Leidse hoogleraar: 'HSL
niet door Groene Hart'
Het is jammer dat ons
werk niet zo bekend is'
Randstadprovincies gaan
intensiever samenwerken
VVD boos over schrappen
treinen Amsterdam-Leiden
Us in regio is levensgevaarlijk
Randstad
Wedstrijd 'condoom omdoen'
voor jongeren op Aids Dag
Nog geen
vrijwillige
politie
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1993
975
BIS in Leiden regelt huid-, bot-, en hoornvliestransplantaties
leiden caroline v
Weefseltransplantaties zijn niet
levensreddend. Het vervoer van
een hoornvlies, een bot, een
stuk huid of een hartklep gaat
dan ook ook niet per helikopter
of per auto met scheurende
banden. Het is allemaal wat
minder 'spectaculair' omdat
weefsels langere tijd bewaard
kunnen worden, terwijl een hart
of een nier onmiddellijk moet
worden getransplanteerd.Dat
neemt niet weg dat een slecht
ziende na een hoornvliestrans-
plantie een nieuw leven tege
moet gaat, en dat een door bot-
kanker gehandicapte man of
vrouw met een bottransplantaat
weer kan lopen. Een klein kind
met een enorme brandwond
krijgt met een stuk donorhuid
een heel ander uiterlijk; een
hartafwijking wordt minder be
dreigend als een kind een ande
re hartklep krijgt.
Vijf jaar bestaat de Stichting
Bio Implant Services (BIS) in
Leiden nu. BIS is een dochter
van het veel bekendere Euro-
transplant: de eveneens in Lei
den gevestigde stichting die
zorg draagt voor orgaantrans
plantaties van bijvoorbeeld nie
ren, harten en longen. Artsen
kunnen bij BIS alleen weefsels
bestellen: in Leiden staat een
botbank, in andere delen van
het land staan huid-, hoorvlies-
en hartklepbanken. Daar wor
den de weefsels bewaard.
Net als Eurotransplant zorgt
BIS ervoor dat vraag en aanbod
bij elkaar komen, de stichting
beschikt over een computerbe
stand van donorweefsels en pa
tiënten. „Als een potentiële do-
'nor van weefsels is overleden en
met een donorcodicil heeft ken
baar gemaakt dat hij of zij de
weefsels wil afstaan, komt BIS
in actie", aldus Madeion Hen-
geveld. BIS coördineert boven
dien de artsenteams die in Ne
derland de weefsels wegnemen.
„Voordeel van weefsels boven
vitale organen is dat ze langere
tijd bewaard kunnen worden:
van dertig dagen voor een
hoornvlies tot vijf jaar voor an
dere weefsels. Bovendien kun
nen de weefsels tot 24 uur na
overlijden worden uitgeno
men", aldus Hengeveld.
Botbank
In het onderkomen van BIS in
het Academisch Ziekenhuis Lei
den staan enorme vrieskisten
waar botten en botprodukten
bij een temperatuur van min 80
graden liggen opgeslagen. Ruud
Deijkers, arts bij BIS, laat de
enorme kou naar buiten stro
men. „Dit is de botbank: dit
menselijk bot is dood materiaal.
Dat is een groot voordeel bij
een transplantatie, want in dat
geval zijn de afweerreacties van
de patiënt veel minder dan bij
een niertranpslantatie bijvoor
beeld."
De Leidse botbank i
kelijk opgezet voor (bot)kanker-
patiënten, maar de botproduk
ten - botsnippers - kunnen ook
worden gebruikt om bijvoor
beeld een kunstheup goed pas
send te maken. Deijkers gaat bij
nacht en ontij' op pad om bot
bij overleden donoren weg te
nemen. „Wij doen dat met een
team en werken vaak 's nachts
omdat de operatiekamers over
dag vaak bezet zijn. We zijn dan
al gauw vier tot vijf uur bezig en
willen dat het ziekenhuis geen
last van ons heeft." Volgens Ma
deion Hengeveld zijn de
'kinderziektes' er na vijf jaar BIS
inmiddels uit. „Het gaat nu
goed." Maar de instelling gaat
Madeion Hengeveld en Ruud Deijkers bij de Leidse botbank: „Met een bottransplantaat kan een kankerpatiënt weer lopen.'
FOTO JAN HOLVAST
volgens haar wel gebukt onder
de bekendheid van het grotere
zusje Eurotransplant. „Van BIS
weten mensen helaas niet veel:
we hebben geen naamsbekend
heid. Mensen weten helaas ook
niet altijd dat ze ook huid of
hoornvlies kunnen afstaan."
Daarom heeft BIS hetzelfde
probleem als Eurotranplant:
een schrijnend tekort aan weef- beter zicht een nieuw leven
seis. Voor een hoornvliestrans- kunnen beginnen. „Meer be-
plantatie bijvoorbeeld staan kendheid zou ons aan meer do-
duizenden mensen op de noren kunnen helpen."
wachtlijst,
Nieuw orgaan neemt taken over
De hoge-snelheidstrein moet gaan rijden op een snelle
ringlijri langs het bestaande spoorwegtracé tussen Rot
terdam, Den Haag, Schiphol en Amsterdam. De reistijd
tussen Schiphol en Parijs is in dat geval slechts elf minu
ten langer dan bij de aanleg van een nieuwe spoorlijn
door het Groene Hart. Dit betoogde de hoogleraar prof.
dr. H. Priemus van de Technische Universiteit Delft gis
teren tijdens een congres van de Randstadprovincies in
Amsterdam.
Amsterdam richard mooyman de vier grote steden en Schip
hol.
Priemus vindt de milieu-ar
gumenten om de hoge-snel-
heidslijn (HSL) ten oosten van
Zoetermeer door het landelijk
gebied aan te leggen 'niet erg
Leidenaar Priemuis pleitte daar
opnieuw voor het door de Tl)
Delft ontwikkelde verkeersplan
ARGUS, een netwerk van snelle
en vaak rijdende treinen tussen
deugdelijk'. Dit tracé is volgens
hem in strijd met het beleid om
het Groene Hart open te hou
den. Een hogesnelheidslijn
naar Schiphol zal volgens Prie
mus ook extra reizigers van een
grotere afstand naar de luchtha
ven lokken. De positie van
Schiphol wordt daardoor ver
sterkt. „De negatieve milieu-ef
fecten daarvan kunnen niet on
der de vloermat worden ge
veegd."
De hoogleraar zei het te be-
dat de Randstadprovin-
s er niet in geslaagd zijn om
t 'helder en consistent' beleid
formuleren voor de aanleg
van een hoge-snelheidslijn. Het
is volgens hem gewenst dat de
Randstadprovincies gezamen
lijk stelling nemen tegen de
route van de flitstrein.
Een meerderheid van de par
tijen in de provincies Noord-
Holland, Zuid-Holland en
Utrecht wil eerst afwachten
welke route de voorkeur van
minister Maij-Weggen heeft. Al
leen D66, GroenLinks en de ver
tegenwoordiger van RP
F/GPV/SGP spraken zich tij
dens een gezamenlijke staten
commissievergadering eerder
deze week duidelijk uit tegen
een tracé door het Groene Hart.
amsterdam richard
De provincie Zuid-Holland gaat
nauwer samenwerken met
Noord-Holland en Utrecht. Pro
vinciale Staten van de drie
Randstadprovincies krijgen vol
gend jaar het voorstel om een
gemeenschappelijk orgaan op
te richten, dat enkele taken van
de afzonderlijke provincies kan
Dat
de Noordhollandse
„...o^.is van de koningin J.
Kemenade gisteren tijdens
een Randstad-statencongres in
Amsterdam. Daar spraken
Noord-Holland, Zuid-Holland
en Utrecht over een nauwere
samenwerking in Randstadver-
band. Ook vertegenwoordigers
van de provincie Flevoland wa
ren uitgenodigd.
Momenteel werken de drie
Randstadprovincies al samen,
maar dan zonder veel verplich
tingen. Activiteiten op het ge
bied van onder meer ruimtelijke
ordening, vervoer en milieu
worden op elkaar afgestemd. Al
le bevoegdheden blijven echter
bij Provinciale Staten van de af
zonderlijke provincies.
De drie colleges van Gedepu
teerde Staten willen dat de ban
den verder worden aangehaald
door een gemeenschappelijk
orgaan op te richten, waaraan
een aantal taken en bevoegdhe
den kan worden overgedragen.
Bij dat nieuwe orgaan kan vol
gens Van Kemenade mogelijk
ook Flevoland worden betrok
ken, evenals nieuw te vormen
stadsprovincies als het Regio
naal Orgaan Amsterdam.
De vorming van een open
baar lichaam - de meest inten
sieve vorm van samenwerking -
gaat de betrokken provincies
momenteel te ver.
De WD-fractie in de Noordhol
landse provinciale staten maakt
zich ernstig zorgen over het ver
dwijnen van diensten op het
traject Amsterdam-Haarlem-
Heemstede-Leiden. De Neder
landse Spoorwegen zijn van
plan om in de ochtend- en
avondspits zeven treinen te
schrappen.
Vplgens de WD, die over het
voornemen van de NS vragen
stelt aan Gedeputeerde Staten,
is er door de plannen van de
Spoorwegen sprake van 'een ge
leidelijk toenemende, structure
le achteruitgang van het spits-
vervoer per trein', met alle ge
volgen voor de bereikbaarheid
en het milieu van dien.
Het schrappen van diensten
tussen Amsterdam en Leiden is
volgens hen niet te rijmen met
de bezettingsgraad van zeventig
procent in deze treinen. De W-
D'ers wijzen er verder op dat
ook in de vroege en late uren
treinen op het traject verdwij
nen, waardoor het met ingang
van de dienstregeling 1994-1995
bijvoorbeeld onmogelijk wordt
om Amsterdam vanuit Heem
stede voor zeven uur 's och
tends te bereiken.
Debat over aids en werk in Leiden
leiden
Een wedstrijd voor jongeren
met als motto 'wie-kan-het-
snelst-een-condoom-omdoen'
is een van de vele activiteiten
op Wereld Aids Dag woensdag 1
december in Leiden. De wed
strijd wordt 's avonds vanaf
20.00 uur gehouden in de Pie
terskerk.
Doel van Wereld Aids Dag op
1 december is stil te staan bij
aids-patiënten, mensen met
HIV en overleden aidspatiënten.
Overal ter wereld zijn deze dag
activiteiten. Die variëren van
ballet, exposities, demonstra
ties, symposia, muziek en thea-
'Aids in de werkomgeving' is
het onderwerp van een Leids
debat op 1 december: NOS-
journaliste Maartje van Weegen
leidt het debat in de Stadsge
hoorzaal. Iedereen die iets met
het onderwerp te maken kan
hebben, is erbij: mensen met
HIV, het virus dat aids veroor
zaakt. en met aids, werkgevers
en beleidsmakers.
Het symposium in Leiden
duurt van 13.00 tot 16.00 uur en
is voor iedereen gratis toegan
kelijk. Het is het officieuze be
gin van een overheidscampagne
over de omgang met HlV-geïn-
fecteerden op de werkplek, de
sportzaal en de vereniging. Tij
dens het debat komt de nood
zaak van beleid bij bedrijven en
inQtf.llir.onn aan Hp nrHn hnlniri
dat gericht moet zijn op accep
tatie van collega's met HIV.
Om 16.30 uur begint een fak-
kelherdenkingsoptocht voor
aidsslachtoffers vanaf het Stad
huisplein in Leiden: de route
voert door de Leidse binnen
stad. 's Avonds vanaf 20.00 uur
is er een avondvullend pro
gramma in de Pieterskerk met
muziekbands - onder meer
Ruth Jacott - en het Safe Sex
Promotieteam. Kaarten voor het
avondprogramma zijn te koop
Leidse studenten
vrijen onveilig
leiden
Uit een recente enquête
van de GGD onder Leidse
studenten is gebleken dat
tweederde van de studen
ten niet altijd veilig - met
een condoom - vrijt. De
GGD hield de enquête tij
dens de El Cidweek, de
jaarlijkse introductieweek
voor unversiteitsstudenten.
Zo'n 183 formulieren kwa
men ingevuld terug: te wei
nig om echt harde uitspra
ken te kunnen doen over
het vrij-gedrag van studen-
bij de VW en aan de kassa van
de Pieterskerk.
In Cultureel Centrum X aan
de Haarlemmerstraat zijn van
30 november tot en met 4 de
cember vanaf 20.30 uur films
over aids te zien. Op 10 decem
ber wordt hier het toneelstuk
'D'r moet iets met apen in' op
gevoerd van Theaterbedrijf Ori
ent. Dat begint om 20.30 uur.
Ook in Leiden zijn traditione
le gedenkvlaggen (quilts) voor
overleden aicjspatiënten te zien
van 27 november tot 4 decem
ber in Galerie Stelling.
Een groot deel van de op
brengsten van Wereld Aids Dag
gaat naar het Aids Fonds.
Nederland telde op 1 oktober
sinds het begin van de aidsepi-
demie 2783 mensen met aids.
Sindsdien zijn bij de WHO we
reldwijd ruim 718.000 mensen
met aids aangemeld uit 194 lan
den. Maar de wereldgezond
heidsorganisatie schat het Wer
kelijke aantal op 1,5 miljoen
volwassenen en een miljoen
kinderen. Bovendien voorspelt
de WHO tegen het eind van de
eeuw tussen de 30 en 40 mil
joen HlV-geïnfecteerden. Nu
zijn dat er naar schatting 14
miljoen, onder wie een miljoen
kinderen.
Van 29 november tot en met
5 december is het mogelijk gra
tis de Aids-Infolijn te bellen: 06-
02220. Ook de GGD in Leiden
geeft informatie ov^r de ziekte:
tel. 071- 163333.
Zelfs het ijs van de Warmondse ijsbaan is nu niet meer betrouwbaar. De ijspret
ARCHIEFFOTO HIELCO KUJIPERS
Mensen moeten vooral niet proberen op
het ijs te stappen, zeggen de experts. Het
ijs op sloten, vaarten en plassen in de re
gio is levensgevaarlijk. Inmiddels is er ook
geen landijsbaan meer open. De dooi
zorgde ervoor dat de ijspret voorlopig van
korte duur is geweest.
„Op het moment gaat elke dag mini
maal net zo veel van het ijs af als er 's
nachts bij is gekomen. Alleen in de nacht
van maandag op dinsdag vroor het nog
behoorlijk en sindsdien is het ijs alleen
maar slechter gewordenzegt W. van Bla-
del van de Warmondse ijsclub. „Onze ijs
baan is niet meer te vertrouwen en dat
geldt zeker voor het ijs op de sloten en de
plassen. De kwaliteit is desastreus. Het ijs
is minder dan dan vijf centimeter dik en
bovendien heel erg bros. Het lijkt net fon
dant en er vallen overal gaten."
Van Bladel hoopt eigenlijk dat het gaat
regenen. „Dan zijn we snel af van het ijs
dat er nu ligt en dan mag het van mij weer
gaan vriezen. Overal geldt nu dat het ijs
voor geen meter deugt en dat het levens
gevaarlijk is."
Henk de Jeu. voorzitter van het district
Sassenheim dal grofweg van Noordwijk
tot Stompwijk loopt: „Ik kan helaas geen
positieve berichten geven. Het ijs is van
bedroevend slechte kwaliteit, het is uiter
mate onbetrouwbaar en levensgevaarlijk.
En dat geldt voor alle wateren. Zelfs de
buitenbanen in de regio zijn niet meer
open. Dan zeggen ze in Ter Aar wel dat er
morgen wedstrijden zijn maar ik heb er
geen fiducie in dat dat doorgaat."
Volgens De Jeu is het welhaast onmoge
lijk dat zich nu een ijslaag van een goede
kwaliteit vormt. „De temperatuur van het
water is nog niet laag genoeg, heeft zich
nog niet aangepast aan de winter. Deze
vorstperiode was ook wel heel erg vroeg.
Laten we hopen dat er geen mensen zijn,
die zo stom zijn op een sloot te stappen.
Tot nu toe zijn er voor zover ik weet nog
geen ongelukken gebeurd."
ii
leiderdorp monica wesselinc e
vervolg voorpagina
Er komt vooralsnog geen vrty
willige politie in Hollands Midi
den. Het korps kreeg voor dï
doel al wel 200.000 gulden vap
het Rijk, maar wil eerst een bet
hoorlijk plan maken. Dat maak
te korpschef S. van Hulst vap
Hollands Midden gisteren bël
kend. Het inschakelen van vrty
willige politie, mensen die ijt
uniform maar zonder wapefc.
assisteren, is een goedkope m^i
nier om meer 'blauw' op strain
te krijgen.
De reservepoliti
leden wél een wapen dragei
blijft naast de vrijwillige polit:
bestaan, zij het dat dit
stervend ras' is. Er worden geen
nieuwe reservisten meer aangi
nomen: de bestaande moge
hun werk blijven doen. Reset
visten zijn vooral in de Bolleijf
streek actief. De inzet var
mensen kost bijna niets:
een avond oefenen ontvangen
ze een vergoeding
schrijve drie guldei
De burgemeesters t
korpsleiding maken zich welij
waar grote zorgen over
kort aan geld, ze zijn tegelijkefl
tijd ook tevreden over de result
taten van dit jaar. Waren er vdv
rig jaar in het hele gebied ndc
82 roofovervallen, tot nu tqe
zijn er pas 70 van dergelijk*
misdrijven gepleegd. Van de
overvallen is 30 procent opg«e
lost; meer dan ooit tevoren, ii
p
Het hogere percentage oplot
singen plus de extra hoge straf*
fen die de rechters hier gevtf,
leidt er volgens de korpsleidirai
toe dat 'Hollands Midden bC
rucht is in het criminele circuijn
Veel zaken oplossen en d|a
vooral ook wereldkundig mir
ken, is een van de manierat
waarop de politie de criminal
teit te lijf wil gaan. ij
L
Elektronisch^
hasjhond op
Schiphol
schiphol» ed blaauw
In de nieuwe aankomsthal We
van Schiphol heeft de douai i
gistermiddag röntgenappar
tuur geïnstalleerd waardoor om
der meer opsporing ve
en drugkoeriers makkelijk
wordt. Dit apparaat, al omg
doopt in 'elektronische ham
hond', herkent verdachte orgki
nische stoffen door de contoiel
ren van het voorwerp en de sp
cifieke kleuren die op
beeldscherm te zien zijn.
Volgens een woordvoerd
van de douane is het appara
in staat om bijvoorbeeld dwa
door verborgen dubbele b
dems van koffers te kijken. „H
scheelt enorm veel tijd. Als
nu de koffer van een verdach
inspecteren zijn we daar ei
tijd mee bezig. Je zoekt zelfs
tubes tandpasta." Overigens b
tekent de komst van dit app
raat niet dat alle koffers
reizigers aan een onderzo
worden onderworpen, omd
daarvoor de tijd, mankracht i
apparatuur ontbreekt.
De douane heeft wel het pli
om in januari een tweede ele
tronische hasjhond te plaatst
in de Westhal, waar in de to
komst bijna alle passagiers
vluchten uit niet-EG-landi
aankomen. De douane heeft
ervaring met X-ray-apparal
opgedaan bij de controle
postpakketten die via Schipl
en RotterdamNederland
nenkomen. Binnenkort word
twee mobiele X-ray-apparat L
aangeschaft voor de douan
controle in onder meer de R(
terdamse en Amsterdamse h
Het röntgenapparaat is gist
middag samen met de i
douanelocatie in de Westhal
gebruik genomen door dir<
teur-generaal der belasting
mr. J. van Lunteren. De doua
beschouwt het instrument,
een kwart miljoen kostte, 'voi
al als hulpmiddel in de strijd
gen verdovende middelen'.
Veel drugs komt via Schipl
het land binnen. Een speci
daarvoor opgeleid Schiph
team. ontstaan uit een sam(
werkingsverband tussen doi
ne en Koninklijke Marechai
see, heeft in het eerste jaar
zijn bestaan 1257 kilo hal
drugs en 1860 kilo softdrugs
beslag genomen. Voorts werd®
door het team 410 drugskcF
riers aangehouden. Toen n
team nog niet bestond werdL|
er gemiddeld 275 koeriers fL
iaar betrapt.
