'Een Leids schilder van ras'
Daryl Hall koestert heroverde vrijheid
Cultuur Kunst
Kale plekken van het aanraken
Dageraad der Gouden Eeuw
Eigen imperium voor Imperium
ZATERDAG 4 DECEMBER 1993
19
Een verhelderend interview
hoeft niet lang te duren, weet
ook Daryl Hall. Als gespreks
partner is de Amerikaanse rock
'n soul-zanger dan ook net zo
flitsend als de talloze hits die hij
in de jaren tachtig met zijn vas
te maatje John Oates af
scheidde. Nog altijd dus een
snelle jongen, deze blonde vete
raan (44) uit Philadelphia, ten
minste zolang muziek in het
spel is.
De totstandkoming van zijn
derde solo-album 'Soul Alone'
is illustratief voor zijn grote
slagvaardigheid. Daryl Hall had
bij wijze van spreken amper ge
hoord van jongere geestverwan
ten als The Family Stand en The
Chimes, maar kwam met de
kopstukken daarvan wel binnen
de kortste keren tot klinkende
resultaten. Een kwestie van
even aftasten om te kijken of je
op eikaars golflengte zit en dan
meteen ook doorbeuken. Soms
levert dat dan niets op, heb je
pech gehad. Maar in dit geval
heeft al die driftigheid weer
eens gewerkt," aldus Hall met
betrekking tot zijn gelegen
heidspartners, enerzijds Mike
Peden (The Chimes), anderzijds
Peter Lord en Jeff Smith (allebei
The Family Stand).
Na enig aandringen wil hij
wel toegeven dat deze represen
tanten van de 'nieuwe soulge-
neratie' hem in de studio toch
een beetje als hun muzikale
peetvader zijn blijven zien. ,,Ik
wilde dat natuurlijk niet, dus
heb ik er alles aan gedaan om
een werkverhouding te schep-
pen op basis van gelijkwaardig
heid. Dat kan alleen door je
nieuwe partners veel vertrou
wen te schenken. Met name bij
Mike Peden is dat goed gelukt,
want zijn inbreng is veel groter
geweest dan was voorzien."
Stardom
Daryl Hall heeft gemakkelijk
praten met boven zijn stoere
hoofd het aureool van 'Ene helft
van het meest succesvolle roek-
duo uit de geschiedenis van de
Amerikaanse hitparade'. Hij
kent alle kneepjes van het vak,
is welgesteld en zit op stardom
allang niet meer te wachten.
Voor de roem heeft hij het trou
wens nooit gedaan, benadrukt
hij nog maar eens. Als dat zo
was geweest, dan hadden John
Oates en hij de populariteit van
hun 'sophisticated blue eyed
soul' nog wel verder uitgebuit.
„Wat wel eens wordt vergeten
is dét de popmuziek een ver
gaarbak is van mensen met uit
eenlopende doelen. De een
doet 't vooral om de media te
kunnen manipuleren, de ander
omdat-ie kwijlt van de luxe le
vensstijl, weer een derde puur
voor de muzikale uitdagingen.
Ik durf mezelf tot die laatste ca
tegorie te rekenen, want ik heb
me altijd door mijn artistieke
instinct laten leiden. John en ik
hebben hebben vaak met onge
loof gekeken naar de berekende
aanpak van sommige collega's
en het effect daarvan. Niet zel
den was het allemaal zo door
zichtig, zo goedkoop als wat,
maar trapte het publiek er wel
Haaien
Het juist niet willen meewerken
aan dergelijke praktijken is een
van de redenen geweest om
achter Hall Oates een punt te
zetten. Het hele apparaat achter
het 'droomkoppel' was zo uit
zijn krachten gegroeid dat de
twee heren om wie het was be
gonnen zich niet meer de baas
waanden. Naast de onvrede
over de oprukkende haaien
nam in de loop der jaren ook de
behoefte aan eigen avontuurtjes
toe.
In 1985 leidde die drang tot
Daryl Hall's vorige solo-project
'Three Hearts In The Happy En
ding Machine' plus een onver
wachte breuk die tijdelijk bleek.
De alom gewilde hereniging le
verde vervolgens nog twee al
bums op ('Ooh Yeah!' uit 1988
en 'Change Of Season' uit
1990), maar inmiddels was de
'twee-eenheidsgedachte' voor
de beide gelouterde talenten
niet meer zaligmakend.
„Ik sluit niet uit dat ik ooit
weer iets met John zal gaan
doen," reageert Hall onmiddel
lijk op de voor de hand liggende
vraag over de stand van zaken
rond zijn onderlinge relatie met
Oates. „Dat kan in principe van
alles zijn. Een nieuw album, een
toertje, een televisie-special,
noem maar op. Echte hinder
nissen zijn er in élk geval niet,
want we gaan nog steeds goed
met elkaar om. Dat we elkaar
niet zoveel' zien komt vooral
doordat hij in New York bezig is
met allerlei klussen als producer
en ik veel van mijn tijd elders,
voornamelijk Londen, door
breng. Onze levens zijn zo met
elkaar verweven, alles bij elkaar
al bijna 25 jaar, dat we elkaar al
tijd weer zullen opzoeken. We
hebben alleen gezegd, voorlopig
gaan we eerst eens allebei onze
eigen gang, omdat we toch zo
iets hebben van 'We moeten
ook eens ontdekken wat we
zonder elkaar precies waard
zijn'.'
Daryl Hall: John en ik hebben hebben vaak met ongeloof gekeken naar
de berekende aanpak van sommige collega's en het effect daarvan."
foto cpo
leiden Theater Imperium is sinds gisteren officieel 'baas in eigen huis'. Dat wil zeggen dat het theater de
voordeur niet meer hoeft te delen met De Leidse balletschool, maar een eigen ingang heeft. Wethouder
Hennie Koek verrichte gistermiddag de officiële opening en woonde, op het podium, een speciale voor
stelling bij.
Met de 'scheiding' was een grote verbouwing gemoeid. De entree werd veranderd en is nu 'rustiger' ge
worden. Er werd een nieuwe geluidssluis aangelegd en de tribune werd verbouwd. Van het Anjerfonds
kreeg Imperium geld voor nieuwe stoelen en die staan nu op de nieuwe, mobiele, tribune. De capaciteit
ging omhoog van 70 naar 80 plaatsen. foto jan holvast
Prachtige sculpturen in Leidse Stelling Gallery
In Stelling: een kleine 20 voor
het merendeel prachtige sculp
turen; klinkende kunstenaars
namen als Maillol. Visser en
Manzoni; en de intrigerende ex-
positietitel 'De aanraking - De
huid'.
Volgens de samenstellers van
de tentoonstelling staan de ma
teriaaleigenschappen van de
beelden centraal. De verklaring
voor deze keuze kan aan de
hand van een groot deel van de
sculpturen hard gemaakt wor
den, maar niet bij het werk dat
als uitgangspunt voor de expo
sitie is genomen: 'I.a Méditerra-
née' van Aristide Maillol. Dit
beeld is het eerste dat het Rot
terdamse Museum Boymans-
Van Beuningen aan een galerie
in bruikleen heeft gegeven. En
het gaat niet om zomaar een
beeld dat in het depot stond te
verstoffen, maar om een werk
dat in vrijwel ieder kunsthisto
risch overzicht wordt vermeld.
Maar dit terzijde.
De zinnelijke rondingen van
'Zittende vrouw', zoals 'La Me-
diterranée' ook wel wordt ge
noemd, doen een sterk beroep
op de tastzin. Zo dwingend zelfs
dat een schouder van het volup
tueuze naakt in de loop der ja
ren een kale plek heeft gekregen
van het vele aanraken.
Heel toepasselijk bij de gege
ven tentoonstellingstitel. De
vormgeving bepaalt de wens
om het materiaal aan te raken.
Dat dit koud, donker brons is
doet niets af aan het sensuele
effect van het beeld. Het had
even goed warm en licht hout
kunnen zijn.
Stelling meent enerzijds dat
het brons door zijn donkere
kleur overeen komt met de war
me uitstraling van de vrouw en
anderzijds daarmee contras
teert door zijn hardheid en kil
heid. Het lijkt een nogal gewilde
interpretatie om een belangrijk
kunsthistorisch werk koste wat
het kost binnen een eigen ten
toonstellingstheorie onder te
brengen.
Hel contrast tussen materiaal
en beeldtaal is wel duidelijk
aanwezig bij Hans van den Bans
'The Last Waltz'. een zwaar lo
den gordijn dat de illusie wekt
licht en luchtig in de wind te
wapperen.
'Nuagc' lijkt iets Ie zeggen
over hoe ver kunst eigenlijk van
ons afstaat. Ook op een exposi
tie waarvan de titel heel uitno
digend begint met 'De aanra
king'. Alsof de beschouwer vrij
is ae werken te betasten, zoals
eigenlijk nodig is om er ten vol
le van te kunnen genieten. Maar
de kwetsbaarheid en vooral de
kostbaarheid van de beelden
staat dat in de weg.
Toch is alleen voor Carel Vis
sers 'Mozes' enige distantie
werkelijk gepast. Het is een mo
nument voor zijn gestorven
hondje, waarbij materiaal en
vormgeving onlosmakelijk met
elkaar zijn verbonden. Het be
staat uit het schedeltje van het.
diertje op grijs papier. Het is
van een ontroerende eenvoud.
Sokolov op tournee door Nederland
den haag De Russische pianist Grigory Sokolov geeft op zondag
12 december zijn tweede recital in de Serie Meesterpianisten in
het Concertgebouw in Amsterdam. Hij vertolkt werken van
Brahms, Chopin en Prokofjew. Sokolov maakt voor zijn recital
eerst nog een korte toernee door Nederland. Op 8, 9 en 10 de
cember is hij te beluisteren in Maastricht, Groningen en Rotter
dam. Grigory Sokolov was wat je noemt een wonderkind. De in
Leningrad geboren Rus trok al op 5-jarige leeftijd de aandacht in
de Russische muziekwereld vanwege zijn buitengewone talent.
In 1966 won hij op zijn 16de de gouden medaille op het
Tsjaikowsky Concours in Moskou waarna zijn carrière een
vlucht nam. Inmiddels heeft Sokolov meer dan 2000 concerten
gegeven over de hele wereld.
Politieke prenten in Den Haag
den haag Donderdag 9 december opent kamerlid Aad Nuijs de
tentoonstelling Politiek in Prent '93 in de Burgerzaal van de
Tweede Kamer in Den Haag. Dat heeft de stafdienst Communi
catie van de Tweede Kamer der Staten-Generaal bekendge
maakt. De expositie zal bestaan uit zo'n 144 prenten van 18 be
kende politiek tekenaars. De collectie is samengesteld d'oor de
stichting Pers en Prent en is te zien tot 21 januari 1994.
Concert The Cocteau Twins
delft» The Cocteau Twins komen voor een - vooralsnog eenma
lig - optreden naar Nederland. Op 1 februari concerteert de
Schotse band in Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. In sep
tember van dit jaar brachten de Schotten hun laatste cd uit,
Four Calender Cafe. De kaartverkoop begint zaterdag 11 decem
ber.
Amsterdam In het Rijksmuseum is men druk bezig met de inrichting
van de tentoonstelling 'Dageraad der Gouden Eeuw' - Noordneder
landse kunst 1580-1620. Op de tentoonstelling is niet alleen schil
der- en prentkunst te zien, maar ook zilver, tapijten, glas, textiel en
meubelen. Op de foto hangt men twee etsen op van Hendrick Golt-
zius. foto anp
Meerderheid
Nederlanders
leest bijna
nooit een boek
amsterdam anp
Ruim 20 procent van de Neder
landers van 10 jaar en ouder
leest nooit een boek. Drieënder
tig procent leest af en toe (5
boeken per jaar). Daar tegen
over verslindt één op de vijf
mensen 40 boeken per jaar. Bij
na een kwart van de Nederlan
ders van 10 jaar en ouder leest
regelmatig een boek (25 per
jaar). Dat blijkt uit het rapport
'Profiel van de Nederlandse
boekenconsument' dat is uitge
bracht door de Stichting Speur
werk Betreffende het Boek.
Als de twee groepen die het
meest lezen bij elkaar worden
geteld, blijkt dat 44 procent van
de Nederlanders zeer vaak of
geregeld boeken leest. Het gaat
om 5,9 miljoen Nederlanders,
waarvan 2,5 miljoen mannen en
3,4 miljoen vrouwen.
Het NIPO heeft een jaar lang
iedere week 100 personen on
dervraagd over hun lees-, koop-
en leengedrag. Het was voor het
eerst dat dat gedrag op zo'n
grote schaal werd onderzocht.
Het onderzoek werd gefinan
cierd door het ministerie van
wvc, het Nederlandse Biblio
theek en Lektuur Centrum, de
Koninklijke Nederlandse Uitge
versbond. de Nederlandse
Boekverkopersbond en de boe
kenclub EC1.
Van de Nederlanders van 10
jaar en ouder kan 20 procent
worden gerekend tot de catego
rie 'zeer vaak'-boekenlezers.
Deze 1,6 miljoen vrouwen en
1,1 miljoen mannen lezen zo'n
40 boeken per jaar. De helft van
de 'zeer vaak'-lezers is tussen de
20 en 45 jaar oud. Ruim 40 pro
cent heeft hoger onderwijs ge
noten. 'Zeer vaak'-lezers geven
de voorkeur aan fictie. Litera
tuur scoort met 23 procent het
hoogst. Van de 'zeer vaak'-le
zers is 59 procent lid van de
openbare bibliotheek.
Het onderzoek heeft zeven
consumentenprofielen opgele
verd. Daaruit blijkt dat de bi
bliotheken hun publiek vooral
vinden onder de verstokte le
zers (2,2 miljoen). De boekhan
dels en boekenclubs zijn in de
eerste plaats afhankelijk van de
echte boekenkopers.
Blok Steel brengen Hoofdzonden met humor
Voorstelling. 'Angelless' door Blok Steel.
Gezien 3/12 LAKtheater Leiden. Nog te
zien: 4/12 LAKtheater 20 30 uur.
Wie 'Angelless' ^jet komt ogen
te kort. Blok Steel hebben een
acrobatische stijl. Ingewikkelde
verstrengelingen worden afge
wisseld door buitelingen, ren
nen en elkaar optillen. Het tem
po kan hoog oplopen. Bij al de
ze inspanningen is er ruim
schoots plaats voor humor en
speelsheid. De sfeer is onge
dwongen, op een sympathieke
manier ongepolijst. Verheven
pretenties zijn er niet, terwijl
het thema gewoonlijk juist zwa
re, serieuze associaties oproept.
'Angelless' gaat over drie van de
Zeven Hoofdzonden. In een
prachtige openingsscène, waar
in de twee dansers en drie dan
seressen zich langs een muur
laten zakken, betreedt Luiheid
het toneel. De geestig weerge
geven lamlendigheid gaat over
in ingenieuze bewegingen met
prachtig vormgegeven stoelen,
waarmee de dansers klimmend
en kronkelend over het toneel
bewegen. De tweede Hoofdzon
de, Lust, zweept de dansers op
tot felheid en erotische gebaren.
De danseressen doen in de
acrobatische krachttoeren niet
onder voor de dansers. De der
de Hoofdzonde, Hebzucht, leidt
tot uitdagingen, die uitmonden
in energieke bewegingen, ver
spreid over de hele dansvloer.
Hoe ingewikkeld en moeilijk de
bewegingen ook zijn, de voor
stelling spreekt direct aan door
de herkenbare alledaagsheden
die er met veel humor in ver
werkt zijn. Het is een plezier om
op zo'n onderhoudende manier
te zien welke Hoofdzonden ons
bestaan bedreigen.
Willem Hendrik van der Nat geëerd met monografie
'Hoe vaak is het niet ge
beurd, dat kunstenaars, die
geen gelijke tred hielden
met de laatste ontwikkelin
gen, bij voorbaat gedoemd
waren om te worden opge
nomen in de rijen der
naamlozen.' Die verzuch
ting uit de kunsthistoricus
Willem L. Baars in de inlei
ding van zijn deze week
gepubliceerde boek 'Wil
lem Hendrik van der Nat,
een schilder van ras'.
Voor wie de Leidse kunstge
schiedenis enigszins kent, is
W.H. van der Nat (1864-1929)
geen onbekende. Hij geldt als
een van de eerste plaatselijke
navolgers van het impressionis
me van de Haagse School, die
de top van zijn kunnen bereikte
in een reeks intieme portretten
van geiten, schapen en ander
kleinvee.
Hoewel Van der Nat in de
eerste decennia van onze eeuw
een landelijke en zelf internatio
nale populariteit genoot, raakte
hij daarna in de vergetelheid,
omdat hij niet behoorde tot het
soort vooruitstrevende kunste
naars, wiens namen terecht ko
men in de kunsthistorische
handboeken. Dat Van der Nat
desondanks de storm van de
avantgarde heeft weten te trot
seren en nu zelfs wordt geëerd
met een heuse monografie en
(binnenkort) een retrospectief
in de Haagse Pulchri Studio,
duidt op de aanwezigheid van
bijzondere kwaliteiten in zijn
werk.
En inderdaad, wie de fraaie
reprodukties in het kersverse
boekwerk bekijkt, komt tot de
conclusie dat Van der Nat be
schikte over een uitzonderlijke
tekengave en een goed gevoel
voor kleurcompositie. Dit, ge
koppeld aan een gevoelig obser
vatievermogen, leidde in veel
gevallen tot uitmuntende schil
derijtjes. Zijn weinig verrassen-
Schapen die over een hek kijken, ee
de onderwerpskeuze echter
werkte af en toe zeer in zijn na
deel, waardoor er in zijn oeuvre
ook veel zwakkere, sentimentele
stukken voorkomen.
Verster
Willem van der Nat ging op 17-
jarige leeftijd naar de kunstaca
demie in Den Haag. waar hij
zijn veel beroemder geworden
plaatsgenoot Floris Verster ont
moette, met wie hij tot diens
dood, in 1927, bevriend bleef.
Die vriendschap was één van de
redenen om het boek uit te ge
ven. De editie is verzorgd door
de 'Stichting Kunstkring Groen-
oord' te Oegstgeest, een initia
tief van de daar woonachtige
collectioneur Martin Seegers.
De naam van zijn stichting ver
krijttekening van W.H. van der Nat.
wijst naar het landgoed 'Groen-
oord' aan de Haarlemmertrek
vaart, waar Floris Verster meer
dan 30 jaar woonde en contac
ten onderhield met een selecte
kring van contemporaine cul
tuurdragers, onder wie Van der
Nat.
'Ik had altijd al het plan om
'iets' te doen met de vrienden
van Verster,' zegt Martin See
gers. 'Toen stuitten we op het
bijna volledige archief van Wil
lem van der Nat, en ik riep: hier
ligt een boek!' Dat boek is er ge
komen, en het ziet er piekfijn
uit. Hoewel de tekst van Willem
Baars een nogal verdedigende
ondertoon heeft en weinig kri
tisch is ten opzichte van Van
der Nat, laat het boek zich uit
stekend lezen en worden vele
tot nu toe onbekende feiten en
werken overzichtelijk gepresen
teerd.
Stillevens
Interessant zijn bijvoorbeeld de
zorgvuldige tekeningen van Van
der Nat, die uitgebreid aan bod
komen, net als de vele kleine
stillevens die de schilder op la
tere leeftijd heeft vervaardigd.
Juist daarin lijkt Van der Nat ge
heel voorbij te zijn geraakt aan
tijdgebonden, romantiserende
of commercïele invalshoeken.
Veel duidelijker dan voorheen
wordt ook Van der Nats diepe
bewondering voor Floris Verster
zichtbaar, die hij in enkele voor
stellingen zelfs expliciet navolgt.
De inzichtelijke wijze waarop
dergelijke hiaten in de kennis
foto artic photodesicn
zijn opgevuld, maakt het boek
van Kunstkring Groenoord en
Willem Baars tot een solide toe
gang tot het werk van Willem
van der Nat. 'Een kunstenaar,'
zoals Baars schrijft, 'die wars
van alle actuele gebeurtenissen
om hem heen, trouw was geble
ven aan zijn eigen principes.'
'Willem Hendrik van der Nat,
een schilder van ras', door Wil
lem L. Baars, is te koop bij
boekhandel boekhandel Kooy-
ker, Breestraat 93, bij lijsten
maker en kunsthandel Art De-
co, Morsstraat 47 of door 49,50
gulden over te maken op
bankrekeningnummer
567045269 van de Stichting
Kunstkring Groenoord, Oegst
geest.
