CRI vreest afpersing ex-Joegoslaven
Palestijnen eisen hun geschiedenis terug
Mensen willen wel eens wat anders horen dan
Binnenland Buitenland
Botsing boven zakenwijk
(ussen in Letland meer
loeite met 'Let worden'
'Mag je blijven werken
tot aan je honderdste
eel Nederlanders in
uid-Afrika willen terug
.TERDAG 27 NOVEMBER 1993
ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
1 Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPI United Press International
busongeluk India: 28 doden
1v delhi» Bij een botsing tussen twee autobussen in het westen
In India zijn gisteren zeker 28 passagiers om het leven geko-
1(jen en 31 gewond geraakt. Dat meldde het persbureau United
pus of India. Het ongeluk gebeurde bij Himatnagar, 675 kilo
meter ten zuidwesten van New Delhi in de deelstaat Gujarat.
li
ran wil beperking olieproduktie
posiADe Iraanse minister van oliezaken Gholamreza Aqaza-
»h wijt de daling van de olieprijs aan overproduktie van ruwe
Ir- je uit de Noordzee. Na zijn terugkeer van de vergadering van
teproducerende landen (OPEC) in Wenen deed de bewinds
man voor radio Teheran een beroep op de niet bij dit kartel aan
sloten olielanden de produktie te beperken om de prijzen te
kbiliseren.
J
adzjiekse rebellen blazen spoorweg op
bsKOuTadzjiekse rebellen hebben gisteren met mijnen de
Joorweg tussen Termez en Koergan Tjoebe opgeblazen. Later
3tjnden drie mensen de dood bij een aanslag op de snelweg Ter-
idez-Koergan Tjoebe. Beide aanslagen zouden het werk zijn ge-
p|est van islamitische rebellen die hun basis hebben in Afgha-
1 ktan. De rebellen strijden tegen de regering in Doesjanbe en
nigen de Russische militairen die in Tadzjikistan zijn gelegerd.
'oj
t)iid - lm rgemeester Nice aangehouden
;rnta del este De \Toegere burgemeester van Nice, Jacques Me-
I Icin, is aangehouden in de stad Punta del Este in Uruguay. De
3rl-jarige Medecin, die drie jaar geleden van Montevideo naar
inta del Este verhuisde, is in Frankrijk beschuldigd van corrup-
.i en andere misdrijven.
'Door geslotenheid en zwakke positie zijn groepen makkelijk te misbruiken
Ex-Joegoslaven die in Nederland wonen, zijn een gemakkelijke prooi
voor afpersing door criminele landgenoten. Dat stelt de Centrale Re
cherche Informatiedienst (CRI). Net als bij Chinezen en Turken is
volgens de CRI sprake van gesloten gemeenschappen met een zwak
ke sociale én economische positie. „Groepen die gemakkelijk te ma
nipuleren en te misbruiken zijn voor allerlei criminele activiteiten."
welddadige en extreme landgenoten
worden geïntimideerd of afgeperst.
,,In veel allochtone groeperingen is
sprake van netwerkjes", zegt B. Dekker
van de CRI-afdeling monitoring Mid-
zoetermeer gpd
Sinds enige tijd is de CRI „zeer alert"
op de mogelijkheid dat Bosnische
moslims, Kroaten en Serviërs door ge-
den- en Oost-Europa. „Mensen ken
nen elkaar, houden contact en weten
elkaar te vinden. Daarvan kan misbruik
worden gemaakt.
Hij wijst op de handelwijze van Chi
nese en Turkse criminele organisaties
die hoofdzakelijk via horecagelegenhe
den opereren. Chinese en Turkse res
tauranthouders zijn sinds jaar en dag
een gemakkelijke prooi voor afpersers.
Onlangs nog bleek dat de extreme Kur-
dische PKK-beweging Turkse onderne
mers in de tang houdt en hen geld af
perst om de strijd tegen de Turkse
overheid te financieren.
Ook de Oost- en Middeneuropese
maffia heeft die tactiek blijkbaar ont
dekt. Sinds de omwenteling van 1989
werden tal van activiteiten verplaatst
naar het Westen. Russische emigran
ten in Berlijn, de Verenigde Staten en
Israël worden momenteel lastig geval
len door de Russische maffia. De mis
dadigers eisen grote sommen bescher-
mingsgeld van hun weerloze landge
noten en maken volgens de CRI ge
bruik van zeer harde en gewelddadige
vormen van intimidatie. Die ontwikke
ling kan zich, evenals talloze andere
vormen van criminaliteit, ook naar Ne
derland verplaatsen.
Geruime tijd geleden bleek dat mis
daadorganisaties uit het voormalige
Joegoslavië al volop ronselen in de op
vangcentra voor oorlogsslachtoffers. Zo
werden in Rotterdam jongemannen uit
de kampen ingezet voor gewapende
roofovervallen.
iieuwe wet stelt veel strengere eisen
fkou AFP
parlement van Letland
:ft vannacht een wet aange-
nen die het Letse staatsbur-
schap voor de Russische be-
kingsgroep moeilijker bereik-
ir maakt. Dit heeft het pers-
eau Baltfax gemeld. De Rus-
vormen ongeveer dertig
cent van de 2,5 miljoen in-
lers.
Iet wetsvoorstel werd inge-
nd door de regeringsmeer
heid van de Letse Weg en de
renunie en aangenomen
53 stemmen voor, 28 tegen
5 onthoudingen. In het voor-
worden strikte eisen gesteld
de Letse nationaliteit. Men-
die Let willen worden, die-
ten minste tien jaar in de
ubliek te wonen, de Letse
te beheersen, de „funda-
rcten van de Letse grondwet"
Kennen en een loyaliteitsver
ing te ondertekenen.
~)i de nieuwe situatie zullen
Ituralisatie-quota" gaan gel
den „die de regering en het par
lement elke dag bijhouden,
waarbij rekening wordt gehou
den met de demografische en
economische toestand van het
land", zo meldt het persbureau.
Personen die al legaal in Let
land woonden voor 1940, toen
de Oostzeestaten door de Sov
jetunie werden geannexeerd, en
hun afstammelingen kunnen
„buiten de quota's om" worden
genaturaliseerd. Deze mogelijk
heid wordt ook geboden aan
echtgenoten van Letse staats
burgers, indien ze ten minste
vijf j'aar zijn gehuwd. Voormali
ge officieren van het Sovjet-le
ger worden automatisch uitge
sloten van alle regelingen en
kunnen in geen geval een be
roep doen op de Letse nationa
liteit, zo stelt de nieuwe wet.
De Letse maatregelen worden
getoetst door het Europese par
lement en de Raad van Europa,
die de toetreding van Letland
van de aanvaardbaarheid ervan
afhankelijk heeft gemaakt.
weert gpd
Auckland» Boven een zakenwijk en belangrijk verkeersknooppunt in de
Nieuwzeelandse stad Auckland zijn gisteren een helikopter en een klein
vliegtuig van de politie op elkaar gebotst en brandend neergestort.
Daarbij kwamen alle vier inzittenden van beide toestellen om het leven.
Op de grond vielen geen doden, ofschoon het brandende brokstukken
regende. Op de foto bekijken politie en reddingswerkers de plaats van
het onheil. foto reuter
Te oud. Te duur. Tot vervelens
toe heeft hij het moeten horen.
Jos Grein uit Weert is 56 jaar
oud. Enige tijd geleden werd
zijn transportbedrijf geliqui
deerd als gevolg van de malaise
in de transportwereld. De vijf
tien personeelsleden die hij in
dienst had, kregen allemaal een
nieuwe baan. Maar de zestien
de, hijzelf, kwam maar niet aan
de slag. Vergeefs gaf hij duizen
den guldens uit aan een outpla
cementbureau.
„Daarna ging ik agressiever te
werk. Ik liep bedrijven af ofn te
vragen of ze werk voor me had
den. Ik wil voorkomen dat ik me
over een paar jaar, als ik uitge
rangeerd ben, verwijten ga ma
ken. Ik wil per se nog een paar
jaar werken", legt hij uit.
Maar het lukte van geen kant.
Totdat hij in contact kwam met
Wiel Derckx, manager van uit
zendbureau Start in Weert. Hij
bemiddelt 55-plussers uit Weert
en omgeving. Derckx stapte
naar een van zijn relaties: de di
recteur van een dochteronder
neming van het transportbedrijf
Kluijtmans. Hij zocht een goede
verkoper. „Voor die functie zijn
achtergrond, kennis van zaken
en overwicht nodig. Iemand
met overtuigingskracht. Die
persoon had ik voor dat be
drijf', zegt Derckx. Sinds sep-
jeruzalem ad bloemendaal
•rweldigend', zo omschrijft
Davids uit Naarden de be
stelling in Zuid-Afrika voor
r informatie-avonden over
igratie naar Nederland. Da-
is tien dagen in Pretoria,
rnesburg en Kaapstad om
wonende (ex-)Nederlan-
voor te lichten over tefug-
naar ons land.
avids van het gelijknamige
igratiebureau in Naarden
ijiorgt de bijeenkomsten sa-
'i met A. van de Weijer van
L, een adviesbureau voor in-
duele loopbaanbegeleiding,
avids en Van de Weijer hou-
hun landgenoten voor dat
Ierland niet meer het land
melk en honing is met de
kgelegenheid van de jaren
ig. Zoveel mogelijk aspec
ten, ook de negatieve, worden
uitvoerig belicht. Het is volgens
Davids zeker geen promotie-
toer.
In de eerste week hebben zij
in Pretoria en Johannesburg
naar schatting zevenhonderd
mensen gesproken. Volgens Da
vids overweegt „een zeer grote
groep" mensen naar Nederland
te remigreren.
Een deel daarvan heeft de be
slissing al genomen en maakt
gebruik van de door hen ver
strekte informatie. lMEn er is een
groep die alvast een achterdeur
open wil hebben naar Neder
land, omdat men niet weet wat
hen in de toekomst te wachten
staat. Het ontbreekt hier aan
goede informatie over Neder
land. We worden overspoeld
met vragen", aldus Davids.
correspondent
Als alles volgens plan verloopt, zullen
vanaf 13 december niet alleen de Israëli
sche soldaten zich terugtrekken uit de
Gazastrook en Jericho, maar ook de Is
raëlische archeologen. Het is dus kort
dag voor ISraëls Oudheidkundige Dienst,
die nog voor het Palestijnse zelfbestuur
ingaat zoveel mogelijk onderzoek wil
doen.
Onder het motto „redden wat er nog te
redden valt" wordt een zoekoperatie uit
gevoerd in het gebied rondom Jericho.
Zestien archeologische teams hopen on
der meer fragmenten van Dode Zeerol
len te vinden. „Pure diefstal", zeggen de
Palestijnen. Ze willen de archeologische
'roverij' deze week al aan de orde stellen
in het overleg over zelfbestuur.
Dr. Nazmi al-Ju'beh, een archeoloog van
de Palestijnse Bir Zeit Universiteit, is ad
viseurvan de onderhandelingsdelegatie.
Hij heeft weinig goede woorden over
voor de manier waarop de Israëli's sinds
1967 opgravingswerk verrichten in de
bezette gebieden. „Wat ze doen, heeft
niets te miaken met wetenschap. Het is
louter vernielzucht. In alle vindplaatsen
hebben ze archeologisch interessante la
gen verwoest omdat Ze niet zijn geïnte
resseerd in niet-joodse perioden. Boven
dien zijn al hun opgravingen volkomen
illegaal. Het internationale recht - zoals
de door Israël mede-ondertekende
Haagse Conventie van 1954 - staat op
gravingen in bezet gebied niet toe."
De Bond van Archeologen in Israël is het
wat dat laatste betreft volkomen met
hem eens. In een protestbrief aan de
Oudheidkundige Dienst in Jeruzalem
schrijft de organisatie dat het zoeken
naar rolfragmenten in bezet gebied ille
gaal is. Ze waarschuwt bovendien dat de
zoekactie toekomstige samenwerking
met de Palestijnen in gevaar brengt.
De meeste Israëlische archeologen wei
geren opgravingen te doen in bezet ge
bied. „Met hen kan ik straks goed sa
menwerken", zegt Ju'beh. De minder
heid die het internationale recht aan zijn
laars lapt, komt op een Palestijnse zwar
te lijst te staan, kondigt hij aan.
De zelfbestuursregeling wordt het eerst
van kracht in de Gazastrook, en in Jeri
cho op de Westelijke Jordaanoever. De
grond onder Gaza, ooit een belangrijk
handelscentrum, moet een schat aan ar
cheologische voorwerpen herbergen,
maar de dichte bebouwing maakt opgra
vingen moeilijk. Het gevaar bestaat dat
de Palestijnen straks zozeer voorrang
gaan geven aan de economische ontwik
keling van het gebied dat de archeologie
in het nauw komt.
In Jericho, een van de oudste steden ter
wereld, is volop graafwerk verricht. On
der het Jordaanse bewind werkten er
Britse archeologen. Wat ze in de stad en
de omgeving vonden - onder meer frag
menten van Dode Zeerollen - sloegen ze
op in het Rockefeller Museum in Oost-
Jeruzalem. Dat viel in 1967 in Israëlische
handen. Tegenwoordig is er de Israëli
sche Oudheidkundige Dienst gevestigd
en proberen wetenschappers er wijs te
worden uit de vele duizenden rolfrag
menten.
Archeologie is in Israël meer dan een we
tenschap. Opgravingen leggen immers
de verbinding tussen de moderne Israë
li's en hun voorvaderen die duizenden
jaren geleden in het land leefden.
„Chauvinistische archeologie", zegt Ju
'beh snuivend. „De Israëli's negeren de
rechten van anderen en ze gebruiken ar
cheologie als een politiek instrument."
De Israëli's zien dat anders. Graven in
bezet gebied is misschien niet helemaal
legaal, maar hebben joden niet het recht
in het hele land Israël voorwerpen naar
boven te brengen die betrekking hebben
op hun eigen geschiedenis? Welk recht
kunnen Palestijnen doen gelden op He
breeuwse schriftrollen of restanten van
synagogen uit de oudheid?
Ju'beh geeft als antwoord dat de joodse
geschiedenis in dit deel van de wereld
een onlosmakelijk onderdeel is van de
Palestijnse geschiedenis. Daarom beho
ren alle voorwerpen die in de bezette ge
bieden worden aangetroffen tot het Pa
lestijnse erfgoed. „Wij zijn afstammelin
gen van alle volken die hier in de loop
van drie- tot vierduizend jaar hebben ge
woond en we kunnen dat bewijzen ook.
Neem Ezra en Nehemia, de twee boeken
in het Oude Testament over de Perzische
tijd. Daarin lees je over een tendens bij
de joden zich te laten scheiden van hun
Arabische vrouwen. De demografische
situatie in die dagen was dus gemengd
en lang niet duidelijk. Na de komst van
het christendom en later de islam be
keerde een deel van de bevolking zich.
Van die mensen en van latere immigran
ten stammen wij af. Daarom is de joodse
geschiedenis een deel van ons erfgoed
en daarom zijn die Dode Zeerollen in het
Rockefeller Museum voor ons van be
lang. Israël heeft trouwens al genoeg."
het bezoek van de Argen-
se president Menem deze
:k was hij weer in vol or-
It te bewonderen: de Ko-
lijke Militaire Kapel. Ter-
Zuidamerikaanse
itshoofd samen met konin-
Beatrix de erewacht in
keerde, speelde de kapel de
iaal daarvoor bestemde
pectiemars. Als gevolg van
bezuinigingen op het leger,
ook het 'huisorkest van
nje' mensen moeten inle-
:n, zestien map maar liefst,
ir de koningin kan altijd
beroep op de band doen.
ir staat luitenant-kolonel
van Ossenbruggen, inspec-
militaire muziek, per
garant voor.
Wijkg
[HAAG PIETER VAN VLIET
jrfijn lange loopbaan als diri-
en solist van de enige mili-
..p kapel in Nederland die het
pikaat 'koninklijk' mag voe-
heeft Jan van Ossenbrug-
veel hoogtepunten beleefd,
tocht hij als enige de tro'm-
steken tijdens de
jpplechtigheid van kroon-
"s Willem Alexander en
Jdt hij sindsdien ook wel
jmpetter van de Prins' ge-
••und. Ook tijdens het huwe-
-Jvan Beatrix en Claus in de
Jan van Ossenbruggen: de Trompetter van de Prins'.
Nieuwe Kerk in Amsterdam en prins. Alexander rende tussen
op de trouwdag van prinses de muzikanten door, waarop
Margriet en Pieter van Vollen- Jan van Ossenbruggen hem in
hoven toonde hij zijn muzikale de kraag greep. „Wie ben jij",
kunnen. vroeg het prinsje. „Ik ben de ka-
Bij een optreden in het paleis pelmeèster", was het antwoord,
op de Dam struikelde hij ooit Van Ossenbruggen: „Dat heeft
over de toen nog kleine kroon- hij onthouden. Hij heeft het er
foto gpd cees zorn
nog wel eens over".
Van Ossenbruggen, die al 35
jaar muzikaal actief is in het le
ger, was pas zeven toen hij erop
los blies in het Zaanse fanfare
korps. Zijn vader was beroeps
trompettist. Van Ossenbruggen
studeerde af op het conservato
rium in Amsterdam, speelde in
het Concertgebouworkest, het
Radiofilharmonisch Orkest, bij
de Nederlandse Opera, Opera
Forum en de Hoofdstad Operet
te. In 1960 werd hij solo-trom
pettist bij de Koninklijke Mili
taire Kapel.
Van Ossenbruggen vindt dat
de kracht van de militaire kapel
in de veelzijdigheid ligt, in de
betrokkenheid bij de burgerij.
Blaasmuziek is een stuk volks
cultuur, vindt hij. De 'koninklij
ke' speelt van Bach tot beat en
zelfs funk en heavy metal beho
ren tot de mogelijldieden.
De taal van de muziek is in
ternationaal, vindt de dirigent.
„Toen de Koude Oorlog nog
volop aan de gang was, heb ik
die internationale taal vaak ge
bruikt in contacten met kapel
meesters uit Oostbloklanden.
Op een groot festival in Zürich
bijvoorbeeld zat ik te praten
met een Russische generaal,
een gevierd dirigent uit Mos
kou. Opeens viel hij stil, staarde
me aan. Geen woord kwam er
meer uit. Stond er iemand ach
ter hem mee te luisteren. Zon
der twijfel een agent van de ge
heime dienst, de KGB. Toen
hebben we ons gesprek voort
gezet met muziektermen, een
muzikale geheimtaal die ze bij
de geheime dienst niet machtig
zijn." Op zijn brede muziekken-
nis moet Van Ossenbruggen in
de uitoefening van zijn functie
regelmatig een beroep doen.
„Het is meer dan eens voorge
komen dat ik de militaire atta
ché van een land belde met de
vraag of hij zijn volkslied wilde
voorzingen. Ik noteerde het in
noten, zette het meteen op mu
ziek en dezelfde dag nog speel
de de kapel het. Het is wel ge
beurd dat we een volkslied een
dag voor de officiële ontvangst
van een staatshoofd hebben in
gestudeerd. Dat was wel span
nend. Heb ik het muzikaal wel
correct vertaald? Maar als ik de
militaire attaché zag glimla
chen, wist ik dat het goed zat.
Een paar noten verkeerd kan
echt een enorme diplomatieke
rel betekenen."
Van onrust over de voorgeno
men inkrimping van de kapel is
tijdens de optredens niets te
merken. Maar wel tijdens de re
petities. „Als militairen hebben
we voldoende discipline om ook
onder moeilijke omstandighe
den ons werk feilloos te doen.
Maar op de repetities kan ik het
voelen, horen. Het is heel emo
tioneel. Ik zit ermee. Begrijpelijk
die bezuiniging, want het hele
leger moet inkrimpen, maar
vreselijk jammer is het wel."
Aan het begin van zijn mili-
tember heeft Grein dus een
jaarcontract.
Ook Jaap -Lantinga, 63 jaar
oud, is 'klant' bij het uitzendbu
reau voor 55-plussers. Hij hoeft
niet per se te werken, maar hij
vindt het gewoon leuk. Lantinga
was logistiek-manager bij Phi
lips en ging drie jaar geleden
met pensioen. Belgische relaties
vroegen hem lezingen te verzor
gen over logistiek management.
Van het een kwam het ander.
Hij vond het zonde dat zijn ken
nis verloren ging en liet zich in
schrijven bij Start. Dankzij zijn
inspanningen is het ziektever
zuim in een aannemersbedrijf
in Nederweert (350 man perso
neel) van 25 naar 8 procent te
ruggebracht.
„Als we voor die baan een 25-
jarige man hadden uitgezocht,
dan weet ik zeker dat zo'n man
niet was geaccepteerd in die
functie", licht Derckx toe. „Daar
komt trouwens nog bij dat veel
jongeren gewoon zeggen: ik wil
geen baan van een paar uur per
week. Leeftijd, levenservaring,
praktijkervaring en een zeker
probleem-oplossend vermogen
spelen in deze baan een belang
rijke rol."
Niet alleen het aannemersbe
drijf, maar ook Lantinga heeft
voldoening van zijn werk. „Mag
je tot je honderdste blijven wer
ken in dit land?"
taire loopbaan waren alleen al
in de landmacht 27 muziek
korpsen actief. Straks zijn er
nog maar vier over. Bemand
met beroepsmilitairen, net als
het leger zelf. „Vroeger was er
een enorm reservoir dienst
plichtigen waaruit je kon put
ten. Daardoor is de kwaliteit
van de militaire muziek altijd
hoog geweest. Aan de kwaliteit
zal niet worden' getornd, maar
door de geringere kwantiteit
kunnen we minder doen. Het is
niet ondenkbaar dat het cere
monieel bij beëdigingen sober
der zal moeten worden."
Misschien moet zelfs een
spektakel als de jaarlijkse taptoe
in Breda er onder lijden. „Dat is
toch een evenement van jewel
ste. Daar komt het volk op af.
Tienduizend mensen per
avond. De taptoe is een histori
sche gebeurtenis, stamt nog uit
de tijd van prins Maurits. Heel
vroeger was het 't signaal voor
de soldaten om uit de kroeg te
komen, de meiden te verlaten
en de strozak op te zoeken. Op
treden voor de burgerij blijft be
langrijk, zeker als die burgers
overlast ondervinden van mili
taire activiteiten. De mensen
willen wel eens wat anders ho
ren dan straaljagers."
Mishandeling
om agressie
kwijt te raken
DEN BOSCH ANP
Voor het gerechtshof in
Den Bosch is gisteren ne
gen jaar gevangenisstraf
geëist tegen een 21-jarige
man uit Schijndel. Hij
heeft bekend dat hij in
september vorig jaar sa
men met een ander vier
willekeurige slachtoffers
met een honkbalknuppel,
een mes, een gaspijp en
een ijzeren staaf te lijf ging
om „agressie kwijt te ra
ken". Sommige slachtof
fers raakten zwaar ge
wond.
Zowel de man als zijn
19-jarige handlanger kreeg
eerder van de rechtbank
een celstraf van zes jaar.
De man uit Schijndel vond
zijn straf te hoog en ging in
beroep. De officier van jus
titie, die negen jaar had
geëist, deed dat ook. De of
ficier achtte meerdere po
gingen tot moord bewe
zen, en niet, zoals de
rechtbank oordeelde, po
gingen tot doodslag. Pro
cureur-generaal mr. Fran
ken was het daarmee eens
en eiste in hoger beroep
ook negen jaar.
Het duo heeft bekend in
de nacht van 6 september
1992 een dorpsgenoot van
zijn fiets te hebben gere
den, hem met een gaspijp
en een ijzeren pijp aan een
ijzeren koordje te hebben
geslagen en te hebben ge
schopt. De volgende avond
zagen de mannen in Den
Bosch een aangeschoten
man lopen .die met een
honkbalknuppel werd be
werkt. Het slachtoffer
werd met een ingeslagen
schedel in een ziekenhuis
opgenomen. Hij komt er
nooit meer helemaal bo
venop.
later die avond sloeg het
stel een fietser met een
knuppel en werd een twee
de fietser met een mes in
de buik gestoken. Beide
slachtoffers wisten te ont
komen. Volgens gedrags
deskundigen zijn de jon
gens slechts verminderd
toerekenbaar voor hun da
den.
Het hof wijst 10 decem
ber arrest.
