Economie Beurs
Wat is er toch mis op Wall Street?
Explosieve groei beleggingsinstellingen.
MAANDAG 29 NOVEMBER 1993
BEURSEFFECTEN
Hoewel op Wall Street dit jaar een serie hoogterecords
is neergezet, is eigenlijk nooit sprake geweest van on
bekommerd optimisme. De vaart is eruit en de re
cords komen dan ook met moeite tot stand. Voortdu
rend wordt de feeststemming gedrukt door onheils
profeten die beweren dat de aandelenkoersen veel te
ver op de feiten zijn vooruitgelopen en dat het einde
van de 'bull market' (een lange periode van stijgende
koersen) nabij is.
Zodra de economische ontwikkeling weer eens te
leurstelt, gonst het onmiddellijk van de verhalen dat
de winstverwachtingen veel te hoog zijn gespannen.
En wanneer de economie weer aan een opleving lijkt
te beginnen, krijgt de angst voor rentestijging de over
hand.
De laatste weken was het niet anders. Wall Street
bleef sikkeneuren. De goedkeuring die het Huis van
Afgevaardigden gaf aan het NAFTA-akkoord kon de
Amerikaanse aandelenbeurs niet bekoren. De serie
gunstige cijfers over de Amerikaanse economie leidde
zelfs tot een fikse daling. Analisten adviseerden hun
klanten toch vooral behoedzaam te opereren, extra
cash achter de hand te houden of uit te wijken naar
het Verre Oosten en naar Europa - als ze daar al niet
zaten.
De vraag rijst wat er toch mis is met Wall Street. De
Amerikaanse economie heeft er in geen jaren zo goed
voor gestaan, de onzekerheid over het vrijhandelsak
koord met Canada en Mexico is uit de weg geruimd,
Clinton zit weer in de lift, de winsten ontwikkelen zich
naar wens en de rente heeft een niveau waarop velen
in Europa jaloers zouden zijn. En nog is men niet te
vreden. Integendeel, de nervositeit neemt hand over
hand toe.
Voorspellers overtroeven elkaar met hun sombere
Wal1 Street zou in het beste geval toe zijn
aan een gewone 'technische correctie', waarbij de
koersen vijf tot tien procent dalen. Volgens anderen is
het tijd voor de langverwachte 'mid-cycle correctie'
met een koersdaling van tien tot vijftien procent. En
de echte onheilsprofeten zien de 'bull market' op kor
te termijn plaats maken voor een lange periode van
koersdaling. Wat is er toch aan de hand?
Het antwoord op deze vraag is voor een belangrijk
deel het getob op Wall Street over de rente op obliga
ties. Medio oktober bereikte de lage rente in de Vere
nigde Staten een voorlopig dieptepunt van 5,79 pro
cent. Daarna is hij met ruim een half procent om-
hooggekropen. Dat lijkt weinig, maar betekent een
fors verlies voor de houders van Amerikaanse staatso
bligaties. Zij zagen hierdoor hun obligaties met een
coupon van duizend dollar in vijf weken tijd met tach
tig dollar in koers zakken en verloren daarmee een be
drag dat gelijk staat aan meer dan een jaar rente-in
komsten.
Hoe tegenstrijdig het op het eerste gezicht ook mo
ge lijken, de bron van alle kwaad is het gunstige
nieuws over de Amerikaanse economie. De werkgele
genheid groeit, de huizenmarkt floreert en de bedrij
vigheid neemt toe. De obligatiemarkt is echter bang
dat daarmee ook de inflatie de kop zal opsteken. Dat
zou de waarde van de bestaande obligaties uithollen.
Ook voor de aandelenbeurs kan een stijgende obli
gatierente ongunstig uitpakken. Men realiseert zich
maar al te goed dat de hausse die de Amerikaanse
aandelenmarkt sinds eind 1990 heeft doorgemaakt
vooral te danken was aan de dalende rente. Hoe ver
der de rente zakte, hoe onaantrekkelijker het was om
in deposito's en obligaties te beleggen. De grote vraag
naar aandelen, die dat tot gevolg had, heeft Wall
Street de afgelopen jaren naar nieuwe hoogten opge
stuwd. Nu de rente weer dreigt op te lopen, vreest
men dat het omgekeerde zal gebeuren.
Dat het zo'n vaart zal lopen is allerminst zeker. In
de afgelopen drie jaar werden in de Verenigde Staten
perioden van opleving steevast afgewisseld door fasen
van economische neergang. Dit patroon lijkt zich in
1994 voort te zetten. De kans is groot dat de groei van
de Amerikaanse economie in de loop van het volgend
jaar weer wat zal terugvallen, bijvoorbeeld door de be
lastingverhogingen die vanaf april 1994 in aantocht
zijn.
Voor beleggers is dat niet zo'n gek vooruitzicht. Je
zou zelfs kunnen stellen dat een van tijd tot tijd hape
rende economie het beste is voor de belegger in de
Verenigde Staten. Het houdt de inflatie laag en dus de
rentestijging beperkt. Tegelijkertijd kunnen de bedrij
ven wel hun winsten verder vergroten, ook al gaat dat
dan in niet zo'n vliegende vaart.
Daarmee ligt een middenoptie voor de Amerikaan
se aandelenbeurs het meest voor de hand. Beleggers
moeten rekening houden met een 'technische correc
tie'. Deze kan naar gelang de omvang en duur van de
rentestijging, uitmonden in een heuse 'mid-cycle cor
rectie'. Dat is niet erg. Beide correcties beschouwt
men als 'gezond'. Het houdt beleggers bij de les, het
schrikt angsthazen af en het geeft optimisten gelegen
heid om bij te kopen. En zo blijft de 'bull-market' in
stand.
Brigitte Slot werkt bij het Institute for Research and
Investment Services, een samenwerkingsverband van
de Robeco Groep en de RABO-bank
ABN AMRO: Totale waarde met 37 procent omhoog
HAARLEM JAN PETER VERSTEEGE
De Nederlandse
stellingen maken een explosieve
groei door. In de periode juli
1992-juni 1993 is de marktwaar
de van de fondsen in onder
meer aandelen, obligaties en
onroerend goed gestegen met
37 procent tot 88,8 miljard gul
den. Dat blijkt uit de nieuwe
ABN AMRO-publikatie Beleg
gingsinstellingen, die eind vori
ge week is uitgekomen.
Hoewel de koers van veel
aandelen en obligaties flink is
gestegen, speelt ook een andere
factor mee bij de stijging van de
marktwaarde van een beleg
gingsinstelling, aldus onderzoe
ker drs. Jan Jaap Hazeberg van
ABN AMRO. Die factor is de ka-
pitaalaanwas van buiten. Haze
berg gaat er van uit dat iets
meer dan de helft van de markt
waarde-stijging wordt veroor
zaakt door de inleg van nieuwe
De afdeling Investment Re
search, verantwoordelijk voor
het rapport, heeft geen uitsplit
sing gemaakt in kapitaalaanwas
en rendementsstijging. Wel
wordt in het 250 gulden (ex
BTW) kostende boekwerk de
waardestijging genoemd van ie
der in Nederland opererend
fonds. Daardoor kan de beleg
ger inzicht krijgen in welke in
stellingen hij bijvoorbeeld zijn
appeltje voor de dorst het best
kan beleggen. Bij elk fonds
wordt ook aangegeven welke ri
sico's aan deze of gene beleg
gingsvorm kleven.
Zo wordt duidelijk dat beleg
gen in aandelen in het Verre
Oosten, Australië en Nieuw-
Zeeland het afgelopen jaar (ok-
tober-september) een rende
ment opleverde van gemiddeld
55 procent. Uitschieters zijn de
fondsen Tokyo Pacific Holdings
met een plus van 70,3 procent
en Fidelity Funds Thailand met
70 procent. Beleggen in Noor-
damerikaanse aandelen leverde
in genoemd tijdvak ook een ho
ge gemiddelde koersstijging op
(+38%). Uitschieters daarbij zijn
Equiflex North America (+65,9%
en Lev. Cap. Holding (+47,5%).
Uit het rapport blijkt verder
dat afgelopen jaar een kleine
verschuiving is opgetreden in
de animo voor het beleggen in
aandelen of in obligaties. Stak
de belegger aanvankelijk zijn
geld voor 33,8 procent in aan
delenfondsen, afgelopen jaar
was dat percentage gedaald
naar 29,2. Obligatiefondsen kre
gen juist te maken met een gro
tere toestroom van kapitaalver
schaffers. Hun aandeel van de
totale 'beleggingskoek' steeg
van 32,6 naar 37,9 procent.
Nieuw in deze zesde editie
van Beleggingsinstellingen zijn
de zogenoemde performance-
cijfers. Dat zijn analyses van de
resultaten van de laatste tien tot
BINNENLANDSE AANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
burgman heybr
calvé pref.
44.80 44,80
314,00 314,00
72,00 72,00
27,20 26,60
1410,00 1400,00
312,60 312,60
135,50 135,50
38,80 38,90
100,50 99,50
49,00 49,00
286!00 285]00
54,80 56,00
13,20 13,20
1670,00 1670,00
25,30 25,50
187,00
82,001
21,1,00
113io0
82,00b 84,00b
212,00
113,00
84.70
45.60
70,50
193,00
105,90
159,20
23,70
51.90
204,50
183,50
51,80
75,80
84,90
44,00
42,80
205,40
56,40
29/10/93 48,20
19/11/93 77,70
29/11/93 169,30
15/11/93 42,40
04/11/93 130,00
23/11/93 263,20
26/11/93 58,20
03/09/93 37,80
03/11/93 49,85
02/12/92 70,20
27/11/92 88,80
30/11/92 178,30
30/12/92 208,00
02/12/92 99,50
24/11/93 44,90
27/11/92 178,50
25/11/93 263,50
17/12/92 84,50 84,30
70,40
88,70
178,40
208,10
99,30
44,70
178,50
264,00
04/11/93 112,30
16/08/93 8,10
03/11/93 31,10
02/11/93 162,90
02/11/93 140,70
11/08/93 20,80
20/10/93 35,80
04/11/93 49,10
21/10/93 23,10
17/11/93 27,60
02/11/93 142,50
27/11/92 152,50
04/02/93 21,80
18/12/92 50,10
40,50
67,10
179,50
101,30
152,30
21,70
49,90
200,50
178,00
41,40
71,80
82,40
18/11/93 32,80
04/11/93 18,30
18/11/93 42,20
64,90 23/11/93 57,70
131,10 19/11/93 120,70
02/03/93 41,40
26/02/93 72,30
04/12/92 82,50
04/02/93 39,90 39,80
25/05/93 41,10 41,00
25/01/93 193,70
29/01/93 48,80
17/12/92 38,20
01/12/92 73,60
70,50
88,70
178,40
208,10
100,20
45,20
179,00
264,00
84,60
40,50
67,50
179,80
101,30
50,40
201,60
178,00
70,20 70,30
67,10 67,50
20 26,50 a
40 11,40
j96 80,00 26 23,00
82,40
39,70
41,00
59,70
48,60
38,20
82,80
40,80
41,20
11,00 11,00
22,80 22,70
122,40
96,60
40,00
220,90
42,00
158,20
03/11/93 94,20
19/11/93 78,60
31/08/93 24,30
02/11/93 182,20
18/11/93 31,00
16/11/93 84,10
113,00 29/10/93 81,00
08/12/92 118,00
18/12/92 95,80
27/11/92 38,30
131,00
115,50
58,80
116,00
96,30
38,20
214,70
40,80
149,0"
74,10 73,60 74,10
64/80 64,80 64,80
38,20
216,20
40,80
96,20 96,20
38,10 38,10
214,70 216,00
105,70 106,20 105,70 106,00
Noteringen bijgewerkt tot 1100 uur
BUITENLANDSE AANDELEN
in brands 34,00
107,70 1
13,70 13,70
58,80 58,50
55^00 56^00
32,50 southw be
kt motor yen 600,00
VERKLARING DER AFKORTINGEN
op openingskoers
hj hoogste koers In 12 mnd.
Ij laagste koers in 12 mnd.
vk vorige koers (slotkoers)
Ik laatste koers
b bieden
c exclaim
f gedaan en laten
g bieden en ex dividend
h laten en ex dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
ho hoogste koers
la laagste koers
stopkoers
54,00 53,80 nee cc
58,00 57,20
57,00 58,00 perkins foods
48,20 48,20
98,00 98,50
107,50 107,50
827,00 762,00
1163,00
1830,00 1660,00
209,00 210,00
42,30 43,00
56,00 55,90
29,80 28,60
716,00
440i00
29,10 29,10
619,00 600,00
63,20 63,50
46,10 46,30
OVERIGE OBLIGATIES
185,00
190,00
195ÏOO
375,00
385^00
400]00
350]00
380,00
410JX)
330,00
360!00
370!00
375.00
385]ö0
365^00
38o]oö
5 12,00 12,00
19,50 19,00
13 1,50 b
23 1,00
45 38,00
o95 20,00 1500
22,70 22,80 aab 12 81
141/2895$
1281a
aab 93/4 80a
STAATSLENINGEN
113,60 113,70
115,50 115,50
109,75 109,75
121,01 121,08
101,75 101,75
71/2 nl 93fasp
nl 71/4 89-99
nl 7 85-96
118,85 118,95 nl 63/4 85-95
119,28 119,38 nl 63/4 86-96
109,15 109,25
101,70 101,70
106,35 106,40
106.60 106.70
102,10 102,10 nl 6
117,20 117,30 nl 61/2 68IV-94 100.00 100,00
117,40 117,50 nl 61/2 86-96 103,35 103,35
118,96 119,11 nl 61/2 87-94 100,95 100,95
aab 83/4 90-95
aab 83/4 91-94
aab 83/4 91-96
aab 81/2 90
aab 81/2 90-00
aab 81/2 91
aab 81/2 92-95
aab 8 bb 90-96
aab 71/4 89
aab 7 88
aab 7 89-94
SSSÏ
aab 63/4 88-98
aab 63/4 88-98
aab 61/2 88-96
aab 61/2 88-98
aab 61/4 bbr87
aab 6 88-94
aab 51/4 92-02$
aab 31/286
aegon 6,05 92-04
aegon 73/4 89
aegon 61/2 93
aegon 57/893-98
akzo 8 92-02
akzo 61/4 88-95
asfinag 61/8 93
asdevbnk83/8 92
100,20 100,20
102,35 102,35
102,40 102,40
104,67 104,67
101,15 101.15
101.05 101.05 nl 61/4 87-95 101.15 101.15
116.32 116,52
.105.15 105,15 nl 687-9-
101,55 101,55
nl 61/4 8711-95 101.70 101,70
nl 61/4 87-02 104,05 104,05
nl 61/4 88-94 100,01 100,01
104.32 104.40
100,18 100,18
100,10 100,10
ladb 61/2 87-97
ibrd 75/892
tnb 9 90-95
inb bb 61/2 87
inb 61/4 87-95
inb 61/4 88 dm
inb sp 61/2 88
int ned gr 10 91
kas-ass 61/2 86
96,70 Ikb fin 71/8 89
04,00 nwb 61/4 86-06
ptt 73/4 90
rabo 81/2 92-97
rabo 81/4 92-7
06,30 l rabo 61/2 87
03.80 rabo 61/2 87-9!
12,00 rabo 61/4 88
6,00 104,35 104,45
6,03 104,00 104,20
5,38 103,50 103,50
5,25 104,20 104,20
5,31 101,65 101,55
5,85 101,50 b 101,50
- 100,25 100,30
5,46 101,50 101,50
7,01 91,10 91,10
6,68 101,55 101,55
- 100,85 100,85
7,22 99,20 100,00
5,01 102,35 102,35
8,65 103,00 104,00
9,82 94,50 95,50
7,10 100,30 100,20
5,39 106,50 106,60
5,36 108,40 108,40
5,50 108,20 108,20
6,19 107,20 107,20
5,25 103,60 104,30
7,67 103,60 103,60
6,06 101,50 101,50
5,28 105,50 105,60 bever holding
6,04 100,30 100,65 capital int.f.1
7,04 99.10 101,00 colon.growth
11,50 11,60 daandelenfc
5,93 101,00 101,00 clnobl.div.l
- 100.05 100.10 delta lloyd in
5,24 101.60 101.60 dpamer.grf.
5,38 106.65 106.65 eglmvestmei
5,53 104,50 104,50 emfrentefon.
6,07 104,90 104,80
5,21 101,40 101,40
5,70 102,10 102,30
63 13,50 b 13,50 top5
10 20.50 20,50 top5
18 9,00 a 9,20 top5
12,50 13,00
BELEGGINGSFONDSEN
78,50 78,70
83,80 84,80
66,80 66,60
58,50 58,90
176,70
137^50
176,70
137^50
31,70 31,70 indon.pap fund$ 11,90 11,90 rgspgroen
261,50 261,50 ingbnk dutch fnd 59,30 59,50 rodm prop.sh.
107,10 107,70
109,50 108,50
ingbnk glob fund
ingbnk oblig.fds
ingbnk rentegrt
39,00 39,00
54,30 54.40
102J30 102^80
64,00 64,20
29,20 29,20
16,40 16,40
28,00 27,90 tokyo seaboard 172,00
62,70 62,70 interbonds 542,00 542,00
3,60 3,60 intereffekt 500 28,00 27,90
122,50 - mtereff. warrant 33,90 30,10
22,50 22,50 investa part. dm 80,00 80,00
100,50 100,50 is himalaya f.$ 14,30 14,30
119,70 119.90 jade fonds 209,80 206,30
133.40 133,50 iapan fund cert. 18,30 16,30
33,80 33,70 jap ind.alphayen 7950,00
213,00 208,00
twintig jaar. Met behulp va^,
ze gegevens kan bij de ou
fondsen worden bekeken
die het gemiddeld hebber
daan. Hoewel ABN AMRO
niet waagt aan concrete
spellingen, zegt onderzt
Hazeberg dat deze cijfers
wel degelijk 'houvast' g
voor de middenlange termi
Gemiddeld schommelded
rendement van aandelenf
sen de afgelopen twintig
tussen de 8,3 en 10,5 pro
Wie zijn heil zocht in oblig
mocht rekenen op een
ment van 8,8 procent. Dé f
en de inflatie snoepen
weer een deel van af. Gety1
geerd voor beide zaken li
den aandelen per jaar ge
deld tussen de 2,3 en 4,4
cent op, terwijl obligaties^5
middeld op 2,5 uitkwamen
De zeer voorzichtige bele
die in de afgelopen twee de f
nia deposito's kocht, was
gens de ABN AMRO-berekt
gen het slechtst af. Het
tussen bruto en netto is
categorie namelijk het gro
Beleggers in deposito's mc
reëel 0,8 procent per jaar ir
ren. Lijkt een gemiddelde
van 6,8 procent voor depc
op zichzelf heel aardig, wan
dit cijfer wordt gecorrig
voor belasting en inflatie.
verkeert het in een regeli 1
verlies.
TOP-15 PAR.MARKT
artu biologicals
berghuizer pap.
free record shop
gelderse papier
holland colours
kühne+reitz
lei computer gr.
melle, van nrc
nedschroef hold,
ordina beheer
46,60
25,20
56,10
65,00
59,20
18,70
74,00
38,00
39,50
17,30
0V. PARALLELMARKT
asn aandelenfonds
austria glob.osh
besouw holding
biogrond belegg.
comm.delosf.
comm.elea f.
comm.floreof.
de drie electr
delta lloyd dlr
delta lloyd ecu
delta lloyd mix
delta lloyd rent
dicointern.
ehco-klm kleding
e&l aand.ned. 1
e&lakt.beheer 2
e&l gulden rente
e&l portfolio 3
e&l kapit.markt
europ.dev.cap.crp
german city est.
gouda vuurvast c.
great west.res.
groenendijk
groothandelsgeb.
helvoet holding
inter/view europa
ipna 3 nrc
managem. share
ned.elevator bel.
ohraobl.divf.
ohraonr.goedf.
ohra totaal fonds
pan pacific vs
p&c groep
phoenix
pie medical
satcom hold. c.
simac techniek
suez growth fund
VHSOnr. Mij
vigilanter
117,10
31,00
53,20
1165,00 116
31,30
10,50
156,90
98,80
99,60.'
100,90
99,40
99,10
101,70
13,90
68,10
63,00
73,50
66,60
74,00
3,40 f
30,50
120,50
6,60
31,90
63,50
0,37
34,80
131,00
25,50
3,60
1,20
2520,00 2531®
5,60
64,50
53,10
60,70
57,00
67,10
61,80
3,60
105,00
476,00
3,70
44,00
16,50
11,20
53,60
EDELMETALEN
Goud
onbewerkt
vorige
onbewerk
23.000-23,600
22,930-23,530
25,200
25,130
BUITENLANDS GELD
19,50 19,50 liquirent
10,60 10.60 malays.aca
40,40 40,00
64,00 64,00
3,15 vsboblgroeif.
15,70 15,70
82,70 82,80 yen value
00,75 wuh 81/4 92-95
5,20 104,10 104,20
5,75 102,15 102.35
5.86 116,75 116,75
4,92 101,05 101,05
5,60 106,70 106,70
5,34 104,20 104,20
7,25 100,00 101,00
in.syst.gf 107,40 107,40
81,90 pacific prop se
319,70 318,50
24,80 24,90
130,50 130,50
40.40 40,40
130,50 130,70
55,00 55,00
ital.lire 10 000)
jap.yen (10 000)
oost sch.ll. (100)
spaanse pes (100)
1,380
26.70
109,60
10.20
172.00
24.30
15.69
0.0105
21.25
125.00
