AZL zoekt naar oplossing
overwerk arts-assistenten
De moeilijke handel in dromen op celluloid
Sterfecijfer hoger in 'zwakke' wijken
Randstad
Geld verdwenen bij
V reemdelingendienst
Provincie zet nalatige
gemeenten onder druk
Rotterdam dreigt met rechter
'Nieuwe' PvdA Rotterdam
tegen luchthavenplannen
Hof hoort hoofdcommissaris
in Amsterdamse xtc-zaak
pONDERDAG 9 DECEMBER 1993
k. 071 -356439. plv -chef meindert v
leiden/amsterdam
Het is niet bekend of er in Lei-
Hen ook een duidelijk verschil is
m sterftecijfers tussen verschil-
jende buurten. Uit onderzoek
^an de gemeentelijke gezond-
ïeidsdiensten in Amsterdam,
Den Haag, Utrecht en Rotter-
iam blijkt dat in deze vier ste
len het sterftecijfer hoger is in
met een lage sociaal-
jconomische status. In de
slechte' buurten is de sterfte
gemiddeld een derde tot meer
jan de helft hoger dan in de
goede' wijken. Er gaan aan
zienlijk meer mannen dood dan
trouwen.
I Voor een stad als Leiden ont
breken dergelijke cijfers, vertelt
tnevrouw D. Kempers van de
plaatselijke gezondheidsdienst
n cg&gd. Het CBS maakte vorig
jaar de landelijke sterftecijfers
ur en de cijfers over ziekenhuisop
'Waarom zouden deze cijfers niet voor Leiden gelden?
namen openbaar. „En die heb
ben we nu verwerkt tot op ons
GG&GD-niveau, ons gebied.
Niet tot op buurtniveau. Want
het CBS verschafte alleen gege
vens over gebieden met meer
dan 10.000 inwoners. Anders
zouden de cijfers bijna tot op
privéniveau zijn te herleiden",
aldus Kempers.
Een en ander betekent dat
Leiden zijn cijfers hooguit kan
vergelijken met de landelijke
cijfers, of met die van Voorscho
ten, Oegstgeest en Leiderdorp
gezamenlijk, of met de cijfers
van Alkemade en Zoeterwoude
tezamen. De GG&GD zal hier
over binnenkort met een rap
port naar buiten treden.
Volgens B. Crul van de Dis
tricts Huisartsen Vereniging is
Leiden wel vergelijkbaar met de
vier grote steden waar het on
derzoek heeft plaatsgevonden.
„Tenminste, de Landelijke
Huisartsen Vereniging sprak
over een 'grote-stedenproble-
matiek'. Leiden lijkt daar ook
onder te vallen. In vergelijking
met omliggende gemeenten
wordt er meer gebruik gemaakt
van diensten van de gezond
heidszorg. De belasting voor de
huisartsen ligt bijvoorbeeld ho
ger."
er niet. De cijfers ontbreken wat
dat betreft. „Maar", zo zegt
Crul, „Als het voor Amsterdam
geldt waarom zou het dan niet
voor Leiden gelden?"
De vier gezondheidsdiensten
in de grote steden verzamelden
gegevens over inkomen en
werkloosheid en de sterftecijfers
van mannen en vrouwen jonger
dan 65 jaar. Ze deden dat in 257
buurten met meer dan 2.000 in
woners.
Volgens de onderzoekers is
een duidelijke samenhang ge
bleken tussen de status van de
buurt en de gezondheid van de
bewoners. In alle vier steden
daalde het aantal sterfgevallen
zodra er een verandering ten
goede ontstond in de sociaal-
economische situatie. Elke toe
name van de werkloosheid leid
de tot een stijging van het aan
tal overledenen.
In Amsterdam en Den Haag
was het aantal mensen dat
overleed in een zelfde sociaal-
economische situatie als in Rot
terdam en Utrecht, iets hoger.
De onderzoekers hebben daar
geen verklaring voor kunnen
vinden.
Gegevens over sociaal-econo
mische sterfteverschillen zijn in
Nederland niet echt ruim voor
handen. Een belangrijke reden
is dat men lang heeft gedacht
dat die in een welvaartstaat als
Nederland niet voorkwamen.
Wel is het Nederlandse beleid
erop gericht om de verschillen
in gezondheid tussen bewoners
van bepaalde wijken te verklei
nen. Dat sluit aan bij de 'Health
for all by the year 2000'-cam-
pagne van de Wereld Gezond
heids Organisatie (WHO). Het
streven leidde in Amsterdam
onder meer tot het project 'Ge
zondheid in de stadsdelen', ter
wijl Den Haag het stadsdeel
Scheveningen aanwees als pro
ject voor het tot stand brengen
van samenwerking binnen de
gemeenschap. Rotterdam doet
mee aan het Gezonde-Steden-
netwerk en heeft een project
rond veiligheid in Feyenoord en
Utrecht richt zich met 'Voeding
in Zuilen' op het stimuleren van
gezond eten.
Volgens de onderzoekers
moet het beleid dat is gericht op
het terugdringen van gezond-
heidsverschillen met kracht
worden voortgezet.
De Rotterdamse politie en de Rijksrecherche zijn een intern
onderzoek begonnen bij de Vreemdelingendienst waar 17.000
gulden uit de iduis is verdwenen. De vermissing werd begin de
ze week ontdekt. Dit heeft een woordvoerder gisteren bekend
gemaakt.
Het geld was bestemd voor het ministerie van justitie. Het
ministerie koopt namelijk tickets in voor vreemdelingen die
het land moeten verlaten. Als deze mensen in staat zijn om zelf
de reiskosten te betalen, dan int de politie het geld en geeft dat
aan Justitie.
Het is niet de eerste keer dat er zaken verdwenen uit het
hoofdbureau. In mei 1990 verdween 30.000 gulden uit de kluis.
In januari 1991 stalen inbrekers vijf kilo verdovende middelen,
waaronder drie kilo cocaine, uit de kluis in de kelder. De die
ven konden ongestoord binnenkomen via het bouwterrein,
waar werd gewerkt aan het nieuwe hoofdbureau. In oktober
1991 werd een dienstpistool gestolen uit een kledingkast op het
hoofdbureau.
'Soms werken ze 28 uur achter elkaar'
Arts-assistenten die in opleiding zijn bij het Academisch
Ziekenhuis Leiden maken nog steeds te veel uren. Soms
werken ze 28 uur achter elkaar. De Arbeidsinspectie
grijpt niet in zolang het ziekenhuis zegt te zoeken naar
een oplossing voor het structurele overwerk. Het AZL-be-
stuur verwacht dat het nog een half jaar duurt voordat
arts-assistenten hun 48-urige werkweek krijgen.
Meer woonwagenstandplaatsen nodig
De gemeenten moeten meer
werk maken van de aanleg van
nieuwe woonwagenstand
plaatsen. Om dat te bereiken
gaat de provincie meer druk
uitoefenen en misschien zelfs
strafkortingen opleggen. Voor
1995 moeten er in Zuid-Hol
land nog 635 plaatsen bijko
men.
Uit een overzicht van de
provincie blijkt dat ook in deze
regio veel gemeenten achter
blijven op de planning.
Lisse en Hillegom vallen
daarbij op omdat ze nog geen
enkele plaats hebben gereali
seerd. De beide gemeenten
zouden er elk 11 moeten aan
leggen. Een aantal andere ge
meenten heeft inmiddels een
deel van de doelstelling be
reikt. Leiden heeft bijvoor
beeld inmiddels 82 van de 95
geplande plaatsen aangelegd.
Omdat er ook nog bestaande
plaatsen moeten worden ver
vangen resteert daar niettemin
nog een totaal van 55 plaatsen
die er tot 1995 bij moeten ko-
Katwijk en Noordwijk moes
ten tot 1995 33 plaatsen aan
leggen, daarvan zijn er inmid
dels 15 gerealiseerd. Leider
dorp heeft inmiddels 8 van de
9 aan te leggen plaatsen gerea
liseerd, Oegstgeest 7 van de 9
en Voorschoten 3 van de 12.
Een aantal gemeenten heeft
de doelstelling al volledig ge
haald. Dat geldt voor Rijns
burg (10 plaatsen), Valkenburg
(2), Noordwijkerhout (8), Sas-
senheim (4), Voorhout (3),
Warmond (2) en Zoeterwoude
(3).
De provincie zegt druk te
kunnen uitoefenen op de ge
meenten door ze eventueel te
korten bij de gewone huisves
tingsplannen, of door bestem
mingsplannen terug te sturen
als daarin geen standplaatsen
zijn opgenomen. Ook zou het
mogelijk zijn te korten op sub
sidies. De provincie wijst erop
dat het standplaatsenbeleid
onderdeel hoort te zijn van het
gewone -gemeentelijke huis
vestingsbeleid. In de praktijk
blijkt echter dat als de provin
cie minder druk uitoefent, de
gemeenten vervolgens ook
minder gaan doen. Dat is re
den om ook voor de periode
na 1995, als het huidige plan
afloopt, weer een woonwagen
plan op te stellen.
leiden caroline v
„Na de dagdienst moet je soms
meteen de nachtdienst in. En
echt slapen doe je tijdens een
nachtdienst niet. Zo kom je al
gauw aan werkweken van 70
uur", zegt arts-assistent A. de
Pont.
Begin dit jaar is wettelijk vast
gelegd dat arts-assistenten in
opleiding - agio's - maximaal 48
uur per week mogen werken.
Maar de praktijk is anders, ver
telt De Pont. Zij is lid van het
bestuur van de Leidse Vereni
ging voor Arts-assistenten en
maakt zich zorgen over de zwa
re werkdruk in het AZL.
Zelf werkt ze gemiddeld 55
uur per week. „En dat is nog re
delijk vergeleken met collega's
die 24 uur achter elkaar dienst
hebben. Daarbij komt dat die
overuren niet volledig betaald
worden. In feite komt het hier
op neer: hoe langer je werkt,
hoe minder je verdient. En dat
is een beetje raar."
De Pont is inmiddels lid van
de onlangs in het leven geroe
pen Roosterplanning-commis
sie van het ziekenhuis. Deze
commissie zoekt uit hoe de
s kunnen worden aange
past waardoor de arts-assisten
ten maximaal 48 werken. „We
lopen nogal achter met dat
rooster. Het punt is dat het AZL-
bestuur zegt dat ze 54 extra art
sen in dienst moet nemen om
de agio's minder te kunnen la
ten werken. En dat kost geld."
„We moeten 20 procent van
de kosten zelf ophoesten, de
rest betaaalt het ministerie van
wvc. Dat geld is een probleem.
Het kost bovendien tijd om per
afdeling uit te zoeken wat de
meest efficiente oplossing is",
verklaart AZL-woordvoerder D.
Ketting.
Volgens hem is het structure
le overwerken van de arts-assis
tenten ook een 'stukje traditie'.
„Ze moeten veel ervaring op
doen en lange diensten draaien.
Ze krijgen veel klusjes toebe
deeld en dat loopt wel eens uit.
Zeker als je het weekeinde ook
moet werken, tikt dat aan.
Daarbij komt dat wij niet meer
arts-assistenten mogen oplei
den dan een door het ministerie
vastgelegd aantal."
Volgens Ketting zijn de arts
assistenten in elk geval 'niet zó
zwaar belast dat ze overwerkt
raken'. „Dat komt niet voor: het
blijft allemaal binnen het haal
bare. Anders is het uit oogpunt
van de patiëntenzorg niet ver
antwoord."
Maar arts-assistent De Pont
vindt de situatie in Leiden 'heel
vervelend'. „Het stuit ons ook
tegen de borst dat collega-assis
tenten die nfet in opleiding zijn
wel een normale 38-urige werk
week hebben en een normale
vergoeding voor overwerk krij
gen. Dat is een enorme rechts
ongelijkheid. Ze werken korter
en verdienen het meest! We
overwegen die ongelijkheid
door juristen te laten onderzoe
ken: Maar eigenlijk komt het er
op neer dat wij gewoon te wei
nig tijd hebben om iets aan die
werktijden te doen."
rotterdam
De gemeente Rotterdam zal desnoods naar de rechter stappen om
te voorkomen dat minister Alders de rijksbijdrage intrekt voor
milieumaatregelen. Jaarlijks gaat het om anderhalf miljoen gulden.
Alders heeft met intrekking gedreigd, omdat Rotterdam weigert
mee te werken aan het gescheiden inzamelen van groente-, fruit
en tuinafval (gftafval).
De gemeente Rotterdam weigert mee te werken aan het geschei
den inzamelen van gft-afval, omdat dan het reinigingsrecht met 35
gulden per huishouden omhoog moet. Bovendien zijn er volgens
Hoogendoom beperkte afzetmogelijkheden. Dat is volgens Alders
Alle Nederlandse gemeenten zijn met ingang van 1 januari 1994
verplicht het huisvuil gescheiden op te halen. Alders wil dwarslig
gende gemeenten straffen.
Als het aan de toekomstige frac
tie van de PvdA in de Rotter
damse gemeenteraad ligt, wordt
het besluit om in te stemmen
met de aanleg van een nieuwe
luchthaven, teruggedraaid. Alle
kandidaten voor een raadszetel
onderschrijven het PvdA-verkie-
zingsprogram, waarin op slui
ting van Zestienhoven en het af
zien van een nieuw vliegveld
wordt aangedrongen. Daartoe
behoren ook de nummers één
en twee op de lijst, Simons en
Kombrink.
Dat zegt PvdA-afdelingsvoor-
zitter Van Hoeve. „Niemand
heeft, op welk onderdeel van
het program dan ook, een voor
behoud gemaakt
Vorig jaar besloot de Rotter
damse gemeenteraad in te
i met het Integraal Plan
Noordrand Rotterdam (IPNR),
dat uitgaat van een luchthaven.
De PvdA was ernstig verdeeld.
Doorslaggevend bij de stem
ming was het standpunt van de
wethouders, want anders zou
hét collegevoorstel zijn afge
ketst.
Veruit de meeste PvdA'ers ke
ren na de raadsverkiezingen op
2 maart niet terug. Milieugroe
pen en andere tegenstanders
van het nieuwe vliegveld vrees
den voor een kentering waar
door meer voorstanders op de
PvdA-lijst zouden komen, maar
het tegendeel blijkt het geval.
Ook als het kabinet-Lubbers
mocht besluiten dat het vlieg
veld er moet komen, zal de toe
komstige PvdA-fractie er geen
uitvoering aan geven, stelt Van
Hoeve.
Reisvideotheek Hoofdorp biedt 'eigentijdse reisgids
Het gerechtshof in Amsterdam
hoort morgen de hoofdofficier
van justitie mr. J. Vrakking en
de hoofdcommissaris van poli
tie E. Nordholt als getuigen in
de xtc-zaak. Het hof besloot hier
gisteren toe op verzoek van de
advocaten van de acht verdach
ten, tijdens een zitting van de
xtc-zaak in hoger beroep.
Volgens de planning had ad
vocaat-generaal mr. R. Man
schot gisterochtend zijn requisi
toir moeten houden. Dinsdag
werd echter bekend dat het In
terregionaal Rechercheteam
Noord- Holland/Utrecht (IRT)
zal worden ontbonden. Vrak
king en Nordholt willen geen
verantwoording dragen voor
bepaalde opsporingsmethoden
die het IRT in een andere zaak
heeft toegepast, gedurende een
periode van twee jaar. Tot dus
ver is onbekend gebleven om
welke zaak en welke opspo
ringsmethode het hier gaat.
Het IRT, een samenwerkings
verband van politiemensen uit
verschillende korpsen ter be
strijding van de georganiseerde
misdaad, is geheel verantwoor
delijk voor het onderzoek in de
xtc-zaak, dat in augustus 1991
begon. Ook heeft het hof bevo-
-len dat de leider van het IRT, H.
Lith, vrijdag als getuige zal wor
den gehoord.
De advocaten hebben tijdens
de zittingen voor de rechtbank
en het hof alles in het werk ge
steld om mogelijke onrechtma
tigheden in het omvangrijke
xtc- onderzoek boven water te
krijgen. Tot dusver echter zon
der keihard resultaat.
Met de bekendmaking van
Vrakking en Nordholt, mede
ondertekend door de Amster
damse korpsbeheerder burge
meester E. van Thijn, is volgens
de raadslieden 'de integriteit'
van het IRT ernstig aangetast.
Mr. Manschot repliceerde dat
de omstreden opsporingsme
thode niet in de xtc-zaak is toe
gepast.
Het hof liet weten op dit mo
ment 'geen enkele aanleiding in
de stukken van de xtc-zaak te
hebben gevonden om aan de
integriteit van het IRT te twijfe
len'.
hoofddorp
rob van den dobbelsteen
Reisvideotheek Hoofddorp laat
zich niet makkelijk vinden. Zo'n
uit bars beton en kakelend glas
opgetrokken kantorenpark.
Zo'n Babylon van de twintigste
eeuw. Langs de in een onna
volgbaar patroon geweven stra
ten, staan onneembare kolos
sen met glazen deuren die
slechts openzoeven als je het
wachtwoord kent. Metalen stem
uit wit roostertje: „U moet op
de vijfde verdieping wezen. Da's
met de linker lift." Wie onbe
kommerd in de rechter stapt
omdat die toevallig eerder be
neden is, wordt rechtstreeks
naar het dak geschoten. Uitein
delijk brengt een brandtrap uit
komst.
Vanaf die vijfde verdieping
verkoopt Chris van Vleuten (30)
videofilms van toeristische be
stemmingen. Dromen op cellu
loid. Kinderkamerblauwe zeeën,
mollige stranden en eeuwig zin
gende palmbomen, thuis op uw
eigen televisietoestel. Had hij
voor zijn handel geen aangena
mer omgeving kunnen uitzoe
ken? De jonge entrepreneur, het
kale vertrek monsterend: „Daar
moet je de mogelijkheden voor
hebben. Maar helaas verkeren
we niet in die omstandigheden.
Eerst maar eens zien dat de
markt vertrouwen in ons krijgt.
Pas daarna zien we verder."
Korte inhoud van het vooraf
gaande. Chris van Vleuten, ge
boren en getogen in het arties
ten- en vakantiedorp Bergen,
kende maar één verlangen:
D'wijde werelt in. Dat deed hij
aanvankelijk privé („Nog een
half jaartje door Australië ge
trokken, heel gaaf), later als
reisleider. Als hij daar iets van
heeft opgestoken, dan is het wel
dat de toerist bar weinig afweet
van de bestemming die hij kiest.
Zouden videofilms, verkocht of
Chris van Vleuten: „Eerst n
uitgeleend via het reisbureau,
geen uitkomst kunnen bieden?
Ongetwijfeld. Het idee bleek
alleen niet nieuw. Er waren
Chris een paar mensen voorge
gaan. Geen probleem. Getuige
het verhaal dat marketingmen
sen elkaar al sinds de jaren vijf
tig plegen te vertellen: „Haha,
ken je 'm? De eerste whiskey-
verkoper bij de Indianen werd
dood in de Rocky Mountains te-
i dat de markt vertrouwen in ons krijgt."
ruggevonden; de tweede en der
de hadden een gouwe handel."
Zelf een gespecialiseerd vi-
deobedrijf opzetten, bleek te
prijzig. De produktie van een
half uurtje reisfilm, zo wees een
simpele zakjapanner uit, kostte
honderdduizend gulden. Min
stens. En dan had je nog maar
een enkele rolprent in een we
reld waarin het ene toeristische
paradijs nog niet was uitgevon-
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER ROB HENDRIKS
den om alweer door het andere
te worden verdrongen. Firma
Videotours bracht uitkomst.
Chris mocht proberen de ver
koop op te krikken van reisvi-
deofilms die door het Reeuwijk-
se bedrijf werden uitgebracht.
Hij wil niet onoescheiden
zijn, Chris, maar dat lukte hem
redelijk. Niettemin kon hij na
twee maanden de deur voor
goed achter zich dichttrekken.
De andere personeelsleden
trouwens ook. Aan de afzet van
de films lag het niet aan de
torenhoge produktiekosten des
te meer. Videoto. rs failliet; de
droom die bleef. Van Vleuten:
„Na het puinruimen, zijn we
met zijn drieën opnieuw begon
nen. De banden komen uit de
inboedel van Videotours; voor
het bedrijf bedachten we een
nieuwe naam."
Het kost de bezoeker weinig
moeite een leukere start te be
denken. Van Vleuten: „Dat mag
je wel .zeggen. Iedereen in de
markt kent onze achtergrond en
hoe goed we ons best ook heb
ben gedaan om de mensen te
gemoet te komen; er is nog veel
oud zeer onder de reisbureaus,
onze belangrijkste klanten. Dat
moeten we zien weg te nemen.
Vandaar dat we een heel nieuw
verkoopsysteem hebben ont
wikkeld. Geen vooruit betaalde
abonnementen meer, zoals
vroeger, maar gewoon betalen
per film. Boter bij de vis. Goed
voor ons en goed voor de klant.
Bovendien hebben we de pro
duktiekosten omlaag ge
schroefd."
Wat onder meer gebeurde via
het aankopen van ruw materi
aal in het buitenland. Dure film
crews (cameraman, geluids
technicus, regisseur en iemand
van het bedrijf) die namens Vi
deotours all over the world'
zwierven, staan niet op de beta
lingsstaatjes van Reisvideo
theek. Van Meuten: „Dat kan
gewoon niet. We hebben het
nog proberen op te lossen via
sponsoring van hotelketens en
vliegmaatschappijen enzovoort.
Die zouden dan met naam en
toenaam in beeld komen. Maar,
dat merkten we al bii Video
tours, dat werkt niet als je ob
jectief wilt blijven."
Precies het gebied waarop
Reisvideotheek zich wil onder
scheiden van de concurrenten,
Videosales en Videoguides.
„Met alle respect, maar dat zijn
meer commerciële films. Mooie
vrouwen en hete stranden. Wij
zitten meer op de informatieve
toer. Niet alleen de bestemming
uitgebreid in beeld, maar ook
'hoe kun je er komen?' en 'wat
is er in het achterland te doen?'
Een degelijke reisgids zogezegd.
Maar dan op film."
