/rx
Vuurzee 'eet' 50 kilo kolen per seconde
Wild vogel vrij in Slowakije
vv -
Over leven
li jd rage werkt averechts
Nieuwe regeling onderhoud
GEBIOLOGEERD
Natuur beschermd in
Bodegraven-Noord
Strandjutten kost
geld op de Wadden
VRIJDAG 31 DECEMBER 1993
CHEF WILLEM SPIERDIJK. 071-S56439. PLV.-CHEF MEINDERT VAN DER KAAIJ, 071-356442
Eerste otter los in park
Leeuwarden Aqualutra, het otterpark in aanbouw bij Leeuwar
den, is ai zover klaar, dat de eerste otter welkom is. Staatssecre
taris Yvonne van Rooy heeft vorige week deze eerste otter offi
cieel losgelaten. Het dier komt uit een otterpark in België en
krijgt straks gezelschap van nog zes soortgenoten. Het wordt een
internationaal gezelschap uit Zürich, Mechelen, Mannedorf,
Rotterdam en Haren. Otters, die bijna een meter lang kunnen
worden, zijn aan het eind van de jaren '80 uit Nederland ver
dwenen, voornamelijk door de vervuiling van het water, de toe
nemende waterrecreatie en de versnippering van het land.
Natuurwandeling langs Zegerplas
alphen aan den run» Het IVN Alphen aan den Rijn e.o. begint het
j nieuwe jaar op 2 januari met een wandeling langs de Zegerplas.
Veel vogels zijn op de plas te bezichtigen. Als er in de omtrek
veel ijs op de sloten ligt, is het kijken naar vogels nog interessan
ter. Het water bevriest moeilijk op de plas omdat het zo diep is.
Veel wintergasten, die zich anders moeilijk laten bekijken, zijn
jdan vrij gemakkelijk waar te nemen. Ook de begroeiing langs de
plas krijgt de aandacht tijdens de gratis wandeling over de ver-
harde paden. Aanvang 14 uur. Start ophaalbrug verlengde Aar
kade in Alphen. Verrekijker meenemen. Informatie 01714 -
112595.
Landschappen uit de 17e eeuw
,amsterdam In het Rembrandthuis, Jodenbreestraat 4-6 in Am
sterdam, is tot en met 6 maart de tentoonstelling 'Naar 't leven'
ite zien. Het gaat om natuurgetrouwe prenten van Hollandse
landschappen, gemaakt door 17e eeuwse kunstenaars. Stads- en
riviergezichten, buitenplaatsen, duinen en polders werden
nauwkeurig weergegeven, zodat iedereen ze kon herkennen. To
taal zijn het 90 etsen en gravures, afkomstig uit openbare en
particuliere verzamelingen.
Muziek steunt natuur in Europa
(■eiden'Europa is ook van jou', zingen Sandra Reemer, Rob
Janszen en Sisters op een pas gelanceerde CD-single. Ook met
Sisters zingt de Ier Johnny Logan er achteraan 'Europe is your
home'. De CD wordt in Europa uitgebracht ter gelegenheid van
ben onlangs gehouden conferentie over een toekomstig ecolo
gisch netwerk in Europa. Doel is om een eind te maken aan de
versnippering van de natuur in Europa. In de praktijk doet elk
land wel iets voor plant en dier, maar die aandacht houdt op bij
de landsgrens. Om de Europeanen meer bij de natuur te betrek
ten werd de CD gemaakt. De artiesten werken hier belangeloos
Jan mee. De opbrengst gaat naar een fonds voor de financiering
van natuurprojecten in Oost- en Midden-Europa.
Actieplan 94 interne milieuzorg
>en haag Gedeputeerde Staten l\ebben ingestemd met het ac-
fteplan 94 van de projectgroep Interne Milieuzorg. Tegelijkertijd
hebben zij kennisgenomen Van de voortgangsrapportage 92/93.
:en van de voorstellen in het actieplan is dat de Interne Milieu-
iorg van meet af aan betrokken zal worden bij de planvorming
;onde de nieuwbouw en renovatie van het provinciehuis. De
irojectgroep heeft daartoe een lijst met eisen opgesteld.
UNA draait proef met nieuwe kolencentrale
Het is dat er zware, witte rookwolken uit de 175 meter
hoge schoorsteen kruipen, maar anders zou je denken
dat de nieuwe elektriciteitscentrale aan de Amsterdamse
Hemweg nog niet in bedrijf is. Terwijl even verderop een
aalscholver op een lantaarnpaal zit te dutten, verslindt de
blinkende kolencentrale van NV Energieproduktiebedrijf J
UNA bijna geruisloos vijftig kilo steenkool per seconde.
DEN
het advies van de Bosraad
n staatssecretaris Gabor over
t nieuwe subsidiestelsel voor
seigenaren klinkt grote scep-
door ten aanzien van het be-
D De bijdrage van 140 die de
jseigenaren in het vooruit-
ht wordt gesteld, met als be-
igrijkste tegenprestatie open-
Ijling voor de recreant, acht
Bosraad, vooral voor de be-
erders van kleinere bossen, te
g in verhouding met de kos-
e Bosraad adviseert dan ook
de basisbijdrage te verhogen en
een differentiatie naar bosbe-
drijfsgrootte aan te brengen.
Overigens acht de Bosraad de
door het rijk voor bos bestemde
budgetten te laag, zeker in ver
gelijking mmet bijvoorbeeld de
situatie in veeteelt.
Beheerders die het minste in
de kwaliteiten van hun bos in
vesteren zullen van de subsidie-
bijdrage het meeste 'overhou
den' aldus de Bosraad die zelfs
verwacht dat er eigenaren ge
heel van deelname aan de rege
ling en dus ook van recreatieve
openstelling af zullen zien.
amsterdam richard mooyman
Na met aardgas te zijn opge
start, draait de nieuwe centrale
naast de Coentunnelweg nu ge
durende een proefperiode op de
brandstof waarvoor hij is ge
bouwd: steenkool uit de hele
wereld. De laatste twee kilome
ter naar het UNA-terrein legt de
kolen uit Polen, Australië en de
VS af op een overdekte trans
portband. Sproeikanonnen
houden de voorraad vochtig om
stuiven tegen te gaan.
Op het hoogtepunt van de
bouw liepen er 1200 man uit
binnen- en buitenland rond, nu
zijn het er nog zo'n 150. Het tes
ten, afstellen en controleren van
alle technische vernuft is hun
belangrijkste opgave. Ook 's
nachts werken ze door, want de
UNA wil de centrale in mei vol
gend jaar op vol vermogen (630
megaWatt) aan het elektrici
teitsnet koppelen: genoeg voor
het stroomverbruik van heel
Amsterdam. Alle kinderziektes
moeten dan uit de wereld zijn.
Miljard
De bouwkosten bedragen 1,2
miljard gulden, waarvan ruim
driehonderd miljoen is gestopt
in milieumaatregelen als de
rookgasontzwavelingsinstalla
tie. De milieubeweging had lie
ver gezien dat er een kolenver-
gassingscentrale was gebouwd,
maar deze nieuwe, schonere
techniek werd enkele jaren ge
leden nog niet geschikt geacht
voor toepassing in zo'n grote
centrale.
De kolengestookte Eenheid
Acht beschikt over de modern
ste milieutechnieken, zegt ir. P.
Havenaar, hoofd engineering
nieuwbouw centrales van de
UNA. ,,Veel schoner dan deze
kolencentrale kan het niet. Met
nog meer dure milieumaatrege
len is hier weinig extra te berei
ken. Dat geld kun je beter inves
teren in het voormalige Oost
blok. Daar zijn nog kolencentra
les waar de rookgassen onge
zuiverd de lucht ingaan."
Alleen bovenin het 85 meter
hoge ketelhuis spreekt Haven
aar met enige stemverheffing.
Trillingen en gedreun verraden
dat hier enorme hoeveelheden
"kolen worden verbrand en een
reusachtige turbine stroom op
wekt voor honderdduizenden
woningen. Een piepklein kijk
gaatje biedt zicht op de hel in
de ketel, een vuurzee van 1200
graden.
In de centrale regelkamer tu
ren technici op beeldschermen
waarop alle details van het be
drijfsproces te volgen zijn. Met
een paar drukken op de knop
kunnen ze ingrijpen of bijstu
ren. Een optimale verbranding
van de steenkool is belangrijk
vanwege de energie-opbrengst,
maar ook om de uitstoot van
verzurende stoffen zo laag mo
gelijk te houden. De steenkool
wordt daarom eerst tot fijn poe
dervermalen.
Gips
In een hal bij de rookgasreini
gingsinstallatie vormen zich
witte bergen: gips, een bijpro-
dukt van de natte gaswassing.
Het spul kan worden gebruikt
bij de fabricage van gipsplaten.
Daarnaast blijft tien procent
van de hoeveelheid verstookte
kolen achter in de vorm van
vliegas. „Dat is geen chemisch
afval, maar een restprodukt",
verduidelijkt Havenaar. De
vliegas wordt gebruikt in de ce-
mentindustrie.
De centrale heeft een rende
ment van 42 procent, volgens
Havenaar het hoogste van alle
bestaande kolencentrales. In
Denemarken zijn volgens hem
kolencentrales in voorbereiding
met een rendement van 45 pro
cent, er is zelfs uitzicht op 47
procent. Door alle technische
vernieuwingen is de klassieke
kolencentrale nog lang niet ten
dode opgeschreven, zo denkt
Havenaar.
Zo kan de nieuwe kolencen-
trale in principe stadsverwar
ming gaan verzorgen. Bedrijven
en gebouwen in de omgeving
kunnen worden aangesloten op
een warm waternet vanuit de
centrale, waardoor de energie
efficiënter wordt benut. Maar er
zijn nog geen knopen doorge
hakt. „Er is nog wat meer animo
nodig van gebruikerszijde, voor
dat we daarmee kunnen begin
nen", zegt Haven aar.
De milieubelasting van de
modernste kolencentrales zal in
de toekomst volgens Havenaar
weinig groter zijn dan bij kolen-
vergassing. Met deze schoner
geachte techniek zal in een
proefcentrale in het Limburgse
Buggenum ervaring worden op
gedaan. Havenaar heeft er ech
ter alle vertrouwen in dat 'zijn
centrale' in Amsterdam de elek
triciteitsvoorziening èn het
milieu goede diensten zal be
wijzen.
OLCIANKY RTR
^rs die in West-Europa wor-
i geweerd, hebben een uit-
gblkplaats gevonden in Oost-
1P opese landen. Naast Polen
^Jypageert nu ook de overheid
I Slowakije de jacht op groot
ft. Daar ligt de weg open naar
5 eigenhandig geschoten
ir, zwijn of wolf voor boven
Schoorsteenmantel. Al moet
jager wel een dikke porte-
tinee meenemen. Het duurst
2 af te schieten is een volwas-
edelhert waaraan een prijs-
5 ttje van maar liefst 20.000
Hen kan hangen.
1 i deze tijden van economi-
E malaise probeert Slowakije
5 grote wildstand te gelde te
ten. Daartoe beschikt het
0 l over maar liefst veertig
"""Itreservaten, waaronder dat
4 Topolcianky, met een op-
flak van 32.000 hectare het
)tste van Europa. De bossen
In er vol konijnen, fazanten,
el Iherten, everzwijnen en be-
In andere reservaten kun-
jagers ook terecht voor wil-
atten, vossen en wolven,
p jachtreizen worden geor-
Iseerd door meer Slowaakse
Jtschappen, die voor het
eten van een beer bedragen
ekening brengen variërend
5.000 tot 8.000 gulden. De
van edelherten is affianke-
/an de grootte van hun ge
in die een spanwijdte van
Wild is vogelvrij in Slowakije.
meer dan twee meter kunnen
bereiken.
Hoeveel de reservaten Slowa
kije opleveren, is onduidelijk.
Een officiële schatting komt uit
op een bedrag van vier miljoen
gulden, maar dat lijkt aan de la
ge kant, omdat veel Slowaakse
agentschappen met het oog op
de fiscus niet hun werkelijke
omzetcijfers geven.
Het meest gewild in Slowakije
zijn de fazanten, waarvan er
jaarlijks circa 300.000 sneuve
len. De tol onder de herten en
everzwijnen bedraagt respectie
velijk 20.000 en 35.000. De Slo
waakse regering heeft bepaald
iseN.
Itichting Natuur- en Land-
psbeheer Zuid-Holland
5) gaat per 1 januari 1994 de
...We Stimuleringsregeling
erhoud Landschapsele-
Jen (SOL) uitvoeren.
i SOL is eeli regeling om
culiere eigenaren te stimu-
ce i hun landschapselementen
te onderhouden. Zij kunnen
voor bepaalde waardevolle
landschapselementen een bij
drage van 25 tot 80% van de
werkelijke onderhoudskosten
Aanplant Landschapselementen
(SOAL) en de Verordening On-
derhoudsovereenkomsten
Landschapselementen (VOL),
die tot nu toe door de provincie
De nieuwe kolencentrale in het Westelijk Havengebied van Amsterdam. Op de achtergrond de schoorstenen van de oudere,
heden.
dat jaarlijks niet meer dan 82
beren mogen worden afgescho
ten. Afgelopen jaar stierven
naar schatting zeventig bruine
beren een gewelddadige dood.
Daarvan namen buitenlanders,
vooral Duitsers, Oostenrijkers,
Fransen en Italianen, de helft
voor hun rekening.
aanvragen. De SOL vervangt de werden uitgevoerd.
Subsidieregeling Onderhoud en Onlangs hebben de Provinci
ale Staten van Zuid-Holland in
gestemd met de nieuwe stimu
leringsregeling en met uitvoe
ring daarvan door de Stichting
NLB. Hiermee is een periode
van 6 jaar overleg en onderhan
delen tussen de provincie en de
Stichting NLB afgesloten. NLB
krijgt van de provincie in 1994
540.000 om uit te geven vol
gens overeengekomen richtlij
nen.
Als we de krant toch niet
hadden! Dan waren we vast
geneigd om terug te zien op
een jaar dat ons louter onheil
en rampspoed heeft ge
bracht. Wie zich baseert op
wat het Journaal vertoont
kan moeilijk tot een andere
conclusie komen. Het is erg
en wat nog erger is, het
wordt nog erger.
Nee, dan de krant. Twee be
richten in de afgelopen we
ken die ons in staat stellen de
blik ferm en vol vertrouwen
op de toekomst te richten.
Het eerste: in een Ameri
kaans laboratorium is men
erin geslaagd om gedurende
maar liefst zeven hele secon
den een kernfusiereactie in
stand te houden. Het tweede:
supergeleiding is nu al mo
gelijk bij een temperatuur
van -23 graden Celsius.
Kijk, daar krijgen wij nu een
warm gevoel van. Veel lezers
zullen misschien bij het zien
van het bericht over kernfu
sie hebben gedacht: jakkes,
kernenergie -alsof we nog
geen ellende genoeg hebben.
En bij dat over supergelei
ding: gooi het maar in m'n
pet.
Maar voor wie ooit een paar
science fiction-boeken gele
zen heeft openden zich ver
gezichten achter deuren die
tot dan toe stevig gesloten
waren. Om met de superge
leiding te beginnen: als het
inderdaad lukt om voor het
ontdekte materiaal bruikbare
toepassingen te vinden, kan
ons elektriciteitsgebruik met
pakweg twintig procent wor
den teruggebracht -zonder
dat we daar een lamp minder
om hoeven te laten branden.
Supergeleidend materiaal
biedt namelijk geen weer
stand aan stroom en dat be
tekent dat er geen elektrici
teit meer in (onnutte) warm
te wordt omgezet. Dat is een
enorme besparing.
Nog veel mooier is het
nieuws over kernfusie. Kern
fusie is het omgekeerde van
kernsplijting, wat in kerncen
trales en atoombommen ge
beurt. Er komt nauwelijks ra
dio-activiteit aan te pas en de
brandstof is in onnoemelijke
hoeveelheden beschikbaar:
water. Doodgewoon water.
Stelt u zich eens voor: scho
ne, zeer goedkope energie,
zoveel als wie dan ook maar
wil. Hebben we een afvalpro
bleem? Dan schieten we de
rommel met raketten naar
die grote verbrandingsoven
in de hemel: de zon. Kosten
zijn geen bezwaar. Is er een
tekort aan grondstoffen? Dan
gaan we ze halen op de
maan en op naburige plane
ten. Raakt de aarde overbe
volkt? Dan koloniseren we
die planeten. Met onbeperk
te energie zijn ook onze mo
gelijkheden onbeperkt.
Jaja, zegt de scepticus. Maar
voorlopig hebben we nog
geen kernfusie en geen su
pergeleiding. Dat duurt nog
minstens dertig jaar. Nou en?
zeggen wij. Als we op de hui
dige voet doorgaan met ver
vuilen en stoken houden we
het ook nog wel dertig jaar
uit. En daarna mimen onze
kinderen en kleinkinderen
gewoon de rommel op en le
ven nog lang en gelukkig.
Dus: eet, drink en weest vro
lijk. Wij wensen u en uw na
zaten een gelukkige volgende
co loerakker en piet zeeman
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland hebben een voorstel
gedaan voor de begrenzing van
436 hectare reservaat en 85 hec
taren natuurontwikkelingsge
bied in het herinrichtsingsge-
bied Bodegraven-Noord.
Voor het reservaat zijn twee
grenzen voorgesteld. Het ene
model gaat uit van een reser
vaat in een deel van de Meije-
polder, Noordzijdetpolder en de
polders Weijland, de Bree en
Rietveld. Het andere model
heeft meer reservaatsgebied in
de polders Rietveld en Weijland
en geen reservaat in de Meije-
polder.
Op deze manier willen GS de
waardevolle natuur- en land-
schapswaarden ten noorden-
van de Oude Rijn bij Bodegra-
ven beschermen en versterken.
Het gaat onder meer om het be
houd van bijzondere hooiland
soorten die karakteristiek zijn
voor de minder intensief ge
bruikte veenweidegebieden.
Daarnaast is Bodegraven -
Noord een belangrijk weidevo-
gelgebied. Ook de zeldzame
purperreiger, die in de Nieuw-
koopse Plassen broedt, komt
geregeld in dit gebied voedsel
zoeken. Reservaatvorming kan
deze situatie handhaven en ver
beteren.
terschelling
Strandjutten op de Waddenei
landen valt met ingang van de
komende krokusvakantie te
combineren met een verzorgde
vakantie. De Nederlandse
Jeugdherberg Centrale biedt
een week logies aan op Texel,
Terschelling, Ameland of
Schiermonnikoog voor 295 gul
den per persoon. De gasten die
nen voor dat geld wel mee te
helpen om de stranden schoon
te maken. 'Milieujutten' noemt
de NJHC dit arrangement.
„De wat stroeve relatie tussen
natuurbeheer en vrijetijdsbeste
ding krijgt een nieuwe impuls,"
zegt de NJHC, „Er ontstaat een
nieuwe vorm van recreatie
waarbij het milieubewustzijn
een prominente rol speelt. Toe
ristische organisaties bezinnen
zich op een milieubewuster
programma-aanbod."
Vorig jaar organiseerde Jür-
gen Gross van de jeugdherberg
op Terschelling bij wijze van ex
periment een jutweek onder de
gasten. Sjouwend over twaalf
kilometer strand verzamelden
55 mensen 11.000 kilo zwerf
vuil. Dat was hoofdzakelijk plqs
tic en in mindere mate blik en
glas. Organisch afval kon blijven
liggen. Het vuil gaat naar het
vasteland om in aanmerking te
komen voor recycling.
De deelnemers aan het arran
gement jutten uitsluitend in de
ochtenduren, 's Avonds zijn er
activiteiten die betrekkinmg
hebben op natuur en milieu.
Meer informatie over het
milieujutten' bij de NJHC-her-
berg op Terschelling, tel.05620-
2338.
