Europa vreest Griekse voorzitter
'Het is beter dat we geen contact meer hebben'
Amerika geeft zicljl
over aan gokzucht
'Ik heb Nederlanders onder mijn beste vrienden'
Feiten &Meningen
WOENSDAG 29 DECEMBER 1993
Briefwisseling tussen Ruud Vreeman en Pim Fortuyn
ROTTERDAM PIM FORTUYN
MEDEWERKER
Mijn columns over de opkomst van de
Centrumdemocraten en de schuld die
de huidige leidingen van de politieke
partijen en vooral die van de PvdA
daarvoor dragen, hebben nogal wat
slof doen opwaaien. Sommige abon
nees van de krant hebben daarin een
reden gevonden om bun abonnement
op te zeggen. Mij heeft het een vriend
schap gekost, opgezegd op een kille
onpersoonlijke manier, op briefpapier
van de PvdA. Deze brief en mijn ant
woord daarop zijn inmiddels een ei
gen leven gaan leiden. Tijd om ze
openbaar te maken.
Beste Pim,
Gisteravond toen ik thuiskwam, las ik in
de krant je stuk over de CD. Alhoewel ik
altijd zeer trouw ben in vriendschap
pen, ook al veranderen opvattingen, is
er een grens. Over die grens ben jij heen
gegaan. Op zojn manier mijn partij
neerzetten is voor mij onacceptabel en
inhoudelijke onzin. Jammer, na al die
jaren, maar het is beter dat we geen
contact meer hebben.
Ruud Vreeman
Partij van de Arbeid
t.a.v. Dr. R. Vreeman,
vice-voorzitter PvdA
Rotterdam, 18 december 1993
Beste Ruud,
Het is kennelijk onvermijdelijk en moet
er een keer van komen. Enigszins ver
baasd ben ik wel. De kracht van het ge
drukte woord is blijkbaar sterker dan
die van het gesproken woord. De tekst
van mijn column heb ik vrijwel letterlijk
uitgesproken in jouw bijzijn op de con
ferentie van het RBA in de kop van
Noord-Holland. Op de borrel nadien
maak je met mij een diner-afspraak.
Het kan dus verkeren.
Als het je bedoeling is geweest om mij
te raken met je brief, dan ben je daarin
voluit geslaagd. „Jammer, na al die ja
ren, maar het is beter dat wij geen con
tact meer hebben." Zo'n tekst snijdt mij
dwars door mijn ziel.
Dit alles neemt niet weg dat ik er geen
enkele behoefte aan heb mijn mening
over de hypocriet Kok en de opportu
nist Wallage ook maar voor een milli
meter bij te stellen. De formuleringen
zijn zorgvuldig en weloverwogen geko
zen. Jouw partij stel ik daarvoor geens
zins verantwoordelijk, wel de politieke
leiding daarvan.
Het is door het optreden van Kok en in
mindere mate van Wallage dat de aan
hang van de CD groeit. Niet omdat zij
de omstandigheden hebben gecreëerd,
dat gaat ver boven hun fysieke en voor
al ook intellectuele vermogen uit, maar
wel omdat zij gedurende een reeks van
jaren hebben geweigerd de verzorgings
staat zodanig te verbouwen dat mensen
aan de slag gaan in plaats van uitzicht
loos thuis te zitten. Ik neem het dus op
voor deze mensen.
In die zin is er in mijn opvattingen heel
wat minder veranderd dan dat jij sugge
reert. Anders gezegd, ik denk dat ik mij
werkelijk solidair verklaar met hun lot
en dat Kok c.s. dat slechts doen door in
holle retoriek te vluchten. En zoals Jan
Schaeffer al zo treffend opmerkte datje
in gelul niet kunt wonen, zo zou ik wil
len parafraseren door te stellen dat je in
sentimenteel gezeik de bestemming
van je leven niet kunt vinden.
Wat er ook van zij, ik betreur het bui
tengewoon dat je me niet meer wilt
kennen. Mij rest niets anders dan dit
standpunt te respectèren, temeer daar
ik het in mensen weet te waarderen dat
zij hun grenzen stellen. Er zijn er al te
weinig die dat doen. Weet overigens
dat, mocht je in de loop van de tijd je
mening over mijn persoon toch her
zien, je welkom bent.
Het ga je goed!
Prof. Dr. Wilhelmus S.P. Fortuyn
Van oude mensen en dingen die voorbij
gaan.
BRUSSEL PETER DE VRIES
Gerust zijn ze er niet op in Brussel. Het visitekaartje voor
het Griekse voorzitterschap van de Europese Unie dat
Theodoros Pangalos, onderminister voor Europese zaken
in Athene, de afgelopen weken heeft afgegeven, bevatte
op z'n zachtst gezegd tegenstrijdige signalen. Zo waren
er enkele goed gemikte botte opmerkingen jegens Bonn,
maar tegelijk reikte Pangalos verzoenend de andere le
den van de Europese Unie de hand door te beloven dat
Athene de komende maanden een voorbeeldig voorzitter
van het Europese overleg zal zijn. ,,Ik heb me voorbereid
op een halfjaar verlamming", zegt een hoge diplomaat.
,,Dan kan het ajleen maar meevallen."
zorgen.
Dein 1981 toegetreden Grieken
hebben in de afgelopen twaalf
jaar in Brussel een dusdanig
kwalijke reputatie opgebouwd,
dat commissie-voorzitter Jac
ques Delors openlijk spreekt
van een „mislukking". Dat is
niet alleen te wijten aan het
ronduit chaotische verloop van
het eerste Griekse voorzitter
schap in 1983 of aan het feit dat
de Topconferentie van Rhodos
in 1988 geheel in het teken
stond van de vriendin van pre
mier Papandreou. Voor dat
soort mislukkingen wil de inter
nationale diplomatie wel een
oogje dicht knijpen. Bovendien
lijkt Athene leergeld te hebben
betaald door dit keer op de val
reep de ervaren diplomaat Zafi-
riou als ambassadeur naar
Brussel te sturen.
Het probleem zit meer in de
verwachtingen die werden be
schaamd. Het Westen zocht na
de verdrijving van het kolonels
bewind in 1974 om strategische
redenen toenadering tot het
Balkanland. Op de EG/EU- en
NAVO-hoofdkwartierenwerd
gedacht dat Athene zich met
veel geld, begrip en moeite wel
zou laten inpassen in de wester
se politiek. Maar de nukkige an
ti-Amerikaanse en anti-Europe-
se opstelling van de socialist Pa
pandreou haalde een dikke
streep door die rekening.
De Pasok-leider zorgde er in de
jaren tachtig voor dal miljarden
guldens aan subsidies uit Brus
sel regelrecht ten goede kwa
men aan zijn ambtenarij. In te
genstelling tot landen als Por
tugal, die van de Europese
steun lustig vliegvelden en we
gen aanlegden, spendeerde
Athene de steun tegen alle af
spraken, in aan uitbreiding van.
het ambtenarencorps en loons
verhogingen.
Het resultaat van dat beleid
doet zich nog altijd voelen.
CORRESPONDENT
Duitsland heeft „de kracht van
een beest en de hersens van een
kind"; Turken zijn „rovers" die
met „hun bloedige laarzen de
tapijten van Europa besmeu
ren" en de Britse pers lijdt aan
„racistische neigingen". Het is
een bloemlezing uit recente in
terviews met Theodoros Panga
los, kleinzoon van een Griekse
militair die via een staatsgreep
in Athene in 1925 kortstondig
de macht greep.
Problemen als gevolg van zijn
ongezouten uitspraken ver
wacht Pangalos echter niet
wanneer hij op 1 januari het
roer van de Europese Unie in
handen neemt. „Ik heb met
heel veel mensen problemen,
maar die met Duitsland zijn op
gelost", zei hij minzaam glimla
chend bij de presentatie van
zijn plannen in Brussel.
De diplomatieke staf van de on
derminister voor Europese Za
ken heeft een simpele taak: ze
moet ervoor zorgen dat honder
den vergaderingen goed verlo
pen, tientallen compromisjes
worden uitgedacht, en dat de
stem van Europa in de rest van
de wereld wordt gehoord. En
boven alles moet Pangalos er
voor zorgen dat de onderham
delingen over uitbreiding van
de El) met Noorwegen, Zwe
den, Finland en Oostenrijk tot
een goed einde komen.
De vraag is of de Grieken die
opdracht tot een goed einde
kunnen brengen. Pangalos' col
lega's vrezen zijn scherpe tong,
niet alleen vanwege hel ver
woestende effect van sommige
opmerkingen, maar ook omdat
hij ervan wordt verdacht soms
bewust door de porseleinkast te
banjeren. Tegelijk baren het af
wijkende economische beleid
van Athene en de aparte opstel
ling in de kwestie-Joegoslavië
Griekenland loopt economisch
volledig uit de pas met de rest
van de EU, met een inflatie die
bijna 14 procent bedraagt (vier
keer het EU-gemiddelde), een
overheidstekort dat met 15,4
procent twee keer zo hoog is als
in de andere elf landen, en
loonkosten die met 12 procent
stijgen terwijl ze elders overal
gematigd worden.
Dat Griekenland economisch de
armlastige hekkesluiteris,
maakt het volgens Brusselse di
plomaten moeilijker het eens te
worden over een gezamenlijke
bestrijding van de werkloos
heid, waarover nu net de eerste
afspraken zijn gemaakt. Ge
vreesd wordt dat Athene ook in
de voorzittersstoel z'n oude ge
woonte niet zal kunnen beheer
sen om bij elke gelegenheid de
hand op te houden voor Euro-
steun.
De meeste zorgen baart echter
de afwijkende buitenlandse po
litiek van Athene. Pangalos
moet als EU-voorzitter vóór 1
maart de onderhandelingen
afronden over de toetreding van
Oostenrijk, Zweden, Finland en
Noorwegen tot de EU. Aange
nomen wordt dat de Pasok-re-
gering, die tijdens het kolonels
bewind deels in Zweden in bal
lingschap zat, veel werk van de
onderhandelingen zal maken.
Gevreesd wordt echter dat
Pangalos ook de toetreding van
het verdeelde en deels door
aartsvijand Turkije bezette Cy
prus .aan de orde zal stellen.
Daarnaast moet de EU-voorzit-
ter een oplossing bedenken
voor de lastige kwestie van de
institutionele hervorming van
de EU na de uitbreiding.
Pangalos' eerste suggesties, om
verder te gaan op weg naar een
federaal Europa, hebben in ver
schillende hoofdsteden de nog
niet geheelde wonden van het
Maastricht-debat al weer open
gereten. De suggesties kunnen
bovendien de redelijk verlopen
de besprekingen vertragen
Openlijk wantrouwen ontmoet
boven alles de Griekse houding
tegenover de oorlog in het voor
malige Joegoslavië. Athene
heeft nooit onder stoelen of
banken gestoken de Serviërs als
bondgenoot tegen de Turken te
zien, terwijl de rest van Europa
ze als aanstichters van de bur-
Een van de Casinoboten die in de Verenigde Staten overal en nergen^ar
de kop opsteken en uitermate goede zaken doen. foto arc! q
Op een muur heeft een Griekse aanhanger van de socialistische partij Pasok zijn voorkeur duidelijk gemaakt. Papandreou, de leider van Pasok,
heeft bij de Europese politici geen goede indruk achtergelaten. Duizenden guldens Europese steun spendeerde hij tegen alle afspraken in aan uit
breiding van het ambtenarencorps en loonsverhogingen. foto archief
geroorlog ziet. Nu de Bosnië-
politiek van de EU volledig op
een dood spoor is beland, wordt
gevreesd dat Griekenland ach
ter de schermen wel eens een
pro-Servische koerswijziging
zou kunnen proberen te vol
trekken.
Of dat lukt is vraag twee: met
het tegen de zin van Athene
zenden van diplomaten naar
Macedonië, hebben Frankrijk,
Duitsland, Engeland, Neder
land, Denemarken en Italië
aangetoond dat hun geduld met
de Grieken op dit punt op is.
Pangalos leek de hint te begrij
pen: „We willen niet dat deze
kwestie ons voorzitterschap
gaat overheersen", zei hij vorige
week verzoenend.
LOS ANGELES PETER PRINGLE
THE INDEPENDENT
In hun niet aflatende jacht op
geluk zijn de Amerikanen flink
op weg om gokken tot een offi
cieel volksvertier te'verheffen.
Ze nemen vrij van werk en rij
den honderden kilometers om
in Las Vegas een paar uur ach
ter een gokkast te staan of hun
geluk te beproeven op het groe
ne laken van de black jack ta
fels.
Je ziet ze op de gokboot Splash,
die temidden van de katoenvel-
den langs de Mississippi ligt en
die ook op werkdagen is afgela
den met gokkers. In het komen
de jaar zal een twintigtal nieuwe
raderboten in de Mississippi te
water worden gelaten, waarmee
een van de armste gebieden van
de Verenigde Staten plotseling
de status van 'uitgaansbestem-
ming' in de wacht sleept met
een scala van attracties en amu
sement voor het hele gezin.
Gokken wordt zelfs aangepre
zen als bevorderend voor de ge
zinswaarden. Ouders kunnen
hun kroost bij smetteloze kin
dermeisjes stallen, terwijl ze
hun bijdrage leveren aan de
jaarlijkse Amerikaanse gokom-
zet van 30 miljard dollar. Bugsy
Siegel, de gangster die 60 jaar
geleden in de woestijn van Ne
vada Amerika's eerste gokhol
inrichtte, zou verbaasd zijn om
te zien hoe zijn woestijnnesten
zich met officiële goedkeuring
over bijna heel Amerika hebben
uitgebreid. Met uitzondering
van Utah en Hawaii kennen alle
staten nu enigerlei vorm van
gokindustrie.
Naarmate de economische re
cessie voortschrijdt en de werk
loosheid groeit, nemen de mo
rele bezwaren van kerk en staat
af. De gelovigen trekken ten
strijde tegen abortus en voeren
campagne voor het behoud van
het schoolgebed, maar willen de
werkgelegenheid niets in de
weg leggen. Locale overheden
kunnen het niet over hun hart
verkrijgen deze nieuwe bron
van belastinginkomsten onaan-
geboord te laten.
De gokindustrie, die in de afge
lopen 10 jaar met 11 procent
per jaar is gegroeid, heeft
500.000 nieuwe banen opgele-
verd. In de indianenreservaten
zijn sinds 1989 in 17 staten 65
casino's geopend, die jaarlijks
ruim 900 miljoen dollar winst
draaien. Ondernemend Ameri
ka werpt zich met onvervalst
pionierselan op de nieuwe
markt en de overheid strijkt 8
procent van de gokverdiensten
op.
Gokkers, exploitanten en locale
overheden dromen van het gro
te geld en de gokindustrie heeft
dan ook zo'n vlucht genomen,
dat er overdaad dreigt. Er wor
den casino's uit de grond ge
stampt met een vaart die de
markt misschien niet kan ver
werken. Maar niemand weet
het zeker. En de opwindende
mogelijkheden zijn zó groot, dat
niemand stil wil staan bij de so
ciale onttyrichting die het gok
ken teweeg kan brengen. Hoe
wel het gokken wordt gepresen-
bft
lui
teerd als een onschuldige vorj
van vertier, is het onlosmakekie:
verbonden met de menselijk! v;
tragedies van alcoholisme, >lk;
prostitutie en maffia-achtigepd
beschermingspraktijken. [tit
De explosieve groei van het br
gokwezen laat zich het best ill
streren aan de hand van het
stadje Tunica in het noorden
van de staat Mississippi. Tot i
een jaar geleden was Tunica L
een armzalig stadje met bou%b
vallige houten huisjes temid^ie
van uitgestrekte katoenvelde(ir
Het stond bekend als een vanjaj
de armste gehuchten in Ametiei
ka. Als filmmakers beelden n^e<
dig hadden van schrijnende
moede, gingen ze steevast naj
Tunica. De inwoners droegen
niets bij aan de welvaart vanL(
staat, waren te arm om belasl
tingen te betalen en kregen N-
daarom ook geen voorziening
gen- lu
Deze al generaties lang stagnr
rende plaats werd op een god1 i
dag bezocht door een handjen
ondernemers, die lucratieve fs
mogelijkheden zagen in het |a'
vierboot gokken. Zolang eenfe'
boot zich op het water van di
Mississippi bevindt, mag er i^j
vier staten langs de rivier op
•worden gegokt. |ef
Maar door de sterke strominjin;
van de Mississippi, die bij Tuiei
ca een bocht maakt, was hethi
gevaarlijk om een vloot van to
gokboten aan de oever te laten
aanleggen. Daarom werd er I
loodrecht op de rivier een dit
gleuf in de katoenvelden gegfj
ven die plaats bood aan een
gokboot. In januari werd de
Splash hier te water gelaten,
Waar ooit rijkelijk met kandtf*
bers, oosterse tapijten en allt
hande tierelantijnen versierc||H
stoomboten voeren, dreef mi~
een enorme platbodem met 5
overkapping die nog het met g,
weg had van een vliegtuig-
Op de boot werden goede za
gedaan. Na een investering
23 miljoen dollar werd in he
eerste jaar ruim 90 miljoen dar
lar verdiend. Al snel volgden
nieuwe gleuven en werd het
aantal boten uitgebreid. Son
mige boten liggen zo'n 700
ter landinwaarts,-maar zolan
ze op het water van de Missi
sippi drijven, voldoen ze aan
wettelijke eisen. De boten te
vier verdiepingen en staan vi)j
muur tot muur vol met rijen
gokkasten.
In een groot katoenveld zijn
12 gokboten in aanbouw. La
de oever worden motels, resi Ij
rants, winkelcentra, golfban((,
en pretparken gebouwd. Eer
jaar geleden kostte de grond
Tunica 2.000 dollar per heet. f
Onlangs werd er voor een he
tare bouwgrond grif 50 miljo
dollar neergeteld.In het geb
rond Tunica, dat traditionee
van de katoenbouw leeft, mi
ten de katoenzuiveringsfabri
ken nu zelfs dicht omdat de
gen niet zowel de tractoren 111
de goktoeristen kunnen ven1 lf
ken.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
TOM JANSSEN
Brasschaat zoekt naar mogelijkheid om ongelijke spreiding belasting aan te pakken
BRASSCHAAT ALY KNOL
CORRESPONDENT
Lode Bertels, de burgemeester van het
Belgische Brasschaat, geeft met een lach
toe dat zijn gemeente het niet uit armoe
de hoeft te doen. Brasschaat, even boven
Antwerpen, is een welvarende plaats met
een hoofdstraat vol blinkende etalages
en een villawijk die Wassenaar doet ver
bleken. Als Bertels het heeft over een
speciale heffing voor de in zijn gemeente
woonachtige Nederlanders, dan alleen
maar „omdat er hier momenteel geen
gelijke spreiding van belastingdruk tus
sen de Nederlanders en de Vlamingen
bestaat. Daar gaat het om".
In het Nederlands-Belgische grensge
bied is over die heffing enig rumoer ont
staan. Maar voordat burgemeester Ber
tels tot de achtergronden overgaat, wil
hij eerst even een aantal zaken op een
rijtje zetten. Met de Nederlandse 'inwij
kelingen' als zodanig heeft hij, noch één
van zijn collega's uit de andere Belgische
grensgemeenten, niet de minste moeite.
Wat heet, zegt hij met een olijke blik in
de ogen: „Ik heb ze onder mijn beste
vrienden."
Het is ook niet waar, betoogt hij, dat
de Belgische grensgemeenten 'over
spoeld' worden door Nederlanders.
Neem Brasschaat. In 1965 telde de ge
meente 26.000 inwoners, van wie 900
Nederlanders. Nu heeft Brasschaat
36.000 inwoners, van wie 1.350 Neder
landers. „Dat kan men geen explosie
noemen."
Hij gelooft ook niet dat de meeste Ne
derlanders België als woonoord hebben
gekozen om onder een soepeler belas
tingregime te vallen, een enkeling daar
gelaten. „De meeste Nederlanders geven
toch heel andere redenen op. Bijvoor
beeld dat de Wet op de stedebouw hen
hier een wat grotere vrijheid laat dan in
Nederland. Dat het gevoel van onveilig
heid in Nederland iets groter is dan in
Vlaanderen. En ik hoor ook veel dat ge
zinnen omwille van het onderwijs hier
naar toe komen. Ons onderwijs is, hoe
zal ik het zeggen, wat conservatiever dan
in Nederland, en kwalitatief niet slecht."
Bovendien is het nog maar de vraag of
Bertels en de Brasschaatse schepenen de
speciale belasting, alle ophef ten spijt,
wel mógen invoeren. De eveneens door
menig Nederlander bewoonde Belgische
grensgemeente Essen, die iets eerder
dan Brasschaat de heffing voorstelde, is
al door het provinciebestuur teruggeflo
ten. En dat zal in eerste instantie vrijwel
zeker ook met het Brasschaatse plan ge
beuren.
Dat neemt niet weg dat Essen en Bras
schaat niet de enige Belgische gemeen
ten zijn die zoeken naar mogelijkheden
om buitenlanders die in een ander land
werken, maar in België wonen en dat
zijn nu eenmaal in meerderheid Neder
landers te laten meebetalen aan de
eenvoudigste van alle belastingen: de ge
meentebelasting. In de laatste dagen is
burgemeester Bertels onder meer door
de Belgisch-Limburgse gemeente Ravels
en de gemeente Hoeilaart, even onder
Brussel, benaderd met de vraag hoe men
zo'n heffing zou kunnen inkleden.
Het probleem is dat Nederlanders, die
hun inkomstenbelasting in Nederland
betalen, niet nog eens in België voor het
zelfde kunnen worden aangeslagen. Dat
is volkomen legaal, geeft ook burge
meester Bertels volmondig toe. De
kneep zit hem echter in het feit dat de
Belgische gemeenten voor hun eigen be
groting nu juist vooral op gemeentelijke
toeslagen op de inkomstenbelasting zijn
aangewezen. Brasschaat bijvoorbeeld is
voor 25 tot 30 procent afhankelijk van
deze 'supplementbelasting op de pe
nenbelasting', zoals het in België hee
Als men de buitenlanders dan geei
tra inkomstenbelasting kan opleg
luidt de redenering, dan maar een
ciale heffing op de huurwaarde van
in België bewoonde huis. Het lijkt
onredelijke eis. De vermogensbelas
staat in België nog nagenoeg in de
derschoenen en dat terwijl enkele
derlanders wel, in de woorden van
tels, „grote villa's in de overtreffe
trap hebben laten neerzetten".
De Nederlanders in Brasschaat,
de burgemeester, „genieten mee van
diensten die wij aan onze bevolking
ven, zonder dat ze daar in bijdrag
Dat lijken ze ook ten volle te besef
Een paar Brasschaatse Nederlanj
hebben dan ook al vrijwillig een bijdi
aangeboden, maar een oplossing isj
niet. Zelfs al zou Bertels nu met de|
lectebus langs de Nederlanders g(|
dan ontbreekt hem nog het wettelijk
strument om die gelden ergens coi
te boeken. Er moet een andere list
men, maar verzonnen is die nog niet
