KIJK OP OUDEJAARSAVOND
RTL SIX IS BETER DAN NIKS
'Hoop en angst gaan
daar hand in hand'
Zestigjarige Van der Louw
moet omroepbestel redden
I
Rtv show
YOY toont het gevaat
van de fruitautomaat'
EINDELIJK!
Bob de Rooy gaat vreemd
Omroepen
te lijf met
gaan el kaai?
soapseries f
DINSDAG 28 DECEMBER 1993
HenkMouwe met 'Verre Vrienden' inZuid-Afrika
In Zuid-Afrika is een on
omkeerbaar proces gaan
de dat moet leiden tot ge
lijkheid voor iedereen. Het
voorlopige hoogtepunt vormen
de eerste vrije, algemene verkie
zingen op 27 april 1994. Voor de
NCRV alle aanleiding het pro
ject Samen in Zuid-Afrika op te
zetten. In de laatste week van
het jaar staan alle NCRV-pro-
gramma's op radio en televisie
in het teken van Zuid-Afrika.
Programma-maker Henk Mou
we reisde voor het televisie-pro
gramma Verre Vrienden twee'
weken door dat land en consta
teert: ,,1-loop en angst gaan daar
hand in hand."
Mouwe denkt terug aan zijn
ontmoeting met een 70-jarige
zwarte vrouw. Mooie ogen had
ze en hij kon zien dat er een
heel verhaal achter zat. In een
of ander gehucht was Mouwe
genood voor een barbecue. Min
of meer bij toeval zat hij naast
de oudere dame. Of mevrouw
misschien een colaatje wilde,
vroeg Henk haar in een Neder
lands-Engelse mix. Aarzelend
knikte zij van ja. Wat er vervol
gens gebeurde zal altijd vast in
zijn geheugen gegrift blijven,
weet Mouwe zeker. ,,Ik ben me
echt te pletter geschrokken. Ik
overhandigde haar het glas cola
en toen zei ze dankie baas tegen
mij."
Nederig
De nederige houding van de
vrouw kreeg voor de NCRV-pro-
gramma-maker nog een extra
dimensie, toen ze over haar ver
leden vertelde. Ze had altijd in
de intimiteit van een innige fa
milieband geleefd. Totdat ze
door het blanke bewind werden
afgevoerd naar één van de
Het project Samen in Zuid-Afrika, waarvan Verre Vrienden deel
uit maakt, is te beluisteren op alle Nederlandse radiozenders
en te zien op Nederland 1In het hoofdgebouw van de NCRV
aan de Bergweg in Hilversum is een expositie van Zuidafri-
kaanse kunstenaars ingericht en tijdens de open dag op 30 de
cember is er Zuidafrikaanse live-muziek.
Op radio aandacht voor actuele zaken op Radio 1, maar ook
een groot amusementsprogramma op Radio 2, een ontmoeting
■van Nederlandse en Zuidafrikaanse scholieren op Radio 3, een
klassieke thema-avond op radio 4 en een eigen kerkdienst uit
Zuid-Afrika, in samenwerking met de IKON op Radio 5. De
dienst in een Presbyteriaanse kerk in Guguletu bij Kaapstad,
wordt geleid door dr. Allan Boesak. Nu is hij politiek actief als
voorzitter van het ANC in de westelijke Kaapprovincie.
De televisiekijker kan bij de NCRV onder meer de speelfilm
Cry Freedom verwachten. De programmamakers van Rondom
Tien maken een aflevering in Zuid-Afrika en in Documentkomt
een reportage over een gezin, waarin vele tegenstrijdige politie
ke stromingen samenkomen. Samen in Zuid-Afrika wordt af
gesloten op oudejaarsavond op Radio 1. Dan komt het pro
gramma Tenslotte rechtstreeks vanuit een huiskamer ergens in
Nederland en in Zuid-Afrika waar de verwachtingen voor het
cruciale jaar 1994 de revue passeren.
zwarte townships. Ze heeft
haar familie nooit meer terug
gezien. Absoluut waanzinnig,
onbegrijpelijk."
Hel bezoek aan Zuid-Afrika is
Mouwe beslist niet in de koude
kleren gaan zitten. Enerzijds de
ontdekking van een „werkelijk
waanzinnig mooi land", ander
zijds het signaleren van diepe
wonden die door het gevoerde
rassenbeleid zijn geslagen. „En
neem van mij aan, het duurt ge
neraties voor die geheeld zijn.
De rassenwetten zijn weliswaar
afgeschaft, aan de mentaliteit
schort nog wel het een en an
der. Bijkomend probleem is het
feit dat extreem zwart en ex
treem blank nu gaan samen
werken in het kwaad. Want de
verdeeldheid onder de zwarten
is groot, maar tussen de blan
ken onderling ook. Zeer eng al
lemaal".
Decennia lang was het 'not
done' om als journalist naar
Zuid-Afrika af te reizen. Kriti
sche verslaggevers waren niet
welkom, of werden zo gehin
derd in hun functioneren dat er
niet veel anders uitkwam dan
het vervaardigen van propagan
da-films, waarbij alleen het ach
teraf ingesproken commentaar
een kritische noot toestond. Het
bleek tijdens de apartheid on
mogelijk een volledig beeld te
krijgen van politieke, sociale en
culturele ontwikkelingen.
Mouwe denkt dat daarin nu
wel verandering is gekomen. „Je
kunt je gang gaan. Maar als je
bezig bent zoals wij, dan zie je
nog wel alle benauwende res
tanten van de apartheid, maar
je hebt nauwelijks de tijd en de
kans om je daal intensief mee
bezig te houden."
Waanzinnig
Een voorbeeld. „Kaapstad is een
fantastische, gemengde stad.
Henk Mouwe: „Gekleurd Afrika heeft hoop. De
kelingen."
verwachten veel v
Tenminste overdag. Maar het
waanzinnige is dat 's avonds
om zes uur de kleurlingen de
stad uit moeten. Afgevoerd naar
hun eigen townships. Dan is
Kaapstad ineens een volstrekt
blanke stad. Het is en blijft voor
mij volstrekt onbegrijpelijk dat
mensen op basis van hun
huidskleur ergens anders wor
den ondergebracht. Dat kan er
bij mij niet in. En voor mij staat
vast dat je dat niet even met het
organiseren van verkiezingen
oplost. Het is een stap in de
goede richting, maar zeker niet
meer dan dat. En ik moet je eer
lijk zeggen dat die gedachte mij
benauwt."
Mouwe constateert dan ook
dat veel blanken bang zijn. „Dat
is ook begrijpelijk. Zij hebben
het meest te verliezen omdat ze
altijd de mooiste posities heb
ben gehad. Nu moet er ingele
verd worden en dat verloopt
.niet altijd soepel."
Gekleurd Afrika heeft hoop.
„Die mensen verwachten veel
van de nu in gang gezette ont
wikkelingen. Maar voor precies
duidelijk is wat er voor hen gaat
veranderen, en met name ook
hoe de politieke verhoudingen
liggen, zijn we vijf jaar verder.
En dan gaat er zeker een gene
ratie overheen voor de zaak
echt op orde is."
Hij verduidelijkt: „In onze
Westerse samenleving zijn au
to's en kerncentrales niet meer
weg te denken. In Zuid-Afrika
kun je zwart en blank niet meer
wegdenken. Zo is het nu een
maal. En de verhoudingen tus
sen die twee groepen zijn door
de jarenlange discriminatie zo
gigantiscK verziekt, dat daarvan
nu'de rekening wordt gepresen
teerd."
De in Zuid-Afrika opgenomen
aflevering van Verre Vrienden
geeft een beeld van de verande
ringen die de samenleving in
dat land te wachten staan. „Er
komen geen hotemetoten aan
het woord, we hebben ons be
wust gericht op de man in de
straat", vertelt Mouwe. Zij ver
tellen van hun angsten en voor
al, met name het gekleurde deel
van de bevolking, de hoop."
Het geheel zit verpakt in ont
moetingen met Verre Vrienden,
zoals Renate Oostmeijer. Vroe
ger was ze lid van het koor de
Damrakkertjes, thans heeft ze
een hotelletje bij het wildpark in
Sabi Sabi. Mouwe ontmoette
ook Cecile Swinkels, een mid
denstander in Johannesburg die
vroeger de sportacademie in
Breda bezocht. En hij trof kleu
terleidster Margriet Knaap uit
Dongen, die in Carnavon het in
Nederland geleerde in de prak
tijk brengt. Al met al leverde het
bezoek 15 uur beeldmateriaal
op. In de afgelopen weken is
een en ander 'afgemonteerd' tot
een 50 minuten durend pro
gramma.
Infotainment
De missie van Mouwe verraadt
geen journalistieke aanpak. Dat
is ook niet echt'nodig, vindt hij.
Daar zijn andere programma's
voor. „Ik hou me bezig met, zeg
maar, een vorm van infotain- -
ment. Onderhoudend maar ook
informatief."
Hij voorspelt: „Het is een leuk
programma geworden, met in
teressante mensen en over een
verschrikkelijk mooi land."
(Uitzending, morgenavond,
22.16 uur, Nederland 1)
HILVERSUM» GPD
Wonderlijk toch, de manipule
rende aantrekkingskracht die
fruitautomaten hebben op som
mige mensen. Meloenen, ci
troenen, peren, druiven, appels,
perziken en kersen, de vruchten
rollen razendsnel, rakelings
langs de de win- of verlieslijn.
Drie meloenen op rij: 40 pun
ten, speel ik dubbel of niets?
Doordrukken maar: 80 punten.
Dubbel of niets: doordrukken,
kwijt-
Goed nog één knaak dan
maar, het patatje ligt toch nog
in het vet en wisselgeld is maar
ballast. Dit is toch geen gokken?
Gewoon wat muntgeld in een
gleufje gooien en op het juiste
moment op een knopje druk
ken? En ze staan toch overal, die
fruitmachines, dus zo gevaarlijk
kan het toch niet zijn?
Hoe gevaarlijk het gokken in
een cafetaria wèl kan zijn en
hoe verslavend dat is, laat het
jongerenprogramma YOY van
het Humanistisch Verbond zon
der omhaal zien. Twee YOY-af-
leveringen zijn geheel gewijd
aan het toenemende 'jongeren-
probleem': gokverslaving. In de
eerste aflevering, Patatje met
vanavond om 19.00 uur te zien
op Nederland 1) vertellen vier
jongens openhartig over alle ins
en outs van hun verslaving. De
tweede aflevering Het verlt
spel (te zien op 5 januari)
geheel in het teken van de
armige fruitbandiet. („Als
achter zo'n kast staat verget
alles ook je problemen
bent net een junk.")
De samensteller/regi;
Charles Leeuwenkamp, di
dat dit soort programma'
te weinig op TV vertoond i
„Je ziet wel eens items in
liteitenrubrieken of je hoort
psycholoog waarschuwe
woorden roepen, maar
open en eerlijk programma
zo'n belangrijk onderwerp
ik nog niet gezien. Vaak zijn
soort programma's over joi
ren gemaakt en niet mèt hen
In het kader van zijn on
zoek nam Leeuwenkamp
aan gespreksgroepen voor
verslaafden bij het Consult;
bureau voor Alcohol en Di.
(CAD) in Groningen. Hij vn
praatsessies, sprak met di
geren apart en filmde ze
meedogenloze geldversli
in de stad Groningen. „I
voor Groningen als lokatie
kozen omdat ik van het beel
wilde dat gokverslaving al
een probleem voor jongerer]
de Randstad is."
(Uitzending, vanavond en 0
januari, 19.00 uur, NederlL
Twee YOY-afleveringen zijn helemaal gewijd aan het toenemende j
gerenprobleem': goksverslaving. foto united photos de boer
EEN COMMERCIËLE ZENDER VOOR DE
ONDERONTWIKKELDE VROUW.
Cm CngekUSge Mms, geat mneUfke
kvmtpmgramma's, geen «tan. eBeoêge
host the! Niets m dit alles.
Vanaf 31 december Is/tl Six ap de kabcL
Bit geweldige initiatief van Bob de Booy is
voor baar: de onderontwikkelde vrouw (Be
door ftiverstm vergeten wordt
lijmde dagelijkse ta&show 'MJML
met niemand minder dan Mimi Bok als
gastmm. Tn/nm de Sony's boeken-
programma 'ft heb al een boek',
[n natuiffbjk teel dim uit de oude
snotterdoos.
Kijk ook op oodejaarsavettd. Want /TL Six
is beter dan niks...
V.A. 31 DECEMBER
OP DE KABEL
Volgens Bob is RTL Six namelijk een buiten
landse zender, want voor onze eerste uitzending
heeft hij Rudi Carell, Linda de Mol en Johan
Heesters uitgenodigd. En volgens Mimi Kok hefeft
ze zelf waarschijnlijk een buitenlandse vader. Ik
zal in mijn rubriek ook.boeken behandelen die uit
het buitenlands vertaald zijn.
Hopenlijk hoeft RTL SIX geen gebruik te maken
van de eigen vergunning, en komt het toch nog
goed met de VARA. Het ziet er somber uit, maar u
kan niet weten.
Wat er ook gebeurt: klip en klaar RTL Six met
Oudejaar".
Tot zover Annie de Rooy.
Het is niet helemaal duidelijk van welke fre
quentie RTL Six gaat uitzenden. Mocht het alsnog
goed komen tussen Bob de Rooy en de VARA, dan
is de uitzending op Oudejaarsavond vanaf tiqn
voor half tien te zien op Nederland 3. Titel van de
show: „Jeetje me teetje, 't was me het jaartje wel."
Een generaal pardon voor de taal- en tikfouten
die ze in haar persbericht heeft gemaakt, uitein
delijk behoort ook Annie de Rooy tot de categorie
onderontwikkelde vi ouwen. Maar de (voorlopige)
perscheffin van RTL Six weet in elk geval wat ze
wil. Namens haar echtgenoot Bob benaderde zij
van De Rooy deze week de mediaredacties van de
dagbladen met de volgende verklaring:
„We hebben meneer Geurtsema (Annie zal
Geurtsen bedoelen, maar vooruit), de commissa
ris van de media, alvast toestemming gevraagd
om op oudejaarsavond met RTL Six te mogen be
ginnen met de uitzendingen. Eigenlijk was het de
bedoeling om samen te doen met de VAflA. Maar
Bob de Rooy is heel boos geworden door zijn ge
sprek met de mediadicteur van de VARA Vera
Keur. Die vond dat Bob teveel op TV wou voor te
veel geld. Daarom hebben we meneer Geurtsema
de commissaris van de Media gevraagd zelf te
mogen uitzenden.
NOS krijgt rasbestuurder als voorzitter
U HAAG GPD
-w- raag was hij als redder van de PvdA
I de geschiedenis in gegaan. Maar
zijn poging om zich als zodanig on
sterfelijk te maken, werd hem bepaald niet in
dank afgenomen. De inmiddels 60-jarige André
van der Louw moet nu zien het publieke om
roepbestel overeind te houden. Hedy d'Anco-
na, minister van WVC en partijgenote van Van
der Louw, benoemde hem vorige week tot de
nieuwe voorzitter van de NOS.
Hoe er ook over hem moge worden gedacht,
vast staat dat Van der Louw een rasbestuurder
is. Hij kent als oud-minister, oud-burgemeester
en oud-partijvoorzitter van de PvdA zo'n beetje
alle belangrijke personen uit Haagse, Rotter
damse en socialistische kring. Als oud-voorzit
ter van de Mediaraad en als gewezen medewer
ker van de VARA is Van der Louw bovendien
geen vreemde in het Gooise omroepwereldje.
Die ervaring en contacten zal de Rotterdammer
hard nodig hebben om de publieke omroepen
heelhuids door deze eeuw te loodsen.
Na de mulo en middelbare handelsavond
school, trad Arie Andries van der Louw in 1954
in dienst bij de Haagse sociale dienst. Drie jaar
later ging hij naar de VARA, waar hij 14 jaar zou
blijven. Landelijke bekendheid verwierf hij als
PvdA-radicaal. Als een van de schrijvers van het
geschrift Tien over Rood probeerde hij de soci
aal-democratie op het rechte (lees: linkse)
spoor te houden. De coup van de jonge garde
tegen de verraste PvdA-bestuurders slaagde: in
1971 werd Van der Louw partijvoorzitter.
Drie jaar later werd hij benoemd tot burge
meester van Rotterdam. De manier waarop hij
zich daar van zijn taak kweet, gaf weinig aanlei
ding tot discussie. Alleen door aanhoudende
partijdruk kwam Van der Louw naar Den Haag
om in het onfortuinlijke kabinet Van Agt-Den
Uyl zitting te nemen als minister van cultuur,
recreatie en maatschappelijk werk. In zijn late
re gedenkgeschrift De Rode Hoed en andere ver
halen gaf hij toe zich te hebbën laten 'overha
len' en niet 'overtuigen', om Rotterdam te ver
laten.
Na de val van het kabinet in 1982 had Van
der Louw grote moeite om zijn draai te hervin
den. Den Uyl bleek niet van zins het leider
schap van de PvdA neer te leggen. Van der
Louw bleef maar een jaar lid van de Tweede
Kamer. Hij ging terug naar Rotterdam, waar hij
voorzitter van de Rijnmondraad werd.
Zijn bestuurskwaliteiten werden ook herkend
door de KNVB. Als voorman van het sectiebe-
stuur betaald voetbal slaagde Van der Louw
erin de vergaderingen naar z'n hand te zetten.
Sinds 1988 leidt hij de Mediaraad. Maar ook die
functie appelleert niet helemaal aan z'n ambi
ties.
Tot zijn leedwezen moest Van der Louw con
stateren dat de PvdA de greep op de aanhang
begon te verliezen. De verkokering had volgens
hem meedogenloos toegeslagen in zijn partij.
De PvdA was toe aan vernieuwing. Reden voor
hem om een coup te plaatsen. Maar zijn greep
naar de macht mislukte. Van der Louw moest
zich in allerlei bochten wringen om zijn critici
ervan te overtuigen dat hij met het plan van
een 'interimcommissie' absoluut niet beoogde
om Wim Kok als partijleider te
Op zijn beurt wilde Kok niets weten van deze
partijredder. De vice-premier was best bereid
de partij te vernieuwen, maar dan wel onder
zijn eigen leiding. De geruchten van een
machtsgreep onder leiding van Van der Louw
werden door de zwijgzame Kok niet tegenge-'f
sproken. André was boos en teleurgesteld. Met
andere verontruste PvdA'ers richtte hij de Rode
Hoed-groep op, daarmee verwijzend naar de
Amsterdamse schuilkerk waar de 'bende' een
paar maal bijeenkwam.
Het initiatief verzandde in een 'Sociaal-de
mocratisch Vernieuwingsplatform', dat geen
enkele bedreiging meer vormt voor de lang
zaam opkrabbelende PvdA. Voorzitter Rotten
berg, eerst nog verguisd omdat hij Van der
Louws initiatief als 'oninteressant' had afge
daan, haalde de verloren zoon weer binnen.
Van der Louw mag onderzoeken waarom D66
bij de komende verkiezingen zovéél stemmen
dreigt te gaan trekken en de PvdA niét.
Het politieke leven van André van der Louw
lijkt met het voorzitterschap van de NOS defi
nitief afgesloten. De ambities van de bijna-ge-
pensioneerde Van der Louw moeten geheel ge
richt worden op het overeind houden van het
omroepbestel. Een moeilijke klus, waarbij de
ex-politicus al zijn ervaring en overlevingskunst
nodig zal hebben. Eén ding scheelt: een coup is
deze keer niet nodig om de koers te verleggen.
Dat lastige werk heeft voorganger Max de Jong
al gedaan.
AALSMÉER SUSANNE VAN VELZEN
RTL 4 en Nederland 2 zijn in
een kleine
'programmeringsoorlog' be
land. Inzet van de strijd is het
uitzendtijdstip van de nieuwe
Nederlandse soapserie Onder
weg naar Morgen van TROS en
Veronica, die maandag 3 janua
ri van start gaat.
RTL 4 maakte een paar weken
geleden bekend dat de pro
grammering in de vooravond
omgegooid zou worden, zodat-
de populaire soapserie The Bold
and The Beautiful tegenover
concurrent Onderweg naar
Morgen komt te staan. Dat bete
kent dat.The Bold sinds begin
deze week niet meer om half
zeven maar om half acht 's
avonds te zien is bij RTL 4. Het
RTL avondnieuws wordt nu om
zeven uur uitgezonden in plaats
van half acht. Rad van Fortuin
is door de nieuwe programme
ring een half uur eerder te zien:
half zeven.
Het nieuwe uitzendtijdstip
van The Bold and The Beautiful,
half acht, is tevens het tijdstip
waarop TROS en Veronica met
Onderweg naar Morgen, geba
seerd op de Amerikaanse serie
Ryan's Hope, elke werkdag ho
pen te scoren. Programmadi
recteur Bert van der Veer van
RTL 4, liet tijdens de presentatie
van de programma's voorr
eerste kwartaal van 1994 wL
dat hij een zelfde soort kijlL
groep verwacht voor The m
en Onderweg naar Morgen. 31
TROS en Veronica hebbei'^
op hun beurt na intensief o p
leg besloten om Onderweg e
Morgen niet om half acht u in
zenden, maar om zeven ls
TROS-directeur Cees den 11
zegt verrast te zijn door de jp,
selinge verschuiving in de u
grammering van RTL 4. „Hn
een riskante verschuivil;
meent Den Daas. „The Bop.
een echte dagsoap met w<,ó
actie. Dan is half acht te laat d:
Lange tijd leken de pubier
omroepen in hun program
ring geen rekening te hoi"
met het zendschema van
commerciële station. De
roepen keken hooguit naa
programmering van de an
publieke netten. „Het is
grappig om te zien dat eie
voor het eerst gereageerd n
op onze programmering",
een woordvoerder van
Het station is
plan om de
mering op korte
passen. „We hebben
voor deze indeling en
zo. We hebben nu
zendingen om zes,
acht uur op RTL 4- en 5
blijken kijkers ideaal te
De spelers van de nieuwe soap 'Onderweg naar Morgen' moeten
maandag 3 januari de strijd aanbinden met 'The Bold and the
De soaps worden op hetzelfde tijdstip (19.30 uur) uitgezonden.
