De zoete smaak van artistieke wraak
Cultuur Kunst
Radio Kamerkorkest
krijgt twee dirigenten
Zorgvuldig maar
onbevredigend 'Duet'
16VOENSDAG 5 JANUAR11994
17
-Cursus badkamerzingen
leiden In buurthuis Groenoord in Leiden begint op 2 februari
jag een cursus badkamerzingen. De cursus is bedoeld voor mensen
iur die graag willen zingen maar van zichzelf denken dat ze dat niet
kunnen. Na de cursus kan meegezongen worden in het Badka-
merkoor. Iedere eerste maandag van de maand (in januari is dat
de 10de) staat de aula van het Vlietlandcollege, aan de Van
Beethovenlaan 10 in Voorschoten, open voor belangstellenden
van cursus en koor (20.15-22.00 uur). Voor meer informatie:
deling 071-616475.
Open Dag in Droomfabriek
leiden Art Centre De Droomfabriek, aan de Oude Singel in Lei
den, houdt op 9 januari een open dag. Er worden ruim 25 cur
sussen aangeboden die docenten door middel van een gratis les
een zullen presenteren. De open dag begint om 13.00 uur en duurt
tot 17.00 uur.
Acteur Cesar Romero overleden
en santa monica De Amerikaanse acteur Cesar Romero is 1 januari
op 86-jarige leeftijd overleden. Romero overleed aan de gevol-
jur gen van een longontsteking. Hij werd op 15 februari 1907 in
New York geboren. Vanaf 1934 speelde Romero in zeker 100
d voor speelfilms van zeer uiteenlopende aard, waaronder 'The Devil is
jezoek a Woman' (1935), 'Wee Willie Winkie' (1937), 'The Americano'
(1954) en 'Madjgan's Millions'(1967). Bij een hele generatie is hij
kunde vooral bekend als 'The Joker', de giechelende aarstvijand van
Batman in de gelijknamige televisieserie.
00
Cesar Romero in de rol van The Joker.
Kees Coolen, ooit afgedankt, speelt glansrol in Leidse Schouwburg
vmsterdam
Ton Koopman en Peter Eötvös
fijn met ingang van het seizoen
1994-1995 benoemd tot chef-di-
'igent van het Radio Kameror
kest. Koopman is een oude be
kende van het orkest en vervult
jok in het lopende seizoen een
jantal gastdirecties. In de taak
verdeling van het dirigenten
duo wordt Koopman belast met
de muziek tot en met de 19e
eeuw; Eötvös krijgt de verant
woordelijkheid voor de 20e
eeuw. Frans Brüggen, de huidi
ge leider van het Radio Kamer
orkest, legt zijn functie met in
gang van de indiensttreding van
Koopman en Eötvös neer. Hij
was sinds 1991 aan het orkest
verbonden.
Als een sportman sportieve
wraak kan nemen, moet de
acteur toch het middel van
de artistieke wraak ten
dienste staan. Die woorden
wil Kees Coolen - gelau
werd acteur, maar destijds
niet goed genoeg bevon
den voor Het Nationale
Toneel - niet in de mond
nemen. „Maar het geeft
toch een zekere voldoening
als je zo'n prijs krijgt en als
de gezelschappen weer bij
je terugkomen met aanbie
dingen."
Vorig jaar kreeg Coolen, die had
geschitterd in Haye van der
Heydens stuk 'Goed Fout', de
Arlecchino voor de beste bijrol
en dit jaar werd hij voor dezelf
de onderscheiding genomi
neerd naar aanleiding van zijn
aandeel in 'Friedrichswald' van
De Trust. Coolen dit seizoen in
de theaters met een creatie die
wederom van dat hele hoge ni
veau is. In 'Nu syt wellecome'
('Absurd person singular' van
Alan Ayckbourn) zet hij een
kostelijke rol neer als de emo
tioneel volkomen vleugellamme
Ronald, een typisch Britse steile
Hein.
Achtentwintig jaar lang werk
te Kees Coolen bij de Haagse
Comedie. ,,De jaren '70 waren
fantastisch", herinnert hij zich.
„Dat was een produktieve tijd.
artistiek ook heel bevredigend.
Vanaf 1980 voelde ik me minder
op mijn plaats bij de Haagse
Comedie. Het gezelschap
bloedde langzaam dood en daar
hadden mijn kwaliteiten waar
schijnlijk ook onder te lijden. Ik
was toen gewoon een acteur die
zijn vak kende, daar hield het
wel zo'n beetje mee op."
„Hoe- dan ook, ik probeerde
in die laatste Haagse jaren weg
te komen, maar er waren toen
niet zo veel gezelschappen en ik
was dus nog niet weg toen Het
Nationale Toneel werd opge
richt als vervanging van de
Haagse Comedie."
Doorbraak
Coolen werd door artistiek lei
der Hans Croiset gepasseerd.
Als free-lancer acteerde hij in
e uit 'Nu Sijt Wellecome' met (rechts) Kees Kooien, Trudy Labij (links) en Kitty Jansen.
FOTO PATRICKMEIS
vrije produkties. regisseur Ivo
van Hove van het Zuidelijk To
neel vroeg hem voor een bijrol
in 'Het Zuiden' van Julian
Green. 'Goed Fout' bracht de
doorbraak, als je daar na een
loopbaan van drie decennia van
mag spreken, maar de ogen van
de Nederlandse theater-in
crowd werden pas echt weer op
Coolen gericht toen hij de dub
belrol van president vertolkte in
'Friedrichswald', de zeer vrij
moedige bewerking die Theu
Boermans maakte van Shake
speare's 'As you like it'. Hoe
komt een voormalige Comedie-
klant terecht in het zwembad
van De Trust?
Coolen: ,,lk heb vroeger les
gegeven op de toneelschool in
Maastricht. Theu Boermans was
één van mijn leerlingen. De
Trust is een jong gezelschap, ze
zochten voor die rol van presi
dent een oudere acteur. Toen
Theu mij vroeg vond ik dat zó
leuk dat ik zei: ik hoef het stuk
niet te lezen, ik doe het."
Enthousiast
„Ik heb mijn tijd bij De Trust
letterlijk als een warm bad erva
ren; de mensen zijn daar zó en
thousiast, dat is werkelijk heel
plezierig. Ik geloof dat de sa
menwerking naar twee kanten
toe goed is bevallen. Het is mo
gelijk dat ik er nog eens iets ga
doen, maar er zijn geen concre
te plannen."
Die zijn er volgend seizoen
wel bij het Ro-Theater. In Rot
terdam gaat Kees Coolen een
rol spelen in 'Antigone' van So-
fokles. Maar voor het zover is,
kan theaterminnend Leiden op
11 en 12 januari van hem genie
ten in 'Nu syt wellecome'.
Over zijn karakter in dit stuk
van Alan Ayckbourn zegt Co
olen: „Het is een weltfrenide
man. In Nederland kom je ze
ook wel eens tegen, maar deze
man is toch vooral een produkt
van de Britse maatschappij: als
jongetje op kostschool gestuurd
en pas op latere leeftijd met
vrouwen in aanraking gekomen.
Hij is volkomen belemmerd afs
hij met vrouwen in aanraking
komt. Dan trekt hij een harnas
aan, gedraagt zich hautain al
leen maar om zich een houding
te geven. In zijn vrouw toont hij
geen wezenlijke interesse en zij
niet in hem. Waarschijnlijk is ze
alleen maar met die bankdirec
teur getrouwd om Financieel
onder de pannen te zijn."
„Het is wel zo dat de
in dit stuk de tekenen vertonen
van het slachtoffer, zoals de
mannen zich gedragen als de
onderdrukkers, maar daarmee
is de kous niet af. Ayckbourn
stelt geen schuldvraag en legt
de schuld al helemaal niet bij
één van beide seksen. Hij heeft
niet zo'n positieve kijk op wat
mensen elkaar aandoen in een
huwelijk. Als je dit stuk ziet weet
je één ding heel zeker: hier is
iets hopeloos fout gegaan. Deze
mensen vertonen allemaal een
zeker onvermogen om te le-
Fel verzet tegen Oliver Stone regisseert vei filming van Lloyd Webber-musical
komst Jan Hoet i j r» i a f 71 9
naar Boymans Gloria Estelan gevraagd voor 'Evita'
De mogelijke benoeming
de Belg Jan Hoet tot nieuwe
recteur van Museum Boyrm
van Beuningen heeft bij een
langrijk deel van
personeel fel verzet opgeroe
pen. Hoet verklaarde vorige
Week op uitnodiging te hebben
gesolliciteerd. Eerder had de se
lectiecommissie mevrouw A.
Brandt Corstius, directeur van
het Gemeentemuseum Arn
hem, gevraagd om te sollicite
ren, maar zij ging niet op het
verzoek in.
Sinds vorige week is een hevi
ge anti-Hoet-lobby op gang ge
komen. Conservatoren vrezen
onder de leiding van Jan Hoet
veel van de onder Wim Crouwel
verworven vrijheid in te moeten
leveren. Anonieme bronnen
binnen Boymans bezigen de
volgende kwalficaties: „Jan
Hoet is misschien een creatieve
en spraakmakende tentoonstel
lingsmaker, maar ook een abso
luut warhoofd. Hij heeft totaal
geen verstand van managen of
van het op peil houden van de
collecties oude kunst en vorm
geving of de prentenverzame-
ling. Het runnen van een muse
um met veel personeel is iets
anders dan het samenstellen
van een tentoonstelling. Boven
dien. wie wel eens in Gent is
gaan kijken naar hoe Hoet zijn
eigen collectie hedendaagse
kunst tentoonstelt zal beamen
dal het een warrige en letterlijk
jstoffige bedoening is."
Het zwartmaken van Jan Hoet
in museumkringen lijkt vruch
ten af te werpen. Naar verluidt
heeft de selectiecommissie in
middels een eerdere kandidaat
uit de procedure aangeschreven
met het verzoek 'ja' te zeggen
tegen het directeurschap van
Boymans. Wethouder Yvonne
ide Rijk (kunstzaken), voorzitter
'van de selectiecommissie, wei
gert elk commentaar.
De affaire heeft zo veel voeten
in de aarde omdat de selectie
commissie het zichzelf zeer
moeilijk maakt. Volgens de pro
fielschets zoekt Boymans name
lijk een schaap met vijf poten,
een directeur die zowel de
naam van Boymans op het ge
bied van de moderne kunst kan
j verbeteren als iemand die het
samenwerkingsproces tussen
de vier gemeentelijke musea
kan orgeniseren.
Zangeres Gloria Estefan gaat
mogelijk de hoofdrol spelen in
de verfilming van de musical
Evita. Eerder werden Elaine Pai
ge en Madonna benaderd, maar
niet geschikt geacht voor deze
rol. Voor de regie heeft produ
cent Disney Hollywood Pictures
Oliver Stone in de arm geno
men. De rol van de Argentijnse
dictator Juan Perron gaat naar
Jeremy Irons. De bezetting van
de overige rollen is nog niet be
kend. Ook is nog onduidelijk
wanneer met de opnames be
gonnen wordt.
Evita is de derde en tevens
laatste musical van het ver
maarde duo Andrew Lloyd
Webber en Tim Rice. De show
beleefde in 1978 de wereldpre
mière in Londen en was jaren
lang één van de topattracties
van het Londense theatermekka
West End. Ook op Broadway
behoorde 'Evita' jarenlang tot
de toppers. Het Koninklijk Bal
let van Vlaanderen toerde enke
le jaren door de Benelux met
een Nederlandstalige versie.
De muzikale produktie vertelt
het verhaal van de arme maar
ambitieuze Eva Duarte, die erin
slaagt op te klimmen naar de
hoogste (politieke) kringen van
Argentinië. Als vrouw van dicta-
'tor Juan Peron genoot ze een
ongekende populariteit in bin
nen- en buitenland. Evita stierf
in 1952 op 33-jarige leeftijd aan
kanker, haar vaderland achter
latend in diepe rouw.
Nog voordat de musical op
toneel werd gezet, zorgde het
nummer Don't Cry For Me, Ar
gentina' voor een miljoenen
verkoop. Ook de dubbel-elpee
met daarop het complete muzi
kale werk kende wereldwijd gi
gantische omzetten. In Argenti
nië is Evita lange tijd verboden
geweest omdat de toenmalige
autoriteiten zich niet konden
vinden in de verhaallijn van de
show.
Madonna
De toneelversie, geregisseerd
door de Amerikaan Harold Prin
ce, is met talloze theaterprijzen
onderscheiden. De versie van
Prince bleef de blauwdruk voor
alle latere Evita-voorstellingen
in de hele wereld. Lloyd Webber
probeert al jarenlang de musical
op het witte doek te krijgen. Tot
voor kort slaagde hij daar niet
in, al waren er voldoende aan
biedingen van filmproducenten.
Lloyd Webber stelde hoge ei
sen aan de te maken Evita-film,
waaraan geen enkele producent
wilde of kon voldoen. Uiteinde
lijk ging de Britse componist
door de knieën voor Disney
Hollywood Pictures: die bood
honderd miljoen gulden om de
klus te mogen klaren.
Toch waren de problemen
nog niet opgelost. Afgesproken
was dat popster Madonna de
hoofdrol zou gaan spelen. Lloyd
Webber heeft na veel overleg in
gestemd met die voorwaarde
van Disney. Twee jaar geleden
zette hij alsnog een streep door
dat plan. Lloyd Webber vond
Madonna, die-er al jaren op ge
brand was de rol van Evita te
spelen, niet goed genoeg.
Dat was het begin van een
moeizame zoektocht naar een
andere hoofdrolspeelster waar
mee zowel Disney als Lloyd
Webber vrede kon hebben. Glo
ria Estefan blijkt voor beide par
tijen aanvaardbaar. De zange
res, die al een lange reeks hits
op haar naam heeft staan, heeft
nog niet toegestemd in het ver
zoek.
Tweede
Evita wordt, na Jesus Christ Su
perstar, de tweede musical van
Lloyd Webber die het witte
doek haalt. Ook andere werken
van zijn hand zijn de komende
jaren in de bioscoop te zien.
Van Cats is een animatiefilm in
de maak. Ook Starlight Express
wacht een dergelijke aanpak.
De voorbereidingen voor de
verfilming van Aspects of Love
zijn in een vergevorderd stadi
um. Lloyd Webber acht nu de
tijd rijp om met filmproducen
ten ook te gaan praten over een
bioscoop-versie van zijn show
'The Phantom of the Opera'.
Hoewel zijn film-dromen nu
eindelijk werkelijkheid lijken te
worden, -heeft Andrew Lloyd
Webber twijfels over zijn film
carrière. „Ik weet niet of het
maken van films net zo leuk is
als werken in het theater", zei
hij november vorig jaar op een
persconferentie in Nederland.
„Het theater is mijn leven; daar
is de opwinding het grootst en
dat zal voor mij altijd zo blij-
Boze telefoontjes
van kunstenaars
Honderden kunstenaars
hebben gisteren gehoor ge
geven aan de oproep van de
Beroepsvereniging van Beel
dende Kunstenaars (BBK) te
proberen het ministerie van
WVC telefonisch onbereik
baar te maken als protest te
gen maatregel dat kunste
naars per 1 januari voor de
bijstand beschouwd worden
als ieder ander. Dat betekent
dat kunstenaars na een half
jaar bijstand moeten om
scholen, willen zij hun uitke
ring houden. De maatregel
leidt er volgens de BBK toe
dat duizenden kunstenaars
hun vak vaarwel moeten zeg
gen. WVC vindt de actie
voorbarig omdat minister
D'Ancona nog studeert op
een alternatieve regeling. De
BBK zegt al bijna twee jaar te
wachten op z
geling.
Nationale Toneel
oogst lovende
recensies met
Kleine Zielen
den haag koos van wees
Zelden zullen de toneelrecen
senten het zo roerend met el
kaar eens zijn geweest: Kleine
Zielen, de toneelbewerkingdoor
het Nationale Toneel van de ge
lijknamige boeken van Cou
perus, is een meesterwerk.
Volgens NRC-Handelsblad is
de voorstelling 'kolossaal', de
Volkskrant spreekt van 'een on
gemeen heldere en perfecte
voorstelling' en het Algemeen
Dagblad noemt De Kleine Zie
len 'de belangrijkste produktie
ooit in Den Haag gemaakt'. De
recensent van deze krant heeft
het over 'een prachtige presta
tie', volgens Het Parool gaat het
hier om 'een magnifieke voor
stelling' en Trouw heeft het over
'dramatisch krachtige beelden'.
Op het kantoor van het in het
verleden bepaald niet door de
kritiek gespaarde Haagse to
neelgezelschap zijn ze wat ver
legen onder de loftuitingen. En
heel erg gelukkig. „De telefoon
staat hier roodgloeiend. De hele
dag melden zich mensen in de
hal voor de kassa voor kaarten.
We lopen hier allemaal blij
rond", vertelt een medewerker
van het Nationale Toneel. Echt
verbaasd over de belangstelling
is hij echter niet. „De voorstel
ling kreeg hier in Den Haag al
heel wat aandacht, gezien het
typisch Haagse karakter. De
kaartverkoop liep dus al goed.
Maar sinds de kritieken zijn ver
schenen loopt het storm."
Het succes van de vijf uur du
rende, over twee avonden ge
spreide voorstelling betekent
genoegdoening voor de man die
aan het einde van dit seizoen
het artistiek leiderschap van het
Nationale Toneel neerlegt, Hans
Croiset. „Ik ben verschrikkelijk
trots. Dit is de kroon op een
toch al heel succesvol jaar, met
zulke prachtige voorstellingen
als 'Bobby Fischer is alive and
well' en 'King I.ear'. We hebben
lang moeten zaaien, maar nu is
het dan ook echt oogstenzegt
Croiset. wiens artistiek beleid
bij het door hem opgerichte Na
tionale Toneel regelmatig on
derwerp is geweest van felle kri
tiek door pers en publiek.
„Met dit stuk hebben we ze
ker drieënhalf jaar rondgelopen,
zonder dat we wisten hoe we
het moesten bewerken voor to
neel. Uiteindelijk vond regisseur
Ger Thijs een oplossing voor de
vorm. We hebben vervolgens
het hele seizoen '93-'94 0111 de
ze voorstelling heengebouwd.
Zoals nu blijkt is die gok terecht
geweest. Het is een prachtig
stuk geworden".
Croiset zelf noemt de Kleine
Zielen een fraai voorbeeld van
hoe toneel een antwoord kan
geven op al het technische ge-
eld
hee
1 het
nut van het Nederlands toneel
subsidiesysteem. „Als je dat sys
teem niet hebt is het onmoge
lijk bijna vier jaar lang aan een
stuk te schaven. Als dat niet
meer kan, dan kan je beter alles
aan Joop van den Ende overla
ten. Ik zeg dat met name van
wege de subsidieproblemen die
we hebben gekend. Dit bewijst
nog eens hoe goed het huidige
subsidie-systeem eigenlijk is".
De Kleine Zielen is nog tot en
met 20 februari te zien in de
Koninklijke Schouwburg in
Den Haag. Daarna zijn er voor
stellingen in Breda, Arnhem
(beide uitverkocht), Amster
dam, Rotterdam, Groningen
en Utrecht.
Gloria Estefan: goed genoeg om de rol van Evita te vervullen?
recensie wunand zeilstra
'Duet' (oorspronkelijke titel 'Duet for
one van Tom Kempinski Spel: Linda van
Dyck en Harry van Rijthoven Regie
'Duet' van Tom Kempinski be
staat louter en alleen uit ge
sprekken tussen een psychiater
en zijn patiënte. Als toeschou
wers zijn we getuige van een
aantal sessies. Daarin komt uit
gebreid het moeizame verwer
kingsproces van een persoonlijk
drama aan de orde. De patiënte
is een wereldberoemde violiste
die onlangs te horen heeft ge
kregen dat ze aan multiple scle
rose lijdt. Dat betekent een
abrupt einde aan haar carrière
en het wegvallen van de zin van
haar bestaan.
Harry van Rijthoven speelt de
psychiater. Unda van Dyck is
zijn patiënte. Van Rijthoven
probeert zijn rol zakelijk en zo
reëel mogelijk in te vullen. Lin-
da van Dyck heeft zich optimaal
ingeleefd om een intense spel
beleving te bereiken zonder in
sentimenten te vervallen. Be
houdens een enkele twijfelach
tige uitbarsting lukt haar dat
professioneel. De voorstelling
getuigt dan ook van zorgvuldig
heid. ja zelfs van grote zorgvul
digheid. En toch is dit 'Duet' al
lerminst bevredigend.
Dat ligt aan het stuk. Het ver
loop van de gesprekken is on
uitstaanbaar voorspelbaar. Na
tuurlijk passeerj een scala van
wisselende gemoedsstemmin
gen de revue. Voortdurend is
daar de psychiater die dit alles
in het kader van de behandeling
zo niet zelf geënsceneerd heeft
dan toch wel op zijn minst
vanuit zijn beroepsmatige des
kundigheid heeft voorzien. De
voorspelbaarheid zit 'm in het
schematische karakter daarvan.
Met name dat heilig geloof in de
psychiater, die overal causale
samenhangen ziet die voor ge
wone stervelingen kennelijk on
zichtbaar blijven, is al gauw
knap irritant.
Het quasi-documentaire ka
rakter van het stuk legt het af te
gen elk willekeurig gesprek met
een echte patiënte die aan deze
slopende ziekte lijdt. Ondanks
de inzet van de spelers blijft dit
soort toneel daarom 'onecht'
theater. Hopelijk kiest Linda
van Dyck (na drie jaar terug van
stuk, waarin ze zich niet zo na-
