Knuffels die 1
je graag
zou krijgen.
'Wegsturen
burgemeester
moet kunnen'
Binnenland
Philips-fabriek wil
langere werkweek
Fors verlies voor CDA en PvdA
Vluchtelingenbus op pad
Ex-geheim agenten Gladio
zeggen te zijn ontspoord
Groen licht voor akkoord asielzoekers
Rechter moet bijstandskastanjes uit het vuur halen
2DONDERDAG 2 DECEMBER 1993
n Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Bestuur Zeeuwse rusthuizen moet weg
middelburg» Gedeputeerde Staten van Zeeland eisen dat het da
gelijks bestuur van de Stichting Rusthuizen van Gereformeerde
Gemeenten opstapt en het algemeen bestuur zich „ernstig be
zint" over zijn positie. De secretaris en voormalige pennings-
meester van de stichting zouden in drie jaar tijd voor zeker vier
ton ten onrechte aan kosten hebben gedeclareerd. Als het dage
lijks bestuur niet opstapt, schakelen GS de rechter in. De stich
ting beheert twee bejaardentehuizen en tweehonderd bejaar
denwoningen.
Nullijn voor beroepsgoederenvervoer
utrecht De vervoersbonden van FNV en CNV en de werkge
versorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN) hebben
gisteren een CAO voor 80.000 werknemers in het beroepsgoede
renvervoer afgesloten. Er komt volgend jaar geen loonsverho
ging voor chauffeurs. Daarmee is aan de wens van het kabinet
voldaan. Er is ook afgesproken dat werkgevers geen mensen ont
slaan als er bij het bedrijf nog gemiddelde werkweken worden
gemaakt van 45 uur.
Vier jaar voor doodsteken vriendin
den bosch Een 34-jarige Amsterdammer is gisteren in hoger be
roep door het gerechtshof in Den Bosch veroordeeld tot vier jaar
cel en TBS met dwangverpleging voor het doodsteken van zijn
vriendin in april dit jaar. De Amsterdammer werd eerder door de
rechtbank in Maastricht veroordeeld tot zes jaar cel en TBS. De
dodelijke steekpartij volgde na een inzie en gebeurde voor de
ogen van hun twaalfjarige zoon.
Slachtoffers brand moeten land uit
strijbeek» De 26 Polen die dinsdagavond een brandende kam
peerboerderij in het Brabantse Strijbeek (bij Breda) onvluchtten,
verbleven illegaal in Nederland. Dat blijkt uit politie-onderzoek.
De illegalen krijgen als het nodig is behandeling en worden dan
vermoedelijk al morgen het land uitgezet. Bij de brand is één
Pool omgekomen. Zijn identiteit is niet bekend. De brand is ont
staan in de keuken. De gemeente biedt de Polen onderdak tot ze
het land uit moeten.
Belastingverdrag Nederland en VS
Washington President Clinton heeft gisteren een nieuw Neder
lands-Amerikaans belastingverdrag getekend. Het gaat in op 1
januari 1994. Washington vindt het verdrag belangrijk omdat het
belastingontduiking via listige constructies met postbusvestigin
gen in Nederland onmogelijk maakt. De Amerikanen zien dit
belastingverdrag als voorbeeld voor andere landen in Europa.
Man vast wegens ontucht met jongens
den haag De politie van Den Haag heeft een 46-jarige man aan
gehouden op verdenking van ontucht met jongens van twaalf tot
zeventien jaar. Vier van hen hebben aangifte gedaan. De man
haalde met zijn auto door heel Den Haag jongens op en nam ze
mee naar huis. Daar mochten ze computerspelletjes spelen
waarna seksuele handelingen volgden. De verdachte werd in
1989 al een keer veroordeeld voor ontucht met jongens in Kat
wijk.
Directeur wil produktie chips snel opvoeren
nijmegen» gpd
juist nu overal in Europa
pleidooien worden gehouden
voor een vierdaagse werkweek,
j dreigen de Europese werkne
mers van de Philips-divisie Se
miconductors (halfgeleiders en
chips) in de nabije toekomst-
flink langer te moeten doorwer
ken. Directeur Mansveld van
Philips Semiconductors Nijme
gen zei gisteren bij het veertig
jarig jubileumfeest van zijn be-
drijf dat de werkweek voor het
produktiepersoneel van 33 naar
42 uur per week moet.
Bij de Nijmeegse Philips-ves-
tiging zeven dagen per week
24 uur in bedrijf werken 2600
mensen, van wie ongeveer 1200
in de produktie. Dat doet die
I laatste groep in een vijf ploe-
gen-dienst, waardoor ze ruim
33 uur per week werken. Mans
veld overweegt het terugschake
len naar een vier ploegen
dienst, waardoor de werkweek
42 uur zou worden en met het-
j zelfde personeelsbestand veel
meer geproduceerd kan wor
den.
Volgens de Nijmeegse Phi-
Kamer wil meer macht gemeenteraad
Een gemeenteraad moet een slecht functionerende bur
gemeester naar huis kunnen sturen. Een kamermeerder
heid van CDA en PvdA bleek het hier gisteren roerend
over eens. Wel stelt het CDA de voorwaarde dat de ge
meente dan moet opdraaien voor het wachtgeld voor de
weggestuurde burgemeester. Nu kan alleen de minister
van binnenlandse zaken een burgemeester wegsturen.
Vandaag antwoordt de regering.
den haag »gpd-anp
Het debat in de Tweede Kamer
is onderdeel van beraadslagin
gen over voorstellen van de
commissie-De Koning. Onder
leiding van oud-minister De
Koning heeft de commissie
plannen gemaakt voor politieke
en staatkundige vernieuwing.
Een reeks voorstellen passeer
de gisteren de revue. Het me
rendeel kreeg geen meerder
heid. Zo zijn CDA en WD tegen
de gekozen burgemeester. D66
is daar een warm voorstander
van.
De commissie-De Koning
boog zich ook over de vraag of
het wenselijk is dat een wethou
der lid is van de gemeenteraad.
Een kamermeerderheid is voor
de mogelijkheid van wethou
ders 'van buiten'. Als het kabi
net de voorstellen overneemt,
mag de gemeenteraad in de
toekomst iemand van buiten
aanstellen als wethouder. Nu is
het lidmaatschap van de raad
nog verplicht.
Algemene stemmen kreeg
voorts het voorstel om het een
voudiger te maken om met
voorkeurstemmen in de Twee
de Kamer te worden gekozen.
Nu zijn ongeveer 30.000 stem
men nodig, de helft van de zo
geheten kiesdeler, maar als het
aan de Kamer ligt wordt dat
15.000.
Andere voorstellen als de in
voering van een verkiezing voor
de minister-president en de in
voering van een bepaald soort
volksraadpleging (correctief re
ferendum) haalden geen ka
mermeerderheid. Een cruciale
rol hierbij speelde het CDA, dat
vrijwel alle voorstellen afschoot.
De partij werd daarin regelma
tig gesteund door de WD.
Bij tussentijdse raadsverkiezingen in Brabant
Het CDA en in mindere mate
de PvdA hebben gisteren aan
zienlijke aantallen stemmen
verloren bij de vervroegde ge
meenteraadsverkiezingen in
noordoost-Brabant. De winst
is vooral gegaan naar de plaat
selijke groeperingen en in
mindere mate naar de Socia
listische Partij (SP), WD en
D66.
De verkiezingen in Oss, Lan-
derd, Grave, Cuijk, Boxmeer,
Sint Anthonis, Veghel en
Heesch waren nodig in ver
band met een grootscheepse
gemeentelijke herindeling,
daarbij worden 27 gemeenten
met ingang van volgend jaar
samengevoegd tot 16.
De verwachte grote terugval
van de PvdA bleef uit. Een
woordvoerder van de landelij
ke PvdA vindt de resulaten
daarom meevallen. In enkele
gemeenten boekte de plaatse
lijke PvdA zelfs winst. Aan de
ze verkiezingen kunnen echter
nauwelijks landelijke conclu
sies worden verbonden, om
dat er veel plaatselijke lijsten
meededen, aldus de woord
voerder.
In het TV-programma Nova
werden gisteravond de resul
taten van een opiniepeiling
van het bureau Interview be
kend. Als er nu Tweede-Ka
merverkiezingen worden ge
houden, haalt het CDA 44 ze
tels (10 minder dan nu), de
PvdA 28 (min 21), D66 28 (plus
16) en de WD 25 (plus 3). De
PvdA krabbelt, vergeleken met
vorige peilingen, langzaam uit
het dal, D66 en de WD vallen
enigszins terug.
De kleinere partijen scoor
den nagenoeg hetzelfde als in
eerdere opiniepeilingen.
GroenLinks komt volgens In
terview op 10 zetels (plus 4),
de Centrumdemocraten op 7
(plus 6) en de drie kleine chris
telijke partijen in totaal op 8
(plus 2).
Opheldering
over onderzoek
Epe-zaak geëist
den haag anp
Minister Hirsch Ballin (justitie)
moet de Tweede Kamer uitleg
gen waarom het politie-onder
zoek in de geruchtmakende
Eper incestzaak is gestopt.
Daardoor lijken zeker 15 poten
tiële mannelijke verdachten bij
voorbaat vrijuit te gaan. Dat
vindt D66-fractielid Wolffens-
perger.
In de Eper incestzaak hebben
twee zusjes aangifte gedaan van
verkrachting, mishandeling en
moord op uit incest verwekte
baby's. De gruwelijkheden zou
den zijn begaan door familiele
den, kennissen en politieagen
ten. Wolffensperger wil van
Hirsch Ballin weten welke over
wegingen een rol hebben ge
speeld om het onderzoek af te
sluiten. Ook wil hij weten of de
procureurs-generaal zich wel
over dit besluit hebben gebo
gen.
Met een kort geding proberen
vier beschuldigde politieagen
ten inzage te krijgen in het boek
van een van de slachtoffers over
de zaak. Dat ligt halverwege de
ze maand in de boekwinkels.
Het geding dient volgende week
vrijdag voor de rechtbank in
Den Haag.
De agenten vrezen dat hun
reputatie verder wordt aange
tast. Via hun vakbond hebben
ze al eerder geprobeerd inzage
te krijgen. De vier zijn nooit be
schouwd als verdachten en zijn
na uitvoerig onderzoek van de
rijksrecherche gezuiverd van al
le blaam.
lips-directeur is het langer wer
ken 'met de benen op tafel' al
besproken met de onderne
mingsraad. „Ze zeiden niet dat
nou het idee was waar ze al zo
lang op zaten te wachten. Maar
ze toonden wel begrip voor het
feit dat het straks misschien
noodzakelijk is," aldus Mans
veld.
Na jaren van verlies maakt
Philips weer winst op de chips
en halfgeleiders, en wil het be
drijf meer gaan produceren (nu
ligt de produktie op 84 procent
van het maximum). Daarvoor
wil Mansveld echter zo weinig
mogelijk nieuw personeel aan
nemen. „Ik begrijp wel dat je je
in zo'n tijd van werkloosheid
niet erg populair maakt met
zo'n pleidooi, maar het is voor
ons steeds moeilijker om goed
•opgeleid personeel te vinden".
Philips leidt nu zijn nieuwe
mensen al grotendeels intern
op. Het verlengen van de werk
week heeft bovendien het voor
deel dat er geen mensen ontsla
gen hoeven 'te worden als het
weer minder gaat met het be
drijf.
Eis: 4 en 5 jaar voor ajpersing Nutricia
Amsterdam Gedurende de hele
maand december rijdt in Amster
dam de zogeheten 'vluchtelingen-
bus' rond. De bus, met poppen als
passagiers op het dak, is gemaakt
in het kader van een wedstrijd
voor busreclame. Met het speciale
voertuig, dat overigens in de ge
wone dienstregeling rijdt, hoopt
de Stichting Vluchteling meer
aandacht te krijgen voor de pro
blemen van de negentien miljoen
den haag«anp
Twee mannen die zeggen voor
de geheime organisatie Gladio
te hebben gewerkt, hoorden
gisteren vier en vijf jaar cel te
gen zich eisen wegens een po
ging Nutricia af te persen. De
twee zeggen door hun geheime
werk te zijn ontspoord. Een van
de verdachten zpgt dat Justitie
en Defensie een overeenkomst
hebben over de onschendbaar
heid van mensen die voor Gla
dio hebben gewerkt.
Voedingsconcern Nutricia
kreeg dit voorjaar brieven waar
in werd gedreigd dat vergif in de
produkten zou worden gedaan
als het bedrijf geen vijf miljoen
gulden zou betalen. Eenmaal
werd als dreigement een potje
Olvarit babyvoeding met land
bouwgif gevuld en opgestuurd.
Het geld is nooit betaald. De
verdachten werden in juni gear
resteerd.
Gladio, betaald door de over
heid, moest in tijden van oorlog
sabotage-acties plegen. Daar
voor trainden een 44-jarige ma
joor, tegen wie vier jaar werd
geëist, en een 37-jarige man uit
Roosendaal zich jarenlang. In
1992 kwam daar een einde aan
toen Gladio werd opgeheven na
publikaties over deze schimmi
ge oprganisatie in de media.
Over operaties als veldwerk,
droppings, luchtoperaties en re-
crutering moesten zij zwijgen.
De majoor verklaarde dat er
een 'groene pas' bestond, waar
door het kader van Gladio door
amsterdam-den haag gpd
Minister D'Ancona van WVC
heeft gisteren unanieme steun
uit de Kamer gekregen voor
haar besluit om gemeenten de
verantwoordelijkheid te geven
i voor de opvang van erkende
asielzoekers. Het rijk neemt
daarbij de opvang tot aan de
eventuele erkenning als asiel-
Tot december
al 31.000
asielzoekers
den haag anp
I In november hebben 3.068 bui-
I tenlanders asiel aangevraagd in
Nederland tegen 2.393 een jaar
geleden. Tot en met 30 novem-
ber heeft Justitie dit jaar bijna
I 31.000 verzoeken om een ver-
i blijfsvergunning in behandeling
1 genomen. Dat zijn er ruim elf-
i duizend meer dan in de eerste
J elf maanden van vorig jaar.
Sinds 1 januari hebben ruim
19.000 asielzoekers nul op re
kest gekregen.
De meeste asielzoekers ko
men nog steeds uit het voorma-
I lige Joegoslavië, gevolgd door
I Trakezen, Iraniëers en Somalië-
zoeker op zich, terwijl de ge
meenten zich alleen nog hoe
ven te ontfermen over de erken
de asielezoekers en zich meer
kunnen richten op hun inbur
gering in de samenleving. Het
•nieuwe beleid wordt pas van
kracht als huidige tekorten aan
woonruimte voor asielzoekers
zijn opgelost.
Staatssecretaris Heerma van
volkshuisvesting zei gisteren te
verwachten dat de gemeenten
de afspraak nakomen om voor 1
mei dertigduizend opvangplaat
sen in bestaande woningen te
vinden. Overigens zal ook dan
een aanzienlijk deel van de
asielzoekers nog moeten wor
den opgevangen in noodwonin
gen.
Verrassende kado's? fiifEAl
IKEA is er vol van. bfe-
1, 2 en 3 december is IKEA geopend tot 21.00 uur.
AMSTERDAM DELFT DUIVEN/ARNKBM*EINDHOVEN/EKKERSRIJT SLIEDRECHT
haarlem sjaak smakman
Jacques Wallage, staatssecretaris van soci
ale zaken, heeft dinsdag weer eens bewe
zen hoe tactisch hij kan opereren: door het
recht van een 'echte alleenstaande' op een
bijstandsuitkering van 70 procent van het
sociaal minimum wettelijk vast te leggen,
zag hij kans CDA en PvdA op het laatste
moment toch nog op één lijn te krijgen.
Voor de 'echte alleenstaande' zelf maakt
het voorlopig allemaal weinig uit: wettelijk
recht of niet, hij zal gewoon moeten af
wachten of hij zijn 70 procent houdt.
Na ongeveer een jaar bakkeleien ligt er
eindelijk een akkoord over een nieuwe Bij
standswet. Een paar maanden geleden
sprak Wallage met de gemeenten af dat ie
dere bijstandsontvanger nog maar de helft
van het sociaal minimum krijgt (met uit
zondering van een alleenstaande ouder;
die krijgt 70 procent); wel kunnen bij de
sociale dienst daarbovenop toeslagen wor
den aangevraagd van maximaal 20 pro
cent. Alleenstaanden zouden zo alsnog
aan hun oude 70 procent kunnen komen
(en alleenstaande«ouders aan hun oude 90
procent). Echtparen en samenwonenden
zouden gewoon hun 100 procent houden
omdat beide partners ieder 50 procent
zouden krijgen.
Wallage blij, Vereniging van Nederland
se Gemeenten (VNG) blij, CDA blij (mede
omdat die nieuwe manier van werken 380
miljoen aan bezuinigingen zou moeten
opleveren), maar Wallages eigen PvdA ni'et
blij: met deze werkwijze werd de weg vrij
gemaakt voor willekeur. PvdA-fractieleider
Wöltgens schermde met SGP-gemeenten
op de Veluwe die vrij spel zouden kregen
om de 'zondige bijstandsmoeder' hard aan
te pakken. De PvdA kreeg vervolgens volop
munitie aangereikt door de commissie-
Van der Zwan. Die constateerde ruim twee
maanden geleden dat de meeste gemeen
ten er een rommeltje van maken bij de uit
voering van de bijstand. Van der Zwan
concludeerde dat het geven van meer be
leidsvrijheid aan die falende gemeenten
('de norm is zoek') gelijk stond aan vragen
om moeilijkheden.
Een paar weken geleden ging een spe
ciale kamercommissie onder leiding van
CDA'er Doelman-Pel er nog eens over
heen: die constateerde dat de bijstand al
zo laag is, dat er niet op kan worden ge
kort. Om dat te waarborgen, moest volgens
de commissie het rijk de uitkeringsnormen
blijven vaststellen.
Met zoveel tegenwind kon Wallage wei
nig anders dan gas terugnemen: het recht
op een toeslag wordt nu alsnog wettelijk
vastgelegd. Gemeenten moéten de toeslag
geven als de alleenstaande aanvrager/ou
der kan aantonen dat hij /zij écht alleen
woont. PvdA blij, CDA blij. De PvdA, om
dat de 'echte alleenstaande' recht houdt
op wat hij had, het CDA tevreden omdat
het wel degelijk mogelijk wordt om te kor
ten.
Hoe fraai deze formulering politiek ook
mag zijn, in de praktijk lost ze niets op.
Omdat een alleenstaande 70 procent van
het sociaal minimum krijgt, is het voor sa
menwonende bijstandsontvangers aan
trekkelijk om zich als alleenstaande voor te
doen: ze krijgen dan samen 140 procent in
plaats van 100 procent van het sociaal mi
nimum. Sinds jaar en dag is deze zogehten
woonvormfraude een van de grote lekken
in de bijstand, vooral omdat hel zo moei
lijk is om aan te tonen hoe iemands woon
situatie werkelijk is. Sociale recherches
hebben om de woonvormfraude daarom
ook laag op het prioriteitenlijstje staan.
Wallages voorgangster, Ter Veld, stelde
al voor om de bewijslast om te keren: niet
de sociale diensten zouden moeten aanto
nen dat iemand rilet alleenstaand is, maar
de betrokkene zelf zou moeten aantonen
dat hij wèl alleenstaand is (ook al loste dat
de vraag 'hoe moet dat dan' niet op). Wal
lage wil de gemeenten nog een extra prik
kel voor controle geven door hen een bud
get voor de toeslagen te geven. Zijn ge
meenten te soepel, dan komen ze te kort
aan het budget. Omgekeerd kunnen ze
met een streng beleid geld 'verdienen'.
Op zichzelf is dat positief. Maar vooral
voor gemeenten in grote geldzorgen wordt
de verleiding wel erg groot om flink streng
te zijn. Natuurlijk, wie geen toeslag krijgt,
kan in beroep gaan bij de rechter. Dat zal
ook gebeuren, want het maakt nogal wat
uit of je als 'echte alleenstaande' 1.200 of
900 gulden per maand te verteren hebt.
Uiteindelijk zal de rechter dus moeten
uitmaken welke eisen gemeenten mogen
stellen aan het geven van een toeslag.
Daarmee mogen de rechters voor ds zo
veelste keer voor de politiek de kastanjes
uit het vuur halen. Vooropgesteld dat de
rechters zich al over deze zaak zullen wil
len uitspreken, zal het (ook al omdat Justi
tie zwaar overbelast is) zeker nog lange tijd
duren voordat er voldoende uitspraken
zijn over de weigering van gemeentelijke
toeslagen. Zeker tot zolang duurt de on
duidelijkheid voor de bijstandsontvangers
gewoon voort. Dat is de keerzijde van Wal
lages politiek vernuft. En het staat hem
niet fraai.
Justitie ongemoeid werd gela
ten. Ook in de poging tot afper
sing van Nutricia in Zoetermeer
ging hij ervan uit dat hij alleen
zou worden gehoord en niet
vervolgd.
De majoor vertelde dat hij in
1992 een brief kreeg waarin
werd meegedeeld dat de orga
nisatie was opgeheven en waar
in de minister van defensie hem
bedankte voor de bewezen
diensten. Hij kreeg duizend gul
den.
Volgens de advocaten mr.
Boone en mr. Vermaat is er een
duidelijk verband tussen de ac
tiviteiten voor Gladio en de af
persingzaak. De Staat had kun
nen voorzien dat de twee door
hun dubbelleven zouden ont
sporen, maar er is niet gezorgd
voor nazorg.
„Je kunt mensen niet eerst
opdringen alsof zij in een oor
logssituatie leven en ze dan la
ten zwemmen", aldus Boone.
„Ze werden getraind in het uit
voeren van daden zonder be
wijs achter te laten, op een ma
nier die een gemiddelde crimi
neel zal doen watertanden",
stelde Vermaat.
Maar of de twee nu aan een
„ziekelijke stoornis" lijden, daar
zijn de deskundigen het niet
over eens. Psychiater en psy
choloog staan daarin tegenover
elkaar. Volgens de eerste is de
majoor ten volle toerekenings
vatbaar en man uit Roosendaal
enigszins verminderd. De psy
choloog komt tot sterk vermin
derd en verminderd toereke
ningsvatbaar.
De officier van justitie houdt
de hele zaak op „een ordinaire
afpersing". Het verleden van de
verdachten wordt volgens hem
als rookgordijn gebruikt.
Uitspraak 14 december.
'Patiënt kan
veel vaker buiten
inrichting wonen'
utrecht gpd
De psychiatrische zorg kan een
stuk goedkoper. Dat kan door
grote inrichtingen af te slanken
en patiënten onder te brengen
in begeleid-wonenprojecten in
gewone eengezinswoningen.
Zelfs voor zware, langdurig psy
chiatrische patiënten is dal een
betere opvang dan die in psy
chiatrische ziekenhuizen. Ze
hebben minder verpleegzorg
nodig en blijken ook minder
medicijnen te gaan gebniiken.
Dat concludeert het Zelfstan
dig Wonen Project Utrecht na
een experiment met een woon
groep. Dat ook elf langdurig op
genomen psychiatrisch patiën
ten het daarbij ondanks
slechts een paar uur begeleiding
per dag goed tot redelijk
goed bleken te doen, was ver
rassend. Coördinator Bok ver
wacht dat het Utrechtse experi:
ment snel navolging vindt.
„Dit onderzoek toont aan dat
patiënten minder zorg en min
der medicijnen nodig hebben.
Kortom, dat een bezuiniging
mogelijk is zonder schade.
