Ik herken mezelf wel in Maria'
'Een liederlijke
bende maffiosi'
Rijksmuseum presenteert
duurste tentoonstelling ooit
JIL
Cultuur& Kunst
18ATERDAG 11 DECEMBER 1993
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071 -356472. PLV -CHEF JAN RIJSDAM. 071 -356472
-Heroes del Silencio naar Amsterdam
Amsterdam Door ziekte moesten Heroes del Silencio hun con
cert op 8 november in Roxy afgelasten. Ter vervanging komen ze
nu op 24 januari in Paradiso. De oude kaartjes kunnen op die
avond aan de kassa worden omgeruild. Wie nog geen kaartje
heeft kan vanaf maandag 3 januari terecht op de bekende voor
verkoopadressen.
Kunstmaffia plundert Russische musea
moskou Russische musea worden geplunderd door criminelen
die antiek en kunst in het westen verkopen. Dat heeft de Russi
sche krant Troed gemeld. In de eerste helft van 1993 viel de
waarde van de gestolen kunst 20 keer hoger uit in vergelijking
met vorig jaar, aldus de krant. Vladimir Mefti, hoofd van de re
cherche-afdeling voor kunstdiefstallen bij de Moskouse politie,
zei dat de overheid snel moet ingrijpen. De politie lost nog geen
40 procent van de gevallen op, zei Mefti. Veel musea hebben
geen catalogus van hun collectie, waardoor de opsporing van
gestolen en geëxporteerde kunst vrijwel onmogelijk wordt.
Leidse directie-secretaresse debuteert in West Side Story
Letterkundig Museum ziet af
van verhuizing naar stadhuis
|et Nederlands Letterkundig
fluseum in Den Haag ziet af
.an verhuizing naar het 'oude'
tadhuis van de Hofstad aan de
iroenmarkt. De gemeente Den
laag had het complex aan het
nuseum aangeboden. Volgens
nuseumdirecteur Anton Korte-
/eg heeft het onvoldoende kan-
Dor- en studieruimte.
Het Letterkundig Museum wil
uit het huidige onderkomen bij
het centraal station in Den
Haag omdat het de huurprijs
van 1,6 miljoen gulden per jaar
te hoog vindt. Korteweg wil wel
graag in Den Haag blijven, om
dat zowel de collectie als het
museum als instituut in Den
Haag zijn opgezet. Er zijn echter
al aanbiedingen uit Leiden, Rot
terdam en Amsterdam om het
Letterkundig Museum in die
steden te vestigen.
Anke de Vries schrijft zesde
Kinderboekenweekgeschenk
AMSTERDAM» ANP
De auteur Anke de Vries schrijft het zesde kinderboekenweek
geschenk. Het thema van de Kinderboekenweek 1994, die
duurt van 5 tot en met 15 oktober, is 'De nacht'.
Anke de Vries maakte in 1972 naam met haar eerste boek
'De vleugels van Wouter Pannekoek'. Ze kreeg een Zilveren
Griffel voor haar tweede boek, 'Het geheim van Mories Be-
sjoer'. Haar laatste boek 'Blauwe plekken' heeft kindermishan
deling als onderwerp en won in 1993 met overweldigende
meerderheid de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in de leef
tijdscategorie 10 tot en met 16 jaar.
Het kinderboekenweekgeschenk wordt gedrukt in een opla
ge van 230.000 exemplaren en cadeau gegeven aan iedereen
die tussen 5 en 15 oktober voor 19,50 gulden aan kinderboeken
koopt. Het geschenk werd eerder geschreven door Paul Biegel,
Annie M.G. Schmidt, Thea Beekman, Jacques Vriens en Joke
van Leeuwen.
Ronald Veeren noemt haar,
niet zonder trots, 'de ont
dekking van het jaar'. De
producent, die voor het
Leids musicalgezelschap
'Pluimage' de regie van
West Side Story op zich
nam, is laaiend enthousiast
over 'zijn' nieuwste aan
winst: Annemieke van der
Ploeg. Zij vertolkt Maria, de
vrouwelijke hoofdrol in de
ze inmiddels klassieke, ei
genzinnige versie van Ro
meo en Julia. West Side
Story is op 16, 17 en 18 de
cember te zien in de Leidse
Schouwburg.
LEIDEN PETER TE LINTEL HEKKERT
De 25-jarige directie-secretares
se bij de GG GD maakt haar
debuut als actrice. Hoewel ze
kan bogen op jarenlange zang
ervaring in koren en bandjes
stond ze niet eerder op de plan
ken van het theater. Net als een
groot deel van de cast overi
gens. Niet minder dan achten
dertig spelers en speelsters zijn
al maandenlang bezig met de
produktie.
Voor Annemieke van der
Ploeg gaat een heel nieuwe we
reld open, sinds ze met de mu
sical bezig is. Hoewel haar hui
dige baan haar prima bevalt, wil
ze zich helemaal gaan toeleggen
op het theatervak. Ze heeft het
er nu al razend druk mee. „Mo
menteel volg ik, naast mijn
werk, een vooropleiding zang
aan het conservatorium. Dat is
twee middagen per week. Daar
komen dan nog eens vier
'Pluimage-repetities' en een
hoop huiswerk bij. Het is moei
lijk combineren, maar mijn
baas vindt het goed als ik wat
schuif met mijn werktijden. Zo
lukt het me net."
Reserves
Uiteindelijk wil Annemieke van
der Ploeg een volledige conser
vatoriumstudie van zes jaar
doen. Daarnaast wil ze zich be
zighouden met toneel en dans.
12 AMSTERDAM» ANP
Dver de tentoonstelling 'Dage
raad der Gouden Eeuw' kan di-
5. recteur Henk van Os van het
Rijksmuseum slechts in super
latieven spreken. „Het is de
grootste en duurste tentoonstel
ling die ooit in dit huis is gehou
den", zegt hij. De expositie, die
de Noordnederlandse kunst van
1580-1620 belicht, bevat zo'n
B50 kunstwerken. De expositie
is duurt.tot en met 6 maart. Het is
de laatste grote en dure presen-
tatie in het Rijksmuseum. In de
>e- komende jaren zal de nadruk
liggen op het laten zien van hët
^etfeigen bezit, aldus Van Os.
Met de expositie wil het mu-
n seum veertig wezenlijke jaren
- op de kaart van de kunstge-
Bchiedenis plaatsen. Het gaat
Dm de periode die vooraf ging
aan de Gouden Eeuw, de bloei
periode in de Nederlanden.
Omstreeks 1580 gebeurde er op
artistiek gebied vrijwel niets in
de Noordelijke Nederlanden.
Toch werd in de veertig jaar
daarna de kiem gelegd voor de
latere bloei. Over die „opmaat"
voor de Gouden Eeuw gaat de
expositie.
Opvallend is de enorme varië
teit aan getoonde voorwerpen.
Er zijn schilderijen, prenten,
beelden, meubelen, voorwer
pen van glas, brons, goud en zil
ver, tapijten, zijden (zak)doe
ken, geborduurde voorstellin
gen en wat niet al. Een groot
deel van de kunststukken is af
komstig uit de collectie van het
Rijksmuseum.
Wreed
Wim Crouwel, tot voor kort di
recteur van het Museum Boy
mans-van Beuningen in Rotter
dam, is verantwoordelijk voo
de vormgeving van de tentoon
stelling. Hij heeft er voor geko
z^n de verschillende voorwer
pen niet per kunststroming op
te stellen, maar ze door elkaar
Baume Mercier
GÈNEVE
MAlTRES HORLOGERS DEPUIS 1830
Ellen Smeede (Anita) en Annemieke van der Ploeg, in de rol van Maria (v.l.n.r.), tijdens de repetitie van West Side Story. foto henk bouwman
Dat heeft wel tot gevolg dat ze
haar baan moet opgeven, hoe
wel studenten na hun 27e geen
studiefinanciering meer krijgen.
„Ik ben nu al reserves aan het
opbouwen om dat straks alle
maal te bekostigen", aldus Van
der Ploeg. „Mijn oma zei altijd:
Miek doe het niet, anders ga je
naar de verdommenis! Maar dit
is wat ik wil. Nu kan ik het nog
doen, over een paar jaar mis
schien niet meer."
Min of meer toevallig kwam
de GG GD-medewerkster in
aanraking met 'Pluimage'. Een
vriend speelde mee in Foxtrot,
de voorstelling van vorig jaar.
„Toen ik dat zag, leek het me zo
geweldig om mee te doen. Aan
vankelijk dacht ik dat het alle
maal vaste leden waren en dat
ik er moeilijk tussen zou ko
men. Prompt zag ik in de krant
een advertentie voor audities
van de nieuwe produktie (West
Side Story red.)."
Nadat ze zich aangemeld had,
mocht Van der Ploeg meedin
gen naar de hoofdrol. Tot haar
grote verassing zat ze bij de
overblijvers en moest ze een
tweede auditie doen. Daarin
stond dansen centraal, terwijl in
de eerste auditie het accent
vooral op toneelspel en zang
lag. „Ze vroegen een aantal om
nog eens opnieuw te zingen",
gaat ze verder, „volgens mij
hadden ze toen al wat kandida
ten in hun hoofd. Daardoor
kreeg ik de hoop, dat ze mij
misschien in gedachten had
den. Dat bleek later ook het ge
val."
Maria
Tijdens de repetities in de kan
tine van de Scholengemeen
schap Rembrandt bewijst Anne
mieke van der Ploeg over een
dijk van een stem te beschik
ken. Ze voelt zich ook helemaal
'Maria': „Ja, dat is een heel in
getogen, jonge vrouw, met een
sterke eigen wil. Daar herken ik
mezelf wel in."
De meeste jonge spelers heb
ben veel opgestoken van de
meer ervaren acteurs. Met na
me Patrick de Ridder, die in de
'story' de rol van Bernardo
speelt, was voor Van der Ploeg
van grote betekenis. „Van hem
heb ik veel geleerd. En van Ellen
Smeede, als' Anita, krijg ik heel
goed tegenspel. We zwepen el
kaar echt op. Trouwens, de hele
groep redt het prima, we heb
ben heel veel lol en zijn onder
tussen behoorlijk aan elkaar ge
hecht geraakt."
'Pluimage' speelde de musical
al twee keer in besloten kring,
tijdens try-outs in de schouw
burg. „Gelukkig dat we dat ge
daan hebben", meent Van der
Ploeg, „zo konden we alvast
wennen aan het spelen aan dat
gebouw. We hadden daarvoor
alleen geoefend in kleinere
ruimtes en nu zat alles erop en
eraan, decor, kleding, make-up,
noem maar op. Het is een ge
weldige ervaring om in zo'n
theater te staan."
Dialoog brengt
stijlvolle
Oedipus'
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'Koning Oedipus' van Sophocles door de
Wassenaarse toneelcombinatie Dialoog
Regie/bewerking: Wim J. Smit. Spel Arie
Hilgeman. Dea Kuiper. Jaap van den Oe
ver, Henk van den Bosch. Peter Knijnen-
burg. Angela van Tol, Helma van der
Zwet. Yda Hilgeman. Hanny van Klinge
ren en Ria Zoutendijk Gezien: 10/12,
Warenar, Wassenaar Aldaar nog te zien
vanavond
Vanaf de oprichting in 1976
streeft de Wassenaarse toneel
combinatie Dialoog ernaar 'om
op een zo hoog mogelijk niveau
het betere toneelrepertoire te
spelen'. Deze artistieke beleids
lijn staat te lezen in het voor
woord van het programma
boekje. Dialoog koestert dus
ambities, en zelfs dan is 'Koning
Oedipus' van Sophocles een ge
waagde repertoirekeuze.
Vooral door het stijlvol ver
eenvoudigde taalgebruik heb
ben de Dialoog-acteurs zich
hieraan gelukkig niet vertild.
Deze 'Koning Oedipus' wordt
gekenmerkt door een sobere
maar efficiënte enscenering.
Het aloude verhaal is genoeg
zaam bekend. Onwetend ver
moordde Oedipus zijn vader en
huwde vervolgens zijn eigen
moeder. De tragedie toont in
een aantal scènes, hoe Oedipus
langzaam maar zeker gaat be
seffen, wat hij heeft gedaan.
Door het taalgebruik te ver
eenvoudigen zijn twee dingen
bereikt. De spelers hoeven zich
zelf hier bij de tekstbehandeling
geen geweld aan te doen. Bo
vendien komt' dit taalgebruik
het speltempo van de voorstel
ling ten goede.
Voor zover deze klassieke tra
gedie dat toelaat, is voor een
bijna nuchtere, ingetogen
speelstijl gekozen. Ook dat be
tekent winst, want nep-klassie-
ke verhevenheid werkt slechts
averechts.
Zonder opsmuk spelen Arie
Hilgeman als Oedipus, Dea Kui
per als Iokaste en Jaap van den
Oever als Kreon mooie hoofd
rollen. Het koor van vrouwen,
hier bestaande uit inwoners van
Thebe, is op acceptabele wijze
bij de handeling betrokken.
te presenteren. Dat betekent dat
er zalen zijn met vitrines vol zil
ver of goud, aangevuld met een
buste of meubelstuk, terwijl de
wanden worden gesierd met
schilderijen.
Crouwel heeft besloten het
daglicht buiten te sluiten en ge
heel met kunstlicht te werken.
Sommige ruimtes zijn bijna he
lemaal donker: alleen de vitri
nes zijn verlicht. In andere za
len is de verlichting sterker of
zelfs fel. Door die afwisseling is
het minder vermoeiend om de
verschillende kunstwerken te
bekijken. Er is ook gewerkt met
gekleurde wanden. Het blauw
of grijs daarvan versterkt de
kunstwerken. Crouwels aanpak
is een genot voor het oog.
De tentoonstelling begint mét
tamelijk dramatische schilderij
en van Cornelis van Haarlem en
Abraham Bloemaert. Bijzonder
wreed is bijvoorbeeld Van Haar
lems 'Kindermoord te Bethle
hem'; het bloed spuit van het
doek af. Van tijdgenoot
Hendrick Goltzius zijn verschil
lende tekeningen te zien, zoals
de tekening van zijn eigen
hand.
Gesmokkeld
De landschapskunst is kort na
1610 met tekeningen en
prentjes en daarna met schilde
rijen tot ontwikkeling gekomen.
Bekend is Hendrick Avercamps
'Winterlandschap' uit de collec-
GLAS EN SPIEGELS
Glazen meubelen
Vitrines
Tafels volgens model
Volmolenqracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 21 80 55
Motlefstralen
Rieks Swarte regisseert 'De Bedelaarsopera
Dit portret van Hugo de Groot op 16-jarige leeftijd is gemaakt door Jan Anthonisz van Ravesteyn en te zien in
het Amsterdamse Rijksmuseum. foto anp
tie van het Rijksmuseum. Ook In tegenstelling tot de pren- verklapte „een beetje te hebben
de stillevenkunst raakte in die ten is van de meubelen weinig gesmokkeld" met de tijd. Eén
jaren in de mode. Op de ten- bewaard gebleven. R. Baarsen, van de gepresenteerde kasten
toonstelling zijn daar een aantal hoofd van de afdeling beeld- valt net buiten de tijdsperiode:
voorbeelden van te zien. houwkunst en kunstnijverheid, het exemplaar is uit 1622.
fvatt (jernenj
^We/iers
Meestergoudsmid - Horloger - Diamantair
In- en verkoop - Taxaties - Ontwerp en reparatie in eigen atelier
Centrum Leiden, Maarsmansteeg 21, naast V&D
HAARLEM HOMME SIEBENGA
„Het alcoholverbruik per hoofd
van de bevolking is schrikba
rend. Eén op de vijf vrouwen
werkt in de prostitutie. Van een
staatspolitiemachf is nog geen
sprake, dus wemelt het van de
privélegertjes en bodyguards.
Het is één grote, liederlijke ben
de maffiosi." Uit de losse pols
schetst theatermaker Rieks
Swarte de historische setting
van het stuk dat hij als regisseur
op de planken zet bij Zuidelijk
Toneel: The Beggar's Opera van
John Gay, die zich afspeelt in de
achterbuurten van Londen be
gin 18e eeuw.
Terwijl Joop van den Ende op
Broadway worstelt om zijn mil-
joenenproduktie Cyrano uit de
rode cijfers te helpen, keert
Swarte terug naar de oerversie
van de musical, voor het eerst
opgevoerd in 1728. „De
Beggar's Opera is eigenlijk de
oudste musical. De opera's uit
die tijd gaan over goden en my
thische figuren, terwijl Gay voor
het eerst over pooiers, bedrie
gers en hoeren schrijft. Het stuk
heeft geen recitatieven of aria's.
Eigenlijk is het gewoon een to
neelstukje met liedjes."
Haarlemmer Rieks Swarte
heeft een grote faam opge
bouwd met voorstellingen
waarin vormgeving en decor
net zo belangrijk zijn als de ac
teurs. Artistiek leider Ivo van
Hove van het Zuidelijk Toneel
zag Swarte's voorstelling Fran
kenstein, waarin liederen van
Schubert werden vertolkt. Dat
beviel Van Hove zo, dat het
hem een aardige gedachte leek
hem voor Het Zuidelijk Toneel
een keer een musical te laten
regisseren - het liefst de Sound
of Music. Swarte hapte toe,
maar voelde meer voor The
Beggar's Opera van John Gay.
Swarte: „Ik werd aangetrok
ken door het gegeven van een
musical die zich afspeelt aan de
onderkant van de samenleving.
Het stuk gaat eigenlijk over
straatarme mensen die zich
omhoog werken. Het is geen
toeval dat het zich in Engeland
afspeelt. Daar bestaat sinds de
tijd van Shakespeare tot nu toe
een ongebroken traditie waarin
een grote kloof bestaat tussen
haves en have-nots. Maggie
Thatcher had nooit kunnen be
staan zonder die traditie. Men
sen wonen in dozen en je ziet
weer beelden van zwervers om
een ton met een vuurtje. Het is
ongelooflijk."
De bestaande vertalingen van
het stuk zinden Swarte aller
minst. De meest recente, uit de
jaren zestig, betitelt hij als 'na
maak 18e-eeuws'. Om dat pro
bleem op te lossen benaderde
hij filmer, columnist en 'enfant
terrible' Theo van Gogh. Niet
omdat hij hem goed kende, niet
omdat hij als vertaler op een in
drukwekkende staat van dienst
kon bogen, maar simpelweg
vanwege zijn 'ongezouten voca-
bulair'. Een klein voorproefje
van het eigentijdse taalgebruik:
„Ik snij je strot door, slettebak,
Bavianen beffer."
Die taal geeft al duidelijk aan
dat het om volkstoneel gaat, ko
mediespel, theater met een hele
vette knipoog. Maar Swarte
hecht ook belang aan de wat
grimmiger kanten van het stuk.
„Langzamerhand merk je dat
het helemaal niet zo'n leuke
bende is. Laatst kreeg ik tijdens
een doorloop een enorme hekel
aan het personage Lockit, de
gevangenisbewaarder. Zo'n ge
voel van: Ik ga het toneel op en
sla die man in elkaar. Op zo'n
moment ben ik dik tevreden."
De Bedelaarsopera door Het
Zuidelijk Toneel is de komende
maanden te zien in 25 Neder
landse en zes Belgische thea
ters.
