De lange weg
naar een
snelle trein
ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
De tracés
Als de nieuwe TGV-nota uit is, doen
adviesraden hun zegje en mogen burgers,
instellingen, gemeenten en provincies hun
bezwaren tegen snelle trein en lijn laten
horen op hoorzittingen en in
protestbrieven. Al die reacties worden
samengevat in een aanvullende nota, die
samen met een eventueel aangepast
kabinetsstandpunt naar de Tweede Kamer
gaat.
Die beslist waar de trein gaat rijden. Tot
nu toe hebben alleen de fracties van
Groenlinks en SGP zich ronduit verzet
tegen nieuw spoor 'boven' Rotterdam.
Andere fracties waren vooral voor studies
naar varianten rond het oude spoor. Pas
als die studies gepresenteerd zijn, komen
ze met een definitief oordeel.
Opvallend is wel dat een tracé door het
Groene Hart van onbespreekbaar tot zéér
bespreekbaar lijkt te zijn geworden. Als de
Kamer heeft gesproken, kan het kabinet
hooguit nog wat schuiven in de marge:
100 meter naar links of rechts of
anderhalve meter omhoog of omlaag.
zijn düs niet zinvol. De andere tegenstanders,
die uiteraard niet staan te dringen om de lijn
door hun 'achtertuin' te krijgen, komen met
soortgelijke argumenten als de natuurbe
schermers.
Zijn Leiderdorpers, Zoetervvoudenaars, Ha-
zerswoudenaars en Benthuizenaars nu nog
eensgezind in hun verzet, de verdeeldheid kan
toeslaan zodra het kabinet definitief zijn tra
cékeus heeft bepaald. „De plaats van waaruit
je actievoert, bepaalt je standpunt", zegt Dor-
restein, die tevens woordvoerder is van bet
overkoepelende platform. ,,A1 heb ik goede
hoop dat mensen naar het belang van de hele
streek kijken. Want als die trein hier in Rijne-
veld komt, wordt het ook voor Leiderdorpers
minder aantrekkelijk om hier te fietsen."
„Ook gemeentebestuurders kunnen wei
eens 'omgaan' als het rijk met snoepjes gaat
strooien. In Frankrijk worden zwembaden
verdeeld, hier kan ik me voorstellen dat Rijn-
woude het felbegeerde stationnetje aan de ge
wone spoorlijn krijgt."
Vanuit de TGV zal dat straks niet eens opval
len.
Het uur van de waarheid is aangebroken voor de
bewoners van Zuid-Holland. Eind dit jaar of begin
volgend jaar stelt het kabinet voor waar de supersnelle
TGV moet gaan 'flitsen': langs oud spoor door Leiden,
gebundeld met de A4 door Leiderdorp of dwars door het
Groene Hart?
Het gaat er steeds meer op lijken dat het Groene Hart
eraan moet geloven, al doorklieft het nieuwe favoriete
tracé van kabinet en HSL-projectteam het beschermde
gebied minder dan de oude variant.
De NS, altijd al voor een tracé door het Groene Hart, zien
het weer helemaal zitten. Vorige week konden gewone
burgers even 'meegenieten' van een ritje met de snelle
trein over Nederlands spoor. En een groep journalisten
reisde met de TGV door moederland Frankrijk.
ZATERDAG 11 DECEMBER 1993
Favoriet is voorlopig het Nieuwe Groene
Hart tracé: het passeert Zoetermeer aan de
oostkant, loopt oostelijk van de provinciale
weg richting Benthuizen, doorsnijdt de ge-
meentq Rijnwoude en buigt ter hoogte van
Hazerswoude-dorp in de richting van het nog
aan te leggen bedrijfsterrein. Bij Hoogmade
loopt het een stuk parallel aan de A4. Door de
afbuiging bij Hazerswoude, spaart het veel
meer Groene Hart dan het oude tracé.
Het tracé langs de A4 had lange tijd de
voorkeur. Dat doorsnijdt Leiderdorp echter
frontaal, terwijl daar ook de rijksweg nog bre
der zou moeten worden. In Rijpwetering, Lei
derdorp, Zoeterwoude-Rijndijk en Stompwijk
moeten enkele tientallen woningen wijken
voor de lijn, die bovendien het Leiderdorpse
zwembad doorsnijdt en een sportcomplex in
Zoeterwoude-Rijndijk moeilijk bereikbaar
maakt. Ook ligt op het tracé een 'klein' indu
strieterrein in Zoeterwoude-dorp.
Rijden over bestaand spoor is niet in de
nieuwste studies opgenomen: er zou geen
ruimte voor zijn. Rijden naast bestaand spoor
is wèl uitgewerkt. Het nieuwe spoor ligt in
deze variant meestal vlak naast de bestaande
lijn, soms wat verder. De TGV mag namelijk
niet te korte bochten maken. En dus moeten
er vooral in Leiden nogal wat huizen verdwij
nen en is daar ook geen ruimte meer voor het
NZH-kantoor. In Sassenheim doorsnijdt de
lijn een bedrijfsterrein, terwijl de ANWB in
Voorschoten zeer moeilijk bereikbaar wordt.
De provinciale woningbouwlocatie Broek- en
Simontjespolder wordt op minder dan 100
meter gepasseerd door de vernieuwde 'oude'
lijn.
En dan is er nog de variant van een tunnel
onder het Groene Hart, op de agenda omdat
de wet eist dat ook de meest-milieuvriende-
lijke variant wordt onderzocht. Een onder
grondse tunnel is milieuvriendelijk omdat je
er bovengronds niets van merkt: geen ge
luidshinder, geen aangetast landschap en al
leen bij de ontluchtingskokers luchtvervui
ling, die je ook nog kunt filteren.
In alle varianten, komt het tracé vlak onder
Nieuw-Vennep uit op de bestaande lijn. Op
weg naar de laatste haltes Schiphol en Am
sterdam.
tracé
Rijswijk
Tracé langs de A4
Het landschap schiet aan de trein
reizigers voorbij. De treinen rij
den in sommige delen van
Frankrijk dan ook 300 kilometer per uur. Om
in Nederland zulke snelheden te kunnen ha
len, is nieuw spoor nodig. NS-topman F.C.
Marckmann is er rotsvast van overtuigd dat
dat gaat lukken. De Hoge Snelheids Lijn is in
aantocht.
Natuurlijk, in het begin hebben de plan
nenmakers van het ministerie van verkeer en
waterstaat fouten gemaakt, geeft hij toe. Hun
eerste plannen gingen alléén uit van nieuw
spoor, over gigantisch hoge dijken, dwars
door dorpen of natuurgebieden. Een traject-
angs enkele d
Nederland en deed ook het Leidse station De Vink a
over bestaand spoor was niet eens bekeken in
de eerste HSL-nota, die tweeëneenhalf jaar
geleden verscheen.
Geen wonder dat er destijds commotie ont
stond en een breed front van actievoerders,
gemeenten, provincies en landelijke politiek
aanvullende onderzoeken vroeg èn kreeg.
Amsterdam
Hoofddorp
Nieuw-Vennep
Groene hart tracé
Alphen aan den Rijn
Hoogmade
Leiden
Vooral de regio Leiden /Alphen roerde zich.
Inmiddels is rijden over bestaand spoor on
derzocht. En het nieuwe spoor blijkt nog maar
amper over de 7 tot 11 meter hoge dijken
door het Hollandse polderlandschap gelegd te
hoeven worden. De voorstanders van de oude
lijn lijken bovendien beroofd van de eens zo
belangrijke medestander Den Haag. De Hof
stad maakt alsnog kans op een halte, al is er
nog discussie over de vraag hoe. Öf de rijtui
gen splitsen zich bij Rotterdam even van de
TGV af om na een retourtje Den Haag weer
aan te koppelen richting Parijs öf er komen
TGV's met twee eindbestemmingen: Den
Haag en Amsterdam.
Verder kan topman Marckmann van NS en
TGV heel wat argumenten van tegenstanders
ontkrachten. Niemand hoeft meer bang te
zijn dat de flitstrein een nieuw soort forensen
gaat opleveren: mensen die, om maar wat te
noemen, in Amsterdam werken en ih het bui
tenland wonen. De spoorwegen kunnen zulke
'ongewenste' ontwikkelingen tegengaan door
de abonnementen duurder te maken, zegt hij:
„Ook in Frankrijk is dat gebeurd."
Tegen pendelen tussen Rotterdam en Am
sterdam heeft hij geen enkel bezwaar: „De
Randstad moet zich als één kern presenteren.
En naast TGV's kunnen ook intercity's gebruik
maken van de nieuwe lijn. Je kunt dan mis
schien toe naar een kwartierdienst tussen Rot
terdam en Amsterdam.
Actievoerders hoeven ook niet langer te roe
pen dat de trein geen vliegtuig uit het Europe
se luchtruim houdt. Want met de KLM en
Schiphol werken de NS hard aan een systeem
waarbij de vliegtuigreiziger de flitstrein wordt
ingejaagd. Bij het reisbureau zitten trein en
vliegtuig in hetzelfde boekingssysteem en kun
je al direct horen welk vervoermiddel handi
ger is.Als dat niet voldoende werkt, heeft het
kabinet nog wel een stok achter de deur",
denkt de NS'er. „In de vorm van maatregelen
tegen Schiphol en het groeiende luchtver
keer."
Voor de snelheid hoeft niemand het te la
ten. Een TGV-ritje door het Groene Hart duurt
maar 35 minuten, maar leek lange tijd onbe
spreekbaar. Nu zegt Marckmann: „Steeds
meer Kamerleden zien in dat het Groene Hart
een abstractie is, vol wegen, spoorlijnen en
kernen die almaar doorgroeien."
En dat roept Marckmann al langer:
„Natuurlijk, ook ik vind dat je zuinig moet
omspringen met de relatief open ruimte tus
sen de vier grote steden. Maar v
denken dat het één groot natuurgebied is."
De tijd heeft zijn werk gedaan, is zijn con
clusie. „De nieuwe HSL-nota zal heus wel dis
cussie oproepen, maar die zal niet meer zo
scherp zijn als na de eerste nota. We zijn ge
meenten aardig tegemoetgekomen met aan
passingen op gevoelige punten. Zo gaat het
nieuwe Groene Hart-tracé langs de rand van
het Groene Hart en liggen bij Leiderdorp rijks
weg en TGV op elkaar en niet meer naast el
kaar."
Wereldvreemd
A. Dorrestein, voorzitter van de Stichting
'Geen HSL door het Groene Hart', vindt deze
inschatting een beetje 'wereldvreemd'; „Ze
zullen bij de NS nog van een koude kermis
thuiskomen." Voor gemeenten als Zoeter-
woude, Hazerswoude en Leiderdorp is de
nieuwe variant 'onaanvaardbaar'. En een deel
van de bevolking is heus wel te porren voor
actie, is zijn taxatie. „Er zijn natuurlijk altijd
mensen die denken dat protesteren geen zin
heeft. Politici zouden toch al gekozen hebben
voor een nieuwe lijn, omdat zich in hun hoof
den het dogma heeft ingevreten dat we nieuw
spoor nodig hebben om mee te kunnen in Eu
ropa."
Vooral de opstelling van minister Maij-
Weggen (verkeer en waterstaat) is daar vol
gens Dorrestein debet aan: „Zij neemt de pro
testen tegen de nieuwe lijn niet serieus en
hangt flauwe verhaaltjes op over was die van
de lijn waait en bejaarden die gillend naar
binnen rennen als de trein over of langs be
staand spoor gaat rijden."
„Maar gelukkig zijn er genoeg mensen die
wèl actie willen voeren als het er écht om gaat
spannen." Dat er nu in de streek maar weinig
posters óf spandoeken tegen de TGV zijn te
vinden, zegt hem weinig: „De boog kan niet
tweeëneenhalf jaar gespannen staan."
Om krachten te bundelen, richtten 19 te
genstanders van de nieuwe lijn in 1991 het
Platform Hogesnelheidstrein Nederland op.
Natuurbeschermers, boeren, bewoners en ge
meenten verzetten zich niet tegen de flitstrein,
ze willen alleen niet dat hij over nieuw spoor
gaat door het Groene Hart of Leiderdorp.
Natuurbeschermers hebben daarvoor een
paar redenen. Ze besteden het geld liever aan
ander openbaar vervoer; de TGV houdt geen
vliegtuig uit de lucht en de aantasting van de
natuur en de versnippering van het landschap
Rotterdam
