Ook België dreigt Bosnië te verlaten Buitenland Britse generaal wordt VN-bevelhebber Bosnië Lega Nord nam geld aan 'voor historische taak' Brandhout «e UI 'Dood Gamsachoerdia niet van belang' Mexicaanse vliegtuigen vuren op media Mysterieuze man DONDERDAG 6 JANUARI 1994 Dc, Britse luitenant-generaal Sir Michael Rose volgt de Belg Francis Briquemont op als bevelhebber van de VN-troe pen in Bosnië. Dit heeft een woordvoerder van de Vere nigde Naties in New York gis teren bevestigd. Rose (54) is nu opperbevelhebber van de Britse landmacht. Hij werd onlangs in de adelstand ver heven. Het is de bedoeling dat hij eind deze maand het bevel gaan voeren over de ruim 12.000 blauwhelmen in Bosnië. Na zijn studie in Oxford en de Sorbonne in Parijs trad Rose toe tot het elitekorps van de Coldstream Guards (lucht macht). Hij diende voorname lijk in Jemen en Duitsland. In 1979 werd Rose benoemd tot commandant van het 22ste re giment van de Special Air For ces (SAS), de elitetroepen van het Britse leger. In die functie speelde hij een belangrijke rol tijdens de Falkland-oorlog in 1982. Hij onderhandelde met de opperbevelhebbers van het Argentijnse leger over de over gave van dat land. Daama was Rose bevelhebber van de 29ste infanteriebrigade in Belfast, totdat hij in 1986 bevelhebber van de SAS werd. Briquemont is deze week voortijdig uit zijn functie ont heven nadat hij ernstige kritiek had geuit over het optreden van de Verenigde Naties. Die nemen volgens hem allerlei resoluties over Bosnië-Her- cegovina aan, maar stellen niet de Financiële middelen en de soldaten beschikbaar om die uit te voeren. 'Tip' O'Neill overleden o rdt c bcrj boston De voormalige ;en zié voorzitter van het Ameri- erkenj kaan se Huis van Afgevaar- ïtryde digden Thomas 'Tip' /ever 0'NeiU is gisteren op 81-ja- 3tje nj nge leeftijd overleden. De gever, Democratische politicus kreeg een fatale hartaanval gnrodl tijdens een routineonder- nze lie z°ek- O'Neill kwam in 1952 Dtmoe 'n het Huis van Afgevaar- j digden, waar hij de zetel overnam van John F. Ken nedy, die naar de Senaat opschoof. In 1977 werd O'Neill voorzitter van het Huis. Tien jaar later ging hij met pensioen. FOTO REUTER Moeder van Clinton overleden hot springs De moeder van de Amerikaanse president Clinton, Virginia Kelley, is vanochtend op 70-jarige leeftijd overleden. Dat heeft sheriff Larry Selig van haar woonplaats Hot Springs in Ar kansas meegedeeld. Brandweer verliest greep op bosbranden sydney Het Australische leger en de brandweer hebben de m va' strijd tegen de bosbranden in de provincie New South Wales voorlopig opgegeven en concentreren zich op de evacuatie van n Va1 de bevolking. De brandweer telde vandaag meer dan 90 vuur- i haarden. In Sydney, de grootste stad van het land, bereikte het nuj vuur de buitenwijken. Drie mensen zijn omgekomen, onder wie twee leden van de vrijwillige brandweer. Het vuur wordt aange- an wakkerd door een sterke wind met snelheden van 70 kilometer u^r 'n per uur, terwijl temperaturen van 44 graden de grond extreem maTzj ^ro°g hebben gemaakt. >p he- Grieks oliebedrijf boycot Macedonië Thessaloniki De Helleense Benzine- en Smeeroliemaatschappij bouwt de olietoevoer naar Macedonië geleidelijk af. De staats ie her. raffinaderij draait de kraan dicht uit protest tegen de internatio- Jjng j(1 nale diplomatieke erkenning van Macedonië. De boycot van het ht van staatsbedrijf zal Macedonië echter niet in grote moeilijkheden onzus brengen, onder meer omdat het land via een particuliere Griekse maatschappij olie betrekt voor zijn eigen raffinaderij bij de hoofdstad Skopje. Doodvonnis Duitser in Iran bekrachtigd nicosia Het Iraanse Hooggerechtshof heeft gisteren het dood- i vonnis, dat bijna een jaar geleden door de rechtbank van Tehe ran werd uitgesproken tegen de Duitse ingenieur Helmut Szim- I kus, bekrachtigd. De man wordt schuldig geacht aan spionage voor Irak. Alleen de geestelijk leider van Iran, ayatollah Ali Kha- I menei, is nog bevoegd de Duitser gratie te verlenen. Rode Kruis ontkent brievensmokkel bijrw Inspectie installaties Noord-Korea 'ievj Washington Noord-Korea heeft in de ortderhandelingen met de Verenigde Staten ingestemd met internationale inspectie van zeven nucleaire installaties. De details van de overeenkomst moeten nog worden uitgewerkt, zo heeft de Amerikaanse onder minister Davis (buitenlandse zaken) gisteren gezegd. Dader aanslag Rainbow Warrior kolonel parus Alain Mafart, de Franse officier die in 1985 door Nieuw- Zeeland is veroordeeld wegens de bomaanslag op het Greenpea- ce-schip Rainbow Warrior, wordt bevorderd tot kolonel. Dat heeft het Franse dagblad Le Monde bericht op grond van een be kendmaking in de staatskrant. In 1989 is de 44-jarige Mafart al bevorderd tot luitenant-kolonel en in 1991 werd hem het ridder schap voor nationale verdienste verleend. Mafart werkt nog al tijd voor de geheime dienst, aldus Le Monde. fff Cambodjanen ontvluchten gevechten pnohm penh Zeker 10.000 Cambodjanen zijn op de vlucht gesla gen voor nieuwe gevechten in het noorden en noordwesten van het land. Regeringssoldaten en rebellen van de Rode Khmer raakten maandag weer slaags in wat waarnemers als het offen sief van de droge periode aanduiden. Het doel van de operaties van het regeringsleger buiten de regentijd zou de herovering van het westelijk hoofdkwartier van de Rode Khmer in Pailin kunnen zijn. Britse staatssecretaris treedt af na schandaal over baby londen Rtr-AFP waarden De Britse staatssecretaris van milieu, Tim Yeo, is gisteren af getreden nadat bekend is ge worden dat hij een buitenechte lijk kind heeft. Die onthulling leidde tot hevige verontwaardi ging in de Britse pers en zijn Conservatieve partij. De 48-jarige, gehuwde Yeo verloor de steun van zijn partij nadat bekend werd dat hij een kind heeft met de 34-jarige Julia Stent, een Conservatief ge meenteraadslid in Londen. Hij bracht daarmee de Conservatie ven in verlegenheid. Die maken zich altijd sterk voor morele /oeren juist een campagne om het belang van het traditionele gezin te onder strepen. Yeo's dochter, van wie de conceptie naar wordt aangeno men gedurende het jaarlijkse Conservatieve congres in 1992 plaatsvond, werd in juli gebo ren. De Conservatieve regering heeft onlangs harde kritiek geuit op alleenstaande moeders en noemt het uiteenvallen van ge zinnen de oorzaak van tal van sociale problemen. De Tories willen een terugkeer naar de waarden van de jaren vijftig. Yeo zelf had zich regelmatig ook in die zin uitgelaten. Partijleider Bossi zegt van niets te weten correspondent Volgens Umberto Bossi, leider van de separatistische protest partij Lega Nord, is geld aanne men van het bedrijfsleven niet altijd illegaal. De Lega Nord ac cepteerde in 1992 220.000 gul den van het chemieconcern Montedison, omdat de partij voor een historische taak stond: de omverwerping van het oude en corrupte regime. Met deze verbale acrobatiek verdedigde Bossi zich gisteren in Milaan tij dens het zogenaamde Enimont- proces. Bossi was opgeroepen omdat enkele weken geleden de ex- penningmeester van de partij, Patelli, werd gearresteerd en vervolgens bekende geld te heb ben aangenomen. Ook Patelli werd gisteren door openbaar aanklager Di Pietro verhoord. De confrontatie tussen Bossi en Di Pietro was echter het hoogte punt van wat al is omgedoopt tot een Italiaanse variant van de Neurenbergse processen: vrij wel alle tot voor kort opper machtige politici zitten in de beklaagdenbank. Bossi deed zijn best uit te leg gen dat de Lega de enige 'scho ne partij' van Italië blijft en niet op één lijn kan worden gesteld met de oude partijen. Volgens Bossi was de aanname van het Montedison-geld een ongeluk je, maar wel te verdedigen. .Als ik in Patelli's schoenen had ge staan, zou ik hetzelfde hebben gedaan: de Lega maakte zich op voor de grote electorale sprong voorwaarts en kon niet zonder externe hulp. Het was buigen of barstenaldus Bossi, die overi gens volhield zelf nooit weet te hebben gehad van de geld- schenking. Roep om nadrukkelijke aanwezigheid VS in oorlogsgebied België dreigt zijn 300 VN-blauwhelmen uit Bosnië terug te trekken als de komende maanden geen vooruitgang wordt geboekt bij de vredesbesprekingen tussen mos lims, Kroaten en Serviërs. De Belgische minister Delcroix (defensie) heeft dat gisteravond laten weten. Eerder lie ten Frankrijk, Spanje, Canada en Groot-Brittannië door schemeren steeds meer te twijfelen aan de missie van de Verenigde Naties in Bosnië. Togo sluit na aanval rebellen zijn grenzen LOMÉ» AFP-Rtr Er zijn zeker 12 doden gevallen bij een aanval die onbekenden gisteravond hebben uitgevoerd op een militair kamp in Lomé, de hoofdstad van de Afrikaanse staat Togo. In dit kamp heeft president Gnassingbe Eyadéma zijn residentie. De doden zijn tien aanvallers en twee militai ren. Ten tijde van de aanval was Eyadéma niet in zijn residentie. Leger en politie zijn een uit gebreide zoekactie begonnen naar de overvallers, die zich nog in de hoofdstad zouden bevin den. De regering heeft een nachtelijk uitgaansverbod afge kondigd voor Lomé. Ook heeft zij de grenzen met de buurlan den Ghana, Benin en Burkina Faso gesloten. Het is niet be kend wie er achter de overval zitten. Niemand heeft de aanval opgeëist In de voormalige Franse kolo nie Togo staan voor 23 januari voor de eerste keer democrati sche parlementsverkiezingen op het programma. De opposi tie heeft verzocht deze uit te stellen. BRUSSEL PETER DE VRIES CORRESPONDENT Eenheden uit de vijf landen vor men de ruggegraat van de 10.000 man sterke VN-macht in Bosnië-Hercegovina. Frankrijk levert met 5.000 militairen ver reweg de grootste bijdrage aan de VN-macht. De Belgische blauwhelmen werken samen met een Nederlandse trans porteenheid. Den Haag heeft zich tot nu toe op het standpunt gesteld dat de discussies over een terugtocht 'misplaatst' zijn. Delcroix zei gisteravond in een TV-programma dat hij het einde van de winter wil afwach ten alvorens een beslissing te nemen over de toekomst van de VN-deelname. Als er dan nog geen vredesakkoord is, moet er voor de VN-taak 'aan andere middelen gedacht worden of aan terugtrekking'. De Franse minister Léotard (defensie) zei gisteren dat zijn land 'niet tot in het absurde' in Bosnië aanwezig wil blijven als de strijdende partijen de blauw helmen 'vernederen' en hun aanwezigheid alleen maar ge bruiken om de oorlog te laten voortduren. Een vooraanstaan de Franse functionaris sloot te rugtrekking van de Franse troe pen echter nagenoeg uit. Vol gens hem zou dat alleen maar meer strijd tot gevolg hebben die dan ook over zal slaan naar Kosovo en Macedonië. Aangenomen wordt dat de Europese landen tijdens de NAVO-topconferentie die vol gende week maandag in Brussel plaatsvindt, grote druk op de Verenigde Staten zullen uitoefe nen om in Bosnië nadrukkelij ker aanwezig te zijn. Tot nu toe weigert president Clinton, on danks zijn kritiek op de Europe se aanpak van de Balkanoorlog, om Amerikaanse grondtroepen te sturen. beilagan Een bejaarde vluchtelinge uit Azer beidzjan hakt brandhout om op te koken en zich te verwarmen. Evenals andere Azeri's heeft zij onderdak gevonden in de lege wa gons op het station in Beilagan, 280 kilometer van de Azerische hoofdstad Bakoe. Armeense strijdkrachten hebben zich grote stukken Aze- risch grondgebied toegeëigend tijdens de oor log die sinds het afgelopen jaar woedt tussen de twee voormalige Sovjet-republieken. FOTO REUTER Russen maken geavanceerde dat jluchtafweer Rusland ontwikkelt een nieuw luch tafweersysteem met 12 grond-luchtraketten om strate gische doelen als luchthavens en commandocentra te verde digen. Dat meldde het Britse defensietijdschrift Jane's Defen se Weekly gisteren. Het systeem, dat Pantzyr-Sl wordt genoemd, is geïnstalleerd op een vracht wagen en kan zowel vliegtuigen en helikopters onschadelijk ma ken. Jane's meldt ook dat Rusland Tarantul III, een recent ont- 'wikkeld marineschip dat vier SS-N-22 Sunburn anti-schipra- Iketten kan vervoeren, wil gaan [exporteren. Sjevardnadze blijft onverschillig onder mogelijke zelfmoord voorganger londen-moskou President Edoeard Sjevardnadze van Geor gië heeft gezegd dat de dood van zijn voor ganger Zviad Gamsachoerdia niet van bij zonder belang is voor zijn door oorlog ge teisterde land. Gamsachoerdia's vrouw Manana heeft gisteren gezegd dat haar man vorige week een eind aan zijn leven gemaakt heeft als blijk van protest nadat hij er niet in ge slaagd was de macht in Tblisi te heroveren. Maar er zijn ook berichten dat de voorma lige president van Georgië nog leeft. Kon- stantin Gamsachoerdia, zoon van de vroe gere Georgische president, zei gisteren in Zwitserland zelfmoord „geheel uit te slui- In een bericht van het Russische persbu reau Itar-Tass, dat de BBC heeft opgevan gen, wordt Sjevardnadze aangehaald met de uitspraak dat „het hem liever was ge weest dat Gamsachoerdia nog in leven was". „Wat ook de ware oorzaak is van de dood van Gamsachoerdia, die is niet van groot belang voor de toestand in Georgië. Het was ons duidelijk dat de ex-president al lang een politiek lijk was. Daarom stelde de leiding van Georgië zich niet ten doel zijn aanhangers of hemzelf fysiek te ver nietigen", aldus Sjevardnadze. Hij zei van de dood van Gamsachoerdia gehoord te hebben via bronnen uit Tsjets jenië, een deelrepubliek die zich van Rus land heeft afgescheiden. Een Tsjetsjeense delegatie die de Georgische hoofdstad Tbi lisi bezocht, heeft het nieuws bevestigd, zo zei de Georgische president. „Daarop tra den wij onmiddellijk in contact met plaat sen waar Gamsachoerdia mogelijk was, en met zijn vrouw Manana die in Grozny ver blijft, maar het is moeilijk te zeggen of het echt op deze of gene wijze is gebeurd." De oud-minister van buitenlandse zaken van de Sovjetunie, die er door Gamsa choerdia van was beschuldigd dat hij de hand heeft gehad in zijn afzetting bij een gewapende opstand in januari 1992, zei dat Gamsachoerdia misschien wel dood is omdat zijn eigen aanhangers het onderling oneens zijn. De woordvoerder van Gamsa choerdia in Moskou, Georgi Goelbani, zei gisteren dat hij hem zaterdag nog in leven had gezien. Dat is een dag nadat Gamsa choerdia zelfmoord zou hebben gepleegd. Medewerkers van het Georgische minis terie van binnenlandse zaken in Tbilisi wa ren sceptisch over de berichten dat Gams achoerdia dood is. Ze herinnerden eraan dat soortgelijke geruchten in Georgië de ronde deden na de eerste mislukte poging van Gamsachoerdia de macht in Tbilisi weer aan zich te trekken. PROFIEL: ZVIAD GAMSACHOERDIA [san cristobal phil davison vervolg voorpagina cpö Lichte aanvalsvliegtuigen kwa- '^""men steeds dichterbij cirkelen terwijl we de vrouwen inter- 1 viewden. David Adams, een ver- Islaggever van The Times, en ik ■«stopten de gesprekken. De ^■vliegtuigen hadden duidelijk drie auto's van de pers in het gehucht geparkeerd zien staan. varen net doorgereden, een hoek om, toen we de eerste in slag hoorden. We dachten dat eiliger was door te rijden jnaar het gehucht El Corralito, ien paar honderd meter verderop lag en dat bijna hele maal verlaten was, op drie boe- ïa, die ieder een zelfge maakte witte vlag droegen. Toen brak de hel los. De vlieg- tuigen gingen om de beurt lager vliegen, en vuurden boven de boomgrens links van ons raket ten af, en vervolgens mitrail- leurvuur en af en toe een bom. Het doel was het gehucht dat we net hadden verlaten. „Ze be schieten San Antonio de los Ba- José Vasques (45), ons. „Er zijn daar vrouwen en kinderen." Verder gaan of terug gaan leek ons allebei even gevaarlijk en dus keken we toe hoe de vlieg tuigen doken, zo om de twee minuten één, en raketten en mitrailleurvuur richtten op de geul waar we de vrouwen en kinderen hadden achtergelaten. We telden 20 raketten, die eerst rookwolken uitstootten voordat ze gillend als grote, vlammende pijlen op hun doel afgingen. Ongeveer tien bommen en hon derden series mitrailleurvuur weerklonken tussen de rots wanden. We hadden een auto vol journa listen achtergelaten. Adams en ik besloten terug te rijden om te kijken hoe zij en de Indiaanse vrouwen het maakten. Terwijl we dat deden leken de vliegtui gen onze route te volgen en hoorden we voor ons voortdu rend inslagen. Om de bocht werd de weg geblokkeerd door de rode minibus van het vijf mensen sterke team van Univi- sion TV, de portieren wijd open, de droge varenbegroeiing, ko renveldjes en bomen langs de weg in brand. Een verslaggever van Univision schreeuwde ons vanaf een dichtbijzijnde rots toe te gaan liggen, en dat de vlieg tuigen hen al een half uur be schoten met raketten en mi trailleurs. Op hun busje was aan alle kanten en op het dak duide lijk in witte letters 'TV' geschil derd. Een vrouwelijke tolk lag doodsbang onder het busje, tien meter van de plek waar een ra ket was ontploft. Rechts van ons zagen we de hut geen teken van hen. De hut was niet geraakt. Irma had ons eer der verteld dat'haar gezin zich tijdens de bombardementen van dinsdagavond 'in de keu ken' had verborgen, hoewel het huis uit een kamer bestond, waar alle 15 sliepen. Het team van Univision had het bombar dement gefilmd, maar ze had den geen idee of dat door de i ook geldt. Leger Mexico wil revolte neerslaan MEXICO-STAD Rtr-DPA-/AFP Het Mexicaanse leger be reidt een offensief voor om de indianen-opstand in de zuidelijke deelstaat Chiapas neer te slaan. Gisteren wer den tanks aangevoerd en soldaten in pantservoertui gen samengetrokken bij de stad San Cristobal de las Casas. De Mexicaanse rege ring riep de opstandelingen gisterochtend vroeg op tot een onmiddellijke dialoog om verdere slachtoffers en gevechten te vermijden. Tot nu toe hebben de Zapatis ta's op dat aanbod niet gere ageerd. Zviad Gamsachoerdia (54) bleef als hij inderdaad is overleden tot aan zijn dood een myste rieuze man. Volgens velen zag hij zichzelf als de verpersoonlij king van twee eeuwen roemrij ke Georgische historie. Hij leed aan grootheidswaanzin, zei een voormalige vriendin van hem, de journaliste JGara Abramin ooit. Daarom werd deze histori cus en taalwetenschapper geen 'Redder des Vaderlands', maar, om bij Abramin te blijven, 'een tovenaar van de vernietiging'. Gamsachoerdia werd in 1991 de eerste vrij gekozen president op het grondgebied van de voor malige Sovjetunie. Het was een enorme persoonlijke triomf. In 1977 verdween hij als anti-com munistische dissident voor twee jaar in de gevangenis. Ruim tien jaar later zou hij de vijf miljoen als gekozen leider Georgiërs voorgaan op de de weg naar de vrijheid. Het werd een drama. Zijn auto ritaire optreden op het versplin terde Georgische politieke to neel veroorzaakte dat vroegere vrienden gezworen vijanden werden. Wie het niet met hem eens was, kreeg onmiddellijk het etiket 'Agent van Moskou' opgeplakt. Eenmaal aan de macht brak Gamsachoerdia zijn belofte dat het Sovjet-leger zich onmiddel lijk en voor het uitroepen van de Georgische onafhankeljkheid moest terugtrekken. Dat was voor de oppositie het bewijs dat Gamsachoerdia's anti-Moskou retoriek slechts schijn was. De voormalige dissident en op richter van de Georgische 'Hel- sinki-Unie' maakte korte met- Zviad Gamsachoerdia. FOTO REUTER ten met de oppositie. Hij bracht de media onder controle, de op positie werd monddood ge maakt. Kritische buitenlandse journalisten werden over de grens gezet. Gamsachoerdia's politieke ein de kwam toen hij aanstalten maakte om de zogenaamde Na tionale Garde van de onruststo ker Tengiz Kitovani te ontwape nen. In het najaar van 1991 bundelde de oppositie zich met Kitovani's aanhang. Gamsa choerdia werd met kanongebul der uit Tbilisi verjaagd en be landde na talloze omzwervin gen in Tsjetsjenië. In maart 1992 keerde Gamsa choerdia's oude tegenstander Edoeard Shevardnadze naar Tbilisi terug. De voormalige KGB-chefen partijleider in Ge orgië, leek met zijn reputatie als Sovjet-minister van buitenland se zaken de man om orde op zaken te stellen in het ver scheurde Georgië. Gamsachoerdia gaf de strijd te gen deze 'agent van Moskou' niet op. Tot twee keer toe pro beerde hij met zijn gewapende aanhang, die vooral sterk was in zijn geboortestreek Mingrelië in West-Georgië, op bloedige wijze weer aan de macht te komen. Het meest navrant was de twee de poging, vorig jaar september en oktober. Terwijl Sjevardnad ze zich persoonlijk naar Abcha- zië had begeven om daar hoofdstad Soechoemi te verde digen tegen de door Russische militairen gesteunde Abchazi- sche opstandelingen, keerde Gamsachoerdia naar Georgië terug. Aanvankelijk leek het erop. dat zijn aanhangers Sjevardnadze zouden bijstaan in de strijd op leven en dood tegen de Abcha- ziërs. Maar na de val van Soechoemi en het verlies van duizenden mensenlevens voer de Gamsachoerdia zijn troepen als een ware 'warlord'aan tegen de resten van het Georgische le ger. Pas nadat Sjevardnadze na he vig smeken bij de Russische president Jeltsin militaire steun van Moskou kreeg, kon het Gam sachoerdia-offensief wor den gesmoord. De leider zelf keerde naar Tsjetsjenië terug. De 'Verlosser van Georgië' bleek zijn land alleen maar ellende te hebben gebracht. MOSKOU HANS CELtUNSE correspondent

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5