'Ernesto Marcellino
winnaars Cameretten
Nederland herdenkt sterfdag Mondriaan
Cultureel
programma
aids dag
Cultuur Kunst
Mineralen te kust en te keur
Hallo Venray: huiskamergezelligheid om te koesteren
1pAANDAG 29 NOVEMBER 199394iU
CHEF ANNEMIEK RUYGROK, 071 -356472. PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071-356472
Onaantastbare
droom Momix
dans
recensie maarten baanders
Voorstelling: 'Passion' door Momix Dance
Theatre. Gezien 27/11schouwburg. Lei-
De voorstelling 'Passion' van
Momix Dance Theatre uit de
USA geeft je het gevoel dat je in
een kalme roes verkeert en al
lerlei visioenen hebt. Het zijn
visioenen die van ver komen,
die zich afspelen op een niveau
dat boven emoties verheven is.
De dans. een opeenvolging van
korte scènes, speelt zich af ach
ter een doorzichtig scherm
waarop dia's geprojecteerd wor
den van bloemen, zonnebloem
pitten, godenbeelden en andere
afbeeldingen die alle iets uni
verseels uitstralen. De dansbe
wegingen die daar doorheen
zichtbaar zijn, staan dicht bij
wat natuurlijk is, maar toch krij
gen zij net even iets mee waar
door ze juist ver van het alle
daagse staan. Zo is op het hoofd
staan niets bijzonders, maar wel
als de danser daarbij zijn hoofd
buigt en op zijn nek steunt.
Met lichaamshoudingen en
groepsbeelden waarin hun li
chamen aan elkaar gegroeid lij
ken vormen de twee dansers en
drie danseressen vreemd ge
vormde levende wezens met ve
le tentakels. Het ziet er fascine
rend uit, al moet choreograaf
Moses Pendleton zich ervoor
hoeden in trucjes te vervallen,
bijvoorbeeld als de benen van
een vreemd bewegende danse
res de benen van een ander blij
ken te zijn. De geraffineerde be
lichting, de muziek van Peter
Gabriel, de perfecte timing en
de grote technische vaardigheid
van de dansers dragen ertoe bij
dat deze choreografie als een
onaantastbare droom over je
heen komt. Sommige bewegin
gen, zelfs sprongen over een
grote afstand, worden vertraagd
uitgevoerd, zodat ze zich onder
water lijken af te spelen. Veel
houdingen en bewegingen heb
ben een erotische lading, maar
door de vreemde vormen van
de verstrengelde lichamen krijgt
de erotiek iets absoluuts, iets
wat ontdaan is van de impulsen
en emoties die er gewoonlijk bij
horen.
In enkele scènes worden een
voudige voorwerpen gebruikt.
Ook hierin laat de groep een
opvallende perfectie zien: snel
draaiende paraplu's, vloeiend
bewegende figuren met buigza
me stokken en een lang lint dat
door een danseres snel rondge
draaid en -gezwaaid wordt,
waarbij ze elke beweging van
dit grillige ding volkomen in
haar macht heeft.
Waarom heet de voorstelling
'Passion'? De muziek, ontleend
aan de film 'The Last Tempta
tion of Christ', en één scène die
doet denken aan het kruisi
gingstafereel, suggereren dat
het verhaal van Christus' lijden
is weergegeven. Misschien is dit
ook zo, maar afgezien van deze
twee verwijzingen is de voor
stelling een aaneenschakeling
van associaties waarvan de be
tekenis open blijft. Gelukkig
maar, want juist in dit associa
tieve ligt de grote kracht van
'Passion'.
amsterdam gpd
De belangrijkste Nederlandse
theater- en dansgezelschappen
geven tot 12 december voorstel
lingen waarvan de opbrengsten
naar het Aids Fonds gaan. het is
de eerste keer dat rond Wereld
Aids Dag op 1 december ook
een breed opgezette landelijke
culturele manifestatie is georga
niseerd. Onder het motto „Time
To Act" wordt meegewerkt door
onder meer Toneelgroep Am
sterdam, het Nederlands Dans
theater, Reflex, De Trust, Thea
tergroep Hollandia en Intro-
dans.
In dat kader past ook een lan
delijke scholieren prijsvraag. In
totaal kwamen 1500 reacties op
een advertentie in schoolagen
da's waarin werd opgeroepen
op een originele manier te be
schrijven hoe de deelnemers
met vriend of vriendin over vei
lig vrijen zouden beginnen. De
winnaar wordt 1 december in
de Pieterskerk in Leiden be
kendgemaakt tijdens een feest
waar ook Ruth Jacott zal optre
den. In de kerk wordt verder de
herdenkingsquilt voor René
Klijn onthuld, de aan aids over
leden zanger die landelijke be
kendheid kreeg door zijn optre
den bij Paul de I-eeuw.
Op initiatief van het Aids
Overleg Nijmegen en het Nij
meegse filmtheater Cinema-
riënburg wordt tot en met 15
december in elf steden, waaron
der Leiden (in LVC en de 'X')
ook een aids-filmfestival geor
ganiseerd.
Amsterdam gpp
fury mist actualiteit en woede
tfeer leuk dan boos. Die al geruime tijd heersende klein-
unsttrend is ook dit jaar op Cameretten niet doorbro-
:en. De 28e editie van dit cabaretfestival kende zaterdag-
ïvond in het Rotterdamse Luxor (niettemin) wel een
loeiende finale. Met ten slotte een dubbele triomf (eerste
Jg'ilaats en publieksprijs) voor het Gelderse duo Ernesto
er/larcellino. Het koppel Meneer De Bruin en Van de Ven
deiit Zevenaar eindigde als tweede. De persoonlijksheids-
H,irijs was voor nummer drie: de Middelburgse Els Aust-
"Jnann.
We zijn in elk geval klaar om
overal op in te springen", luidde
de nuchtere reactié van eerstge
noemde, de strakke 'woordspe
ler' van de twee malle manne
tjes, die van jury-voorzitter
Boudewijn Spitzen toch ook te
horen kregen dat -hun act als
ambitieuze straatmuzikanten
niet geheel vlekkeloos was be
vonden. Met name het gebruik
van gedichtjes en 'versleten te-
legramgrappen' had het keuze
korps als niet zo creatief erva-
ury en publiek waren het dus
ëei grote lijnen eens over wie de
"Heeste indruk had gemaakt,
'oor de beide winnaars Ernest
leuving (32) en Marcellino Bo
ers (36) echter nog geen reden
neteen te gaan dagdromen
iver een gouden toekomst.
Wat we nu gaan doen? Eerst
naar eens een flinke boswan-
eling maken om een beetje bij
komen. Voor de rest is het
ven afwachten wat er gebeurt.
In vergelijking met het win
nende tweetal was het andere
duo Meneer De Bruin en Van de
Ven (voornamen Renée en
Chris) verbaal minder scherp en
ook veel fysieker ingesteld. Een
wat beschaafdere uitgave van
Waardenberg en De Jong, zou je
kunnen zeggen. Tussen deze
herenleut door wierp de 47-jari-
ge Els Austmann zich op als de
meest subtiele nieuwkomer.
Haar 'Bitterkoekjes' was (mede
dankzij pianiste Dominique
Mars) ook muzikaal het interes
santst. Hoofdingrediënt bij deze
herintredende actrice was de
tussenbalans die een vrouw van
middelbare leeftijd opmaakt:
bitterzoet en o zo herkenbaar.
De jury (waarin naast Spitzen
Mies de Heer, Bert Visscher,
Maks Mulder en Jacques van
Veen) was over het gesignaleer
de peil van deze editie niet on
tevreden, maar had wel twee
dingen bijna overal gemist: het
inhaken op de actualiteit en 'het
vreselijk uit de bol gaan van
kwaadheid'. Zou er een aan
moedigingsprijs hebben be
staan, Bet Spitzen verder weten,
dan zou die zijn toegekend aan
Marion Groenewoud uit Zwolle,
die tijdens de aanloop tot de
eindstrijd (vanaf woensdag)
vooral had geïmponeerd met
haar kwetsbare opstelling op
het podium. Een beetje vreem
de opmerking van de scherp
rechters, omdat de bestaande
prijzen (aan de eerste is een
geldbedrag van 2000 gulden
verbonden) juist niet meer be
helzen dan het stimuleren van
aankomend talent.
Kweet (vaste) presentator Re
née Pennock zich met verve van
zijn taak, anders lag het met
special guest Raymond van het
Groenewoud. De Vlaamse trou
badour was duidelijk niet inge
speeld op zijn enige begeleider
(saxofonist Jan Koper) en mocht
zich gelukkig prijzen dat de zaal
hem zeer goedgezind was.
recensie onno schilstra
.jknnelies Dijkman, 'Wellicht', te zien
4 december, wo-za 12-17 uur; zo 1;
uur, De Waag, Leiden
tei)e Waag in Leiden is gebouwd
z olgens een klassieke systema
tiek. Geen vorm is zonder func-
eijie, geen materiaal zonder ex
pressie en geen maat zonder
djiiecieze relatie tot het geheel,
sijuist daardoor vormen spiritua-
aakeit en praktische gebruiks
waarde in dit gebouw een aan-
Tajename eenheid. In deze ruim-
leije, waarin zich destijds de ba-
dknsen voor het wegen van goe-
rijfleren bevonden, was het bele-
irtjen van evenwichtsgevoel es-
i. entieel. Daartoe bracht de ar
chitect een strenge symmetrie-
as aan, die dwars door het ge
bouw loopt. Opmerkelijk gevolg
daarvan is dat er in de muren
van de hal een aantal blinde ra
men en deuren voorkomt.
De kunstenares Annelies
Dijkman haakt in haar bijdrage
aan de tentoonstellingscyclus
rond 'De Muur' in De Waag aan
bij dit merkwaardige motief van
deuren die geen ruimte ontslui
ten en vensters die geen licht
doorlaten. De overdrachtelijke
betékenis daarvan ligt voor de
hand: de filosoof Leibnitz be
schreef de kern van de mense
lijke psyche reeds als een 'ven
ster zonder uitzicht'.
De expositie van Annelies
Dijkman bestaat uit een aantal
deuren en ramen zonder prakti
sche functie. Ze lijken een ver
plaatsing van een materiële
naar een geestelijke realiteit te
willen uitdrukken, door de
doorgang van het blinde venster
heen. Om die psychologische
beweging nader te accentueren
heeft Dijkman centraal in de
Waag een labyrintje van buxus-
struiken gemaakt, symbool voor
de spreekwoordelijke zoektocht
naar verband tussen innerlijk en
uiterlijk.
Het probleem van de exposi
tie zit 'm juist Ln de spreekwoor
delijkheid. De metaforische rijk
dom van het venster zonder uit
zicht, de blinde deur en het
doolhof is niet werkelijk in de
materie opgeroepen. Annelies
Dijkman verplaatst haar publiek
niet van de materiële werkelijk
heid van de Waag naar de wer
kelijkheid van de geest. Integen
deel. De spiritualiteit in de ar
chitectuur van de Waag is ver
vuild met de banale confectie
van het tuincentrum en de
bouwmarkt. Dijkmans labyrint
is feitelijk niet meer dan een
slordige verzameling gifgroene
plantenbakken met slechtge-
snoeide hagestruikjes. De Hu-
bo-vormgeving van de deuren
wekt nog geen seconde de in
druk dat zich daarachter iets
van belang zou bevinden, mate
rieel noch zinnebeeldig. Is het
denkbaar dat een dergelijke in
stallatie nog enig effect zou sor
teren in een minder sacrale
ruimte, geplaatst in de Waag ge
tuigt hij slechts van een botte
misvatting.
leiden» Mineralen en fossielen lagen er te kust en te keur. Jong en oud konden ze gisteren bewonderen
tijdens de geologische manifestatie in het Pesthuis. De kring Rijnland van de Stichting Geologische Activi
teiten bestaat 20 jaar en dat werd dit weekeinde gevierd. Gisteren mocht het 'gewone' publiek de jubile
ummanifestatie De Gesteente-cyclus bijwonen en velen maakten gebruik van deze mogelijkheid.
rote overzichtstentoonstelling in Den Haag
Pianiste Ogura
heeft groot
inlevingsgevoel
muziek
recensie susanne lammers
Piano-recital: Kikuko Ogura met werken
van Ravel, Mozart en Schumann. Ge
hoord 28 december, K O. Kapelzaal Lei-
Soms is het inderdaad het beste
met de deur in huis te vallen.
Kikuko Ogura schudde het pu
bliek goed wakker met de prélu
de uit Le Tombeau de Couperin
van Maurice Ravel. Dit werk,
geschreven ter nagedachtenis
van zes vrienden, gevallen in de
Eerste Wereldoorlog, bestaat uit
zes delen met elk een eigen ka
rakter. Het vergt inlevingsgevoel
de verschillende sferen, van
droevig tot levendig tot uitdruk
king te brengen. Dat kon ze.
Vooral het derde deel bracht ze
subliem.
Het Rondo van Mozart in A
klein is van een heel ander kali
ber. Het lijkt op een verdrietig
walsje en laat de melancholie
doorklinken. Technisch perfect,
maar afgemeten, kwam het niet
geheel tot zijn recht.
Na de pauze volgde Schu-
manns Fantasie, opus 17. Schu
mann schreef dit oorspronkelijk
om fondsen te werven voor het
Beethoven-monument in Bonn,
maar hij droeg het uiteindelijk
op aan Franz Liszt omdat deze
het leeuwendeel van de kosten
voor zijn rekening nam. Beetho
ven klinkt door in dit stuk. Het
duidelijkst is dit in het derde
deel, waarin Schumann echo's
uit de Mondschein-sonata laat
doorklinken, versierd met een
themaatje dat zo lieflijk is dat
het haast pijn doet. Ook in het
tweede deel zijn schaduwen van
Beethoven (Sonata op. 101) ver
werkt volgens de vertolkster. Dit
tweede deel is krachtig, haast
agressief van toon. Niet zo ver
wonderlijk, want Schumann
was op het moment dat hij dit
schreef verwikkeld in een recht
zaak met zijn toekomstige
schoonvader over zijn huwelijk
met Clara Wieck. Voor haar
schreef hij het eerste deel, een
klacht naar eigen zeggen. Ogura
trof voor deze Fantasie de juiste
toon: het verlangende begin
met een etherisch einde, de
mars, waarbij Schumann
enigszins aan het publiek van
destijds tegemoet kwam, krach
tig en een beetje dreigend en
het derde deel (geschreven na
dat de gelieven verenigd waren)
poëtisch wegstervend.
Ik hoop dat K O haar nog
eens uitnodigt.
De rest van de 7 tot 8 miljoen
gulden op de begroting is ge
dekt door bijdragen van WVC
en de gemeente Den Haag en
een aantal sponsors. De ten
toonstelling reist na Den Haag
nog naar Washington en New
York.
Aanloop
In de'aanloop naar de Mondri-
aan-retrospectieve worden
overal waar hij heeft gewoond
of gewerkt bijzondere tentoon
stellingen gehouden. In Amers--
foort, waar hij op 7 maart 1872
is geboren, wordt het Mondri-
aanhuis officieel geopend met
een documentaire expositie
over zijn leven en zijn ideeën en
worden kunstwerken getoond -
in de Zonnehof - die door Mon
driaan zijn geïnspireerd. In
Winterswijk wordt aandacht ge
schonken aan de tekenlessen
die de jonge Piet van zijn vader
en van oom Frits heeft gekre
gen. In Uden worden de molens
getoond en in Amsterdam
wordt zijn Parijse atelier in de
Beurs van Berlage nagebouwd
en wordt, inliet Gemeente-ar
chief, een tentoonstelling van
zijn Amsterdamse werk (1892-
1912) gehouden. In het Kröller
Miillermuseum wordt aandacht
gegeven aan tijd- en Stijl-ge-
noot Bart van der Leek.
Domburg
Belangrijk in de ontwikkeling
van Mondriaan is zijn verblijf in
Domburg geweest. Daar kwam
hij in contact met Jan Toorop
en diens vriendenkring en hij
kreeg er de gelegenheid om te
exposeren in het door Toorop
gebouwde expositie-paviljoen-
tje. Het gebouwtje zal worden
nagebouwd en de tentoonstel-
Piet Mondriaan. Compositie I met rood, geel en blauw (1921), olieverf op doek.
ling uit 1912 wordt herhaald. van de Amerikaan Gunther
Fototentoonstellingen, wan- Schuller completeren het Mon
dei- en fietsroutes, jongerenpro- driaan-eerbetoon.
jecten, door Jiri Kylian en Hans Het 'Mondriaan-jaar' - door
van Manen nieuw geschreven het Nederlands Bureau voor
balletten en een in opdracht Toerisme als het toeristisch
van de Eduard van Beinum- hoogtepunt van de winter 1994-
stichting geschreven compositie 1995 al over de hele wereld ge-
FOTO HAACS GEMEENTEMUSEUM
propageerd - wordt niet officieel
geopend. Of men moet de uit
gifte van drie door Walter Nik
kels ontworpen postzegels in fe
bruari, gecombineerd met vie
Mondriaan-telefoonkaarten in
het najaar als zodanig willen be
schouwen.
pop
recensie hans keuzers
Hallo Venray: Henk Koorn, zang/gitaar,
Toon Moerland, zang/gitaar, Peter Ko-
nings, bas/zang, Dim Veldhuisen, drums.
Gezien: 27/11LVC, Leiden.
Na het uitbrengen van hun
goed ontvangen album 'The
More I laugh, the hornier due
gets,' was het optreden op Pink
pop '92 voor Hallo Venray on
getwijfeld het voorlopig hoogte
punt in het bestaan van de
band. Schijnbaar moeiteloos to
verden Henk Koom c.s een nog
boeiender opvolger uit de hoge
hoed. Het accent lag zaterdag in
het LVC in eerste instantie op
het spelen van nieuw materiaal,
maar met name in de toegiften
werd er behoorlijk naar het
hardcore-verleden teruggegre
pen.
De up-tempo nummers klin
ken vol en vet, soms met een
licht psychedelisch tintje zoals
in 'Not so Long', dan weer echt
typisch Amerikaans in 'Bad In
fluences'. De uitstapjes naar an
dere popgebieden zijn zeker
niet het sterkst. De nieuwe
single 'Miracles' is een slome
draak van het zuiverste water en
de belegen country-song 'Euge
ne' wordt dan wel hartstochte
lijk meegezongen door het pu
bliek, veel meer dan een opvul-
lertje kun je het niet noemen.
Frontman Koorn heeft een
bijna truttige, cabareteske ma
nier van presenteren. De af
stand tussen publiek en groep
wordt zo uiterst klein gehou
den. Tijdens het concert voel je
je meer op bezoek bij de gezelli
ge Haagse familie Venray.
Met name bij de Neil Young-
mabootsing Tuck the Man' en
het schitterend ingetogen ver
tolkte 'Las Vegas' steelt gitarist
Toon Moerland de show met
glashelder uiterst subtiel gitaar-
werk. Zijn soli zijn altijd over
zichtelijk, met het juiste gevoel,
een lekkere portie venijn, en
een immer sterke climax.
Bij de lange drie toegiften
doet Hallo Venray ook niet
moeilijk. Het speelplezier straalt
er van af en hoewel er bij het
heftige hardcore-werk nog wat
missers zitten is het publiek al
lang tevreden. Hallo Venray is
een bandje om te koesteren en
van te houden.
Nieuwe bond voor
Scenarioschrijvers
haag hans lutz
Jederland maakt zich op voor
0]iet Mondriaan-jaar. Ruim op
Jijd - de echt grote herdenking
stentoonstelling in* het Haags
[g, iemeentemuseum begint pas
jyip 17 december van het vol-
;end jaar - gaf de Stichting
Mondriaan 1994 vorige week
nzicht in de activiteiten ter her-
lenking van het feit, dat de
grootste vernieuwer in de beel-
lende kunst sinds de Middel-
:euwen' vijftig jaar geleden is
^verleden.
De meeste nadruk komt te
iggen op de overzichtstentoon-
telling, die vanaf december
994 tot eind april 1995 in het
laags Gemeentemuseum te
:ien is. Een verzameling van
lissen de honderd en honderd-
'ijftig schilderijen en tekenin
gen wordt vanuit de hele wereld
bijeen gebracht, Stuk voor stuk
sleutelwerken uit het oeuvre
van de 'meester van de Nieuwe
Beelding' waarmee een com
pleet beeld van de ontwikkeling
van Mondriaan wordt gegeven,
aldus waarnemend museumdi
recteur dr. J.L.Locher.
Er worden veel bezoekers ver
wacht: zo'n driehonderddui
zend. Reden voor stichtings
voorzitter Frits Becht om zijn in
Amsterdam en Barcelona be
proefde 'tijdblokken-systeem'
weer toe te passen. Kaarten
kunnen alleen in de voorver
koop worden gekocht (bij VSB-
en GWK-vestigingen) en voor
een blok van twee uur. Die
voorverkoop begint eind augus
tus van het volgend jaar. De be
zoekers moeten zestig procent
van de totale kosten opbrengen.
drie organisaties van scena-
Ifioschrijvers gaan per 1 januari
hun krachten bundelen om
ïterker te staan tegenover de
vrije televisie-produ-
ifcenten. De dramaschrijvers van
'|le Vereniging van Letterkundi
gen (WL), de Nederla'ndse Be-
Ifoepsvereniging voor Filmers en
èet Netwerk Scenarioschrijvers
efiebben voor de nieuwe bond
ipen doelgroep van zeker 300
icenarioschrijvers op het oog.
Deze foto van Piet Mondriaan werd
in 1929 in Parijs Gemaakt.
FOTO HAAGS GEMEENTEMUSEUM
