Gemeenten schakelen
vaker uitzendbureau in
Schoonmaken met milieuvriendelijke poetsmiddelen
Meldpunt spoort
illegalen in
de tuinbouw op
Schiphol Europa's
vierde luchthaven
Stand van Zaken
De emissies van Hoogovens
Werkgevers besteden
miljarden aan
opleiden personeel
VRIJDAG 10 DECEMBER 1993
Een nieuw Centraal Meldpunt is
het middel waarmee de tuin
bouw vanaf volgend jaar het
probleem van de inzet van ille
gale werknemers te lijf wil gaan.
Uiteindelijk is de hoop dat zo
de activiteiten van honderden
duistere loonbedrijfjes en kop
pelbazen die onderbetaalde ille
galen te werk stellen tot het ver
leden gaan behoren. Illegalen
die wel eens 'helpen' in oogst
tijd is een in de tuinbouw veel
voorkomend verschijnsel. Als
veel handen nodig zijn en het
niet mogelijk is legale krachten
in te huren, zien sommige tuin
ders zich gedwongen illegalen
in te schakelen. Die blijken ech
ter ook in toenemende mate
buiten de seizoenpiek actief te
zijn in de tuinbouw.
„Een gigantisch probleem,"
noemt J. Loosman van de Indu
strie- en Voedingsbond CNV de
inzet van illegalen in de tuin
bouw, een bedrijfstak met
28.500 werknemers. „Het gaat
niet om zwartwerkers in het al
gemeen, het accent ligt hier
echt op werkers die illegaal in
Nederland verblijven en hun
aantal loopt zeker in de duizen
den."
Een aantal illegalen gaat zelf
de kassen af op zoek naar werk,
maar anderen worden ingezet
door loonbedrijfjes. Een tuinder
kan zo'n bedrijf in de arm ne
men voor allerlei voorkomende
werkzaamheden. Dergelijke be
drijfjes hanteren koppelbaas
achtige praktijken. De illegalen
krijgen een zeer laag loon van
soms wel drie gulden per uur en
hebben geen enkele rechtsbe
scherming.
Het precieze aantal van der
gelijke malafide loonbedrijfjes is
moeilijk te achterhalen. „Ze
ontstaan, bloeien en vergaan in
een geweldig tempo," aldus
Loosman, tevens voorzitter van
de Werkgroep 'handmatige
loonbedrijven'. „Als ze vandaag
failliet verklaard worden, gaan
ze morgen al weer onder een
andere naam verder. Zeker is
dat het om enkele honderden
bedrijfjes gaat."
Om daar een einde aan te
maken dienen tuinders en loon
bedrijven zich volgend jaar in te
schrijven bij het Centraal Meld
punt. Dan worden ze als bonafi
de bedrijf geregistreerd. Om dat
te regelen bereidt het Land
bouwschap een verordening
voor die al in januari kan in
gaan.
Het Centraal Meldpunt komt
er naar alle waarschijnlijkheid
in het voorjaar van 1994 en
wordt ondergebracht bij de be
drijfsvereniging BVTAB. Loos
man: „Via het Meldpunt komt
de tuinder in contact met bona
fide loonbedrijven. De tuinder
mag dan alleen van die bedrij
ven gebruik maken, maar is er
zeker van dat hij de Dienst In
spectie Arbeidsverhoudingen,
die regelmatig controles houdt,
niet meer op zijn dak krijgt."
De huidige illegale praktijken
werpen een smet op de goede
naam van de loonbedrijven die
wel eerlijk bezig zijn. Daarom
vindt voorzitter K. van der Kruk
van de Vereniging voor Agrari
sche Loon- en Aannemingsbe
drijven (VALA) het invoeren van
het Centraal Meldpunt een
goed initiatief.
Van de ongeveer vierhonderd
loonbedrijven in het Westland
zijn er maar zo'n zestig tot ze
ventig lid van de VALA. De ver
eniging stelt strenge eisen aan
leden. Zo moeten moeten zij
een verklaring van betalingsge
drag van de bedrijfsvereniging
en de belastingdienst hebben
en moet een erkend accoun
tantsbureau hun boekhouding
doen.
„Toch kunnen we moeilijk
onze leden echt verbieden ille
galen in dienst te nemen,"
meent Van der Kruk. „Het enige
wat wij en andere organisaties
in de agrarische sector kunnen
doen om de illegale praktijken
te voorkomen is hameren op
voorlichting aan potentiële op
drachtgevers."
AMSTERDAM ANP
Schiphol is een plaats gestegen op de ranglijst van Europese passa
giersluchthavens. Na Londen, Parijs en Frankfurt is Amsterdam het
drukste vliegveld.
Schiphol-woordvoerder A. Rutten maakte dat deze week bekend
bij de aankomst van de twintig miljoenste passagier.
Het passagiersvervoer via Amsterdam is vooral de laatste jaren
gestegen. In 1920, het eerste jaar van de Nederlandse burgerlucht
vaart, reisde het bescheiden aantal van 440 mensen via Schiphol.
Vanaf dat jaar tot en met nu, maakten naar schatting 300 miljoen
reizigers gebruik van de luchthaven. Ook op vrachtgebied werd een
record behaald. Vorige week werd de grens van één miljoen ton
overschreden. Daarmee neemt Schiphol ook de vierde plaats in.
Leiden wil voorbeeld Den Haag volgen
Uitzendbureaus gaan de komende jaren een belangrijke
re rol spelen bij de personeelsvoorziening van gemeen
ten. Dat verwacht het hoofd personeel en organisatie van
de gemeente Leiden, H. Amptmeyer. Leiden maakt zich
nu nog op voor een aantal werkzaamheden, bijvoorbeeld
bij de schouwburg, gebruik van oproepkrachten. ,,De ko
mende jaren krijgen dergelijke krachten een ambtelijke
status, daardoor zal het aantrekkelijker worden op grote
re schaal met uitzendkrachten te werken. Daardoor zal
het ook interessanter worden contracten te sluiten met
uitzendbureaus en kortingen te bedingen."
Als Leiden dat inderdaad doet,
volgt de gemeente in de voet
sporen van Den Haag. Die stad
sloot gisteren een contract met
het uitzendbureau ASB. Den
Haag is de eerste gemeente die
een dergelijke stap zet. Den
Haag geeft jaarlijks 20 miljoen
gulden uit aan uitzendkrachten.
Het nu afgesloten contract le
vert een besparing van 3,5 mil
joen gulden op. ASB gaat in de
toekomst al het tijdelijk werk bij
de gemeente Den haag regelen.
Ook 400 ambtenaren die óp
herplaatsing wachten kunnen
via ASB tijdelijk aan het werk.
Amptmeyer benadrukt overi
gens dat de bedragen die in Lei
den worden uitgegeven voor
uitzendwerk niet in vergelijking
staan tot de uitgaven van Den
Haag. „Hoeveel we precies uit
geven kan ik niet zeggen, elke
afdeling heeft zijn eigen budget.
Een ding staat wel vast, Den
Haag is ongeveer vier keer zo
groot als Leiden, maar wij ko
men lang niet aan een kwart
van wat daar wordt uitgege-
Overeenkomst
De gemeente Alphen heeft ove
rigens wel al een overeenkomst
met een uitzendbureau. Als er
behoefte is aan uitzendkrachten
wordt het bureau Randstad in
geschakeld als dat niet kan
voorzien in de vraag stapt de
gemeente naar Start. Jaarlijks
geeft Alphen daar ongeveer 1,5
miljoen aan uit, hetgeen over
eenkomt met de inzet van on
geveer 25 arbeidsplaatsen, ver
telt een woordvoerder. Alphen
telt ongeveer 650 ambtenaren.
In Katwijk - met zo'n 400
ambtenaren - wordt volgens
een woordvoerder van de afde
ling personeel en organisatie
heel terughoudend omgespron
gen met de inzet van tijdelijke
arbeidskrachten. „Dat doen we
Vooral als de dienstverlening
aan de burger in het geding is.
Vuilnisauto's moeten bijvoor
beeld blijven rijden, ook als ie
mand ziek wordt. Ook bij de
huishoudelijke dienst worden
uitzendkrachten ingezet." Op
de begroting voor 1994 is voor
dergelijke vervanging 123.100
gulden uitgetrokken. Voor de
inzet van dé tijdelijke krachten
zijn er contacten met plaatselij
ke bureaus.
Gezamenlijk doel
UMUiDEN» Hoogovens blijft een bedrijf van
ssies. Van uitstoot. Wat door de schoor
stenen naar buiten kringelt, vervliegt en ver
dwijnt. Dat is niet altijd even prettig voor het
milieu, maar levert wel degelijk mooie foto's
op. De afgelopen dagen was er bij Hoog
ovens echter een heel andere emissie. De on
derneming gaf nieuwe aandelen uit. En de
belangstelling daarvoor bleek zowel in bin
nen- als buitenland groot. Waarmee opnieuw
werd aangegeven dat beleggers ondanks de
forse verliezen van de laatste jaren nog steeds
brood zien in het 75 jaar oude bedrijf.
foto united photos de boer ron pichel
Als je aan een werkgever vraagt wat hij eigenlijk
van het Arbeidsbureau verwacht, is het ant
woord simpel: 'Een snelle en goede vervulling
van mijn vacatures'. Natuurlijk, het leveren van een bijdrage
aan de adequate vervulling van de openstaande vraag op de
arbeidsmarkt is een van onze doelstellingen. Maar we heb
ben er nog een. Arbeidsvoorziening, waar de Arbeidsbu
reaus onderdeel van uitmaken, heeft ook de maatschappe
lijke taak om mogelijkheden te creëren voor groeperingen
met een achterstandspositie op de arbeidsmarkt. Concreet;
voor langdurig werklozen, allochtonen, jongeren en vrou-
Die doelstellingen zijn vastgesteld door ons bestuur, dat
wordt gevormd door vertegenwoordigers van de overheid,
werknemers en werkgevers, landelijk en regionaal.
Om werkzoekenden met een achterstandspositie een
steuntje in de rug te geven bij het krijgen en het houden van
een baan, hebben we verschillende instrumenten. Met
scholingssubsidies kunnen we werkzoekenden laten oplei
den voor functies waarvoor onvoldoende aanbod beschik
baar is. Als iemand wel de juiste papieren heeft, maar on
voldoende ervaring om aan de slag te komen, kunnen we
het met loonkostensubsidies voor een werkgever aantrekke
lijker maken om hem of haar in het bedrijf zelf de nodige
ervaring op te laten doen. Daarbij zijn we natuurlijk afhan
kelijk van de hoeveelheid beschikbare vacatures en de be
reidheid van werkgevers om deze mensen een kans te ge-
Op dit moment zijn vacatures schaars en is het aanbod van
werkzoekenden groot. Dit betekent dat werkgevers kunnen
beschikken over een keur aan werkzoekenden die voldoen
aan de eisen die werkgevers stellen. Om de grote toestroom
van reacties op vacatures in te dammen verzwaren veel
werkgevers zelfs hun eisen ten aanzien van kennis, ervaring,
leeftijd en persoonlijke eigenschappen. Èn daarmee worden
de kansen voor de werkzoekenden met een achterstandspo
sitie nog kleiner. Dat is wrang, omdat het tenslotte ook de
werkgevers in ons bestuur zijn die ons hebben opgedragen
extra kansen te creëren voor deze groeperingen.
Als Arbeidsbureau kunnen wij echter alleen maar partijen
bij elkaar brengen. Wij zijn een intermediair en wij kunnen
geen handtekening onder een arbeidsovereenkomst zetten.
Dat kunnen alleen werkgevers en werknemers. En alleen de
werkgever kan voor zichzelf uitmaken in hoeverre hij bereid
is te investeren in zijn personeel en zijn eisen bij te stellen.
Althans, tot nog toe. Want als er niets verandert, komt er
een moment dat de maatschappelijke betrokkenheid van de
werkgevers door de overheid wordt afgedwongen met de
verplichting om een deel van het personeelsbestand te laten
bestaan uit bijvoorbeeld gehandicapten of allochtonen. Een
ontwikkeling die lijnrecht staat op de wens om de arbeids
markt te flexibiliseren en beperkende en bepalende maatre
gelen af te schaffen.
Natuurlijk claimen ondernemers vrijheid en zeggenschap
over hun eigen bedrijfsvoering. Anders zouden het geen on
dernemers zijn. Maar ook een ondernemer maakt deel uit
van het maatschappelijk verkeer. Het ondernemen is moge
lijk in een land waar nauwelijks sociale onlusten zijn, waar
(ja, het kost geld) het koopkrachtniveau ook
die niet actief aan het arbeidspro
ces deelnemen (nog) redelijk wor
den gehandhaafd. En waar diverse
instanties, waaronder het Arbeids
bureau, ervoor zorgen dat het op
leidingsniveau vin het arbeidspo
tentieel behoorlijk is. Waar het in
onze dagelijkse praktijk om gaat, is
of een individuele werkgever zijn
(financiële) belang op-iets langere
termijn wil inzien. Want zonder
werkgevers die verder willen en
durven te kijken dan een gemak
kelijke oplossing voor de dag van
vandaag, hebben onze inspannin
gen als intermediair op de arbeids- Karen van Grunsven,
markt, voor een deel van
doelstellingen, geen enkele z
Leids bedrijf doet chloor en PVC in de ban
AMSTERDAM ANP
Werkgevers hebben vorig jaar
7,2 miljard gulden uitgegeven
aan opleidingen en trainingen
voor hun werknemers. Dat
komt in totaal neer op 2,1 pro
cent van de loonkosten. Het be
drag dat de Nederlandse bedrij
ven en instellingen uitgaven
voor de ontwikkeling van hun
werknemers, is bijna net zo
hoog als hetgeen het ministerie
van Onderwijs en Wetenschap
pen uitgeeft aan middelbaar
onderwijs en volwassenen-edu
catie samen.
Dat blijkt uit een onderzoek
dat dr. M. Mulder van de Uni
versiteit Twente, verrichtte on
der 301 bedrijven. De resultaten
zijn vandaag gepubliceerd in
het vakblad Magazine Opleidin
gen. Het onderzoek werd mede
bekostigd door de Nederlandse
Vereniging van Opleidingsfunc
tionarissen (NVvO).
Studie
In bedrijven met meer dan vijf
werknemers, volgde één op de
drie mensen vorig jaar een op
leiding die door de werkgever
werd georganiseerd of betaald.
In organisaties met meer dan
500 arbeidskrachten, volgde bij
na de helft (46 procent) een stu
die.
De industrie leverde de groot
ste inspanning op het gebied
van bedrijfsopleidingen. Bij be
drijven met honderd tot vijf
honderd werknemers, spant de
zakelijke dienstverlening de
kroon. In deze sector besteed
den bedrijven gemiddeld 5,3
procent van hun loonkosten
aan opleidingen. Budgetten van
enkele tonnen tot zelfs een mil
joen gulden voor trainingen
bleken geen uitzondering. Mul
der stuitte op enkele zeer grote
concerns die vorig jaar meer
dan 100 miljoen gulden kwijt
waren aan bedrijfsopleidingen
en meer dan 200 mensen spe
ciaal in dienst hadden voor het
opzetten van trainingen.
Kleine bedrijven in de detail
handel, horeca en de bouw dra
gen het minst bij aan de ont
wikkeling van hun mensen. De
uitgaven gaan de enkele dui
zenden gulden nooit teboven,
als er al iets aan wordt betaald.
Recessie
De economische recessie of, bij
non-profitorganisaties, het ver
lies van subsidies leidt ertoe dat
één op de drie bedrijven bezui
nigt op uitgaven aan opleidin
gen.
Volgens Mulder besteden de
bedrijven zoveel geld aan het
vergroten van de kennis van
hun personeel, omdat ze dat
beschouwen als een zakeljjke
investering. Met name opleidin
gen op het gebied van leiding
geven, communicatie, informa
tica, automatisering en finan
cieel en strategisch manage
ment zijn populair en blijven
dat voorlopig ook.
De schoonmaak kan schoner.
Geen chloor of allesreiniger,
maar sop op plantaardige basis.
Bezemstelen van tropisch hard
hout en borstels met PVC de
deur uit en stokken van Euro
pees vurehout en milieuvrien
delijk geproduceerde borstels er
voor in de plaats. Bij het milieu
vriendelijke schoonmaakbedrijf
annex groothandel De Regen
boog in Leiden weten ze er alles
„Andere middelen en een an
dere manier van werken maken
van de schoonmaak ook een
natuurlijke schoonmaak", zegt
C. de Rijk. Samen met P. Quel-
horst en technisch adviseur j.
Werk runt zij het bedrijf aan de
Middelstegracht. Dc schoonma
kers van het bedrijf, zo'n 25,
krijgen voor ze op piad gaan,
een milieu-instructje. Quel-
horst: „Een afvalzak met een
paar propjes er in hoeft niet te
worden vervangen, maar kan
gewoon worden geleegd."
De schoonmakers letten ook
op het energieverbruik. Quel-
horst: „Als je een school gaat
schoonmaken, is het nergens
voor nodig de hele school in het
licht te zetten. Alle lichten uit
behalve in het lokaal waar ge
werkt wordt." Veel minder wa
ter gebruiken dan de gangbare
schoonmaker is niet -goed mo
gelijk: „Hygiëne staat voorop.
Met smerig sop schoonmaken
heeft geen nut."
Toen De Rijk en Quelhorst vijf
jaar geleden met het bedrijf be
gonnen, was er nog nauwelijks
kennis voorhanden over milieu
vriendelijk schoonmaken. „Elke
fabrikant van schoonmaakspul
len zei dat zijn middel echt
milieuvriendelijk was. Dat klop
C. de Rijk en P. Quelhorst van het milieuvriendelijk schoonmaakbedrijf De Regenboog uit Leiden: „Hygiëne staat voorop. Met smerig sop schoon
maken heeft geen nut." foto jan holvast
te dus niet. We hebben nogal
wat moeten studeren voor we
erachter waren wat wel en wat
niet milieuvriendelijk is".
De milieuvriendelijkheid'straalt
er niet altijd vanaf, blijkt uit een
voorbeeld dat De Rijk geeft. Zo
lijkt een natuurspons veel
milieuvriendelijker dan een vis
cose spons. „Maar dat is dus
niet zo. Volgens het Wereldna-
tuurfonds komt de natuurspons
nauwelijks meer voor. Na-
tuursponsen gebruiken is dus
gewoon een aanslag op de na
tuur." Ook de vervanging van
de katoenen dweilmop door
een synthetische lijkt niet direct
natuur- en milieuvriendelijk.
„Die synthetische gaat veel lan
ger mee. Bovendien worden bij
de teelt van katoen veel bestrij
dingsmiddelen gebruikt. De to
tale milieubelasting van een ka
toenen mop is daardoor veel
groter dan van een gemaakt van
kunststof.
Zowel in het eigen schoon
maakbedrijf als in de groothan
del wordt elk produkt gewikt en
gewogen. De simpele straatbe
zem blijkt PVC te bevatten en
wordt dus vervangen door een
PVC-vrije. De emmers waarmee
de schoonmakers werken, heb
ben felle kleuren. Dat lijkt on
nodig milieubelastend, maar De
Rijk weerlegt dit. „Het is wette
lijk verplicht om emmers van
verschillende kleuren te gebrui
ken. Alleen zó kan worden ge
controleerd of het sopje van de
WC niet vervolgens gebruikt
wordt in de keuken." De kleur
stoffen waarmee de emmers ge
kleurd zijn, zijn volgens Quel
horst niet milieubelastend.
De schoonmakers gebruiken
alleen maar Ecotop-middelen.
De schoonmaakspullen zijn op
plantaardige basis. „Ze maken
minstens even goed schoon,
ruiken lekkerder en zijn beter
voor het milieu." Opvallend ge
noeg schuimen natuurvriende
lijke schoonmaakmiddelen niet
De Regenboog werkt ook als
groothandel in schoonmaakar
tikelen. In Leiden zijn de spul
len (Ecotop-zeepsoorten en al-
lerhanden botstels en doeken)
te koop bij de Helianth en De
Hoorn. Ook het natuur-postorg-
derbedrijf Alver in Meppel ver
koopt via De Regenboog schone
schoonmaakspullen.
