Filmfree stelt repressie aan de kaak
Films/Boeken
Connie Braam raakt
ipnieuw de draad kwijt
'Het Huis M.'Gebrek aan vaart
ondanks de thriller-elementen
Autobiografie van een draaikont
Nieuw tijdschrift Flashback: Film
als cultuurgoed en entertainment
5NDERDAG 30 DECEMBER 1993
tegintitels niet langer verplicht
lOLLYWOQDHet kan soms echt een valse start zijn: de lange
jreditlijst aan het begin van een film. Daarom kiezen steeds
^peer filmmakers voor een open begin, waarbij alleen de titel of
ooguit de namen van de belangrijkste acteurs of de regisseur in
eeld verschijnen. Zo opende dit jaar Jurassic Park, Last Action
Jero, In the line of fire en recentelijk A Perfect World met zeer
ummiere gegevens. Niet dat deze politiek nieuw is de eerste
ilm waarin de begincredits werden weggelaten was de in meer
ipzichten baanbrekende Citizen Kane (1941Maar de vakbon-
len voor de filmindustrie hebben deze ontwikkeling altijd tegen
jehouden, en aan leden die dit negeerden fikse boetes opgelegd.
!en recentelijk ingevoerde clausule stelt filmmakers nu in de ge-
igenheid om deze soms erg langdradige verplichting voortaan
chterwege te laten.
BIOSCOPEN
1STERDAM
A 1 tel. 6278806
.laddin a l. dag. 12, 14.30, 17,
9.30, 22, vr alleen 12
:A 2
CN._
iezrhefirm 16 j., dag. 12.45, 16.30,
20.15, vr alleen 12.45
pnfA3
'aparazzi 16 jdag. 10, beh. vr
The muppet Christmas carol a l., dag.
13.30, 15.30, 17.30, 19.30, vr al-
een 13.30
■A4
The piano 12 j., dag. 13, 15.45,
45, 21.30, vr alleen 13
aa|HAMBRAl tel. 6233192
)a^laddin a.l., dag. 13.15, 16, 18.45,
alleen 13.15
he house of the spirits 16 j.dag.
II, beh. vr
HAMBRA2
'he muppet Christmas carol a.l., dag.
3, 15.45, 18.30, vr alleen 13
The firm 16 j., dag. 20.45, beh. vr
LEVUE CINERAMA
ixstraat 400 tel. 6234876
ileepless in Seattle a.l., dag. 13.15,
.6, 19.15, 22, vraJIeen 13.15
IERAMA 2
lurassic Park a.l., dag. 1.3.15, 16,
.8 45, 21.30, vr alleen 13.15
.YPSO 1 tel. 6234876
:arewell to my concubine dag.
13.15, 16.45, 20.30, vr alleen
13.15
.YPSO 2
the line of fire 16 jdag. 13.15,
16, 18.45, 21.30, vr alleen 13.15
IECENTER-CINEMACORALINE
.ijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Huch ado about nothing a.l., dag.
15, 17, 19.30, 22.15, beh. vr, zo
ok 11.15
ECENTER-PEPPE-NAPPA
wedding banquet 16 j., dag.
4.30, 17, 19.30,22, beh.vr, zo
ok 11.15
ECENTER-PIERROT
iorile 16 jdag. 14.15, 16.45,
9.30, 22.15, beh. vr, zo ook 11.15
ECENTER-CINEMA JEAN VIGO
petit prince a dit 12 j., dag.
4.30, 17, 19.30, 22, beh. vr, zo
ok 11.15
EMA1 INTERN, tel. 6151243
Jaddin a.l., dag. 11.30, 14, 16.30,
alleen 11.30, 14
perfect world 12 j., dag. 18.45,
11.45, beh. vr.
;MA 2 INTERNATIONAL
addin a.l., dag. 19,21.30, beh.vr
ferfect world 12 j., dag. 13.15,
vr alleen 13.15
1 tel. 6234579
perfect world 12 j., dag. 12.30,
.5.30, 18.30, 21.30, vr alleen
IH/f 2.30
Y2
lobin Hood a.l., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30, vr alleen 13.15
DESMET tel. 6273434
Het is een schone dag geweest 16 j.
dag. beh. vr. 20.45, do ook 15.30, zo
ook 14.30
Trahir 16 j., dag. beh. vr. 18.45,
22.15
Vacas dag. beh. vr. 19, 21
Spartacus do 15, zo 23, zo 13
Gay Cinema za 24, zo 16.45
Bewogen koper zo 16.30
KRITERION 1 tel. 6231708
House of the spirits 16 j.za. 18, 21,
zo 14.45
Raining stones 16 j., dag. 18, 20,
22.15 (dl alleen 18,20)
Sneak preview di 22.15
KRITERION 2
Europa ma 19.30
My own private idaho, 17.45 beh. za
The crying game 16 j., dag. 19.30,
21.45
RIALTO 1 tel. 6623488
The women from the lake of scented
souls 16 j., dag. 17.45( beh. vr)
The wedding banquet 16 dag
19.45, 22 (beh.vr)
RIALTO2
March comes in like a lion 16 j dag.
17.45 (beh. vr)
L'année dernière a marienbad 16 j.,
dag. (beh. vr) 20, 22
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Much ado about nothing a.l., dag.
beh.vr. 15, 17.15, 19.30,21.45
THE MOVIES 2
The baby of macon 16 j., dag. beh.
vr. 15, 17.30, 19.45, 22
THE MOVIES 3
Johnny Meijer 16 j., dag. beh. vr. 15,
18,21.15
Trois couleur: Blue 12 j., dag. beh.
vr. 16, 19.15
The cement garden 16 j., dag. beh.
vr. 22.15, za ook 00.15
THE MOVIES 4
The piano 12 j., dag. beh. vr. 15, 22
Orlando a.l., dag. beh. vr. 17.30
Belle van Zuylen a.l., dag. beh. vr.
19.45
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
Aladdin, dag. 13.15, 16, 18.30, vr
alleen 13.15 (Nederlands gesproken)
Little Buddha a.l., dag. 21
TUSCHINSKI 2
Little Buddha a.l., dag. 14
Beethoven's 2e a.l., dag. 18.45,
21.30, beh.vr
TUSCHINSKI 3
Beethoven's 2e a I dag. beh. vr.
13.15, 16
Aladdin (Amerikaanse versie) a.l
dag. beh.vr. 18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
Jurassic park a.l., dag. 13.15, 16,
18.45, 21.30, vr alleen 13.15
TUSCHINSKI 5
Rising sun 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45, 21.30, vr alleen 13.15
TUSCHINSKI 6
The house of the spirits 16 j., dag.
13.15, 16.30, 20.30, vr alleen
13.15
TUSCHINSKI CINEAC
Death beecomes her a.l., doorlopen
de voorstelling dag. 11.45, 14.15,
16.45, 19.15,21.45
DE UITKIJK tel. 6237460
The muppet Christmas carol a.l., dag.
14, 16
L'odeur de la papaye verte 16 j., dag.
18, 20,22
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'
BOEKEN
IECENSIE BAS DONKER VAN HEEL
nie Braam, 'De bokkeslachter, het ver-
n Afrikaner zoon, die de kwel-
5 banden met zijn land niet kan ver
en', Uitgeverij Meulenhoff, Prijs
34,50
in Connie Braam (1948),
irzitster van de Anti-apart-
dsbeweging Nederland, vorig
rond deze tijd haar debuut
verschijnen over Operatie
t werd al duidelijk dat ze
doende verhalen met 'zich
edroeg. De ene opzienbaren-
anekdote volgde op de ande-
zodat het weliswaar boeiend
loemd kon worden, maar
ider dat sprake was van een
gvuldig opgebouwde span-
gsboog. Het was wat rom-
lig neergepend, alsof ze iets
izich af moest schrijven.
Iet zojuist verschenen De
:keslachtervertelt het verhaal
i Berend Schuitema, een
ikaan die zijn land ontvlucht,
de Nederlandse anti-apart-
dsbeweging en het bed van
vrouwelijke ik-persoon ver-
raakt om ten einde raad en
eerd door heimwee terug te
naar Zuid-Afrika. Daar
beert hij na een gevangen
ap de draad van het leven
op te pakken. Mandela
t dan inmiddels ook weer
rond, de gebeurtenissen vol-
en zich tussen 1969 en
et verhaal begint als een
vertelling. De ik-figuur
t in contact met Schuitema
dringt vervolgens langzaam
in diens wereld. Zijn her-
eringen en wederwaardighe-
doordesemd met Afrikaan
termen en gebruiken, vor-
Amsterdams bureau start op 1 januari met in kaart brengen van filmcensuur
De schoten die drie jaar ge
leden in de straten van
Buenos Aires op de Argen
tijnse filmmaker Fernando
Solanas werden afgevuurd
waren de aanleiding. Presi
dent Carlos Menem had
Solanas juist wegens
smaad voor de rechter ge
daagd. Het viel Emile Fal-
laux, directeur van het Rot
terdamse Filmfestival, toen
op dat de filmwereld geen
georganiseerd protest liet
horen. Hij nam daarom het
initiatief tot een organisa
tie die de repressie waar
aan filmmakers blootstaan,
aan de kaak moest stellen.
ROTTERDAM PAUL BRADER/ANP
Het werd Filmfree. De stichting
met deze naam werd in sep
tember opgericht en op 1 janu
ari start in Amsterdam een klein
bureau dat informatie gaat ver
zamelen over schendingen van
de vrijheid van meningsuiting
van filmmakers. Die variëren
van van censuur tot fysiek ge
weld. Op basis van die informa
tie wil Filmfree actie gaan on
dernemen.
In theorie is het moeilijk een
eenduidige norm te hanteren
wanneer de vrijheid van me
ningsuiting wordt geschonden.
Emile Fallaux, directeur van het Rotterdamse Filmfestival, initiatiefnemer tot het opzetten van Filmfree: „Ik
schat het aantal filmmakers dat wegens hun werk in de gevangenis zit op tachtig." archieffoto
„Ik vind dat een film nooit ver
boden moet worden, tenzij de
wet wordt overtreden. Als je je
met de inhoud gaat bemoeien is
het eind zoek", zegt Fallaux. Hij
erkent dat zijn opvatting over
vrijheid van meningsuiting en
de grenzen die daaraan moeten
worden gesteld, niet overal han
teerbaar is. „Dat beginsel kun je
bijvoorbeeld niet op China toe
passen, waar wetten bestaan die
zelf een inbreuk vormen op die
vrijheid van meningsuiting."
Uitgangspunt is dan ook artikel
19 van de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens,
waarin de Verenigde Naties in
algemene termen hebben vast
gelegd dat er vrijheid van opvat -
RECENSIE BERT KUIPERS
'Verschoven stad'. Een jeugd in Berlijn. Cünterde Bruyn. Priv-do-
mein nr. 189. De Arbeiderspers. Prijs: fl.59,90
Verschoven stad heet het eerste deel van de auto
biografie van de Duitse schrijver met de Neder
landse naam, Günter de Bruyn. Van hem konden
we tot nu toe nog niet veel in Nederlandse boek
vorm vernemen, waarschijnlijk omdat hij het te
druk had met het overleven van 'twee dictaturen:
fiet Derde Rijk en de DDR'.
De ronkende flaptekst van de Nederlandse ver
taling meldt dat de val van de Muur in 1989 De
Bruyn eindelijk de kans heeft gegeven 'om vol
strekt openhartig zijn herinneringen op te schrij
ven'. Dèt en het gegeven dat De Bruyns jeugd
precies samenviel met het twaalf jaar durende
Derde Rijk, deed mij het boek verwachtingsvol
openslaan. Maar het bleek nu juist die in Duits
land zo geprezen 'openhartigheid' die mij tijdens
het lezen van Verschoven stad in het verkeerde
keelgat is geschoten.
Dit boek dat in Duitsland onder de titel Zwi-
schenbilanzverscheen waarom dat in vertaling
niet gewoon Tussenbalans is geworden, blijft on
duidelijk kreeg zelfs een tien met een griffel
van literatuurpaus Marcel Reich Ranicki. U weet
wel, die man die het laatste boek van Harry Mu-
lisch tot 'Trivialliteratui' bestempelde en Cees
Nootebo'om tot literaire held van het Duits spre
kende Europa verhief. Wie Reich Ranicki de
laatste twee decennia gevolgd heeft, weet dat hij
reputaties kan maken en breken, nu eens in jube
lende dan weer in volstrekt abjecte bewoordingen
en dat geheel volgens de luim van de dag. Als Ra-
'De bokkeslachter' een haperend relaas
men het aardigste deel van De
bokkeslachter. Zo blijken
bokslagters, bijvoorbeeld, direc
te afstammelingen van de eer
ste kolonisten, die na de Boe
renoorlog tot armoe vervielen.
Ze aten niet, zoals de gecivili
seerde blanken, schapevlees,
maar net als de negers bokke-
vlees. Ze leefden het bestaan
van paria's.
Al snel raakt Braam de draad
echter kwijt en moet ook haar
tweede boek het weer hebben
van de ruimschoots aanwezi
ge opzienbarende anecdotes.
Het staat echter vol met slecht
lopende zinnen, vreemde ver
gelijkingen {...zinnen die een
aaneenschakeling van kleurrijke
lampionnen leken. Opgehangen
op een feest waar alles mocht.)
en hiaten in het verhaal zelf.
Aan het eind van het boek blijkt
de ik-figuur ineens met een an
der getrouwd te zijn, terwijl De
bokkeslachter voor een belang
rijk deel juist over haar relatie
met de Afrikaanse Schuitema
gaat. Ook het laten vallen van
bekende namen roept vraagte
kens op. Zo wordt Adriaan van
Dis en passant even genoemd,
maar hij speelt verder geen en
kele rol.
Connie Braam heeft waar
schijnlijk veel meegemaakt en
haar thematiek is actueler dan
ooit, maar ze zou er goed aan
doen een redacteur in te scha
kelen. Zelf redt ze het als schrij
ver (nog) niet. En dat is zonde,
want dit boek toont aan dat ze
iets bijzonders in handen heeft.
Ze moet alleen eerst eens af
stand neemt en vooral veel
schrijven en herschrijven, alvo
rens tot publicatie over te gaan.
Nieuwe roman Atte Jongstra te zeer geconstrueerd
RECENSIE PEER VAN 'T ZELFDE
Atte Jongstra, Het Huis M., Uitgeverij
Contact, 45,-.
Atte Jongstra heeft een nieuw
boek gewrocht. Ik wilde het per
se lezen, want zijn vorige bun
del heeft me een hoop plezier
Hoofdpersoon in deze roman
is Murk van M. De ondertitel,
'memoires van een spreker',
duidt er al op dat het belangrijk
ste personage het geheugen is.
Mijn geheugen, zie, dat zijn vel
den, holen en bochten zonder
tal, mateloos gevuld met ontel
bare dingen van allerlei soort
zo ongeveer luidt een van
de motto's voorin het boek, af
komstig van kerkvader en oud
leraar rhetorica Augustinus. 't Is
een mooi iets, dat geheugen. Zo
moest ik bij de lezing ineens
denken aan de colleges econo
mie, en aan de eerste wet van
Gossen; daarin wordt gesteld
dat bij het consumeren van op
eenvolgende eenheden van een
bepaald goed steeds minder
dringende behoeften worden
bevredigd. Anders gezegd: een
dorstige waardeert het tweede
glas water minder dan het eer
ste.
De wet gaat niet op voor de
combinatie alcoholici jenever.
Wèl voor Het Huis Mde be
hoefte verder te lezen nam af
met elk hoofdstuk. Het verhaal
schiet niet op, er wordt teveel in
uitgeweid, te veel geouwehoerd,
en 't is te zeer geconstrueerd.
Dat is merkwaardig, want er zit
ten genoeg thriller-elementen
in om een verhaal vaart te ge
ven. Merkwaardig ook, omdat
de welsprekendheid in de ro
man zo'n belangrijke rol speelt:
elk hoofdstuk bijvoorbeeld
draagt de naam van een onder-
Atte Jongstra.
deel uit de rhetorica (een reeks
voorschriften die beogen de
houding van zowel rechter als
publiek te beïnvloeden): inven-
tio, ordo, memoria, elocutio en
actio.
Vorm en inhoud zijn hier
hecht verbonden; Murk, die
verdacht wordt van moord,
schrijft zijn memoires om aldus
zijn naam van smetten te zuive
ren,maar ja, hij werkt vanuit het
geheugen en dat is een bron
waarvoor je je vaak moet ver
ontschuldigen. Het is diezelfde
bron die zijn pleitrede te mate
loos gevuld maakt, hoe aardig
de inventio op zichzelf ook is.
Was Murk maar een amateur in
het memoriseren gebleven. Dat
wat hij een handicap van begin-
tingen en meningsuiting moet
bestaan.
Fallaux schat het aantal film
makers dat wegens hun werk in
de gevangenis zit op tachtig,
terwijl het aantal gevallen van
censuur, bedreiging, het onmo
gelijk maken van produkties en
vertoningen jaarlijks op rond
vijftig wordt geraamd.
Het Rotterdamse filmfestival
kent sinds enkele jaren een vast
onderdeel waarop films worden
vertoond die aan een of andere
vorm van censuur onderhevig
zijn geweest. Dat onderdeel,
The Limits of Liberty (de gren
zen van de vrijheid) getiteld, zal
vanaf het komende festival (26
januari tot 7 februari) onder de
naam Filmfree door het leven
gaan.
Daar hoopt de festivaldirec
teurbijvoorbeeld Testamentvan
Lordan Zafranovic te vertonen.
Deze drie uur durende docu
mentaire gaat over de banden
van Kroatië met de Nazi's. Hoe
wel de film volledig uit archief
materiaal is samengesteld, wil
len de Kroatische autoriteiten
zich niet aan deze zwarte blad
zijde uit de geschiedenis laten
herinneren.
Een ander voor beeld. Fallaux
hoopt Please forgive me van de
Vietnamees Luu Trong Ninh in
aanwezigheid van de filmer te
kunnen brengen. „We zijn erin
geslaagd de ongecensureerde
kopie van de film in delen het
land uit te smokkelen. Als het
doorgaat zullen we de reis en de
verblijfskosten van de filmma
ker betalen", zegt Fallaux.
Het veiligstellen van een film
print, het financieel steunen
van een filmmaker of van zijn
familie als hij is opgepakt,
handtekeningenacties, protest
bijeenkomsten, het uitoefenen
van druk via diplomatieke ka
nalen, het zijn mogelijkheden
voor actie die Filmfree kan on
dernemen. Daarnaast zal een
aantal filmfestivals (Venetië.
Nantes, Jeruzalem, New York,
Sundance) op een soortgelijke
manier als Rotterdam een vaste
plaats voor door censuur getrof
fen filmmakers inruimen.
De opzet van het Filmfree-
bureau (een vaste kracht en en
kele vrijwilligers), waarvan het
kantoor in de Balie wordt geves
tigd, is met opzet klein gehou
den naar het voorbeeld van het
Writers-in-Prison-project van
de schrijversorganisatie PEN In
ternational. Ook zal Filmfree
nauw samenwerken met andere
organisaties op het gebied van
mensenrechten. Naast PEN zijn
dat onder meer Amnesty Inter
national, Index on Censorship
en de internationale organisatie
van filmcritci Fipresci.
Tot nu toe heeft het Rotter
damse Filmfestival voorname
lijk de activiteiten van Filmfree
gefinancierd, aldus Fallaux, die
penningmeester van de stich
ting is. Voor het nieuwe bureau
denkt hij jaarlijks zo'n 150.000
gulden nodig te hebben. Voor
lopig is er voor een half jaar
geld. Voor de toekomst zullen
sponsors gevonden moeten
worden.
nicki je publiekelijk geprezen heeft, is je kostje in
Duitsland gekocht en dus is ook Günter de
Bruyns kostje op de valreep van zijn schrijver
schap eindelijk gekocht.
Wat is er fout aan deze schrijver en zijn auto
biografie? Verschoven stad is in tegenstelling tot
wat er in Duitsland en in de slaafse navolging op
de Nederlandse achterflap beweerd wordt hele
maal geen hoogtepunt in De Bruyns oeuvre, eer
der een dieptepunt. Het is niet een zeer intelli
gent boek, maar eerder een dom en buitenge
woon laf boek van een al even laffe burgerman.
Het is een boek met een hoog Ich-habe-es-nicht-
gewusst-gehalte; een boek van een schrijver die
geen nazi of lid van de 'Hitier Jugend' was, in de
DDR niet bij de 'Freie Deutsche Jugend' of de
SED of de 'Stasi' zat (althans dat moet nog blijken
uit het tweede deel van deze autobiografie), maar
slechts een bange dienstplichtige, die in 1949
toen de DDR werd opgericht net als zo velen plot
seling als antifascist de andere kant op marcheer
de.
Weinig verheffend dus. Het is bovendien bij
zonder vervelend te moeten lezen dat het de
schijver in Verschoven stad om de haverklap dun
door de broek loopt; ronduit stuitend te moeten
concluderen dat hij die angst voortdurend zelfge
noegzaam en analytisch als rechtvaardiging ziet
van zijn meeloperij, politieke onnozelheid en zijn
gebrek aan wat de Duitsers 'Zivilcourage' noe
men. Verschoven stad geeft precies aan hoe droe
vig het nog is gesteld met het historische besef
van de burger die in het gebied van de voormali
ge DDR woont. Twee dingen spreken vóór Günter
de Bruyn: Jezelf als schrijver zo draaikonterig te
kakken zetten, getuigt niet alleen van zelfkennis,
maar tevens van literaire moed.
Omslag van eerste nummer Flashback.
Flashback, n
foto gerrit serne/anp
ners noemt, zou de redding van
het boek zijn geweest: Die ge
heugenamateurs moeten eerst
een aantal dingen kwijt. Het
hart is er vol van, denken ze. Als
die maar eenmaal zijn uitge
schilderd, dan gaat de rest van
een leien dakje. Vaak ontstaat er
dan een pêle-mêle van gebeur
tenissen, achteraf uitgesneden,
stukje bij beetje ondergebracht
in het raamwerk van een chro
nologie of in een andere thema
tische rangschikking die wringt
aan alle kanten.
Dat moge zo zijn. Een wel
sprekend redenaar verstaat ech
ter juist de kunst alles passend
te maken. Dat is wat Jongstra
vergeten heeft.
De Nederlandse markt voor filmtijdschriften
loopt al jaren terug. Wie het huidige aanbod ver
gelijkt met de situatie van pakweg vijftien jaar ge
leden ziet onmiddellijk dat er voor de hedendaag
se cinefiel nog maar weinig te lezen valt.
Eind jaren zeventig hadden bladen als Skoop,
Filmfan, Film en Tv-maker en Skrien samen een
behoorlijk lezersaantal. Er was tussen die bladen
en binnen de redacties ook nog eens filmideolo-
gische en cultuurpolitieke discussie, wat sinds de
jaren tachtig helemaal uit den boze lijkt. Van al
die tijdschriften heeft merkwaardigerwijs alleen
Skrien (wat toch lange tijd als het meest hermeti
sche tijdschrift gold) weten te overleven. Verder
informeert de bioscoopbezoeker zich met De
Filmkrant en is uit het voormalige Film en Tv-
maker een technisch vakblad voortgekomen.
Voor het overige ondernemen de commerciële
distributeurs af en toe een poging een filmblad te
lanceren, wat dan voornamelijk een verkapt re-
clamekrantje is (Première), of een weekblad ver
spreidt een filmblad als een extraatje, zoals Nieu
we Revu doet met Take One. Voor de echte cine
fiel (over de vraag of die überhaupt nog bestaat
wordt geredetwist) zijn dat allemaal geen zaken
om vrolijk van te worden.
Het nieuwe filmblad Flashback probeert over
duidelijk in die behoefte te voorzien. De redactie,
bestaande uit filmhistoricus Egbert Barten, criti
cus Mark van den Tempel (ook filmrecensent bij
deze krant en onder meer een kenner van cult en
trash) en Bram Reijnhoudt, is duidelijk wars van
de modieuze hang naar trends en laat zich ook
niet dicteren door de actualiteit.
Het eerste nummer van Flashback, naar ver
luidt door de redactie zelf gefinancierd, oogt als
een cult-blad, met Kirk Douglas op de cover en
veel foto's van vroegere stars en advertenties voor
oude B-films binnenin. Artikelen over de 'serials'
uit de jaren vijftig van Republic Pictures, over Oli
ver Hardy en over een Nederlandse film die tij
dens de bezetting werd geproduceerd, geven aan
dat de redactie zich wil richten op achtergrond
verhalen voor de filmliefhebber. Ook de techniek
komt aan bod via interessante, en voor de leek
goed leesbare verhalen over films op 70 mm en
nasynchronisatie.
Al met al ademt Flashback een sfeer van liefde
voor film, als cultuurgoed, maar ook als puur en
tertainment, waarbij het halsstarrig voorbijgaan
aan de waan van de dag niet genoeg geprezen
kan worden. Het valt echter te bezien of daar van
daag de dag nog een lezerspubliek voor gevonden
kan worden. Want zonder veel abonnees zal
Flashback, nu verkrijgbaar in de losse verkoop en
naarstig op zoek naar subsidiëring, geen lang le
ven zijn beschoren.
