Jeltsin succesvol
bij visite Brussel
mpfr'
- TZ* *^1^1
isfc-r,
Familienaam speelt grote rol bij Chileense verkiezingen naar'^nèw voor
Buitenland
I
Vredesoverleg Bosnië in
i Griekenland opgeschort
Irak laat Britten vrij
na bemiddeling Heath
Verdriet om verdwenen kinderen
1
Franse ex-minister Lang
verliest parlementszetel
Rusland haalt gezinnen
diplomaten uit Algiers
gesprek met Bill Clinton
i/RIJDAG 10 DECEMBER 1993
Oudste Britse (113) overleden
f church gresley De oudste inwoner van Groot-Brittannië, Daisy
Adams, is woensdag op 113-jarige leeftijd overleden. Haar posi-
tie als 's lands oudste wordt overgenomen door de 112-jarige
Rebecca Hewison uit Grimsby. Het absolute record staat op
i naam van Charlotte Hughes, die eerder dit jaar overleed. Zij
werd 115 jaar en 229 dagen oud.
Olie-embargo Zuid-Afrika weg
new york» De Verenigde Naties hebben gisteren officieel het
olie-embargo tegen Zuid-Afrika opgeheven. De VN hadden op 8
oktober de andere sancties tegen Zuid-Afrika al opgeheven. Op-
heffing van het olie-embargo zou plaatsvinden, als in Zuid-Afri
ka de Uitvoerende Overgangsraad zou zijn geïnstalleerd. Dat is
I afgelopen dinsdag gebeurd.
I Doodstraf Moldavische nationalist
uov» De rechtbank van Tiraspol in de separatistische Dnje-
J str-republiek heeft gisteren de Moldavische nationalist Ilie Ilies-
ter dood veroordeeld. Iliescu werd schuldig bevonden aan
I moord op Dnjestr-functionarissen in de zomer van 1992. Vijfan-
aangeklaagden, allen lid van het Moldavische Volksfront,
I kregen twee tot vijftien jaar gevangenisstraf.
Verdachten Weense bombrieven gepakt
I wenen De Oostenrijkse politie heeft gisteren twee mannen op-
I gepakt die ervan worden verdacht vier aanslagen met bombrie-
I ven te hebben gepleegd. Bij die aanslagen raakten vier mensen
I gewond. Minister Löschnak (binnenlandse zaken) wilde gister-
I avond geen verdere mededelingen doen. De aanslagen waren
I gericht tegen mensen die tegen racisme strijden.
I Gespannen sfeer in Gabon
Libreville» In het Centraalafrikaanse Gabon is gisteren de 'staat
van waakzaamheid' afgekondigd na de bekendmaking dat zit
tend president Omar Bongo de presidentsverkiezingen van afge
lopen zondag heeft gewonnen. De maatregel gaat nog niet zover
als de noodtoestand, maar geeft de veiligheidstroepen wel ver
gaande bevoegdheden. Al sinds de verkiezingsdag heerst er een
gespannen sfeer in Gabon. Bongo en de oppositie hebben elkaar
beschuldigd van fraude.
Salvadoraanse verzetsleider gedood
san Salvador Gewapende mannen hebben gisteren de voorma
lige leider van de linkse Salvadoraanse verzetsgroep Farabundo
Marti Bevrijdingsfront (FMLN), Mario Lopez, neergeschoten.
Lopez overleed kort daarop aan zijn verwondingen. Lopez was
lid van het politiek comité van het FMLN, een beweging die on
geveer een jaar geleden werd gelegaliseerd en veranderde in een
politieke partij.
Meldingen over schendingen stijgen fors
cenève Het Centrum voor de Mensenrechten van de Verenigde
Naties in Genève heeft dit jaar 300.000 meldingen gekregen over
schendingen van mensenrechten. Dat is zeven keer zoveel als
vorig jaar, aldus de VN in een verklaring ter gelegenheid van de
internationale Dag van de Mensenrechten. Die wordt vandaag
voor de 45ste keer gevierd. De speciale rapporteur voor politieke
moorden kreeg hulpaanvragen voor 450 acuut bedreigde perso-
3 Actie voor 'Bosnische Anne Frank'
Pogingen van bemiddelaars
Owen en Stoltenberg om zon-»
dag in de Griekse stad Thessalo
niki het vredesoverleg over Bos
nië te hervatten, zijn gisteren
mislukt. Vooroverleg met de
Servische leiders Milosevic, Ka
radzic en Krajisnik (parlements
voorzitter van de Bosnische Ser
viërs) in Belgrado leverde niets
op. Dat maakte VN-woordvoer
der John Mills bekend.
Volgens Europese diplomatie
ke bronnen hadden de beide
bemiddelaars gehoopt de Ser
viërs tot territoriale concessies
aan de moslims te bewegen.
Volgens een plan van de Eu
ropese Unie zouden de Serviërs
de moslims een paar procent
meer van Bosnië moeten geven
zodat zij minimaal eenderde
van het Bosnische grondgebied
krijgen.
Volgens Mills hebben de be
middelaars na hun gesprekken
t jaren-
halfjaar vastgezeten. De andere
twee hebben een jaar in Iraakse
gevangenissen doorgebracht.
De missie van Heath had de
steun van het ministerie van
buitenlandse zaken. Het is niet
bekend of de voormalige pre
mier beloftes heeft gedaan. Sad
dam Hussein had aanvankelijk
de komst van een Britse minis
ter geëist als voorwaarde voor
de vrijlating van de drie Britten.
Londen weigerde dat. Kennelijk
nam de Iraakse leider ook ge
noegen met de ex-premier, die
ook vlak voor de Golfoorlog
naar Baghdad reisde om land
genoten vrij te krijgen.
correspondent
Drie Britten die in Irak i
lange celstraffen warer
deeld, worden vanavond in
Londen verwacht. Het trio kreeg
amnestie nadat de vroegere
premier Edward Heath naar
Baghdad was gereisd voor een
ontmoeting met de Iraakse lei
der Saddam Hussein.
Paul Ride (33), Michael Wain-
right (42) en Simon Dunn (23)
waren wegens spionage tot
langdurige gevangenisstraffen
veroordeeld. Dunn, die naar ei
gen zeggen per ongeluk Irak
was binnengefietst, heeft een
parus hans gertsen
geraakt en mag zich bovendien
een jaar lang niet verkiesbaar
stellen in zijn kiesdistrict. Dat
betekent dat hij niet kan mee
doen aan de tussentijdse verkie
zing die binnenkort zal plaats
vinden.
Ruim tien jaar lang drukte
Lang een zeer zwaar stempel op
het Franse kunst- en cultuurbe
leid. Monsieur Culture was on
der andere verantwoordelijk
voor de uitvoering van tal van
president Mitterrands Grands
Travaux (Grote Werken) zoals
de bouw van de Opéra Bastille,
de Grand' Arche, de Trés Grande
Bibliothèque en de renovatie
van het Louvre. Het zijn projec
ten die miljarden hebben gekost
en vaak zeer omstreden waren.
correspondent
Jack Lang, de voormalige Fran
se minister van cultuur, is giste
ren zijn parlementszetel kwijt
geraakt. De Conseil Constitu-
tionnel (Grondwettelijke Raad)
verklaarde de verkiezing van de
sociaal-democraat Lang in
maart dit jaar ongeldig omdat
hij tijdens zijn verkiezingscam
pagne meer geld heeft uitgege
ven dan wettelijk is toegestaan.
Volgens de Franse wet mag
een kandidaat voor een parle
mentszetel maximaal 500.000
franc (ruim 165.000 gulden) be
steden aan zijn campagne. Lang
ging daar ruim 90.000 franc
overheen.
Lang is direct zijn zetel kwijt-
rv -T P
"Sg-"L-
buenos aires Een lid van de Dwaze Moeders pinkt een traan weg tijdens de jaarlijkse protestmars door de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.
Al dertien jaar eisen de Madres del Plaza de Mayo opheldering over hun kinderen die tijdens de militaire junta (1976-1983) spoorloos zijn ver
dwenen. foto ap daniel muzio
Russische president op verkiezingstoernee bij EU
met de Servische leiders gecon
cludeerd ,,dat de tijd nog niet
rijp is" voor een nieuwe ont
moeting.
De Franse regering is een ac
tie begonnen om de 13-jarige
Zlata Filipovic uit Sarajevo te
halen. Deze 'Bosnische Anne
Frank', die sinds het begin van
de oorlog in april 1992 een dag
boek bijhoudt, heeft tot nu toe
van de betrokken autoriteiten
geen toestemming gekregen de
stad te verlaten. De actie wordt
gesteund door de Nederlandse
uitgever De Boekerij, die vol
gende week haar dagboek zal
uitbrengen.
De omstandigheden waarin
ze nu leeft zijn pijnlijk en moei
lijk. „Ik begrijp niet waarom
mannen en vrouwen zulke
beesten zijn geworden en niet
meer om elkaar geven", ver
klaarde ze deze week in een in
terview met de Franse televisie
via een speciale satellietverbin-
ding-
Leden van de Algerijnse anti-terreurpolitie, de zogenaamde Ninja's, op
patrouille in Sid Moussa, een voorstad van Algiers. foto ap
MOSKOU-WASHINGTON AP-ANP-AFP-Rtr
Rusland heeft besloten de familieleden van zijn diplomaten in Al
gerije te evacueren vanwege het escalerende geweld tegen buiten
landers. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft
gisteren eveneens haar landgenoten in Algerije geadviseerd dat
land te verlaten. Het aantal diplomaten wordt tot een minimum te
ruggebracht.
Moslim-fundamentalisten hebben buitenlanders vorige maand
voor de keuze gesteld voor 1 december te vertrekken of te worden
vermoord. Sinds het aflopen van het ultimatum zijn vier buitenlan
ders, waaronder een Russin, vermoord en raakte een buitenlander
ernstig gewond.
Gisteren is pas bekend geworden dat woensdag acht agenten en
twee burgers werden gedood bij een aanval van een gewapende
bende op een groep agenten die orde wilden brengen in een rij
wachtenden voor een broodwinkel. Voorts werden woensdag in de
westelijke stad Chief negen mensen doodgeschoten terwijl ze aan
het middageten zaten. Ook werden elf fundamentalisten omge
bracht.
Boris Jeltsin heeft gisteren in Brussel een verklaring gete
kend over politieke en economische samenwerking tus
sen de Europese Unie en Rusland. Jeltsin heeft ook een
gesprek gevoerd met de secretaris-generaal van de
NAVO, Manfred Wörner, die zei dat overeenstemming
was bereikt over plannen om de militaire contacten te
versterken.
brussel aly. knol bij Jeltsins recente decreet neer
te leggen als gevolg waarvan
een aantal nieuwe banken in
Moskou, waaronder de ABN
AMRO de komende "jaren geen
rekeningen voor Russen mogen
openen. Bovendien wil de EU,
tegen de Russische wensen in,
een clausule in de overeen
komst opnemen dat alle han
delscontacten worden opge
schort. wanneer blijkt dat Rus
land zich niet aan de mensen
rechten houdt.
Eerder op de dag had Jeltsin
meer moeite met de conse
quenties van een andere Wes
terse 'opening' naar het voor
malige Oostblok. In een gesprek
met de secretaris-generaal van
de NAVO, Manfred Wörner, zei
Jeltsin dat elke uitbreiding van
de alliantie met eventuele Mid
den- en Oosteuropese landen
door Rusland zal worden opge
vat als een bedreiging en der-,
halve onaanvaardbaar is.
Wörner gaf hem echter luid
en duidelijk repliek. Er kan geen
sprake zijn van een Russisch ve
torecht over nieuwe NAVO-lid-
maatschappen, aldus Wörner.
„Wij zijn een soevereine allian
tie, die met soevereine staten
onderhandelt."
Jeltsin maakt
Russen bang
MOSKOU GPD
correspondent
De Russische president maakte
van zijn bezoek aan Brussel een
onvervalste 'verkiezingsstunt'.
De verklaring alleen al over ver
gaande politieke samenwerking
en de nieuwe handelsbetrekkin
gen zou volgens Jeltsin door de
Russische kiezers „met open ar
men worden ontvangen". Om
dat hiermee werd gesymboli
seerd dat de Russen „nu echte
Europeanen worden". Maar het
was nog niet voldoende.
De EU had het 'open doel'
voor Jeltsin overigens zelf ge
wild. Door hem uit te nodigen
aan de vooravond van de uiter
mate belangrijke verkiezingen
in Rusland, wilde de EU nauwe
lijks verholen laten blijken dat
West-Europa in ieder geval
op dit moment het meeste
vertrouwen heeft in Jeltsin en
diens aanhang. Want eigenlijk is
de tijd nog helemaal niet rijp
voor een een echte 'partner
schap-overeenkomst' die op
den duur uit de gisteren gete
kende verklaring moet voort
vloeien. Er ligt nog allerlei con
flictstof op tafel.
Zo is de EU niet van plan zich
Het is erop of eronder voor
Rusland. Het hangt van uw
beslissing af of er vrede en
rust in ons land zal heersen.
Zonder Grondwet dreigt er
een burgeroorlog. Dat ver
klaarde de Russische presi
dent Jeltsin gisteravond in
een oproep aan de kiezers
om zondag voor zijn nieuwe
Grondwet te stemmen. Zijn
toespraak, die tevens het
einde van de verkiezings
campagne inluidde, was al
opgenomen voor zijn be
zoek dat hij momenteel aan
Brussel brengt.
Jeltsin bestreed dat de
grondwet hem dictatoriale
bevoegdheden geeft, zoals
veel critici zeggen. ,,lk maak
er geen geheim van dat ik
voor een sterk president
schap ben. Niet alleen nu,
maar ook in de toekomst.
Maar de grondwet garan
deert dat de presidentiële
bevoegdheden niet onbe
perkt zijn. Niemand kan in
Rusland alle macht in han
den krijgen. Het parlement
heeft het recht de president
af te zetten", aldus Jeltsin.
Premier Ouattara
van Ivoorkust
afgetreden
Premier Alassane Ouattara van
Ivoorkust is gisteren afgetreden.
Ook zijn regering heeft haar
ontslag ingediend. Dat duidt er
op dat de premier de machts
strijd. ontstaan na de dood van
president Eelix Houphouët
Boigny, heeft verloren. Hij heeft
het moeten afleggen tegen par
lementsvoorzitter Henri Konan
Bédié, die zichzelf al had uitge
roepen tot opvolger van de
dinsdag overleden president.
Ouattara nam het besluit na
overleg met de stafchefs v
leger en de politie, die ei
eerder nog hun loyaliteit
hem hadden betuigd. De rege
ringsgebouwen in Abidjan wer
den gisteren omsingeld door
commando-eenheden en op
roerpolitie.
Konan Bédié stelde gisteren
acht adviseurs aan om hem te
helpen een nieuwe regering te
vormen. Het nieuwe kabinet zal
uiterlijk over twee dagen rond
«dag
zijn.
Bédié beroept zich bij zijn
aanspraak op de macht op een
omstreden wijziging van de
Grondwet die bepaalt dat de
voorzitter van het parlement de
ambtstérmijn van de overleden
president moet afmaken lot de
eerstvolgende verkiezingen. Die
zijn voorzien in 1995.
Door de gebeurtenissen van
gisteren zal het overleg van Ou
attara met het Internationale
Monetaire i onds (IMF) ovei de
herinvoering van bezuinigings
maatregelen bijna zeker misluk
ken. Het bezuinigingsprogram
ma is voor hét IMF voorwaarde
voor herstructurering van de
buitenlandse schulden van
Ivoorkust. Ouattara heeft vroe
ger bij het IMF gewerkt en is
dus goed ingevoerd in de han
delwijze van dit instituut.
Chili zet morgen een politieke
familietraditie voort. De nieuw
gekozen president zal luisteren
ambt van de eerste burger van
het Latijnsamerikaanse land al
eerder was gètooid. De ge
doodverfde nieuwe president,
de christen-democraat
Eduardo Frei, treedt zo goed
als zeker in de voetsporen van
zijn populaire vader die van
1964 tot 1970 dezelfde functie
bekleedde.
Ook als de Chilenen voor een
grote verrassing zorgen en de
voorkeur geven aan de rechtse
kandidaat Arturo Alessandri,
blijft een bekende familienaam
verbonden aan het president
schap. Zijn grootvader en oom
waren eveneens president.
„Chilenen houden van namen
met een handelsmerk", zei
Alessandri onlangs schertsend.
Frei heeft veruit de beste kan
sen. Volgens een in november
gehouden opiniepeiling krijgt
de kandidaat van de huidige
centrum-linkse regeringscoali
tie Concertación ruim zestig
procent van de stemmen, ruim
drie keer zoveel als zijn belang
rijkste tegenstrever Alessandri.
Anderen, zoals de onafhankelij
ke rechtse politicus José Pinera
Eduardo Frei.
en de vooruitstrevende priester
Eugenio Pizarro, zijn nagenoeg
kansloos.
Mogelijk van grotere betekenis
dan de presidentsverkiezingen
is de samenstelling van het
nieuwe parlement. De centrum
linkse regering van Patricio Ayl-
win zat de afgelopen vier jaar
opgescheept met een centrum
rechts parlement en met de
voormalige dictator Augusto Pi
nochet als opperbevelhebber
van het leger. De conservatieve
volksvertegenwoordiging wist
belangrijke hen'ormingen te
blokkeren. De christen-demo
craat Aylwin slaagde er niet in
zijn belangrijkste doel te realise
ren: de definitieve overgang te
voltooien van een zeventien
jaar lange militaire dictatuur
(1973-1990) naar democratie.
Aylwin wilde de Chileense
Grondwet veranderen om snel
ler wetgeving door de volksver
tegenwoordiging te krijgen. Hij
wüde voor altijd afrekenen met
de overblijfselen van de militai
re dictatuur. Maai' voor een
wetswijziging waardoor de in
vloed van het nog immer mach
tige leger aan banden kan wor
den gelegd, is een tweederde
meerderheid in het Chileense
Congres nodig. HetJs de vraag
of de Concertación, het samen
werkingsverband van christen
democraten, sociaal-democra
ten en socialisten, morgen wel
die meerderheid behaalt.
Veel waarnemers zijn daarover
uitgesproken pessimistisch.
„Concertación kan alleen de
Grondwet veranderen als zij een
tweederde'meerderheid krijgt,
maar zij kan alleen een twee
derde meerderheid behalen als
zij de Grondwet wijzigt", ver
woordde één van hen de onmo
gelijke positie van de centrum
linkse regeringscoalitie.
Het nog uit de dictatuur stam
mende kiesstelsel werkt in het
nadeel van Chili's democrati
sche krachten. Kort voor het
aantreden van Aylwin slaagde
Pinochet er nog in regels in de
Grondwet te laten opnemen
waardoor hij negen hem gezin-
Augusto Pinochet.
de senatoren kon aanwijzen.
Vier jaar geleden behaalde Ayl
win met 54 procent van de
stemmen de absolute meerder
heid, maar die uitslag werd niet
in het parlement weerspiegeld.
Het ingewikkelde districtenstel
sel Chileense stijl zorgde ervoor
dat de twee rechtse partijen RN
en UDI goed uit de bus kwamen
en de socialisten onderverte
genwoordigd raakten in het
parlement.
De schaduw van de 78-jarige Pi
nochet, die volgens de huidige
Grondwet tot eind 1997 opper
bevelhebber van het leger blijft,
hangt de komende jaren boven
de Chileense politiek. Frei zal
met dat feit moeten leven. Dat
gold ook steeds voor Aylwin, die
vorig jaar bij een bezoek aan
Spanje zijn eigen positie verge
leek met die van de Spaanse
premier Felipe Gonzalez als de
ze de macht zou moeten delen
met de voormalige dictator
Franco. Zolang de krijgsmacht
achter de schermen van de Chi
leense politiek een prominente
rol speelt, zal het uiterst moei
lijk zijn hoge militairen te ver
oordelen voor de wreedheden
die zij in de jaren '70 en '80 be
gingen. De ex-juntaleiders wei
geren nog steeds informatie te
geven over het lot van honder
den vermisten.
En zolang de Grondwet niet is
gewijzigd, houdt het leger recht
op een vast percentage van de
opbrengst van de nationale ko
perexport naast de gelden uit de
defensiebegroting. Financiële
middelen die niet kunnen wor
den aangewend voor zaken als
huisvesting, onderwijs, sociale
wetgeving en gezondheidszorg.
Met hun keuze voor Frei zal een
meerderheid van de Chilenen
morgen kiezen voor stabiliteit
en continuïteit, zo is de ver
wachting. Frei zal het beleid van
Aylwin voortzetten, die met zijn
economische hervormingen,
overigens ingezet door Pino
chet, Chili tot de 'jaguar' van
Latijns-Amerika maakte. Het
Chileense 'Wirtschaftswunder'
zorgde vorig jaar voor een eco
DAMASCUS-JERUZALEM
Patricio Aylwin.
nomische groei van 10,4 pro
cent. Verder is het aantal Chile
nen dat onder de armoedegrens
zit, de afgelopen jaren drastisch
gedaald.
Maar Frei wil binnen zes jaar de
armoede geheel uitbannen.
Gert Rosenthal, functionaris van
de economische commissie van
de Verenigde Naties voor La-
tijns-Amerika en het Caribisch
gebied, geeft hem een goede
kans. „Als deze economie blijft
groeien, kun je de mensen in
relatief korte tijd uit de armoede
halen", verklaarde hij deze
week tegenover de Financial Ti-
De Amerikaanse president Clin
ton heeft in januari in Genève
een ontmoeting met de Syri
sche president Assad. Dat heeft
de Amerikaanse minister
Christopher (buitenlandse za
ken) gisteren officieej bekend
gemaakt na overleg in de Syri
sche hoofdstad Damascus.
Amerika probeert het vastge
lopen vredesoverleg tussen Is
raël en Syrië weer op gang te
brengen. Eind januari of begin
februari hervatten Syrië en Li
banon in Washington de onder
handelingen met Israël. Belang
rijkste punt van geschil tussen
Jeruzalem en Damascus vormt
de Golanhoogte. Israël wil pas
over teruggave van de hoog
vlakte praten als Syrië zich in
beginsel bereid verklaart tot
normale betrekkingen. Syrië eist
een omgekeerde volgorde: Jeru
zalem moet de bereidheid uit
spreken zich geheel uit de Go
lan terug te trekken voordat Da
mascus tot zaken wil komen.
De laatste Amerikaanse presi
dent die Assad ontmoette was
George Bush, in 1991, kort voor
de Golfoorlog. De VS hebben
Syrië lange tijd beschouwd als
een land dat het „internationale
terrorisme steunt.
De Israëlische minister Peres
(buitenlandse zaken) vertrouwt
erop dat hel akkoord over Pa
lestijns zelfbestuur maandag
gewoon in werking treedt. Peres
zei dat gisteren nadat hij in het
Spaanse Granada een uur had
gesproken met PLO-leider
Arafat. Hij voegde eraan toe dat
het voor beide partijen belang
rijk is dat de terugtrekking van
de Israëlische troepen uit Gaza
en Jericho zo gauw mogelijk be
gint. „Wij willen de deur niet
open laten voor degenen die het
vredesproces willen vernieti
gen". Arafat praat zondag in
Cairo met de Israëlische pre
min Rabin.
De Zweedse radio meldde van
morgen dat Hanan Ashrawi. de
woordvoerster van de Palestijn
se bevrijdingsorganisatie PI.O
wil opstappen uit protest tegen
het leiderschap van Arafat, /.ij
beschouwt de PLO-leiding als
'ondemocratisch'.
Israëlische bewoners van de
westelijke Jordaanoever hebben
gisteren een Palestijnse boer
doodgeschoten, terwijl in de
Gazastrook radicale Palestijnen
een joodse koloniste met een
mes verwondden. De inciden
ten deden zich voor tijdens de
herdenking van de zesde ver
jaardagvan de intifadaPales
tijnse opstand tegen Israël.
