RK Kerk opent Jaar van het Gezin
Kerk Samenleving
Friese kerken geregeld
doelwit van inbrekers
Kerken vragen aandacht
voor orgaantransplantatie
Stampvolle Pieterskerk in kerstnacht
Wereldraad hield zich buiten discussie rechtvaardige oorlog
MAANDAG 27 DECEMBER 1993
979
REDACTIE DICK V
R PLAS, 071-356443
BUITENLAND KORT
Clinton prijst paus
De Amerikaanse president
Bill Clinton heeft paus Jo
hannes Paulus II op onge
bruikelijke wijze zijn kerst
wensen overgebracht: per vi
deocassette. Op de band, die
met kerst door een Italiaanse
rooms-katholieke omroep
werd uitgezonden, spreekt
Clinton tevens zijn grote
waardering voor de paus uit.
„Staat u mij toe om te zeg
gen dat in de afgelopen jaren
niemand meer gedaan heeft
om de menselijke vrijheid en
de politieke democratie te
bevorderen dan paus Johan
nes Paulus II. Door zijn werk,
dat van het Vaticaan en de
gehele kerk, heeft de Heilige
Vader meer dan wie ook op
aarde de historische strijd
voor de vrijheid geïnspi
reerd", aldus Clinton.
Broederbond
De voorzitter van de blanke
Nederduitse Gereformeerde
Kerk (NGK) in Zuid-Afrika,
professor Pieter Potgieter, zal
zich niet aansluiten bij de ge
reorganiseerde, maar nog al
tijd invloedrijke Afrikaner
Broederbond, Ook andere
prominente blanke geestelij
ken zullen de vernieuwde
bond mijden. De Broeder
bond was lange tijd een ge
heime 'culturele en sociale'
organisatie, waarbij uitslui
tend blanke, mannelijke Afri
kaners zich konden, aanslui
ten. De bond had invloed in
nagenoeg alle sectoren van
het maatschappelijk leven
omdat vele politici van de
(regerende) Nationale Partij
lid waren, alsmede vele gees
telijken en zakenlieden.
Polarisatie
Ook na de benoeming van
twee hulpbisschoppen naast
de aartsconservatieve bis
schop Wolfgang Haas be
vindt het bisdom Chur zich
nog 'in een periode van
groeiende problemen'. Dit
zegt mgr. Paul Vollmar in
een vraaggesprek met het
Zwitserse persbureau KI PA.
In maart van dit jaar werden
Vollmar en Peter Henrici tot
hulpbisschop benoemd in de
hoop dat hierdoor de jaren
lange polarisatie zou vermin
deren. „Men kan niet in en
kele maanden veranderen
wat in ongeveer twintig jaar
in het bisdom is scheefge
groeid", aldus Vollmar. Er is
sprake van enig vertrouwen,
maar dat is nog geen ver
trouwen in de gehele leiding
van het bisdom, inclusief bis
schop Haas. In twee of drie
jaar zal een zekere verbete
ring van de situatie zichtbaar
worden.
'Kerkskeuring"
De blanke Nederduitse Gere
formeerde Kerk (NGK) in
Zuid-Afrika heeft een kleine
gemeente op het platteland
verstoten, haar predikant
ontslagen en de kerkelijke
gebouwen onteigend. Aanlei
ding voor deze drastische
maatregelen is de weigering
van de gemeente De Deur
om zich neer te leggen bij de
synodebesluiten over apart
heid. Het conflict begon al in
1986 toen de NGK. lange tijd
een belangrijke steunpilaar
voor het apartheidsbewind,
voorzichtig afstand begon te
nemen van apartheid. Onge
veer 30.000 blanken braken
toen met hun kerk en richt
ten de Afrikaanse Protes
tantse Kerk op. De kerk in De
Deur bleef, maar kreeg het
extra moeilijk in 1990, toen
de NGK-synode zich duide
lijker distantieerde van haar
apartheidsverleden. Onder
leiding van dominee Gert
van lieerden werd besloten
geen geld meer af te dragen
aan de NGK en haar beslui
ten te negeren. De NGK
daagde daarop de dwarslig
gende gemeente voor de
rechter en werd in het gelijk
gesteld.
'Jezus gafpeifect voorbeeld voor alle gezinnen in de hele wereld'
De Rooms-Katholieke Kerk heeft gisteren in Nazareth
haar eigen startschot gegeven voor het internationale
Jaar van het Gezin. Bescherming van het gezin en vooral
van de kinderen staat wat betreft de kerk centraal in
1994, het jaar waarin de Verenigde Naties extra aandacht
vragen voor het gezin.
nazareth/vaticaanstad/utrecht
leeuwarden anp
omdat Jezus hier in een gezin is
opgegroeid en Maria in deze
stad haar jawoord gaf op de
Nazareth was voor de centrale vraag of zij wilde meewerken
kerkelijke opening uitverkoren aan de heilsgeschiedenis, be-
beschikken. In deze gebouwen
hebben de kerkelijke nevenacti
viteiten plaats, waardoor hier
regelmatig flinke hoeveelheden
drank en rookwaar zijn opgesla
gen. Hoewel het onderzoek nog
moet uitwijzen of de inbraken
het werk zijn van een bende,
noemt de woordvoerster dit
waarschijnlijk, gezien het grote
aantal inbraken en de overeen
komsten tussen de afzonderlijke
gevallen. Meestal wordt op ru
we wijze te werk gegaan. De
schade aan gebouwen en interi
eur is vaak groter dan de waar
de van de buit. Verder worden
de collectebusjes, brandvrije
kasten en kluizen in de kerken
stelselmatig doorzocht.
toogde kardinaal Alfonso Lopez
Trujillo in de basiliek van Naza
reth. Op 26 december wordt in
de RK Kerk traditiegetrouw het
feest van de Heilige Familie ge
vierd.
Jezus wilde graag in een gezin
opgroeien, zei Lopez Trujillo,
die aan het hoofd van de Vati
caanse raad voor het gezin
staat. Jezus gaf daarmee 'een
perfect voorbeeld voor alle ge
zinnen in de hele wereld: het
gezin als een gemeenschap van
leven en liefde, die openstaat
voor het geschenk van kinde
ren'.
Paus Johannes Paulus II riep
gisteren tijdens het angelus-ge-
bed in Rome eveneens op tot
bescherming van het gezin. „De
toekomst van de mensheid
hangt voor een groot deel af van
het gezin", zei hij. De paus zal
op 9 oktober in Rome optreden
tijdens een bijeenkomst voor
gezinnen uit de hele wereld en
hoopt in 1994 ook een brief aan
het gezin te wijden.
De Nederlandse bisschoppen
hebben twee weken geleden de
katholieken opgeroepen het
draagvlak van het gezin in de
samenleving te versterken.
„Man en vrouw die in het kader
van het gezin instaan voor el
kaar en voor de opvoeding van
hun kinderen, hebben recht op
steun van heel de samenle
ving", schrijven zij in hun brief,
die gisteren in vele kerken is
voorgelezen.
Tientallen kerken in het noor
den en noord-oosten van Fries
land zijn de afgelopen twee
maanden het doelwit van inbre
kers geweest. Volgens de politie
is "ér sprake van een gerichte
campagne, die zeer waarschijn
lijk door een bende wordt ge
pleegd.
De politie in Friesland is een
onderzoek begonnen. Een
woordvoerster zegt dat de in
brekers voornamelijk actief zijn
in de politieregio's De Wadden
en De Wouden. De buit bestaat
uit geld en alcohol. De daders
richten zich vooral op kerken
die over een verenigingsgebouw
leidschendam anp
De drie Samen op Weg kerken
hebben de leden opgeroepen
zich beschikbaar te stellen voor
orgaantransplantatie. Jaarlijks
sterven er zo'n vijftig mensen
omdat er voor hen niet tijdig
een nier beschikbaar is, schrij
ven de voorzitters van de her
vormde, gereformeerde en lu
therse synode, dr. G.H. van de
Graaf, ds. P. Boomsma en ds; K.
van der Horst in een gezamen
lijke oproep.
Véle zieke medeburgers kun
nen weer een zinvol bestaan
opbouwen door orgaantrans
plantatie (nieren, lever, hart,
huid en hoornvlies). Dit is mo
gelijk door de ontwikkelingen
van de medische wetenschap,
maar vooral doordat mensen
zich bereid verklaren na hun
dood organen af te staan. „Is or
gaantransplantatie niet bij uit
stek een daad van naastenlief
de?" De drie kerken vragen de
leden na te denken over een do
norcodicil, waarin dezen hun
toestemming schriftelijk vast
leggen. „Het leven van anderen
kan van deze beschikbaarstel
ling afhangen."
Paus onthult in april 'Laatste Oordeel'
vaticaanstad afp
Paus Johannes Paulus II onthult op 8 april 1994 het gerestaureerde
Laatste Oordeel van Michelangelo in de Sixtijnse kapel. Hij zal dan
een plechtige mis opdragen in de kapel waar hij ruim 15 jaar gele
den werd gekozen tot hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. Het
kunstwerk is vier jaar voor het publiek niet te zien geweest. De kos
ten van de totale restauratie, die dertien jaar in beslag heeft geno
men, waren vier miljoen dollar en zijn gedragen door de Japanse
televisie. Deze heeft nog eens acht miljoen dollar besteed aan het
fotograferen en verfilmen van het herstel van het reusachtige fresco
waaraan Michelangelo tussen 1508 en 1541 heeft gewerkt.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te 's-Gravenhage
(buitengewone wijkgemeente): A C J
Jonkers, eervol ontheven predikant te
Rotterdam.
Aangenomen: naar Stad aan 't Ha
ringvliet: LD Burger, kandidaat te
Waddmxveen; naar Genderen: W
Kalkman te Ameide-Tlenhoven
Bedankt: voor Loenen aan de Vecht:
G.van de Pol te Nigtevecht.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Harkema: J.J.A.M.
Voortman. 1.1. pred. te Boksum, wo
nende te Hoogezand, die dit beroep
heeft aangenomen.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Aangenomen: naar Delfzijl: A. Krui-
zmga, l.l pred. te Johannesburg (Z-
Afrika), die bedankte voor Brouwers
haven, voor Driebergen en voor Mon-
leiden» Voor het eerst sinds lan
ge tijd werd de kerstnachtdienst
in Leiden weer gehouden in de
Pieterskerk. De overweldigende
belangstelling voor deze bijeen
komst maakte dat de Commissie
Bijzonder Kerkewerk na een ja
renlang gastvrij onthaal de Ma-
rekerk moest verlaten. Tijdens
de massale viering ging dominee
A. Alblas voor als liturg, leidde
Joop Brons de samenzang van
de gemeente en was er zowel
koorzang (van The Chapel Sin
gers) als orkestmuziek (van een
selectie van de Leidse muziek
vereniging Kunst en Genoegen)
te beluisteren.
De Gereformeerde Kerk in Lis-
se vierde behalve het Kerstfeest
ook de ingebruikname van het
vernieuwde kerkgebouw aan de
Heereweg. Dat gebeurde met de
gebruikelijke kerstdiensten,
maar ook met een 'kerst-in' op
zondagmiddag. Doordat de
ruimte na de ingrijpende verbou
wing multifunctioneel kan wor
den gebruikt, kon er worden
deelgenomen aan een aantal ac
tiviteiten. Maar ook rustig tafel
en met een hapje en een drankje
was mogelijk.
FOTO'S
JAN HOLVAST EN HENK BOUWMAN
geneve epd
Twee thema's beheersten het
oecumenisch debat in 1993:
koinonia en de rechtvaardige
oorlog. Het Griekse woord voor
gemeenschap was het tover
woord tijdens de Wereldconfe
rentie over geloof en kerkorde,
die de Wereldraad van Kerken
in augustus in het Spaanse be
devaartsoord Santiago de Com-
postela hield.
Geconfronteerd met het on
voorstelbare lijden in Bosnië-
Flerzegovina riep de secretaris
generaal van de Lutherse We
reldfederatie, dr. Gunnar
Staalsett, op tot een militair in
grijpen van het Westen in de
burgeroorlog. Daarbij greep hij
terug naar het begrip rechtvaar
dige oorlog, dat in de lutherse
belijdenis voorkomt. Velen be
schouwden dit voorstel als een
verraad aan het vredesgetuige-
nis van de kerken.
De nieuwe secretaris-gene
raal van de Wereldraad, dr.
Konrad Raiser, wilde er niet
eens op reageren. Begin 1991,
terwijl in het Midden-Oosten de
Golfoorlog woedde, had hij op
de algemene vergadering van
de Wereldraad in Canberra een
vergeefse poging ondernomen
de kerken ertoe te bewegen elk
gebruik van geweld te veroorde
len.
Raiser sprak deze zomer tij
dens een bezoek aan het vroe
gere Joegoslavië de hoop uit dat
de Servisch-Orthodoxe Kerk
'een profetisch woord' over de
burgeroorlog zou laten horen.
Maar hij wist zelf wel dat zoiets
gelijk stond aan een profetisch
woord van de 'Deutsche Kir-
che', die met het nationaal-so-
cialisme heulde, tegen Hitier.
door Jan Krvlt
(it^- Tre-J WIPT CWM/
IJl
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE: B M Essenberg, G.P Arnold (adj), J
Kiel (adj),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Mapor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D Paauw, tel. dag. 9 30-
11.30 uur 071 -356215. of per post.
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
REGIOKANTOOR
Kanaalstraat 26a Lisse
Telefoon 02521-19353, Fax 02521-19610
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071 -323508
Fam berichten 071 -323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma.-vrij. van 08.30-17.00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vrij. van 8.30-17.00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Telefoon 071-128030 bij vooruitbet.
(ind. BTW)
peracc.giro autom. bet.
per maand - 29,30
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvrij 18.00-19 30uur,
zat 10 00-12 00 uur
Telefoon 071-143241
HET WEER
Nieuwe storingen
Tijdens de feestdagen bleek dat de
winter over te weinig stootkracht
beschikte om voor een echte om
slag naar belangrijk kouder weer te
zorgen. Zaterdag lag ons land op
een vluchtheuvel tussen allerlei
slechtweer-gebieden in. Terwijl
een Midden-Europese storing in
Duitsland voor tamelijk veel kerst-
sneeuw zorgde, bleef het bij ons
rustig en droog. De wind viel een
groot deel van de dag zelfs geheel
weg en nadat het in de ochtend
nog 1 a 3 graden had gevroren, liep
het kwik in de middag tot een
graad of drie op bij zonnige mo
menten.
Op tweede kerstdag schoof vanuit
het noordoosten een neerslagge-
bied over het land. Doordat de
wind krachtig uit het noorden ging
waaien werd de lucht van over de
relatief warme Noordzee (6 gra
den) aangevoerd. Hierdoor steeg
het kwik in de nacht van zaterdag
op zondag naar 3 a 4 graden, waar
door er ook dit jaar geen witte kerst
kon worden geproduceerd. Op veel
plaatsen viel er een druilerig meng
sel van regen en natte sneeuw.
Meer naar het zuiden en oosten
bleef het een fractie kouder en al
leen in Limburg kon er even wat
sneeuw blijven liggen.
De depressie die verantwoordelijk
was voor het sombere en vrij ko
weer vult vandaag boven Noord
Duitsland verder op en er kome
geleidelijk meer heldere period
waarbij de wind verder afneeml
Dat betekent in deze tijd van h<
jaar vorst in de nacht en boven<
kans op mist en gladheid. Morg
stabiliseert het weer verder doe
luchtdrukstijgingen boven ons
land. Aan zee kan er nog een er
winters buitje vallen, maar het
weer krijgt een vriendelijker aai
zien met wat meer zon.
Boven Noord-Europa heerst vri
ge luchtdruk, maar dat lijkt nie
voldoende om een zeer sterke
weststroming van de oceaan tei
te houden. Woensdag heeft eer
eerste frontensysteem nog moe
met het tamelijk grote Europes
koudegebied. Het wordt een m
koude dag met toenemende zu
denwind en later mogelijk rege
natte sneeuw. Daarna lijkt de b
gebroken en in de tweede helft
de week weten nieuwe storinge
eenvoudig de weg naar het Euri
se vasteland te vinden. Regen
toenemende zuidwestenwinder
duwen de koude lucht weer teri
naar het noorden en oosten. Da
mee is ons twijfelwintertje weei
verleden tijd.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Half tot zwaar bewolkt en
vooral in Ierland geregeld
regen. Langs de oostkust
valt vandaag hier en daar
een sneeuwbui, morgen
blijft het er op veel plaat
sen droog. Middagtempe-
ratuur vandaag ongeveer 3
graden, in het westen van
Ierland ongeveer 7 gra
den; morgen op de meeste
plaatsen iets hogere maxi-
België en Luxemburg:
Half tot_ zwaar bewolkt.
Vandaag'hier en daar wat
regen of sneeuw, morgen
vrijwel overal droog. Mid-
dagtemperatuur van 3 gra
den aan zee tot rond het
vriespunt in de Ardennen.
Noord- en Midden-Frank-
In de oostelijke helft veel bewolking en
af en toe wat sneeuw. In het westen
eerst enkele opklaringen, vooral morgen
wolkenvelden en later op de dag regen.
Middagtemperaturen uiteenlopend van
5 graden in het westen tot rond het
vriespunt in het oosten.
Portugal en Madeira:
Portugal: Wolkenveldén, vandaag ook
perioden met zon. Vandaag in het noor
den wat regen, morgen ook elders. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 15 graden,
vandaag langs de westkust iets lager.
Madeira: Wolkenvelden, ook nu en dan
zon en op de meeste plaatsen droog.
Maxima ongeveer 18 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: In de noordelijke helft bewolkt
en van tijd tot tijd regen, in de Pyrenee
ën sneeuw. In het zuiden veranderlijk
bewolkt en vandaag plaatselijk een bui.
Maxima langè de Costa's van 11 graden
aan de Costa Brava tot plaatselijk 20
aan de Costa del Sol, morgen in het zui
den iets lager. Canarische Eilanden: Aan
de noordzijde van de eilanden wolken
velden, aan de zuidstranden flink wat
zon. Droog. Maxima in het zuiden onge
veer 22 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokkaanse westkust: In het noorden
wolkenvelden en kans op wat regen.
Naar het zuiden toe perioden met zon en
droog. Maxima van 17 graden bij Tanger
tot circa 22 bij Agadir. Tunesië: Wolken
velden en vooral in het noorden nu en
dan buiige regen. Verder zuidwaarts
droog en geregeld zon. Maxima langs de
kust van 15 graden in het noorden tot
20 rond Sousse.
Zuid-Frankrijk:
Geregeld zon. nu en dan ook enkele wol
kenvelden. Op de meeste plaatsen droog
en vandaag in het Rhönedal een harde
Mistral. Middagtemperatuur meest tus
sen 2 en 6 graden, in het uiterste zuiden
rond 9 graden. Temperatuur op 2000
meter in de Franse Alpen rond min 10
graden, in de Pyreneeën iets minder
laag.
Italië, Corsica en Sardinië:
Half tot zwaar bewolkt vooral vandaag
plaatselijk nog fiks wat buiige neerslag,
met name in het midden en zuiden van
Italië. In de Italiaanse Alpeh en in de
Dolomieten schijnt de zon geregeld. Op
Corsica en Sardinië geleidelijk minder
wind. Middagtemperatuur in de Po-vlak
te rond 4 graden, in het midden onge
veer rond 11 graden en op Sicilië en
Malta maxima rond 15 graden. De tem
peratuur op 2000 meter ligt in de Alpen
rond min 5 graden.
Turkije en Cyprus:
Vooral langs de westkust bewolkt en van
tijd tot tijd flink wat regen. Ten oosten
van Antalya en op Cyprus in het alge
meen droog en misschien wat zon. Mid
dagtemperatuur van 15 graden in het
noordwesten tot 20 op Cyprus.
Duitsland:
Meest bewolkt en vooral in de noordoos
telijke deelstaten van tijd tot tijd
sneeuw, morgen wellicht ook regen.
Middagtemperatuur in het laagland rond
het .vriespunt. Temperatuur op 2000
meter hoogte in de Beierse Alpen da
lend tot circa min 11 graden.
Zwitserland:
In de bergen geleidelijk meer zon, in de
dalen veel wolkenvelden of mist. Tijde
lijk afnemende neerslagkansen. Maxima
in veel dalen rond het vriespunt. Tempe
ratuur op 2000 meter ongeveer min 10
graden.
H hogedrv
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 28 DECEMBER 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 08.48 Zon onder 1
Maan op 16.24 MaanonderO
Waterstanden Katwijk
Hoog water 02.48 14.58
Laagwater 10.56 23.16
Weerrapporten 26 december 19 uur:
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Maastricht
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Boedapest
Bordeaux
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
Lissabon
Locarno
arbew. ono6 20 13
zwaar beww6/
half bew. nw 4
licht bew wnw3
half bew.
onbew.
onbew.
licht bew.
Split r
Stockholm r
Warschauz
Wenen s
Zürich f
Bangkok I
Casablanca f
Johannesburg c
Los Angeles i
New Orleans c
New York I
TelAviv i
arbew/ zw9/ 14
HEINZ
HA 0-/-£ H-£-/-M-Z' O-A-T
kr-o-w-T Al-cro-r £/--/-7V /-ar" vvcxv
//-AM£-£.-V-A.' P-0-S-T-C-0£>-£
W-H-TZT-t*
HA/ WA A Ho Al WOC
J/J A/ JA/ FVSTCODB
WHTSA/, JODOCC/S
t-H &£-Af Ar.K-T-T-ATA^K- TJ-£-S
AA/V //-£-T ls£GS-T-'/-/?E-rv £W
H£7 QCAtJ/V-T P A 7 Z-£ /*-£-/
K-O-S-TC-OP PPOA V£-£-L t-B-bUk
0£ ZOKGP tv P-K-P£-A/
