Wallage sleept bijstand door Kamer
'Het hangt er allemaal vanaf hoe je rijkdom meet'
14.95
Binnenland
Beveiligingsbedrijf koopt
informatie van ambtenaren
Bijstand in
hoofdlijnen
WESTERN UNION
Dit jaar is de boom duurder
dan de kadootjes eronder.
Nu exclusief bij etos
AG OPEN
J
RIJDAG 17 DECEMBER 1993
ANP Algemeen Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Leden lopen weg bij vakbond VHP
utrecht Het voortbestaan van de Vereniging van Hoger Perso
neel (VHP) is in gevaar. Op 1 januari 1995 treedt het hoger per
soneel bij AKZO (1.500 leden) uit onvrede met het beleid uit de
organisatie. De VHP Metalektro (3.000 leden) en de VHP Unile
ver (800 leden) bezinnen zich op verdere deelname. Eerder stap
te het hoger personeel van banken en verzekeringen (2.500 le
den) al uit de organisatie. Door de groeiende vraag naar juridi-
sche bijstand kampt de 28.500 leden tellende bond bovendien
met financiële problemen.
Brandstof mag fiks duurder worden
den haag Als een nieuw kabinet besluit de brandstofaccijns
twintig procent te verhogen, zal de Kamer niet dwars liggen.
Voor de NOS-televisie spraken CDA, PvdA en D66 zich gisteren
onverbloemd uit vóór lastenverzwaring voor de automobilist om
het autogebruik te ontmoedigen. Alleen de WD was tegen en
sprak van een ordinaire lastenverzwaring.
Kooijmans: Geen Griekse boycot
den haag Minister Kooijmans van buitenlandse zaken verwacht
niet dat de Grieken Nederland of Nederlandse produkten gaan
boycotten wegens het aanknopen van diplomatieke betrekkin
gen met de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië.
Kooijmans wees er gisteren in de Kamer op dat ook Duitsland,
Frankrijk, Groot-Brittannië, Denemarken en Italië ambassadeurs
gaan uitwisselen met Macedonië.Ik denk niet dat men half Eu
ropa kan boycotten", aldus een laconieke Kooijmans. In het ver
leden zijn Nederlandse produkten wel het mikpunt geweest van
een boycotactie van de Grieken. Dat had toen te maken met het
Nederlandse voorstel om Macedonië te erkennen.
CDA en PvdA akkoord met grotere vrijheid voor gemeenten
De Utrechtse politie denkt dat
tien ambtenaren verspreid over
iet hele land illegaal informatie
lebben verstrekt aan een bevei-
igingsbedrijf in Nieuwegein.
Het gaat om informatie uit de
jestanden van de Rijksdienst
het Wegverkeer (RDW),
levolkingsregisters en het Her
kenningsdienst Systeem (HKS).
De politie begon een maand
geleden met het onderzoek op
jasis van verschillende tips die
j de Regionale Criminelen In-
ichtingen Dienst binnenkwa
men. Als eerste kwam de politie
een 37-jarige medewerker van
het Gemeenschappelijk Admi
nistratie Kantoor (GAK) op het
spoor, die tegen betaling ver
trouwelijke informatie gaf aan
een beveiligingsbedrijf in Nieu
wegein. Bij onderzoek van de
boeken van het bedrijf bleek dat
het bedrijf ook van andere amb
tenaren informatie heeft ge
kocht.
Enige weken geleden raakte
de Amsterdamse politie in op
spraak door publikaties over
commerciële nevenactiviteiten.
Zo bleken vier commissarissen
het bestuur te vormen van een
stichting die als paraplu fun
geerde voor een hotel, een stu
diecentrum en het Risiko Advies
Centrum, dat belastingadviezen
verstrekt.
Daarbovenop kwam het be
richt over Transpol, een organi
satie die wordt geleid door de
korpschefs van de drie grote
steden. Transpol heeft ten min
ste één keer tegen betaling een
cursus fraude-herkenning gege
ven bij de verzekeringsmaat
schappij Centraal Beheer.
De nieuwe Bijstandswet is rond. Gisteren won staatsse
cretaris Wallage van sociale zaken CDA en PvdA definitief
voor zijn voorstel om de gemeenten meer vrijheid te ge
ven bij de toekenning van bijstandsuitkeringen, waarbij
de 'echte alleenstaande' zijn huidige uitkering behoudt.
den haag gpd
Op één ondergeschikt punt ble
ven de coalitiegenoten van me
ning verschillen: wat te doen
met bijstandsgerechtigden die
heel goedkoop wonen. Het CDA
vindt dat de uitkering dan kan
worden verlaagd, de PvdA niet.
Wallage koos hier voor de be
zweringsformule dat van een
verlaging „alleen in extreme uit
zonderingssituaties" sprake kan
zijn.
Beide regeringspartijen stre
ven ernaar de nieuwe wet vol
gend jaar in te voeren. Of dat
lukt is nog de vraag, omdat het
kabinet na 3 mei demissionair
is en geen omstreden wetsvoor
stellen meer mag verdedigen.
De WD kondigde eerder aan de
behandeling van de Bijstands
wet te blokkeren.
In de nieuwe wet wordt de
uitkering voor alleenstaanden
en alleenstaande ouders ver
laagd. Gemeenten krijgen de
mogelijkheid een toeslag te ver
strekken. Voor echte alleen wo
nenden wordt de hoogte van de
toeslag wettelijk vastgelegd, zo
dat zij er niet op achteruit gaan.
Ook de uitkering voor samen
wonenden verandert niet.
Voor alle andere alleenstaan
de bijstandsontvangers geldt
dat de gemeente een lagere toe
slag kan toekennen. Voor speci
fieke groepen als krakers,
schoolverlaters, jongeren tot 21
jaar is dat sowieso het geval.
Maar ook in individuele geval
len kan de sociale dienst beslui
ten een lagere toeslag te ver
strekken. Een dergelijk besluit
moet volgens Wallage „goed ge
motiveerd en onderbouwd, vol
gens de regels van behoorlijk
bestuur" worden genomen.
Wallage wees erop dat sociale
diensten ook nu al kunnen be
sluiten een bijstandsontvanger
te korten vanwege lage woon
lasten of andere kosten. Dat
komt echter sporadisch voor,
bijstandsaanvragers krijgen au
tomatisch de maximale uitke
ring. Volgens Wallage „is daar
de verloedering van de Bij
standswet mee begonnen".
Rosenmöller (Groenlinks)
hekelde de vrijheid voor ge
meenten de hoogte van de toe
slag te bepalen. „In een dorp
werkt dat misschien, maar niet
in grote steden. Daar ontstaat
een ware veldslag om de hogere
toeslag." Rosenmöller vreest dat
gemeenten de toeslag zo laag
mogelijk zullen houden omdat
zij deze op termijn uit eigen zak
moet betalen.
Wallage nam afstand van de
uitleg die premier Lubbers on
langs aan de bijstandsplannen
gaf. Volgens Lubbers mag een
gemeente een lagere toeslag
verstrekken als de bijstandsge
rechtigde de kosten met ie
mand anders kan delen, onge
acht het feit of hij dat doet. Lub
bers sloot daarbij gedwongen
verhuizing niet uit. Wallage ont
kende gisteren dat dit ooit de
bedoeling is geweest.
De regeringpartijen drongen
er bij de staatssecretaris op aan
familieleden die samenwonen
niet te korten. PvdA'er Schoots
wees op de moeder en haar ver
zorgingsbehoeftige spastische
zoon die in de nieuwe wet als
samenwonend worden be
schouwd en daardoor een lage
re uitkering krijgen. CDA-
woordvoerster Bijleveld vreest
dat werkende inwonende kin
deren straks de plicht krijgen
hun ouders te onderhouden. De
staatssecretaris zegde toe daar
nog eens naar te kijken.
den haag gpd
Terwijl zijn minister De Vries ontspannen met zijn bril speelt, tracht Wallage de Kamer te winnen voor zijn
bijstandsplannen. foto anp toussaint kluiters
De nieuwe Bijstandswet moet
eenvoudiger en minder fraude
gevoelig worden. Gemeenten
krijgen daarvoor meer bevoegd
heden bij het vaststellen van de
hoogte van de uitkering. De
hoofdlijnen zijn als volgt:
de landelijke bijstandsnor
men worden verlaagd. Alleen
staande bijstandsgerechtigden
hebben straks recht op vijftig
procent van het minimumloon.
Nu is dat nog zeventig procent.
Alleenstaande ouders zakken
naar zeventig procent, waar zij
nu negentig procent ontvangen.
Gezinnen en samenwonenden
houden honderd procent.
gemeenten worden wettelijk
verplicht een toeslag te ver
strekken van twintig procent
aan de echte alleenwonende/al
leenwonende ouders, zodat ze
op het huidige niveau blijven.
voor alle overige bijstands
ontvangers geldt dat de ge
meente de hoogte van de toe
slag vaststelt. De criteria daar
voor dienen te worden vastge
legd in een gemeentelijke veror
dening.
de uitkering voor jongeren
tussen de 18 en 21 jaar wordt
verlaagd tot kinderbijslagni
veau. De bijstand voor jongeren
wordt daarmee in feite ge
schrapt.
de bijstandsaanvrager moet
zelf aantonen dat hij recht heeft
op de uitkering.
de bijstandsontvanger wordt
verplicht actief naar werk te
zoeken op straffe van een kor
ting. Sociale dienst en arbeids
bureau werken daartoe samen.
Wat Nederland niet over het koningshuis mocht weten
TELEGRAM
SY CDV/4&2 ',.'UC32> :3pCói 3r PD I i!_=C- SOEST. IJ. I
LT ALDE'I LATCH* ■-
P0L0LAME CEDARHUaST ..Y=
[CHAPTER JUL: 3E PERFECT IF BOOK 20ULI IOT
NETHERLANDS STOP P" I JZ ILL ITE YOU II 3 EL IT.
IcOUPLE OF DAYS RESA.1DS*
vorig jaar al
landelijk in de
publiciteit, om
dat ze was op
genomen in
een voetnoot in
het boek 'Spion
in de tuin' van
de historicus
drs. Bob de
Graaff. De
hoofddirecteur
van de Rijks
voorlichtings
dienst (RVD),
mr. M.J. van
der Voet,
noemde de be
richten over
heimelijke
steun aan het
hof daarop
„echt geklets.
Ik ken geen
dergelijk voor
val in de hele
geschiedenis".
Geklets? Niet
van Bob de
Graaff. want zijn bron klopt. De hard kan geen misverstand be-
verslaggever kan in Gainesville, staan.
zoals van alle stukken, zonder Geklets van de prins dan? Dat
meer een kopie maken. Over de zou voor de RVD een hoogst
inhoud van de brief van Bern- opmerkelijke reactie zijn.
Telegram van de particulier secretaris van prins Bemhard, F.A. de Graaff, aan Alden
Hatch. De tekst over de rijkdom van het koningshuis is perfect, laat hij weten, maar niet
voorde Nederlandse lezer.
Dit is het eerste artikel uit een
serie van twee op basis van de
Alden Hatch Papers. Morgen
uitgebreid aandacht voor de
Greet Hofmans-affaire.
,De financiële positie van de
Nederlandse koninklijke familie
is niet zo rooskleurig overvloè-
lig als de geruchten beweren.
Zowel in Nederland als in Ame
rika zeggen mensen op afgun
stige of respectvolle toon dat
prinses Wilhelmina een van de
rijkste vrouwen ter wereld is. pe
vvaarheid: dat is ze en dat is ze
ook niet, het hangt er allemaal
vanaf hoe je rijkdom meet."
Wat Nederland niet mocht le-
n zen. De Amerikaanse schrijver
30 Alden Hatch nam zijn gesprek
je]] ken met prins Bemhard op de
band op, en maakte vervolgens
op basis daarvan een handge
schreven eerste versie van zijn
boek. De daarop volgende ge
typte versies werden begin 1962
voor goedkeuring naar paleis
Soestdijk gestuurd. Dat gebeur
de ook met de tekst over de fi
nanciële positie van het Ko
ninklijk Huis.
„Wilhelmina bezit verschil
lende koninklijke paleizen en
duizenden acres (1 acre is 4.047
vierkante meter, red.) koninklij
ke parken en bossen. Ze bezit
ook het Koninlijk Archief in Den
Haag, dat net een groot muse
um is, volgestouwd met on
schatbare schatten die haar ge
schonken zijn of werden ge
kocht door haar voorgangers.
De schitterende kroonjuwelen,
die miljoenen guldens waard
zijn, behoren aan haar. Als je
dus de ruwe waarde van al die
dingen bij elkaar optelt, kun je
zeggen dat ze er goed bij zit."
„Als je, aan de andere kant,
haar rijkdom in contanten zou
uitrekenen, waar kom je dan
uit? Wie wil een paleis kopen
met 151 kamers, of een ge
mengde verzameling bijbels,
antieke juwelen, kronen en ga
la-sabels? En zelfs als iemand
het wilde, zou de koninklijke fa
milie niet kunnen verkopen. De
goederen worden beheerd voor
het Nederlandse volk."
Beleggingen
Hatch wijst, er daarna op dat de
geldelijke middelen die prinses
Wilhelmina ter beschikking
heeft een ander beeld geven.
„Ze zou over de hele wereld uit
gebreide beleggingen hebben.
Het bedrag daarvan wordt ech
ter vreselijk overdreven." Prins
(Bemhard zegt daarover: „Iedere
keer dat een Nederlandse bank
in Amerikaans onroerend goed
investeert, zoals in de West
chester Apartments in Washing
ton, zegt men dat mijn schoon
moeder het bezit. Dat klopt
niet, net zo min als u de fabriek
Prins Bemhard in gesprek met de Amerikaanse schrijver Alden Hatch.
van General Motors in Duits
land bezit. De vermaledijde
bank bezit het in werkelijk
heid."
Volgens Hatch keek prins
Bemhard onmiddellijk na de
Tweede Wereldoorlog grondig
naar de Financiële staat van zijn
gezin. En die zag er niet goed
uit. De echte rijkdom bestond
uit dingen die niet konden en
niet mochten worden verkocht.
Verder waren de leden van het
Koninklijk Huis, zoals iedere
andere burger, onderworpen
aan de forse Nederlandse suc
cessierechten. „Het resultaat
zou zijn dat wanneer hij en Juli
ana zouden sterven, zijn doch
ters niet alleen niets zouden
hebben, maar bij de staat voor
een fors bedrag in het krijt zou
den staan." Hetzelfde zou gel
den bij het overlijden van Wil
helmina.
Levensverzekering
De prins noemt dit tegenover
Hatch een absurde situatie,
waaraan snel een eind zou
moeten komen. „Als tijdelijke
maatregel sloot Bemhard voor
een bedrag dat genoeg was om
de successierechten te betalen
een verzekering af op het leven
van Wilhelmina, die toen nog
koningin was. Vervolgens had
hij een openhartig gesprek met
de premier en met de minister
van financiën, de sympathieke
professor Lieftinck. Als gevolg
van dit overleg werd een wet bij
het parlement ingediend en
daar ook aanvaard die de troon-
sopvolger vrijstelde van succes
sierechten." Volgens Hatch
drong Bemhard er op aan dat al
zijn kinderen zouden worden
vrijgesteld, maar bleek dit poli
tiek onmogelijk.
„Ze zaten nog steeds in een
moeilijke positie, omdat wan
neer de moeder van de kinde
ren overleed, de kroonbezittin-
gen gelijkelijk verdeeld moeten
worden, kroonjuwelen en alles,
terwijl alleen Beatrix van belas
ting was uitgesloten. Bemhard
onderzocht uitgebreid hoe dit
moest wórden opgelost en na
veel overleg met kabinet, leden
van de Raad van State en Wil
helmina, kwam hij tot een op
lossing vergelijkbaar met de
Britse National Trust, die bui
tens beheert en de eigenaren
toestaat er in te leven. Dit kostte
twaalf jaar aan onderhandelin
gen."
Op gezag van de prins meldt
Hatch vervolgens dat er een
soort Trust (stichting) kwam
waarin de archieven en de
kroonjuwelen werden onderge
FOTO ANP
bracht. De juwelen stonden ter
beschikking van ieder lid van de
koninklijke familie dat ze nodig
had. Het land van prinses Wil
helmina werd nagelaten aan de
Staat, terwijl de opbrengsten
naar het hof zouden gaan.
„Bernhard was echter teveel
een Nederlander om iets voor
niks weg te geven. En dus liet
hij het voorbehoud maken dat
als het Nederlandse volk ooit
zou besluiten een republiek te
willen en het Huis van Oranje
zou stoppen met regeren, het
kabinet het land tegen een re
delijke prijs zou moeten kopen,
en het geld, na belastingen, aan
de koninklijke familie zou beta
len."
„We hebben nu dus alles ge
regeld," zegt prins Bernhard.
„De kinderen hebben alleen het
probleem van de andere activa,
zoals aandelen, obligaties en
persoonlijke bezittingen. Dat is
niet zo belangrijk."
Woede-aanval
Tot zover Hatch in zijn ma
nuscript. De Nederlandse lezer
zal zo is althans in 1962 de
bedoeling van deze tekst
nooit kennis nemen. Prins
Bernhard gaat met het verhaal
akkoord, maar zijn secretaris,
dr. F.A. de Graaff, laat dear Al
den' na lezing weten dat de pa
gina's 320-323 zijn ingekort
„omdat we denken dat veel
hiervan te intiem is om de Ne
derlandse lezers te vertellen. En
vooral prinses Wilhelmina zou
een woede-aanval krijgen,
kwaad zijn en P.B. ervan be
schuldigen te open te zijn ge
weest".
De Graaff heeft het dan wel
over inkorten, maar het komt er
op neer dat bovenvermelde
tekst simpelweg is geschrapt.
Na zijn eerste commentaar
voegt de secretaris nog een ar
gument toe: „Ik belde met de
heer Roëll, de thesaurier van de
koningin, over dit alles en hij zei
me: de Trust is nog niet defini
tief, er is geen wet die Beatrix
vrijstelt van successiebelasting.
Het zou desastreus zijn daar nu
ook maar één woord over te
schrijven. In vredesnaam, voor
kom dit! Dit is duidelijk genoeg,
lijkt me!!"
Prins Bernhard komt kort
daarna, op 25 maart 1962, in
een briefje aan Hatch nog op de
kwestie terug. „Frans (De
Graaff, red.) controleerde nog
een paar andere dingen waar
over ik u al geschreven had dat
ze in orde waren, maar die
klaarblijkelijk onmogelijk hier
gepubliceerd kunnen worden,
in het bijzonder de financiële si
tuatie aangezien de regering
ons veel helpt, maar sub rosa,
niet via parlement of wetge
ving."
De laatste passage kwam eind
Een wereldnaam in tapijten sinds 1919-
