Explosieve groei werkzoekenden
(Amsterdam zakt weg in
toeristische vergetelheid
Stand van Zaken
baronie grootste producent Max Havelaar chocolade
RIJDAG 26 NOVEMBER 1993
Welk Europa willen we?
0
inds begin dit jaar valt er echt wat te merken van
1 wat de eenwording van Europa moet gaan wor
den en wat dat voor ons betekent. De grenzen
tussen de lidstaten van de Europese Gemeenschap zijn in
feite afgeschaft. Er is in principe een vrije doorgang van per
sonen en goederen. Ofschoon daar nog een overgangsfase
voor geldt, heb je als particulier veel meer mogelijkheden
om artikelen uit andere EG-landen mee te brengen. Er zijn
geen problemen meer fan de grens als je bijvoorbeeld meer
dan een paar flessen Franse wijn meeneemt van vakantie
en ook goedkopere sigaretten uit Luxemburg kunnen op de
achterbank van de auto blijven liggen.
Veel belangrijker is deze vrije Europese markt natuurlijk
voor het bedrijfsleven. Het is ook voor ondernemingen een
stuk gemakkelijker en goedkoper geworden om produkten
af te zetten in andere EG-landen.
Grote ondernemingen hebben zich hierop de afgelopen
jaren goed voorbereid. Door overnames of fusies zijn deze
ondernemingen in meerdere Europese landen gevestigd. Ze
maken goed gebruik van de voordelen die ieder land biedt
om te bepalen vanuit welke vestiging produkten zullen wor
den geleverd, en andersom, welke vestigingen in andere
landen uiteindelijk worden afgestoten. De directie van een
papierverwerkend bedrijf vertelde me dat ze sterk moesten
inkrimpen omdat ze te veel last hadden van goedkopere
produkten uit Italië waar de lire in de afgelopen twee jaar 24
procent in waarde is gedaald ten opzichte van de gulden.
Zo staat er vooral voor de industrie maar inmiddels ook
in het (goederen)vervoer veel werkgelegenheid onder druk
door de nieuwe concurrentiestrijd binnen het 'Verenigd Eu
ropa'. Over de oorzaak daarvan hoor je vaak opmerkingen
in de trand van: .„Wij zijn te duur, de loonkosten moeten
naar beneden en ons sociale zekerheidsstelsel moet worden
teruggebracht tot een echt minimumpakket." De vraag is
echter of dat de werkelijke oplossing is.
Het antwoord op deze vraag kreeg ik begin november tij
dens het congres van Europese vakbonden in de levensmid
delenindustrie. Gesproken werd over de mogelijkheid van
een gelijk pakket arbeidsvoorwaarden voor alle Europese
werknemers van een multinational. Ik bedoel een soort Eu
ropese CAO. De vertegenwoordigers uit de Scandinavische
landen zagen dat in eerste instantie niet zitten. Gelet op het
niveau van de arbeidsvoorwaarden in die landen, vaak nog
beter dan in Nederland, is er voor hen niets te winnen bij
dergelijke afspraken. Sterker, ze kunnen er alleen op achter
uit gaan. was hun oordeel. Op het eerste gezicht begrijpe
lijk.
Een vertegenwoordiger uit portugal bekeek het logischer
wijs van de andere kant. Tenslotte is het welvaartsniveau
van dat land waarschijnlijk het laagst van de Europese Ge
meenschap. Hij pleitte juist voor een gezamenlijke aanpak
om tot minimum-regelingen te komen die moeten gelden
in alle Europese vestigingen van multinationals. Daarnaast
moet er gezamenlijk druk worden uitgeoefend op de Eu
ropese Commissie om verder te werken aan een pakket so
ciale voorzieningen, als een gegarandeerd basispakket in al
le lidstaten. Binnen de EG wordt dat de sociale paragraaf
genoemd.
De Portugese vertegenwoordiger stelde dat het ook in zijn
belang is dat de arbeidsvoorwaarden in Noord Europa op
peil blijven. „Als dat niet het geval is, komen wij nooit aan
goede voorzieningen bij ziekte, werkloosheid en pensione
ringen zal onze koopkracht er nooit echt op vooruitgaan."
Ik vind dat hij gelijk heeft. In Nederland en ook in andere
landen hebben we destijds de ongelijkheid in concurrentie
tussen ondernemingen voor een belangrijk deel weggeno
men door regels te stellen die gelden voor alle werknemers
in alle bedrijven in het hele land. De CAO's zoals die gelden
voor een hele bedrijfstak zijn daarvan een goed voorbeeld.
Afbouwen van onze huidige
voorzieningen en het verlagen van
de koopkracht enkel om de con
currentie aan te kunnen met an
dere Europese landen kan slechts
tijdelijk effect hebben en is dus
een heilloze zaak. Dat zal beteke
nen dat ook elders in Europa voor
zieningen, voor zover dan nog
aanwezig, verder worden afge
bouwd. Net zolang tot we gelijk
zijn in Europa. Zo'n 'Verenigd Eu-
ropa' kan nooit de bedoeling zijn LV
geweest!
Jos Duynhoven is bestuurder bij de Industriebond FNV.
Veilingen
werken samen
AALSMEER
De Bloemenveiling Aals
meer en de veiling Vleuten
hebben besloten tot een
nauwe samenwerking. Het
doel daarvan is de markt
van kleinschalig inkopende
kopers voortaan beter te
bedienen. De aandelen van
de veiling Vleuten worden
verdeeld tussen de Coöpe
ratieve vereniging afzet
sierteeltprodukten Utrecht
en omstreken en de Bloe
menveiling Aalsmeer. Dat
gebeurt op basis van de
omzet van de twee veilin-
gen.
In de praktijk komt het er
op neer dat de kopersvere
niging van Veiling Vleuten
een minderheidsbelang
krijgt. Hetzelfde geldt voor
de Stichting NOVA waarin
alle exploitanten van het
gelijknamige groothandels
centrum vertegenwoordigd
zijn. Dit centrum is gehuis
vest in de veiling in Vleuten.
Die veiling realiseerde vorig
jaar een omzet van ruim 46
miljoen gulden en werd op
gericht door de coöperatie
Utrecht en Omstreken. Die
wordt geleid door een raad
van commissarissen waar
van C.T. Janson onafhanke
lijk voorzitter is. De dage
lijkse leiding is in handen
van directeur J. BrockhofT.
De arbeidsbureaus in Leiden, Alphen, Lisse/Katwijk en
Gouda constateren dat het aantal mensen dat een baan
zoekt explosief groeit. In een jaar registreerden de bu
reaus een stijging van het aantal werkzoekenden met
18,6 procent. Er staan nu ruim 24.000 mensen bij de ar
beidsbureaus ingeschreven. Het Regionaal Bestuur Ar
beidsvoorziening (RBA) schrijft die stijging toe aan de
toegenomen werkloosheid en aan het feit, dat steeds
meer mensen op zoek zijn naar een baan.
Nieuw pand
voor Cebeco
LISSE*
leijAan de Grachtweg 71 in Lis-
se wordt op woensdag 5 ja
nuari 1994 het nieuwe kan
toor van het Bloembollen-
j bureau Cebeco geopend.
Directie-voorzitter H. de
Boon van Cebeco-Handels-
raad neemt die opening
ier!voor zijn rekening en geeft
meteen zijn visie op de af
zetverbetering voor de Ne
derlandse sierteelt. Daarbij
besteedt hij speciale aan
dacht aan de bloembollen-
n en bolbloemensector. Ver-
ur der spreekt H. Velu, voor
malig pr-topman van de
JvjNMB Bank. Hij gaat in op
de noodzaak van een goede
82 pr voor de bollenbranche.
I
)0
De toename was in Leiden het
sterkst. Het aantal ingeschreven
niet-werkenden groeide met
twintig procent tot 7134. Secre
taris A. Stikkelorum van de re
gionale arbeidsvoorziening:
„Dat cijfer vertekent een beetje.
De mobiliteit is veel groter dan
in het algemeen wordt ver
moed. Voor Leiden werden de
afgelopen drie kwartalen niet
alleen 12.416 werkzoekenden
ingeschreven, maar ook 11.310
werkzoekenden uitgeschreven.
Daaruit blijkt dat de arbeids
markt zeer dynamisch is."
Alle arbeidsbureaus in de re
gio registreerden een toename
van de werkloosheid met name
in de transportsector. Op de bu
reaus in Leiden en Lisse/Kat
wijk groeide het aantal werklo
zen opvallend in de sectoren in
dustrie en metaal. Verder blijkt
dat in Alphen de werkloosheid
in de zakelijke dienstverlening
zoals banken en verzekeringen
toenam. In de gezondheidszorg
en de detailhandel groeide de
werkloosheid opvallend in Al
phen en Leiden. Werkzoeken
den in die branches vinden vol
gens Stikkelorum in het alge
meen gemakkelijker hun weg.
Er zijn weliswaar geen nieuwe
banen, maar er is wel veel be
weging door vervangingsvaca
tures.
Stikkelorum: „De arbeidsbu
reaus krijgen een almaar grotere
rol met hun bemiddelingen bij
grotere aantallen werkzoeken
den. Een positief neveneffect
van het grotere personeelsaan-
bod is dat moeilijk te vervullen
vacatures nu gemakkelijker zijn
te vervullen."
Imago-onderzoek
Werkgevers blijken in de prak
tijk overigens beter gebruik te
maken van het arbeidsbureau.
Er worden relatief meer vacatu
res gemeld. Bovendien is er
meer waardering voor de bu
reaus. Dat blijkt uit het imago-
onderzoek dat het RBA het afge
lopen jaar voor de tweede keer
heeft laten doen onder bedrij
ven. Eerder gebeurde dat in
1991 en toen kregen de arbeids
bureaus een onvoldoende van
hun klanten. Bij het jongste on
derzoek oordeelden 74 procent
van de ondervraagde werkge
vers dat dat de arbeidsbureaus
goede afspraken maken en 87
procent vond dat de arbeidsbu
reaus goed bereikbaar zijn.
Cijfers die RBA-bestuursvoor-
zitter Th. Terhorst bekend
maakte tijdens een symposium
dat was gewijd aan het midden-
en kleinbedrijf. Hij voegde daar
aan toe: „We hebben nog een
heleboel te doen om bij het be
drijfsleven de plaats in te ne
men van hun vaste en graag ge
zien hulp. Pas dan lukt het ons
aanbod vanuit de werkloze
doelgroepen op verantwoorde
wijze in het arbeidsbestel onder
te brengen."
Terhorst pleitte voor samen
werking van sociale partners en
overheid om met name de vele
ongeschoolde werklozen aan
werk te helpen. Terhorst: „Dui
zenden en duizenden banen
zijn er te scheppen, die goed
zijn voor het bedrijfsleven en
goed zijn voor het maatschap
pelijk leven. Maar dan zal de
loondruk door verlaging van
premies en belastingen omlaag
moeten. Dan moet ook creatief
worden omgesprongen met uit
keringsmiljoenen en moet ook
van de werkende een offer wor
den gevraagd."
'Wj, NBT en KLM moeten samenwerken'
Prommix Groep
begin volgend
jaar in Alphen
ALPHEN AAN DEN RUN
De Prommix Groep heeft van
daag feestelijk de eerste steen
geplaatst voor haar nieuwbouw
aan de Flemingweg op het be
drijfsterrein Molenwetering in
Alphen aan den Rijn. De Prom
mix Groep, waar het in Leider
dorp gevestigde Felicitas toe
hoort, betrekt het nieuwe ge
bouw in het voorjaar van 1994.
Felicitas kampt in Leiderdorp
al geruime tijd met ruimtege
brek. Bovendien ligt de vesti
ging aan de Splinterlaan in Lei
derdorp in een woonwijk. Dat
brengt steeds vaker praktische
problemen met zich mee. Gere
geld staan vrachtauto's en aan
hangers op straat te wachten.
Felicitas heeft in eerste instantie
naar ruimte gezocht in Leider
dorp. Zo is geruime tijd onder
handeld over het betrekken van
het voormalige rijkspolitiebu
reau aan de Van der Valk Bouw-
manweg, pal achter het huidige
gebouw. Om praktische rede
nen is daar van afgezien. „Het
gaat om een oud gebouw, waar
we veel aan hadden moeten
verbouwen. Nieuwbouw bleek
zeker zo gunstig, ook al omdat
we nu alle activiteiten op een
plek kunnen concentreren",
zegt directeur I. Verhoef van de
Prommix Groep. Volgens Ver
hoef is ook nog enige tijd met
de gemeente onderhandeld
over een mogelijke andere loca
tie in Leiderdorp, maar lag ook
die in een woonwijk.
Op de Molenwetering worden
behalve Felicitas uit Leiderdorp,
ook wel bekend als de Felicita-
tiedienst, gevestigd de houd
stermaatschappij Prommix
Groep, de ook in Leiderdorp ge
vestigde Groter Groeien Club en
IBS direct marketing, Zirkoon
uitgevers uit Amsterdam en uit
geverij Publipress uit Leiden.
Bij de Prommix Groep wer
ken in totaal ongeveer 200 men
sen. Het bouwterrein in Alphen
omvat een kleine 9.000 vierkan
te meter. Het nieuwe pand is
ontworpen en wordt gebouwd
door Metabouw uit Deventer.
AMSTERDAM GPD
III
l')e positie van Amsterdam in
iet internationale toerisme is
iaiet afgelopen seizoen ernstig
3, 'erslechterd. Het* aantal ver-
ilijfstoeristen daalde met onge
il'eer 10 procent en op de 'top
5, 0' van Europese toeristenste
len zakte Amsterdam naar de
levende plaats, alleen in kwan-
iteit nog boven Dublin en
,e Irussel. Amsterdam kampt met
5.:en negatief imago en maakt
heen verkeerde reclame voor
:ichzelf, zo blijkt uit een onder
hoek van bedrijfsonderzoeksbu-
'j eau KPMG Klynveld.
g«3e toerist blijkt tot verrassing
Van de VW bovenal naar Am
sterdam te komen vanwege de
1 liberale sfeer. „Het gevoel te
ilkunnen doen wat-ie wil zo lang
ï.rtij anderen niet lastig valt", al-
l^us John Moreu, directeur van
jfJe Amsterdamse VW. Pas daar
na tellen achtereenvolgens de
tulturele geschiedenis, de mu-
iftea, toeristische bezienswaar
digheden en tentoonstellingen.
'.Coffeeshops en Wallen zijn van
groeiend belang, maar Rijksmu
seum en rondvaartboot blijven
de grootste attracties. Ongeveer
j L'en kwart van de 40-plus-toe-
;"isten noemt het 'red iight-dis-
trict' op de Wallen als 'bijko
mende reden' voor een bezoek
aan Amsterdam.
„De VW heeft zich te weinig
toegelegd op het aanspreken
van de mens en te veel op wat
we allemaal te bieden hebben",
zegt Moreu. „De consument
blijkt toch voornamelijk op
emotionele gronden te kiezen
waar hij heengaat en pas in de
tweede plaats op praktische
overwegingen zoals: wat is er op
het moment te doen en wat zijn
er voor aanbiedingen".
Bovendien blijkt mond-tot-
mondreclame veel belangrijker
te zijn als vorm van toeristische
reclame dan advertentiecam
pagnes en reisaanbiedingen.
Amsterdam kampt nog steeds
met het imago van een onveili
ge stad en veel buitenlanders
weten niet dat Amsterdam
grachten heeft en fraaie cul
tuurhistorische monumenten.
Na een bezoek oordelen de
meesten veel gunstiger over de
stad dan ervoor: ze geven Am
sterdam het rapportcijfer 8 op
een schaal van 10.
De indruk die de toerist van
Amsterdam heeft, blijkt bepa
lend voor zijn indruk van Ne
derland als geheel. Bovendien
vallen voor de toerist de Keu
kenhof. Zandvoort, Volendam
en de Zaanse Schans allemaal
onder 'Amsterdam'. Daarom
gaan de Amsterdamse VW, het
Nationaal Bureau voor Toeris
me en de KLM op advies van
KPMG een vergaande samen
werking aan. De Amsterdamse
VW is begonnen alle lokale
VW's in de regio tussen Keu
kenhof en Zaanse Schans in één
organisatie te brengen. „Alleen
als we als één produkt opereren,
kunnen we misschien overleven
op de Europese markt", zegt
Moreu.
In aantallen hotelovernach
tingen is Amsterdam diep weg
gezakt onder het afgelegen Du
blin. In de Ierse hoofdstad blij
ven 1,5 miljoen buitenlanders
gemiddeld zes dagen logeren, in
Amsterdam komen 1,8 miljoen
buitenlanders slechts voor ge
middeld twee nachten. Londen
en Parijs zijn de absolute Eu
ropese toeristische koplopers:
Londen telde vorig jaar 104 mil
joen 'buitenlandse' overnach
tingen. Maar zelfs van oor
sprong bescheiden toeristenste
den als Berlijn, Brussel, Mün-
chen en Milaan knagen aan
Amsterdams positie.
KPMG baseert zich onder
meer op 90 vraaggesprekken
met toeristen in Rome, Wenen
en Amsterdam. Uit het onder
zoek bleek ook dat de keuze van
Toeristen blijken vooral naar Amsterdam te komen om de liberale sfeer van de stad; het gevoel te kunnen doen wat ze willen zolang ze anderen
maar niet lastig vallen.
Amsterdam om vooral via tour
operators de weg naar de toeris
ten te zoeken, jarenlang verspil
de moeite is geweest: de gemid
delde buitenlandse reiziger be
paalt zijn vakantiebestemming
buiten de reisorganisaties om.
De Amsterdamse VW heeft
op aanraden van KPMG beslo
ten de reclamecampagnes in
tien landen stop te zetten en
zich te concentreren op Enge
land, Duitsland. Frankrijk. Italië.
Spanje en de VS. De VW wil
vanaf volgend jaar bezoekers
rechtstreeks gaan benaderen.
,A1 is het maar in de vorm van
een kaartje met 'Was het leuk? -
Kom nog eens terug", aldus
Moreu.
i
LPHEN AAN DEN RUN»
NNET VAN AARSEN
™^eel voorzichtig was er bij cho-
oladefabriek De Baronie in Al-
(hen één soort Sinterklaas-let-
pr met het Max Havelaar-keur-
jierk van de band komen rol-
.J®m. De letter 'M' in pure choco-
mJi. „We zijn niet te groot begon-
3n|en. Alleen de letter M, van
;k*lax', 'Moeder' en 'Milieu',
ttyaar intussen zijn de Sinter-
/njlaasletters allemaal verkocht.
inVe kregen gisteren nog zes tele-
,t pontjes van bedrijven die meer
Jpilden bestellen. Maar dat kan
stliet meer. we zijn nu al zo'n
jeetje met paaseitjes bezig, zegt
s lerkoopleider Cor Clement."
Lm
its Vorige maand introduceerde
'^e Stichting Max Havelaar het
,r)(jhocola-keurmerk. Naast de be-
e »ende Max Havelaar koffie is de
tybeciale chocolade SOS-weretd-
,evinkels, bij Jamin en in de
peeste supermarkten nu te
;oop. De lekkernij komt in twee
jlederlandse fabrieken van de
joiand rollen. Steenland in
fcouda maakt gevulde repen; de
laronie heeft het grootste as-
j (ortiment aan chocolade-bloe-
lónen en -blaadjes, balletjes, pu-
e en melkchocolade repen en
de seizoenen paaseitjes en
|Q hocoladeletters. Het keurmerk
an Max Havelaar is bij de Ba-
onie verbonden aan het al be-
i j taande merkTjoklat.
Of de chocola, waarvoor net
ls bij de koffie een eerlijke prijs
i betaald aan de cacao-boeren,
en goede plaats in de markt zal
3 erwerven is bij de Baronie nog
en beetje de vraag. Alex Stuvel,
veneens verkoopleider: „De
4ax Havelaar koffie heeft op
3Ciet moment een marktaandeel
d an zo'n drieënhalf procent. Als
t3 iet met de chocolade dezelfde
w ant uit zou gaan als met de
offie, zijn we heel tevreden."
3tfclement: „We doen nu nog
jrieen uitspraken over hoe het
ejjoopt. In januari zullen we eens
ezien wat er blijft 'hangen'. Je
,npet vaak dat bij de introductie
e fan een nieuw produkt mensen
irjtieuwsgierig zijn. We hebben
inVlle vertrouwen maar het blijft
pen beetje een gok. De respons
|ot nu toe is echter positief."
Loyaliteit
De Baronie vertrouwt op de
loyaliteit van het Tjoklat-pu-
bliek. Bovendien zijn er de trou
we kopers van Max Havelaar
koffie. „Mensen die de Max Ha
velaar koffie drinken zijn de
aanjagers", aldus Clement.
„Max Havelaar producten, dat
is een faire handel. Mensen ko
pen duurdere chocolade. Het is
geen chocolade die beter van
kwaliteit is, maar het is perti
nent ook niet slechter. De ca
cao-boeren krijgen voor hun
grondstoffen een eerlijke prijs.
Ze hebben het heel zwaar om
dat de prijzen op de wereld
markt is ingestort. De prijzen
die wij voor de Max Havelaar-
cacao betalen zijn gebonden
aan een bodemprijs. Die bo
demprijs ligt op het moment
Tors hoger dan de marktprijs.
We zijn geen hulp-organisatie;
we doen met Max Havelaar-
produkten aan fair trade.''
De produktie is organisato
risch en technisch vrij ingewik
keld. Voor de chocolade met het
keurmerk is geen aparte pro-
duktie-lijn in de fabriek. Als er
Max Havelaar gedraaid wordt,
moet de hele lijn worden
schoongemaakt. De Max Have
laar cacao - waarvoor bij de
teelt geen bestrijdingsmiddelen
zijn gebruikt - mag namelijk op
geen enkele wijze met andere
cacao worden vermengd. De
Stichting Max Havelaar houdt
daar streng toezicht op net als
op de inkoop van de cacao, al
dus Stuvel. „Het geloof dat het
echt gaat om cacao waar de
juiste prijs voor is betaald aan
de kleine boeren, is uiterst be
langrijk voor de consument. Als
ze maar even het idee hebben
dat er wordt 'gejojood', gaat het
fout."
In het voorjaar besloot de Al-
phense chocoladefabrikant om
Max Havelaar-produkten te
gaan produceren. „We zijn net
als de andere fabrikanten inder
tijd benaderd door de stich
ting", aldus Clement. „Bijna
niemand had animo omdat het
technisch ingewikkeld is. We
hebben toen gezegd dat we het
moesten doen. Deze zomer zijn
we begonnen. Het was kort dag,
want in oktober werd het nieu-
Verkoopleiders Stuvel en Clement: „We hebben vertrouwen, maar het blijft een gok." foto loekzuyderduin
we keurmerk al gepresenteerd, kunnen we zeggen dat we een ongeveer overal in de schap-
En in de tussentijd moest de landelijke dekking hebben, pen."
handel het oppikken. Inmiddels Vooral met de repen, die liggen
