Einde strijd
Georgië
en Abchazië
Israël wacht met
vertrek uit Gaza
Buitenland
Oppassen bij het oversteken
China praat niet meer over Hong Kong
'Partijen uitsluiten van
verkiezingen illegaal'
Parijs en Bonn tegen
uitbreiding van NAVO
Franse spoorwegen denken bij ongeluk aan sabotage
Geweld tegen vrouwen laag op agenda Zuid-Afrika
2 DECEMBER 1993
7
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPl United Press international
VN en Rusland ondertekenen akkoord ook
Delegaties uit Georgië en Abchazië hebben gisteren in
het Zwitserse Genève een basisakkoord gesloten dat een
einde moet maken aan hun conflict. Amper twee maan
den na het einde van de oorlog in het gebied toonden
beide partijen zich tevreden met de bereikte overeen
komst.
Peking Het gebruik van een telelens zorgt voor een enigszins vertekend beeld op deze opname die is ge
maakt bij het vliegveld van de Chinese hoofdstad Peking. Het vliegtuig een Boeing 757 van China
Southwest Airlines heeft genoeg ruimte om de weg over te steken en daarbij de lantaarnpalen te laten
staan. Het verkeer wordt, als bij een onbewaakte spoorwegovergang, gewaarschuwd door een knipper
lichtinstallatie. FOTO AFP ROBYN BECK
BONN Rtr-DPA
Duitsland en Frankrijk willen
Oosteuropese landen niet op
korte termijn toelaten tot de
NAVO. Dat liet de Duitse
bondskanselier Kohl deze week
weten na tweedaags oevrelg
met de Franse president Mitter
rand.
„We hebben deze kwestie
grondig bediscussieerd en we
zijn het volledig eens. We heb
ben groot begrip voor de veilig
heidsbehoeften van onze oos
terburen, maar we zien geen
kans hen bij de NAVO te laten
utrecht guido de bruin
ips
In Zuid-Afrika wordt elke an
derhalve minuut een vrouw
verkracht, maar de mannen
hebben het te druk met de
aanstaande machtswisseling
om daar serieus aandacht aan
te besteden. En ook binnen
het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC) blijken mannen
zich aan vrouwelijke kamera
den te vergrijpen.
Door dat laatste aan de orde te
stellen werd Nazeema Moha-
med een van de ANC-vrouwen
die een taboe doorbrak. Haar
pogingen om een gedragscode
voor ANC-leden aanvaard te
krijgen, strandden echter op de
angst van het kader voor nest
bevuiling.
„In Zuid-Afrika zijn de strijd
voor nationale bevrijding en
horen", zei Kohl op een person-
ferentie. De Oosteuropese lan
den, die erg bezorgd zijn over
de economische en politieke in
stabiliteit in hun regio, oefenen
druk uit op de NAVO om hen
als lid te accepteren en veilig
heidsgaranties te geven. De
meeste westerse landen voelen
er niets voor landen als Honga
rije en Polen te paaien met een
NAVO-lidmaatschap op korte
termijn. Deze weigering ligt ge
deeltelijk ten grondslag aan de
waarschuwing van Moskou dat
het tegen een uitbreiding van
de NAVO in het Oosten is.
die voor vrouwenrechten altijd
met elkaar in conflict geweest",
zegt Mohamed. „De mannen
hebben altijd gezegd: straks, als
we ons van de apartheid heb
ben bevrijd, komen de vrou
wen aan de beurt. Maar erva
ringen van vrouwen in Mozam
bique, Zimbabwe en Nicaragua
hebben geleerd dat politieke
bevrijding niet automatisch be
vrijding van vrouwen bete
kent."
Nazeema is dezer dagen in
Utrecht als spreker tijdens de
jaarlijkse Zuid-Afrika Dagen,
die dit jaar in het teken van
vrouwen staan.
Als een doorgewinterd verga-
derdier wijst ze de weg in een
wirwar van afkortingen die ver
wijzen naar de ingewikkelde
structuur van ANC-organisa-
ties. Ze is jarenlang vrouwen
coördinator geweest van het
Zuidafrikaansejongerencon-
genéve anp
In het akkoord staat dat de twee
partijen geen geweld zullen ge
bruiken terwijl de vredesonder
handelingen nog bezig zijn.
Verder moeten internationale
waarnemers en een VN-vredes
macht naar het gebied komen,
en mogen de tienduizenden
burgers die het gebied zijn ont
vlucht terugkeren. De laatste
gevangenen zeven Abcha-
ziërs en twintig Georgiërs
worden vóór 20 december vrij
gelaten, en de vermisten wor
den opgespoord.
Twee maanden geleden wer
den de Georgische regerings
troepen na ruim een jaar oorlog
uit de opstandige autonome
provincie Abchazië verdreven.
Meer dan 200.000 mensen, het
merendeel etnische Georgiërs,
vluchtten weg na de Abchazi-
sche overwinning.
„Het belangrijkste voor de
Abchaziërs is dat er, doordat
Rusland en de VN het akkoord
mede ondertekenden, nu inter
nationale garanties zijn om te
voorkomen dat de oorlog op
nieuw uitbreekt", aldus Michael
van Walt van Praag van de UN-
PO, de organisatie van niet-ver-
tegenwoordigde volkeren, die
gres (Sayco) in Westkaap, dat
na de legalisering van het ANC
opging in de ANC Jongerenliga.
Geconfronteerd met gevallen
van verkrachting en mishande
ling van vrouwen binnen de or
ganisatie, heeft ze in 1990 tot
op nationaal niveau gestreden
voor een betere vertegenwoor
diging van vrouwen en een ge
dragscode voor ANC-leden.
„De meeste mannen vinden
het niet nodig dat vrouwen zich
organiseren. Maar ja, hoe krijg
je seksisten zo ver dat ze hun
eigen bewustzijn ter discussie
stellen", verzucht ze. Tot op
vandaag heeft het ANC nog
geen gedragscode.
Het lukte de vrouwencommis
sie van Sayco in Westkaap
slechts met de grootste moeite
het thema op de agenda te krij
gen. De vrouwen ontmoetten
veel tegenwerking. Toegezegde
gelden voor vrouwen-
de Abchazische delegatie bij
stond. Ook Levan Aleksidze van
de Georgische delegatie is inge
nomen met de internationale
bemoeienis. Die betreft immers
ook de erkenning van de territo
riale integriteit van Georgië, en
het recht van de gevluchte Ge
orgiërs op terugkeer en terugga
ve van hun huizen en bezittin
gen.
Aleksidze heeft geen moeite
met autonomie voor Abchazië:
„Voor de oorlog hadden ze al de
beste autonomie die ze zich
konden wensen, met een eigen
parlement, radio en TV en uni
versiteit. Nu zullen de buiten
landse deskundigen zelf kunnen
zien wat de Abchaziërs hadden
en wat ze willen."
De Russische vice-minister
van buitenlandse zaken, Boris
Pastoechov, ziet in het akkoord
een voorbeeld van hoe Rusland
en de VN samen conflicten el
ders in de voormalige Sovjetu
nie kunnen oplossen. Rusland
speelt een cruciale militaire rol
in het gebied. Zijn troepen
steunden volgens Tbilisi de Ab
chaziërs in hun strijd, maar
hielpen vervolgens de Georgiërs
weer de opstandelingen van ex-
president Zviad Gamsachoerdia
te verslaan.
workshops kwamen niet aan,
en vrouwen konden ineens niet
meer naar bijeenkomsten ko
men omdat mannen die hen
vanwege de onveiligheid op
straat begeleidden dat niet
meer deden, of omdat de auto
plotseling vol was. „Dat kwam
natuurlijk doordat we in een
rapport het gedrag van man
nen aan de kaak hadden ge
steld."
In 1990 leek het er even op dat
er beweging in de zaak zat. In
Mohameds regio werd er na
een demonstratie van vrouwen
eindelijk gediscussieerd over
geweld tegen vrouwen binnen
de organisatie. „Het was onge
lofelijk. Na de demonstratie
was er ineens een discussie
zonder gelach en grappen. Er
werd zelfs besloten om de mo
gelijkheden voor het opstellen
van een gedragscode te onder
zoeken. Dat was een grote
peking-hong kong ap
Wat China betreft is het overleg
over de toekomst van Hong
Kong voorbij. Dat heeft de rege
ring in Peking heeft dat vandaag
laten weten, nadat gouverneur
Chris Patten bekend maakte dat
hij zijn democratiseringsvoor-
stellen aan het parlement van
de Britse kroonkolonie zal voor-
leggen.
Sinds april hebben China en
Groot-Brittannië 17 vruchteloze
overlegrondes gehouden over
de verkiezingen in Hong Kong
in 1994 en 1995, de laatste voor
overwinning voor ons. Maar
toen de Sayco opging in de
ANC Jongerenliga was het ge
daan met de vooruitgang die
we hadden geboekt. De vrou
wencommissie is om zeep ge
holpen."
Nazeema is tot de conclusie ge
komen dat geweld tegen vrou
wen pas kan worden uitgeban
nen als de Zuidafrikaan se sa
menleving verandert. „Geweld
tegen vrouwen is onderdeel
van de gewelddadigheid van de
hele samenleving. Door de ar
moede hebben we geleerd dat
je problemen alleen op kunt
lossen door geweld te gebrui
ken. Alleen als we iets doen aan
gezondheidszorg, huisvesting
en onderwijs kunnen we seksu
eel geweld bestrijden. Zolang in
de woonoorden hele families in
één kamer wonen, kunnen we
het geweldsprobleem niet op
lossen."
dat de kolonie in 1997 in Chine
se handen overgaat.
Patten stelde kwam vorig jaar
met het plan om de rechten van
de kiezers uit te breiden. Het
Chinese regime is tegen demo
cratisering, uit vrees dat er in ei
gen land onrust zal ontstaan.
Volgens een akkoord moet Chi
na het bestuur van Hong Kong
de eerste 50 jaar na de overna
me intact laten, maar Peking
heeft gedreigd zich niet aan de
afspraak te zullen houden.
Patten maakte in het parle
ment bekend dat hij op 15 de
cember zijn voorstellen zal in-
Veer gestart
voor grootste
ruimte-operatie
CAPE CANAVERAL Rtr-ANP
Het ruimteveer Endeavour is
vanmorgen van Cape Canaveral
vertrokken voor een missie om
de „bijziende" ruimtetelescoop
Hubble te repareren, gyrosco
pen te vervangen en betere zon
nepanelen aan te brengen.
Voor de reparatie zetten de
zeven astronauten de ruim
twaalf ton wegende telescoop
ter grootte van een autobus met
de robotarm in de laadruimte
van het veer. Dit gebeurt op 600
kilometer boven Aarde. Het is
de grootste operatie die ooit in
de ruimte is uitgevoerd.
De in 1990 gelanceerde Hub
ble kan zich niet scherp instel
len op objecten in de ruimte als
gevolg van een onjuiste afstel
ling van zijn grote spiegel. Een
speciale camera moet dit euvel
verhelpen en het instrument
eindelijk een scherpe kijk geven.
dienen. De gouverneur zet uit
eindelijk een afgeslankte versie
van zijn oorspronkelijke demo
cratiseringsplan door. De de-
mocratiseringswet verlaagt de
kiesgerechtigde leeftijd van 21
naar 18 jaar en schaft benoe
mingen voor zetels in gemeen
te- en districtsraden af. In die
raden worden de komende ja
ren nieuwe leden gekozen. De
Chinese regering had eerder de
ze week gewaarschuwd dat ook
een „uitgeklede" democratise-
ringswet niet zou worden aan
vaard.
Bijna-ramp in
Parijs met
Franse Airbus
PARUS GPD
Een Franse Airbus -320 van Air
Inter is eind oktober op het nip
pertje ontsnapt aan een ramp.
Door een ongelooflijke blunder
van de piloot hij schakelde
twee motoren uit in plaats van
het landingsgestel in te trekken
verloor het toestel kort na het
opstijgen van het Parijse vlieg
veld Orly op 22 oktober in am
per een minuut duizend meter
hoogte.
Pas op 500 meter boven de
grond, luttele seconden voor
een fatale crash, slaagde de pi
loot er in het toestel weer onder
controle te krijgen en terug te
keren naar Orly. De ruim hon
derd inzittenden konden de reis
naar Lourdes later voortzetten.
Het nieuws is pas vandaag
bekend geworden.
Brits-Iers
overleg over
Noord-Ierland
LONDEN Rtr-DPA
Groot-Brittannië en Ierland
houden morgen een top over
Noord-Ierland. De premiers
John Major en Albert Reynolds
ontmoeten elkaar dan voor het
eerst sinds zij in oktober samen
een vredesinitiatief lanceerden
in Brussel. Het overleg komt en
kele dagen na de onthulling dat
de Britse regering en het verbo
den Ierse Republikeinse Leger
(IRA) al geruime tijd contacten
onderhouden.
Een regeringsfunctionaris
waarschuwde voor overmatig
optimisme. „Dit is een zeer ern
stige en zeer ingewikkelde ope
ratie. Ik zou niet de indruk wil
len wekken dat zij een conclusie
bereiken. Het zou fout zijn ver
wachtingen te wekken".
Peilingen: winst pro-Jeltsin-partij
moskou hansgeleunse
correspondent
Het Russische Hof van Arbitra
ge heeft vice-premier Sjoemei
ko gisteren duchtig gecorri
geerd. Volgens de rechters van
het Hof, een van de hogere
rechtscolleges in Rusland, is er
geen legale basis te vinden
voor Sjoemeiko's verzoek om
twee politieke partijen van de
verkiezingen uit te sluiten we
gens kritiek op de nieuwe
Grondwet.
Sjoemeiko, behalve vice-
premier ook een van de lei
dende figuren in de pro-Jelt-
sin-partij Ruslands Keuze, had
de Communistische Partij en
de Democratische Partij Rus
land een plaats in het nieuwe
parlement willen ontzeggen.
Zijn verzoek bij de Centrale
Verkiezingscommissie veroor
zaakte een storm van kritiek,
ook binnen zijn eigen partijge
lederen.
Sjoemeiko redeneert dat
partijen of kandidaten die
meedoen aan de verkiezingen
automatisch instemmen met
de nieuwe Grondwet, die de
structuur van het nieuwe par
lement bepaalt. Daarom zou
den ze geen kritiek op de nieu
we Grondwet mogen uiten of
oproepen tot nee-stemmen bij
het referendum dat op 12 de
mentsverkiezingen
houden.
De Centrale Verkiezings
commissie zal morgen een de
finitief besluit nemen over
Sjoemeiko's verzoek. Individu
ele leden hebben aan Russi
sche media al laten weten
Sjoemeiko's opstelling niet te
kunnen billijken.
Gisteren publiceerden de
Russische kranten de laatste
opiniepeilingen voor de ver
kiezingsdatum. Volgens een
door het dagblad Segodnja ge
publiceerde peiling behaalt
Ruslands Keuze 102 van de
225 zetels waarvoor de partij
en elkaar betwisten in ae
staatsdoema, een van de twee
kamers van het nieuwe parle
ment. Voor de overige 225 ze
tels van de Doema zullen re
gionale kandidaten in het
strijdperk treden. De commu
nisten zouden volgens deze
peilingen 26 zetels veroveren,
de coalitie van de econoom Ja-
vlinski 71.
Een peiling van het Moskou-
se centrum voor publieke opi
nie wijst uit dat ruim een der
de van de inwoners van Mos
kou en andere grote steden
Ruslands Keuze steunt. Ja
vlinski wint 20 en de commu
nisten 10 procent van de
stemmen.
Verkeerschaos in Noord-Duitsland
hamburg Door ijzel spiegelgladde wegen hebben vanochtend
in Noord-Duitsland een complete verkeerschaos veroorzaakt. In
een paar uur tijds registreerde de politie honderden ongevallen,
waarbij zeker drie doden vielen. In Sleeswijk-Holstein en Ne-
dersaksen werden de lessen op scholen i
Giftig haaievlees doodt 26 Malgassiërs
Antananarivo Op Madagaskar zijn 26 mensen overleden en
meer dan 340 ernstig ziek geworden nadat zij giftig haaievlees
hadden gegeten. Dat heeft het ministerie van volksgezondheid
van het eiland in de Indische oceaan gisteren bekend gemaakt.
De zondag voor de oostelijke stad Manakara gevangen haai had
blijkbaar vis gegeten die zich had gevoed met giftige algen welke
tussen september en december in het gebied tot groei komen.
De voedselvergiftiging veroorzaakt diarree, braken en adem
nood.
Rok bij Navy verboden
Washington Aan boord van Amerikaanse marineschepen mo
gen vrouwen geen rokken meer dragen. Voortaan moeten ze een
broek aan, zo heeft een woordvoerder van de Navy (marine) gis
teren bekendgemaakt. Tot nu toe werd de keuze van het tenue
overgelaten aan de marinecommandanten. Een aantal van hen
gaf duidelijk de voorkeur aan de vrouwelijke dracht.
Doden bij vliegongeluk in VS
hibbing Bij een ongeluk met een pendelvliegtuig bij Hibbing in
de Amerikaanse staat Minnesota zijn gisteravond alle 18 inzit
tenden omgekomen. Het toestel van Express Airlines II kwam
vlak voor de landing in regen en mist terecht en verdween van
de radarschermen toen het op 2.200 meter hoogte vloog. De
tweemotorige turboprop stortte neer in een park en botste op
een afvalberg met ijzererts. Het vliegtuig brak in drie stukken.
Dictator wint in Equatoriaal Guinea
madrid De partij van dictator-president Teodoro Obiang
Nguema heeft bij de parlementsverkiezingen van afgelopen zon
dag de absolute meerderheid gehaald, 68 van de 80 parlements
zetels. De verkiezingen waren vooraf al door oppositiepartijen
en buitenlandse waarnemers als oneerlijk bestempeld. Vooraf
gaand aan de verkiezingen heeft Obiang tientallen oppositiefi
guren laten oppakken. Velen werden gemarteld en sommigen
vermoord. Equatoriaal Guinea bestaat uit de eilanden Bioko en
Annobon en Rio Muni, een stukje kust tussen Gabon en Came-
roun. Het telt 350.000 inwoners.
Veel Finnen tegen lidmaatschap EU
helsinki Na Noorwegen en Zweden keert nu ook de bevolking
van Finland zich af van het lidmaatschap van de Europese Unie
(de nieuwe benaming van de Europese Gemeenschap). Uit een
peiling van Helsingin Sanomatblijkt dar41 procent van 950 on
dervraagden tegen toetreding tot de EU is, en 36 procent ervoor.
Het is voor het eerst sinds Finland in maart 1992 het lidmaat
schap van de EG aanvroeg, dat een meerderheid van het volk
daartegen lijkt te zijn.
Zuid-Afrika staat Walvisbaai af
Johannesburg» Het meer-partijenoverleg tussen blank en zwart
in Zuid-Afrika heeft gisteren goedkeuring gehecht aan een be
sluit van de regering-De Klerk om Walvisbaai en een twaalftal ei
landjes in de buurt van de havenstad aan Namibia af te staan.
Walvisbaai ligt in Namibia, maar bleef na de onafhankelijkheid
van Namibia in maart 1990 onder Zuidafrikaans gezag. Het is de
enige diep-zeehaven aan de westkust van Afrika ten zuiden van
Angola.
Zege Congrespartij in Madhya Pradesh
new delhi» De Indiase Congrespartij heeft bij tussentijdse ver
kiezingen de absolute meerderheid gewonnen in de belangrijke
deelstaat Madhya Pradesh. Daarmee heeft ze de extreem natio
nalistische hindoe Bharatiya Janata Partij (BJP) een grote neder
laag toegebracht. De Congrespartij kan rekenen op zeker 170
van de 320 parlementszetels en zonder de hulp van coalitiege
noten een regering vormen.
Nieuwe regering St.Kitts/Nevis
basseterre Met de beëdiging van premier Kennedy Simmonds
en de rijf ministers van zijn kabinet is St.Kitts/Nevis verzekerd
van een nieuwe coalitieregering. Na de algemene verkiezingen
maandag was een politieke patstelling ontstaan. De PAM en de
oppositionele St.Kitts/Nevis Arbeiderspartij hadden elk vier van
de in totaal elf zetels gewonnen. De PAM werkt nu samen met
de Nevis Hervormingspartij (NRP), die 1 zetel heeft.
Honderden Israëlische bewoners van de westelijke Jordaanoever blokkeerden vanochtend de doorgaande wegen en staken autobanden in brand
om te protesteren tegen een aanslag van de Palestijnse beweging Harnas. Bij een aanval van de moslimfundamentalisten, kwamen gisteren twee
Israëli's om het leven. De Israëli op de foto heeft tijdens het protest tijd voor het ochtendgebed. foto afp» Patrick baz
parus gpdvan de rails, kwam op een naastgelegen spoorwegen uit van mogelijke onacl
Het ernstige treinongeval op het station van
Saint-Leu-d'Esserént, vlakbij Parijs, dat gis
teren aan vier mensen het leven kostte, is
mogelijk het gevolg van sabotage. Volgens
de Franse spoorwegen ontspoorde de die-
seltrein van Creil naar Persan doordat er
een zwaar ijzeren voorwerp op de rails lag.
De eerste wagon van de dieseltrein
schoot door de botsing met het voorwerp
van de rails, kwam op een naastgelegen
spoor terecht en werd vervolgens geramd
door in de andere richting rijdende perso
nentrein.
Drie inzittenden van de ontspoorde trein,
onder wie de machinist, kwamen bij het
ongeval om het leven; een derde passagier
bezweek enkele uren later aan zijn verwon
dingen. In totaal raakten ruim dertig inzit
tenden licht gewond.
In eerste instantie gingen de Franse
Krant meldt akkoord Rabin en Arafat
jeruzalem» ap
PLO-leider Yasser Arafat gaat akkoord met uitstel van de terug
trekking van Israëlische troepen uit de Gazastrook en Jericho.
Volgens het in september bereikte vredesakkoord tussen de PLO
en Israël zouden de Israëli's op 13 december beginnen met de te
rugtrekking. Die moet op 13 april 1994 zijn voltooid. De Israëli
sche premier Rabin had vorige week al laten weten meer te hech
ten aan die datum.
De Israëlische krant Yedioth Ahronoth meldt vanochtend dat de af
spraak over het uitstel dinsdag in Tunis werd gemaakt door Arafat
en een adviseur van Rabin. Jacques Neriah. Er zijn teveel onopge
loste problemen, zoals de Israëlische jacht op Palestijnse verdach
ten in de gebieden die autonoom worden, de omvang van het au
tonome gebied rondom Jericho en de controle over de grensover
gangen naar Jordanië. Volgende week praten Israëli's en Palestij-
nen verder over de uitwerking van het akkoord.
Honderden Israëli's hebben vanochtend met het in brand steken
van autobanden en het barricaderen van doorgaande wegen op de
westelijke Jordaanoever geprotesteerd tegen de laatste aanval van
de Palestijnse Hamas-bevveging. Het plan is de hele dag alle routes
naar en bij de joodse nederzettingen op de Jordaanoever af te slui
ten.
Of de protestacties van de kolonisten ook in de bezette Gaza
strook worden gehouden was bij het ter perse gaan van deze editie
nog niet duidelijk. In het gebied w^s gisteren de rust teruggekeerd
nadat de avond daarvoor een akkoord gesloten was tussen Israël en
de PLO om het grootscheepse geweld te beteugelen waarbij de af
gelopen dagen één dode en ruim 30 gewonden vielen.
spoorwegen uit van mogelijke onachtzaam
heid van spoorwegpersoneel. Baanwerkers
zouden het twintig kilo zware stuk ijzer bij
onderhoudswerkzaamheden hebben verge
ten op te ruimen. Gisteravond sloot de re
gionale directie van de Franse spoorwegen
die mogelijkheid echter uit. Op het betref
fende tijdstip werd in de buurt van het
baanvak waar de trein ontspoorde niet ge
werkt.
