in lawaaierige
cafés. Ook de Leidse Jazzweek
is, oneerbiedig gezegd, een
'bierpompfestival'. Toon Roos:
„Ik speel liever in concertzalen.
Maar, je leert je in de loop der
tijd afsluiten voor het rumoer.
Het wordt een probleem als je
stiltes kiest in de muziek."
Musici waar Toon Roos graag
naar luistert, en die hem moge
lijk beïnvloeden, zijn Toots Tni-
elemans („om zijn gebruik van
de melodie en de wijze waarop
hij improviseert"), Miles Davis
(„zowel de oude als de nieu
we"), Weather Report, The Za-
winul Syndicate, Wayne Shorter
en Herbie Hancock. Ook luistert
hij eraag naar componisten van
de late romantiek als Debussy
en Ravel. „Ik voel me verwant
met saxofonisten als Hank Mo-
bley, Stan Getz, Dexter Gordon
en George Coleman, maar ik
luister zelden naar hun platen."
Wat Toon Roos nastreeft is
melodisch te spelen vanuit dé
akkoorden. „Ik probeer een or
ganisch verhaal op te bouwen.
Dat mis ik vaak bij jonge musi
ci." Sinds twee jaar is de nu in
Den Haag wonende musicus
echter ook als docent saxofoon
en improvisatie verbonden aan
de afdeling lichte muziek van
het Maastrichts concervatori-
um. „Als ik les geef dan vertel ik
ook dat het goed spelen van een
simpel muzikaliteit, timing en
sound vereist. Muzikaliteit is
niet bij te brengen. Het is nu
moeilijk om nog iets verfris
sends neer te zetten, gezien de
vele muziek die al gemaakt is.
Het gaat er niet om dat iets ver
nieuwend is, maar dat het ge
meend is, een eigen emotie
heeft, dan krijgt het zeggings-
tocht." jt-Hv
Aan optredens is geen gebrek,
ondanks de volgens Toon Roos
niet al te rooskleurige situatie
rond de jazz. „Ik merk wel iets
van een economische crisis. Het
is muziek voor een relatief klein
publiek en veel podia zitten nu
in de problemen, omdat de
subsidies afnemen. Aan de an
dere kant neemt het aantal
groepen toe, zodat de spoeling
dunner wordt. Veel jongere mu
sici moeten het geld verdienen
met lesgeven of in het commer
ciële circuit."
Een van de oorzaken voor de
situatie waarin de Nederlandse
jazz verkeert is volgens Toon
Roos het grote aantal mensen
dat met een jazz-opleiding aan
's lands conservatoria afstu
deert. Op de vraag of die con-»
servatorium-opleidingen geen
eenvormige musici afleveren,
antwoordt Roos: „Conservatoria
zorgen in ieder geval voor een
bepaald technisch niveau. De
mensen ontwikkelen zich. Een
conservatoriumopleiding zie ik
daarom toch wel als een voor
deel."
Zelf heeft Toon Roos zich in
elk geval ontwikkeld als musi
cus met een duidelijke eigen
stem, ook al is hij in vele bands
te horen. Zijn vaste kwartet, nu
met Christoph Erbstoesser op
piano en keyboards, Frans van
der Hoeven op contrabas en de
Belg Dré Pallemaerts op slag
werk, speelt voornamelijk eigen
composities in het neo-bop-ge-
nre met veel fusion-invloeden.
Daarnaast is de saxofonist een
onmisbaar onderdeel van het
Amsterdam Jazz Quintet dat
onder leiding staat van pianist
Robert-Jan Vermeulen.
achter de rug. Alsof dat allemaal
niet genoeg is, is de saxofonist
ook te horen op een nieuwe cd
van zangeres Clare Foster. En
heel recent werkte Roos ook
mee aan opnamen van Jerry
van Rooijens Dutch Jazz Or
chestra. Een ander groot orkest
waarin Toon Roos regelmatig
acte de présence geeft, is Peter
Ypma Plus Eleven dat elke eer
ste en derde maandag van de
maand in het Rotterdamse
Doelencafé optreedt.
Op het fuslonfront was het de
laatste tijd vrij rustig voor Toon
Roos, maar na de bands Top
Secret en Face to Face, samen
werkingsprojecten met Karei
Boehlee in de jaren tachtig, is
hij nu in de weer met een nieu
we groep, waarin naast Boehlee
op toetsen, Peter Tiehuis (gi
taar), René Dissel (basgitaar) en
Roy Dackus (drums) spelen.
Deze band is dezelfde als die
volgende week zaterdag in Lei
den te horen zal zijn, zij het dat
dan Tiehuis door Martijn van
Iterson wordt vervangen.
Veel jazzgroepen spelen om een
beetje aan de bak te komen
