Primeur:
Biogarde met
een fruitige
afdronk.
Kolonisten staan klaar
voor gevecht met Rabin
Mestbeleid vraagt wijsheid Tweede Kamer
Feiten &Meningen
GATT overschaduwt Euro-top
VRIJDAG 10 DECEMBER 1993
Eén dag voordat het ak
koord voor beperkte Pales
tijnse autonomie in Gaza
en Jericho in werking moet
treden treffen PLO-leider
Yasser Arafat en premier
Yitzhak Rabin van Israël el
kaar zondag in Cairo. Een
deel van Israël wacht met
gematigd optimisme op de
resultaten van de vredes
onderhandelingen met de
PLO. Volgens een ander
deel is de ondergang van
de joodse staat al ingeluid.
Nog nooit heeft verdeeld
heid over de toekomst van
het land zich zo dreigend
gemanifesteerd. „Het zijn
bijna twee naties binnen
een volk", stelt de jurist
Elyakim Ha'etzni mismoe
dig vast.
KIRYAT ARBA AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Ha'etzni is sinds jaar en dag een
bekende Figuur aan de rechter
zijde van het politieke spec
trum. Ooit was hij lid van het Is
raëlische parlement voor Te-
chiya, de partij die vooral steun
de op in de bezette gebieden
wonende Israëli's en die bij de
verkiezingen van vorig jaar uit
de Knesset verdween. Nu treedt
Ha'etzni vooral op de voor
grond als ideoloog van de kolo
nistenbeweging.
Zijn huis, in de nederzetting
Kiryat Arba bij Hebron, fungeert
als een belangrijk actiecentrum
in de 'Slag om het Land Israël'.
Want dat er oorlog op komst is
staat voor de kolonisten zo vast
als een huis. Alleen de schaal is
nog niet duidelijk. Wordt het
Sarajevo, Bayrul of een totale Is-
raëlisch-Arabischeconfrontatie?
Elyakim Ha'etzni houdt van
overdrijvingen. Maar daarachter
schuilt een diepe ongerustheid,
die blijkens de opiniepeilingen
wordt gedeeld dooreen groei
end aantal Israëli's binnen en
buiten de bezette gebieden. Het
woord 'verraad' valt steeds va
ker als het gaat om de conces
sies van de regering aan de
PLO.
Volgens Ha'etzni verdienen pre
mier Rabin en minister Peres
(buitenlandse zaken) een oor
logstribunaal. „Tienmaal le
venslang" zal het vonnis moe
ten luiden, vindt hij.
Ha'etzni vergelijkt Rabin zonder
blikken of blozen met de Franse
maarschalk Pétain, die het in de
Tweede Wereldoorlog met de
Duitsers op een akkoordje gooi
de. „Maar daarmee doe ik Pé
tain eigenlijk groot onrecht aan,
want die had een nederlaag ge
leden en wij zijn nooit overwon
nen. Bovendien waren de Duit
sers niet van plan het Franse
volk uit te roeien en de Franse
staat van de kaart te vegen. Ze
wilden alleen Frankrijk onder
werpen binnen de orde van het
Nieuwe Europa.
Arafat daarentegen wil de staat
Israël wegvagen en zoveel mo
gelijk joden vermoorden. Daar
om is het collaboratie van Rabin
en andere Israëlische leiders
met die terreurorganisatie.
Daarom moeten ze terecht
staan. Ze zijn al verantwoorde
lijk voor 18 doden sinds Oslo.
Waarom zouden politici die
hun land in het ongeluk storten
vrijuit moeten gaan?"
Politici worden gestraft bij ver
kiezingen.
„Dat is geen straf. We hebben
het over de vernietiging van de
staat Israël en de verantwoorde
lijkheid voor de dood van wel
licht vele duizenden mensen
Wat is uw scenario voor het ko
mende jaar?
„De kans dat het geweld toe
neemt is 99,9 procent. Arafat zal
zijn beloften niet nakomen. Hij
kan in de Palestijnse Nationale
Raad nooit een meerderheid
van tweederde achter een voor
stel voor een herziening van het
Palestijnse handvest krijgen.
Zelfs niet als hij dat zou willen.
Hij zal Hamas-mensen in zijn
zogenaamde politiemacht op
nemen, omdat hij anders niets
klaarspeelt. Denkt iemand écht
dat die politiemacht in feite
terroristen in uniform Ha-
mas-aanhangers of Fatah-havi-
ken zal opsporen, vervolgen en
executeren of in de gevangenis
zetten? Het Israëlische leger is
er dan niet meer en zodra de
Palestijnen Gaza en Jericho
hebben, stroomt er een onbe
perkte hoeveelheid vuurwapens
die gebieden binnen. Die wa
pens zullen ook binnen ons
land gebruikt worden. Ieder
kind zal een vuurwapen kunnen
bemachtigen, even makkelijk
als het nu een keukenmes kan
pakken.
Als het verdrag niet werkt zal Is
raël zijn leger terughalen naar
de Gazastrook en Jericho, zegt
onderminister Beilin (buiten
landse zaken). Maar tegen die
tijd heeft de Palestijnse entiteit
natuurlijk al lang defensiever
dragen met alle Arabische en is
lamitische landen, van Egypte
tot Iran. Zelf hebben ze duizen
den soldaten onder het mom
van een politiemacht. Kortom:
die terugkeer naar Jericho en
Gaza wordt geen zondagmid
dagwandeling. Het wordt een
oorlog van alle Arabische lan
den tegen ons, terwijl de gren
zen niet meer verdedigbaar zijn.
Niemand zal ons helpen. Dat is
het scenario van meneer Beilin!
Wat is uw alternatief?
„De schade van het verdrag van
Oslo is al niet meer ongedaan te
maken. Stel dat ik morgenoch
tend de macht in Israël in han
den zou krijgen. Ik zou dan on
middellijk de overeenkomst van
Oslo intrekken. Maar dan zal
Kolonisten hebben een brandende barricade opgeworpen op de toegangsweg van de Westelijke Jordaanoever r
blijken dat de geest al uit de fles
is. De Palestijnen zijn er zeker
van dat ze hun staat krijgen, dat
de hoofdstad Jeruzalem zal zijn
en dat hun recht op terugkeer is
gegarandeerd. Er zullen zich
hier miljoenen Arabieren vesti
gen. Een confrontatie wordt on
vermijdelijk. Die zou nu natuur
lijk minder levens eisen dan
over een paar jaar, maar het zou
alle Arabieren tegen ons in het
harnas jagen."
De Israëlische regering is gebon
den aan wat ze heeft onderte
kend. Welke praktische stappen
kunnen de kolonisten onderne-
Misschien is de Israëlische re
gering gebonden aan wat ze
heeft getekend, maar de kolo
nisten, de paria's van de wereld,
zijn er niet aan gebonden. Het
zelfde geldt voor de grote meer
derheid van de Arabieren, die
niets van deze overeenkomst
moeten hebben. Als de mensen
aan de basis ervoor zorgen dat
het plan mislukt, dan hebben
de regeringen hun handen vrij.
De Servische regering heeft de
kaart van Bosnië niet veran
derd, dat hebben de Serviërs in
Bosnië gedaan. Waar of niet?
In plaats van te verdwijnen
moeten de nederzettingen
groeien. Ruimte genoeg,.want
er staan 10.000 nieuwe flats leeg
waarvoor de regering ons geen
woonvergunningen wil geven.
We trekken daar dus in zonder
vergunning. Dat kan ons aantal
doen toenemen van 140.000 tot
200.000. De Israëlische publieke
opinie steunt ons in toenemen
de mate, ondanks de opruiing
door de regering. Verder moe
ten we ons verdedigen als we
worden aangevallen, zodat de
Arabieren te lijden hebben on
der onze vergeldingsmaatrege
len en niet alleen wij de slacht
offers zijn."
Hoeveel kolonisten zijn bereid
zich actief tegen het regeringsbe
leid te verzetten?
„Dat valt moeilijk te zeggen,
maar we zijn sterk genoeg. We
zijn bezig in iedere stad in Israël
een netwerk op te bouwen van
mensen die samen met ons
vechten en die ook hier komen
om bijvoorbeeld bewakings
dienst te verrichten. En als het
echt L'ibanon wordt, dan moet
je eens zien hoeveel mensen
ons komen helpen. Want het is
niet zo dat het joodse volk de
zaak heeft verraden. Dat heeft
alleen de joodse regering ge
daan. De ziekte zit in het hoofd,
niet in het lichaam."
Verwacht u ook hulp van bin
nen het leger?
„Ik hoor dat honderden solda
ten zullen weigeren deel te ne
men aan de evacuatie van le
gerkampen in de Gazastrook en
Jericho. Ze zijn bereid daarvoor
te worden gestraft. Afgelopen
vrijdag zag je in Hebron hoe
soldaten samen met kolonisten
de Arabische aanvallers bescho
ten. Hoe kon dat gebeuren?
Omdat de soldaat onder zijn
uniform een jood is en geen
verrader! En dat zal overal ge-
aar Israël.
FOTO REUTER YOEL AS5IAF
beuren. Denk je echt dat een Is-
raëlische soldaat als hij ten
minste geen idiote kibboets-be
woner is of een doctrinaire link
se gek de kant kiest van een
Hamas-terrorist en op zijn
broeders gaat schieten?"
Wat zal er in de stad Hebron ge
beuren, waar 400joden midden
tussen de Arabische bevolking j
„Ik weet het echt niet. Maar ook 1
de stafchef zegt dat hij het niet
weet. De militaire commandant
in de stad heeft gezegd dat het
onmogelijk is de joodse inwo
ners van Hebron te beschermen
als er geen legerkamp is. Maar
de regering heeft zich ertoe ver
plicht het leger terug te trekken
uit alle Arabische bevolkings
centra. Als ze het aandurft de
joodse inwoners met geweld te
verwijderen, laat ze dat dan
maar proberen! „Waarom vijf
jaar gewacht? Laten ze het nu
maar proberen!"
DEN HAAG KEES PUNAPPELS
De Tweede Kamer staat maan
dag voor de schier onmogelijke
opgave een wijs besluit te ne
men over het mestbeleid en te
gelijkertijd de rust te bewaren
in boerenland. Kabinet en
milieu-organisaties vinden in
grijpende maatregelen nodig
o#n het mestprobleem voor
eens en voor altijd te overwin
nen. Boerenorganisaties vre
zen massale faillissementen als
de kabinetsvoorstellen worden
goedgekeurd.
De overheid probeert al jaren
lang de enorme mestoverschot
ten in te dammen, zonder daar
bij de veestapel in te krimpen.
Hoewel er op technisch gebied
wel resultaten zijn geboekt, is
een effectieve aanpak uitgeble
ven. Tussen 1995 en 2000, de
zogenaamde derde fase van het
mestbeleid, moet het daar toch
van komen. Maandag valt de
beslissing, tijdens een acht uur
durend debat tussen kabinet en
kamer.
Aanvankelijk leek de Tweede
Kamer comfortabel achterover
te kunnen leunen. Immers, in
mei van dit jaar sloten de minis
ters Bukman (landbouw) en Al
ders (milieubeheer) een ak
koord met het Landbouwschap
over het nieuwe mestbeleid.
Het huidige onwerkbare stelsel
van niet te controleren ge- en
verboden wordt ingeruild voor
een verplichte mineralenboek-
houding. Die stelt elke boer in
staat de milieubelasting van het
eigen bedrijf te meten. Boetes
op overmatige vervuiling moe
ten milieu-onvriendelijk gedrag
ontmoedigen. Tijdens de over
gangsperiode mag er steeds
minder mest op het land wor
den uitgereden. In 1995 moeten
alle veehouders bovendien 30
procent minder mest produce
ren, vooral door het veevoer aan
te passen.
Maar in plaats van rust aan het
mestfront, bracht het mestak
koord alleen maar gekr akeel.
Het Landbouwschap bleek zijn
hand te hebben overspeeld tij
dens de onderhandelingen met
Bukman en Alders en kreeg de
volle laag van de achterban. De
machtige Noordbrabantse
De overheid probeert al jarenlang de e
te krimpen.
Christelijke Boerenbond (NCB)
en de Gelderse Maatschappij
distantieerden zich van het ak
koord. In Brabant stak boven
dien de Actiegroep Beter Mest
beleid de kop op.
Bressen
Dat de discussie over de mest
flinke bressen heeft geslagen in
het eens zo hechte boerenfront,
bleek afgelopen woensdag in de
Tweede Kamer. De landbouw-
specialisten van de diverse frac
ties, wanhopig op zoek naar
manieren om de kool en de geit
te sparen, hadden de verschil
lende partijen uitgenodigd om
tijdens een hoorzitting hun licht
te laten schijnen over het mest
beleid. Achtereenvolgens draaf
den het Landbouwschap, de
NCB en de Actiegroep Beter
Mestbeleid op. De drie partijen
hadden blijkbaar onvoldoende
vertrouwen in elkaar om geza
menlijk op te treden.
Voorzitter M. Varekamp van het
Landbouwschap mocht de ka
merleden nog eens uitleggen
hoe hij er toe gekomen was om
Alders en Bukman ervan te be
schuldigen „de kluit belazerd te
hebben". Varekamp deed deze
uitspraak tot drie keer toe op de
mestdemonstratie van 15 no
vember in de Bossche Brabant-
hallen. Tot grote ergernis van
met name CDA en PvdA.
Varekamp trekt 'zijn woorden
niet in. Volgens hem hebben de
bewindslieden in hun nota
'Derde fase mest- en ammo
niakbeleid' heel andere dingen
geschreven dan in mei was af
gesproken. Vandaar dat Va
rekamp „in boerentaal" maar
eens had gezegd waar het op
stond. „De overheid maakt het
er zelf naar dat ik dit soort taal
moet gebruiken. Wij hebben
ons de blaren op de tong moe
ten praten om onze achterban
uit te leggen wat in mei is afge
sproken. Niet eens met altijd
evenveel succes. En dan hante
ren de ministers plotseling sug
gestieve meningen en getallen
waarover bepaald geen afspra
ken zijn gemaakt."
Vooral de vraag hoeveel mest er
uiteindelijk op het land mag
wordèn uitgereden, leidt tot dis
cussie. Hoewel dat nog^wordt
onderzocht, gaan Bukman en
Alders er voorlopig vanuit dat
niet meer mag worden uitgere
den dan het gewas kan opne
men. Omdat zoiets in de prak
tijk moeilijk is vast te stellen, is
een speling van vijf kilo fosfaat
per hectare toegestaan.
De veehouderij vindt deze ver-
liesnorm in de mestboekhou-
ding veel te laag. Volgens Va
rekamp werkt het bijzonder
frustrerend dat het bewuste ge
tal elke keer weer de kop op
steekt. „Als we blijven vasthou
den aan dat soort uitspraken,
krijgt u grote problemen. En wij
met u", waarschuwde hij de ka
merleden.
Voorzitter A. Latijnhouwers van
de NCB vindt dat de verlies-
norm voor drie jaar op 60 kilo
moet worden gesteld. „Dan
komt er rust op het land en
ruimte om het allemaal eens
goed te bestuderen."
Mestcentrale
De Actiegroep Beter Mestbeleid
vraagt op zijn beurt aandacht
voor de gevolgen van het voor
gestelde mestbeleid. Maar liefst
70.000 banen staan op het spel,
aldus voorzitter H. Verhoeven.
„Veel boeren moeten stoppen.
De aanverwante industrieën ko
men met een dramatische on
derbezetting te zitten, met als
gevolg massa-ontslagen. Elders
in Europa wordt deze produktie
overgenomen, zodat de Neder
landse concurrentiepositie ver
der verslechtert en er nog meer
ontslagen volgen. Kaalslag op
het platteland is het gevolg."
De actiegroep eist dat de over
heid een mestcentrale instelt,
waar boeren verplicht hun over-
schotmest aanmelden. Deze
collectieve aanpak voorkomt
dat er een onderlinge concur
rentieslag losbarst tussen vee
houders die allemaal een afzet
contract bij akkerbouwers pro
beren te verwerven. De Tweede
Kamer vindt dat echter vooral
een zaak van het bedrijfsleven
zelf. Maandag zullen de fracties
het kabinet waarschijnlijk vra-
gén de mogelijkheden van zo'n
mestcentrale nog eens te onder
zoeken. Voor de actiegroep is de
mestcentrale een vereiste. „An
ders gaat de kont tegen de
krib", aldus woordvoerder
F. Meulenmeësters.
De stichting Natuur en Milieu
verklaart zich in grote lijnen ak
koord met het voorgenomen
kabinetsbeleid. Voorzitter
P. Nijhoff vindt het wel merk
waardig dat Alders en Bukman
alleen met de landbouw een ak
koord hebben gesloten. „Het is
niet meer van deze tijd dat de
beide ministers onderhandelen
met de landbouw zonder de mi
nister van waterstaat, de water
beheerders en de beheerders
van bos en natuur daarbij te be
trekken."
Mona had al Biogarde Drink naturel. Maar daarnaast
is er nu een opvallende primeur: Biogarde Drink met kiwi en mei
limoen. Proef deze zachte, romige zuiveldrank met z'n frisse er
fruitige afdronk. Zoiets lekkers heeft u zelden gedronken.
Nieuw van Mona.
Biogarde Drink met kiwi of limoen
BRUSSEL» LEO MAAT
De Franse eisen voor financiële
compensatie aan de boeren
voor de gevolgen van een
nieuw, wereldomvattend vrij
handelsakkoord (GATT) dreigen
de Europese topconferentie in
Brussel, die vandaag is begon
nen, volledig te gaan domine
ren. De bedoeling van de bij
eenkomst was een Europese
aanpak te vinden voor de strijd
tegen de werkloosheid.
Daarover is onlangs een wit
boek verschenen, waarin het
concurrentievermogen van het
bedrijfsleven, de mogelijkheden
voor de economische groei en
de werkgelegenheid onder de
loep zijn genomen. Maar al
voordat het verscheen raakten
de GATT -onderhandelingen in
een stroomversnellirtg.
Bij die GATT-discussie gaat het
om grote belangen en om veel
geld. Alleen al de Franse verlan
gens gaan de Europese schatkist
1,3 miljard ECU (een ECU is bij
na 2,20 gulden) kosten. Als an
dere staten ook eisen stellen
kan de pijn van het GATT-ak
koord slechts worden verzacht
door de landbouwuitgaven met
enkele miljarden ECU te verho
gen.
De landbouwuitgaven zijn ver
uit de grootste uitgaven van de
Europese Unie. Ondanks pogin
gen om die te beheersen, slokt
de landbouw nog altijd de helft
van de Europese begroting op.
De onderlinge onenigheid over
deze kwestie, zal de tijd die be
schikbaar is voor de eigenlijke
hoofdschotel zoals bijvoor
beeld het werkgelegenheidsbe
leid beperken.
Er is zelfs geen begin van over
eenstemming over een werkge
legenheidsbeleid. Het pad naar
een Europees banenplan ligt
bezaaid met mijnen. Zo legt de
Britse Conservatieve regering
nadruk op het belang van ver
mindering van de loonkosten,
vermindering van bureaucratie
en van sociale uitgaven. Com
missie-voorzitter Delors ziét
veel meer in het investeren in
infrastructuur en technologi
sche kennis.
Er zijn maar weinig maatrege
len waar alle landen het mee
eens zijn. Over de wenselijkheid
van een renteverlaging is men
het wel eens, evenals over de
wenselijkheid van loonmati
ging, hoewel de socialistische
Griekse regering een reële loon
stijging niet wil uitsluiten.
Maar voor loonmatiging is de
medewerking van de sociale
partners bijna onontbeerlijk. In
Duitsland is deze week de vak
centrale voor de metaalnijver
heid CAO-onderhandelingen
begonnen met een looneis van
6 procent. Dat verhoudt zich
slecht met het streven naar een
inflatie van ten hoogste drie
procent als Europees gemiddel
de. Over arbeidsduurverkorting
lopen de meningen zeer uiteen.
Over het verlagen van de ar-
beidskósten door het verhogen
van andere lasten (C02-heffing
of BTW-verhoging) bestaat ook
geen overeenstemming.
De Belgen hebben bewezen
zeer kundig te zijn in het vinden
van compromissen. Maar hun
premier Dehaene moet een to
venaar zijn om bij zoveel uit
eenlopende meningen over een
zo cruciale kwestie tot geza
menlijke conclusies te komen.
