Onthechte werkverslaafde zoekt nieuwe baan Leiden Regio HOORT U OOK TOT DE 80% HET EEN PENSIOENBREUK? RIJ DAG 31 DECEMBER 1993 CHEF GERT VISSER, 071-356430, PIV.-CHEF HANS KOENEKOOP, 071-356429 jIske ter Veld: het is ploeteren om de tijd te verdrijven :n oud pand aan een Leidse gracht. Graffiti op de muur gele verf op de stoep. Restjes non-verbale kritiek. Op deur nog steeds een extra zwaar slot. „Bewindsperso- in worden goed beveiligd." Op de tafel stapels papie- i, uitnodigingen, inleidingen en het te dure afscheids- deautje van de collega's van Sociale Zaken, een tekst- rwerkertje. De stille wereld van spraakwaterval Dem me in godsnaam niet voortdurend de oud-staats- :retaris' Elske ter Veld. Bouwmans elkaar voor het eerst ontmoet ten, betreedt graait ze meteen in het rek met gratis kaarten. Die gaan allemaal op de post, haar manier om contact te hou den met mensen. Nichtjes wor den bediend met fantasierijke briefjes, tekeningetjes en kaart jes die ze uit haar gloednieuwe computertje tovert. Zo is ze ge woon. Meisje onder de meisjes en jongens. Gevormd door haar verleden, de rode kousenkerk thuis, de sociale academie, het buurt huiswerk. „Mensen zijn als een knoflook. Een boel kerntjes en een boel schilletjes. Je moet ze lekker vinden anders lust je ze niet." Op de sociale academie had ze haar blik vooral gericht op het buitenland. „Heeft u ook uw buik vol van de oorlog in Vietnam, tijdens de kerstmis op de Grote Markt in Groningen. Acties voor Zuid-Afrika." Toen ze erachter kwam dat Nederlan ders maar een vaag idee hadden van hun eigen rechten, kwam dë omslag. Ze wilde hen bewust 'maken van de grotere samenle ving om hen heen. In die tijd de jaren zeventig ging alles nog heel gemakke lijk, zegt Elske. En dus was de stap van buurthuis naar vak bond zo gemaakt. Hoofd vrou wensecretariaat van het NW in een tijd dat er nog veel was om vpor te strijden. En dat deed ze, eerst als vakbondsvrouw, later postuur is uitgedijd. Het jze haar donkerblond ge leld. Maar in haar hart is ze g steeds die twintiger met art sliertjeshaar en een nijurk, bevlogen en vechtlus- Het meisjesachtige is geble- De idealen zijn nog niet ttKlogen, net zomin als haar rtppigheid. Ook al is haar poli- cice loopbaan geëindigd in icktslag op staande voet' en <ar imago als sociale be- Mjiermengel flink gedeukt, eflske ter Veld. Negenenveer- jaar oud en midden in een v: iwproces. Onthecht door het aijcheid van een dierbaar werk- Werkloos, maar wel druk Ze noemt zichzelf rkaholic, is bewust kinder- it( s. Al sinds vele jaren samen- nend met haar vriend. Hij nirkt bij een actualiteitenpro- imma, zij zat in de politiek, deel van hun leven hielden houden ze strikt gescheiden, ten doet Elske vooral over -r- rk, ook al „is het privéleven j zo belangrijk." Ik mag wel in de openbaar maar dat hoeft niet zo :ed". De verhouding is er een samen zijn, maar wel onaf- ikelijk blijven. Samen reizen, iptogrammen maken of tot p in de nacht filosoferen, e kunnen zes weken zeilen, ider dat we iemand tegenko- n behalve onszelf. Daarn'a men we zes maanden wer en elkaar amper zien." bent nu veel alleen. Ook een- mis het departement, net ils iemand die pas van school die hele omgeving mist." rken met andere mensen at vast heel moeilijk is als je nog koppig bent en zo" lelangrijk, vindt Ter Veld. „Ik collega's. Ik kan nu niet te- efrJi iemand zeggen, kijk er eens r, wat vind jij er van. Ik moet op de computer laten staan, er de volgende dag nog eens tir kijken. Het heeft ook voor- en. Ik hoef niet meer te den- de minister het er mee is. Vindt de fractie het ook. Ik nu zeggen wat ik wil, ook al ;ft het minder invloed. Werkloos zijn betekent voor :e hard werken om de tijd te drijven. „In het begin heb je it$ van, wat doen mensen als vrij hebben? Je schijnt te men winkelen. Maar dat doe vlug tussen de bedrijven ir. Ik moet werken. Het is soort angst voor ledigheid, zit er in gestampt." Dus zit hele of halve dagen in haar skamer te tikken op haar nputertje. Ze schrijft een ru- :k in het Algemeen Dagblad, ïdt inleidingen en geeft les de hogeschool in Culem- ne g. laar er is nu ook tijd voor de izaal, een vergeten boek van rrenmatt, een lunch met een :ndin, een wandeling door sterdam. Ze is weer eens in week gaan bridgen met een ;ndin, tot inspiratie van de delbladen. Ze is gedreven in werk, maar kan zich daar- ist 'extreem ontspannen'. Op voetbalveld, in het café, ar ook gewoon als het werk fgelopen. •g is het type 'vat vol tegenstrij- 6 leden'. Elske facht, Elske It. Ze is druk, serieus, onge- dig, terughoudend en uit- "j. Met af en toe de jolig- d van een Joop ter Heul. Als e belt, is het 'hoi met Elske'. poezentrui is een favoriet lingstuk. Afspraken worden loteerd in een Snoopy-agen- of eentje van Winnie the >h. Als ze café-restaurant In Leidschen Salon, waar we als kamerlid voor de PvdA. Luisteren Praten met Elske ter Veld bete kent goed luisteren. Niet alleen spreekt ze af en toe sneller dan het menselijk oor kan volgen. Ze breekt zinnen halverwege af, ervan uitgaand dat de ander wel weet wat wordt bedoeld. Ze strooit met citaten en voorbeel den. V zou ook niet luisteren. „Dat doe ik wel", zegt ze. „Maar ik praat zoveel. Een van de gek ste dingen is, dat mensen me verschrikkelijk vaak vragen 'hoe weet je dat'? Dan wisten ze niet dat ik luisterde. Maar ik hoor het toch. Maar als men met niet luisteren bedoelt 'ik heb gezegd dat ik het er niet mee eens ben, en nu doet ze het nog' dan heb ik het wel gehoord. Maar dan vond ik de argumentatie niet Ze hoeft niet meer zo nodig terug te blikken op 'hoe het alle maal zo gekomen is'. De wao- discussie, de bezuinigingen op de jongerenuitkeringen, de be schuldigingen van gebrek aan Communicatie met de PvdA- fractie. Ze hoorde de verhalen wel die achter haar rug werden verteld, maar het besef dat men haar kwijt wilde drong pas laat door. „Vlak voordat het gebeur de, kwam ik thuis en zei 'ze pro beren de poten onder mijn stoel weg te zagen'. Dat was zo'n idioot gevoel." Spijt heeft ze niet. „Zelfs als ik vooruit had geweten dat het zo zou aflopen, zou ik het nog ge daan hebben." Had u niet beter kunnen af treden toenbesloten werd' de WAO drastisch te beperken in juli 1991? „Als ik destijds was weggegaan had ik nu ook geen politieke toekomst meer gehad. Dan was ik blijven steken in het 'alles houden zoals het is'. Als je niet bereid en in staat bent verande ringen aan te brengen in de so ciale zekerheid krijg je in toene mende mate een systeem waar van iedereen zegt 'zo kan het niet meer'. Soms is het makke lijker een probleem te laten doorzieken tot iedereen zegt dat er iets aan moet gebeuren, dan het daarvoor al te wijzigen. De fout is dat je niet eerlijk in de Meer dan 80% van de Nederlanders verandert wel eens van werkgever. En meestal betekent dit een pensioenbreuk. Dus kan het pensioenbedrag later flink tegenvallen. Maar kunt u een pensioenbreuk herstellen of voorkomen? Jazeker! En de Pensioen desk weet hoe. We geven een helder inzicht. En op basis van uw wensen kunnen we uw pensioen optimaal regelen of aanpassen. Onze kosten? Meestal nihill Maak daarom een afspraak. Dat geeft optimale financiële zekerheid voor later. PKNSIOINDËSK Adresregelgecenlreerd Elske ter Veld: „Vlak voordat het gebeurde, kwam ik thuis en zei 'ze proberen de poten onder mijn stoel weg te zagen'. Dat was zo'n idioot gevoel.' merkwaardig moment. Die wet die ik toen deed, op die dins dag, heb ik best wel goed ge daan maar die ben ik daarna volstrekt vergeten. Dat was de wet op de verhaalplicht. Kun je nagaan. Dus toen die werd in gevoerd, zei ik 'hebben we die nu al ingevoerd'. 'Ik dacht dat ze pas op 1 september zou in gaan. En waarom hebben we die wet in hemelsnaam op 1 au-v gustus laten ingaan. Ik wil die wet niet op mijn verjaardag. Ik vind het niet zo'n mooie wet. Ik was 'm gewoon vergeten." U praat liever over zaken dan over emoties, nietwaar? „Ja, daar houd ik niet van. Ik heb er het karakter niet voor. Net als de meeste mensen heb ik er ook geen behoefte aan om me kwetsbaar op te stellen. Ik kijk met stomme verbazing naar programma's als 'All you need is love' of Oprah." Wie is nu eigenlijk Elske ter Veld? Een uitbundige lach. „Dat moet je niet aan mensen vragen. Dat kunnen ze niet beantwoorden." Och, ik zou zelf zeggen dat ik een nogal impulsief type ben, dat veel praat maar weinig over zichzelf vertelt, „Zoiets zou ik ook over mezelf zeggen." Impulsief? „Ik heb ge leerd dat je moet nadenken voor je iets doet. Maar ach ja, soms vliegen de woorden er al uit voor je erover nagedacht hebt." CANON VIDEOCAMERA Ultra Compacte Hi-8 videocamera HiFi-Stereo 8x powerzoom Fuzzy Logic autofocus Program AE 470.000 pixels CCD- chip min. lichtsterkte 2 Lux "jas-zak" formaat gewicht 540 gram Incl. draadloze afstands- bediening n UC-30. VAN NU VOOR kabinet bent gekomen, omdat Kok uw loyaliteit en koppigheid kon gebruiken voor zijn bezuini gingsbeleid. Ze lacht. „Die loyaliteit had hij kunnen gebruiken, als hij 'm ge bruikt had." U bent niet voor zijn karretje gespannen? „Hij had er op kunnen rekenen dat wanneer ik ervan overtuigd was dat het inderdaad noodza kelijk was, ik niet weg zou lo pen. Ik ben er ook niet voor weggelopen." Voluit lachend: „Ik ben er van weggestuurd." „Dat is het merkwaardige. Ze kenden me natuurlijk. Ze wisten wat voor vlees ze in de kuip hadden. Ze hadden er op kun nen rekenen dat ik met dezelfde terriërachtige vasthoudendheid waarmee ik Louw de Graaf altijd heb achtervolgd verslijt me niet helemaal voor een pitbull te werk zou gaan. Kan de politiek u kwetsen? „In de afgelopen twintig jaar ben ik sterk gehecht geraakt aan het werk. Er zijn wel eens din gen waarvan ik denk hum... Niet echt pijn, maar wel even de wenkbrauwen optrekken of de neus." samenleving durft te spreken over de problemen die zich zouden kunnen aandienen. Je moet je niet schamen om pro blemen op een fatsoenlijke ma nier aan de orde te stellen en er dplossingen voor te vinden. Die schaamte moet je voorbij." Uw politieke loopbaan is nu afgelopen. Dat doet zeer. „Mmm", knikt ze. Een zucht. „Jazeker, het is ook heel vreemd. Het is heel vreemd om op je zevenentwintigste als vak bondsvrouw je eerste commen taar op de begroting sociale za ken te schrijven en op je achtenveertigste, negenen veer tigste een begroting tegen te ko men die je pas veel later toege stuurd krijgt. Ja. Dat is heel vreemd." Maar nog steeds lid 'van de 'Partij van de Arbeid. Loyaal. „Redelijk. Ik heb nu ook wel eens dat ik denk... Het enthou siasme waarmee ik over de PvdA praat heeft iets van 'right on my party', (goed zo, kan niet beter PvdA, red.) Zo'n verre gaande loyaliteit is het niet. Ik probeer wel loyaal te zijn aan de goede mensen." Er is gesuggereerd dat u in het Ook niet een anonieme uit spraak dat u 'vloekt, tiert en zuipt'? „Laten we daar over ophouden. Wat was dat voor een idioterie. Ze brachten daar een beeld naar buiten, alsof ik een vol strekt gek mens ben. Ik kan niet ontkennen dat ik kan vloeken en tieren, maar dat is niet mijn normale werkstijl. Het kan wel een keer voorkomen, ja." „Zo'n vertrek als dat van mij is niet normaal. Het is een heel merkwaardig proces. Eigenlijk voelt men zich een waarschijn lijk beetje schuldig. Er moeten argumenten gevonden worden waarom het niet meer kon. Het mocht niet om de inhoud gaan. Want dan is het kabinetsbeleid. Dus moest het gaan over de manier waarop ik met de in houd omging. Het lag aan het karakter. Maar dat karakter had ik altijd al." U heeft het druk, maar een nieuwe levensinvulling is nog niet gevonden. „Als ik mensen om me heen onthecht zag raken door het wegvallen van hun baan dacht ik, dat overkomt mij niet. Dat overkomt ons vrouwen niet. Wij weten dat er meer in het leven is dan werk." Maar ook zij is in die 'mannelijke' valkuil geval len. „Met het werk valt een deel van je identiteit weg, en daar mee je zelfvertrouwen en zelf waardering. En daar zit je dan. Dat was niet de bedoeling van het feminisme." Lesgeven, inleidingen hou den, een rubriek schrijven, het is leuk, maar uiteindelijk niet erg bevredigend, zegt Elske. „Dus moet ik weer werk zoeken, en oriënteer ik me op de ar beidsmarkt", meldt ze droogjes. „Hoor ik bij de velen. Velen van u." Ze is op zoek naar een 'ideale' baan. „Wij plaatsen mensen volstrekt buiten de samenleving en doen vervolgens alsof het hun schuld is. Wij hebben iets in onze samenleving dat hen uitstoot. Maar wij hebben de neiging te zeggen 'het ligt aan hun'. Daar wil ik verandering in brengen. Dat doe ik nu op een ongestructureerde losse ma nier." „Ik heb geleerd dat je moet nadenken voor je iets doet. Maar ach ja, soms vliegen de woorden er al uit voor je erover nagedacht hebt." foto gpd „Ik heb niet zoveel keus. Het was een ontslag op staande voet. Vergeleken met anderen van rond de vijftig die ontslagen zijn en werk zoeken, ben ik rela tief nog gelukkig. Misschien is het voor mij ook heel moeilijk wat te vinden. Ik weet het niet. Ik heb het nog niet gevonden." Heeft u geen 'old-boys-net- werk' om op terug te vallen? „Nee, maar ik kom er ook liever op eigen kracht." Ach, natuurlijk heeft ze nog wel contacten, maar er zijn er maar weinig die ze tot haar vrienden rekent. Twee oud-medewerk sters van de PvdA, Jeltje van Nieuwenhoven en de D66-me- dewerkster met wie ze bridge speelt. Het lijkt haar niet te de ren. 'Een grote mond, maar een hartje zo teer', schrijft een van haar vrienden van het departe ment in het 'liber amicorum' dat ze bij haar afscheid kreeg. Elske verbergt het onder een laagje luchthartigheid. Ook als ze herinneringen ophaalt aan een dramatisch moment in haar leven, zoals het overlijden van haar vader. Een moment dat ze nooit meer vergeet. „Tijdens de voorjaarsnota. Ik was, wanneer het maar enigszins kon, naar Groningen geweest. Ik zou za terdags gaan. Vrijdag, na de ver gadering, voor het begin van de volgende vergadering bel ik nog even op. En toen kon hij de te lefoon niet opnemen." Met eni ge ironie. „Toen was-ie dood. Dat hadden ze nog niet gemerkt in het ziekenhuis. Ach God." „Ik bel de afdeling en zeg: 'hij neemt de telefoon niet op. Ga eens kijken wat er aan de hand is.' 'Oh, dan kan hij er zeker niet bij.' Of ik meteen kon komen. 'Ja, dat kan wel, maar het duurt tweeëneenhalf uur voordat ik er ben. Dan kunt u beter dat en dat bellen, want ik neem aan dat hij dood is.' 'Ja, dat mogen we niet zeggen." Ze lacht. „Och god, wat een vreselijk gedoe toch." Abrupt: „Nee, dat was heel vervelend." „Ik had met mijn vader een heel goed contact. Mijn vader was ook altijd politiek actief ge weest. Ik kon met hem bellen over problemen. Nee, dat was een groot gemis. Het is ook heel vreemd. Naar Groningen, na het weekend weer naar de Eer ste Kamer voor een wetsbehan- deling. Terug voor de crematie. Weer verder met de voorjaars nota. En dan is het Pasen en heb je dus voor het eerst gele genheid om te huilen." Rouwen moeten uitstellen. Is dat niet spijtig? „Mijn vader zei altijd als ik kwam hij is vrij kort vrij ern stig ziek geweest kan dat wel? Moet jij niet in Den Haag zijn. Ik was als kind altijd zeer weinig plichtsbetrachtend en mijn va der heeft mij daar altijd ernstig op gewezen. Ik denk dat het ook een groot probleem zou zijn ge weest als ik alles maar had afge zegd." „Maar het was inderdaad een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 13