Regering Zuid-Afrika wil
blanke subregio instellen
Silvio Berlusconi werpt
zich op als reddende engel
Dialoog Algerije niet mogelijk zonder FIS
Buitenland
Kleurrijk verdriet
w ai- at
Appositie Nigeria krijgt
och kans om te regeren
Nederlands wordt derde
officiële taal in Eurokorps
Belgische radio en TV
getroffen door staking
Palestijnse politiemannen
aangekomen in Gazastrook
Krakersrellen
Hulpkonvooien op weg
naar centraal-Bosnië
lENSDAG 24 NOVEMBER 1993
I Press* ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPI United Press International
C iIDS-campagne Afrika heeft geen effect'
ri"- De campagne tegen AIDS in Afrika heeft de verspreiding
i de ziekte niet kunnen stuiten. Nu de financiële hulp aan
ika opdroogt, is het aan de Afrikanen om het probleem aan te
(eken, aldus de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Van
700.000 geregistreerde AIDS-gevallen zijn er zo'n 250.000 in
rika, maar het aantal kan veel groter zijn omdat veel patiënten
Kt worden aangemeld. De WHO schat dat er ten zuiden van de
jwfrara een miljoen gevallen zijn.
ed\
"!)ieven aan de haal met haaievinnen
Ïïng kong Onbekenden zijn er gisteren na een inbraak in een
setjrjek in Hong Kong met een ongebruikelijke buit vandoor ge-
,t*1ön. Zij ontvreemden voor 1,65 miljoen gulden aan haaievin-
°'|n, het hoofdingrediënt van de meest gegeten soep in Hong
naatste DDR-wachttoren gesloopt
vol
dtze Aan de voormalige Duits-Oostduitse grens in de deel-
lat Nedersaksen is gisteren de laatste DDR-wachttoren afge-
oken. Sinds de Duitse eenwording heeft de Maatschappij voor
Hercultivering van Grond aan de grens Oostduitse torens,
rsperringen en mijnen opgeruimd.
BI
V raak na schelden op buitenlanders
ai^NENEen 60-jarige Weense vrouw heeft haar scheldpartij te
lg jn buitenlanders gisteren moeten bekopen met een boete. Een
j^^jige kleurling had na de scheldpartij het metrokaartje van de
et duw afgepakt en opgegeten. De controleurs die even daarna
(igskwamen, geloofden het verhaal van de vrouw niet en gaven
ne ar een boete wegens zwartrijden.
Isei
^eel Duitse troepen weg uit Somalia
t 3nn» De regering in Bonn heeft gisteren besloten een deel van
;ls| Duitse VN-troepen uit Somalia terug te trekken. Van de 1.700
oeiiitse blauwhelmen die momenteel in het Afrikaanse land zijn,
geDrden er binnen drie tot vier weken 400 naar huis gehaald,
lai
e,)uikers vinden verkeerd wrak
lAPSTADArcheologiestudenten hebben voor de kust van Zuid-
frika een schip opgespoord waarnaar ze helemaal niet op zoek
=-aren. De studenten hadden opdracht gekregen naar het wrak
J_jn het Nederlandse oorlogsschip Bato te zoeken. Ze vonden
:hter een tot nu toe onbekend wrak dat waarschijnlijk 200 jaar
sfTS verkopen raketten aan Zuid-Korea
69
5Washington De Verenigde Staten zullen 317 luchtdoelraketten
39veren aan Zuid-Korea. Met de transactie is 320 miljoen gulden
imoeid. De bekendmaking van de levering kwam kort nadat
Resident Bill Clinton en zijn Zuidkoreaanse collega Kim Young
l$m Noord-Korea opnieuw hadden gewaarschuwd zijn nucleai-
74 installaties open te stellen voor inspectie.
37
Aanslag in Mölln herdacht
jolln Een jaar geleden gooiden enkele neo-nazi's brandbom-
ten naar een woning in Mölln. Daarbij kwamen drie Turken in
Te vlammen om. Zowel Duitsers als Turken hebben gisteren de
-Ljagedie herdacht. Honderden belangstellenden woonden de
ferdenkingbij.
sflitgever eist geld van Russische kranten
TiosKOuDe kranten Pravda, Komsomolskaja Pravcia en Rossiis-
10ija Gazeta worden niet meer gepubliceerd totdat zij hun schul
den hebben betaald. Dat heeft de uitgeverij van de kranten gis-
}ren gezegd. De drie dagbladen hebben samen een schuld van
D.000 gulden.
robi frans van den houdt
3g«respondent
14
39 zoveelste militaire machts-
ername in Nigeria, vorige
ek woensdag, is misschien
nder rampzalig geweest dan
zich liet aanzien. De nieu-
sterke man Sani Abacha is
in een paar dagen in ge-
agd de rust in het land te
rstellen. Gisteren nam hij de
merkelijke stap om ook le
de oppositie in zijn
Seuwe regering van nationale
'^tnheid te benoemen.
de elf man sterke regerings-
i7kd zitten vier burgers, onder
'Te drie oppositieleden en har-
J critici van militaire in-
inging in het landsbestuur,
ibmerkelijk genoeg zijn ze alle-
4, ie op cruciale ministersposten
6, zet: buiten- en binnenlandse
ken en justitie.
3' Meest verrassend was de be-
eming van Baba Gana Kingi-
i als minister van buitenland-
6.1 zaken. Kingibe was de kandi-
lat voor het vice-president-
_jhap naast Moshood Abiola,
i man die de door het leger
Tigeldig verklaarde presidents-
intrkiezingen van 12 juni won.
[Kingibes aanstelling lijkt be-
,'addestoel met
Vuchtensmaak
|0 paulo dpa
tï het Braziliaanse Amazone-
ebied is een paddestoel met
-fuchtensmaak ontdekt. De
addestoel zou in de toekomst
Tinnen worden gebruikt bij de
"ricage van levensmiddelen
vervanging van kunstmati-
aromatische en smaakstof-
1,
De Zuidkoreaanse biochemi-
is Yong Park deed zijn vondst
2pdens een excursie op het
iazone-eiland Maranhao en
okeekte de paddestoel verder
5l zijn laboratorium in Campi-
IVlen is er nog niet uit of de
iet-giftige paddestoel smaakt
aardbeien, appel of per-
Amerikaanse en Japanse
tdrijven hebben al belang-
telling getoond voor commer-
|eel gebruik van de paddc-
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
België is gisteren tevoorschijn
gekomen als winnaar uit één
van die venijnige taaiconflicten
die Europese instellingen regel
matig teisteren. Volgens de Bel
gische minister van defensie
Leo Delcroix staat het zo goed
als vast dat het Nederlands als
derde officiële taal wordt erkend
bij het Eurokorps, het door
Frankrijk en Duitsland opgezet
te leger dat moet uitgroeien tot
een Europese krijgsmacht.
De Vlaamse christendemo
craat Delcroix maakte zich de
afgelopen weken tot stijgende
woede van Franse en Duitse
militairen sterk voor erkenning
van het Nederlands. Hij dreigde
zelfs de 12.000 Belgische solda
ten terug te trekken als Neder
lands niet een officiële taal zou
worden bij plechtigheden, in
documenten en bij ministerver
gaderingen.
Binnen het Eurokorps golden
tot nu toe Frans en Duits als of
ficiële talen, terwijl in de prak
tijk in de communicatie met de
NAVO ook nogal eens Engels
werd gebruikt. De generaals
vreesden een hopeloze spraak
verwarring wanneer daar ook
nog het Nederlands bij zou ko
men, en verzetten zich met het
argument dat een leger nu een
maal geen parlement is.
parus Het was een kleurrijk schouwspel maar met een trieste aanleiding. De Franse clown Achille Zavatta werd gisteren in Parijs ten grave gedra
gen door zijn collega's. Zavatta, jarenlang een grote publiekstrekker van het Circus Zavatta, overleed afgelopen zondag op 78-jarige leeftijd.
foto afp pierre boussel
Nelson Mandela bespeurt bereidheid tot compromis bij extreem-rechts
landelijke spoorwegstaking.
Ook de PTT ging plat. De ande
re acties, onder bijvoorbeeld
onderwijspersoneel, beperken
zich tot de provincies Oost- en
West-Vlaanderen. Brabant. Na
men. Henegouwen en Luxem
burg. In Antwerpen. Limburg en
Luik werd maandag al gestaakt.
Het hoogtepunt moet een al
gemene en landelijke staking
worden op vrijdag, waarmee de
bonden aanpassingen van het
crisisplan van premier Dehaene
hopen af te dwingen. Hardere
eisen hebben weinig zin omdat
politiek België wede heeft met
het plan, dat mikt op loonmati
ging. verlaging van de kosten
van de sociale zekerheid en be
lastingmaatregelen.
De tweede 24-uursstaking in
België tegen het crisisplan van
de regering werd gisteravond al
vroeg ingezet door de Neder
landstalige Belgische radio en
televisie.
De BRTN ging om 20.00 uur
uit de lucht. Op de televisie was
alleen nog een documentaire
over de Kennedy's te zien en
een journaal om 21.45 uur. De
radio zond constant muziek uit.
Het laatste nieuwsbulletin was
om 22.00 uur. De protestactie
begon zo vroeg opdat vanavond
om 20.00 uur de voetbalwed
strijd Anderlecht-AC Milan ge
woon kan worden uitgezonden.
Op het afgesproken tijdstip
van 22.00 uur begon wel een
ANC-leider Nelson Mandela heeft gisteravond besprekin
gen gevoerd met de leiders van het extreemrechtse Afri
kaner Volfsfront (AVF). De AVF heeft zich met de rest van
de rechtse blanke oppositie en de conservatieve zwarte
thuislanden verenigd in de Vrijheidsalliantie. Minister
Roelf Meyer (constitutionele zaken) heeft de leden van
de Alliantie gisteren voorgesteld een subregio voor hen in
te stellen. Alliantiewoordvoerder Rowan Cronje noemde
het voorstel 'constructief.
bestaat de Alliantie uit de blan
ke Conservatieve Partij van
Hartzenberg en de thuislanden
KwaZulu, Ciskei en Bophuthats
wana. Mandela noemde de ex
treemrechtse blanken de groot
ste bedreiging voor de demo
cratie, maar bespeurde bij hen
meer bereidheid tot een com-
KAAPSTAD Rtr-AFP
De Vrijheidsalliantie verwerpt
de vorige week gesloten ont-
werp-grondwet, die voorziet in
vrije verkiezingen in april en de
afschaffing van de thuislanden
die onder het apartheidsbewind
zijn ingesteld. Naast het AVF
promis dan bij conservatieve
zwarten.
Het voorstel van Meyer om
een blank 'thuisland' in het le
ven te roepen, werd door de Al
liantie positief ontvangen.
Cronje zag daarin mogelijkhe
den om tot overeenstemming te
komen.
De subregio moet binnen de
noordwestelijke provincie ko
men dat Bophuthatswana en
het overwegend blanke West-
Transvaal zal omvatten. De
rechtse Afrikaners, die zelfbe
stuur eisen in een eigen gebied,
kunnen hier een meerderheid
vormen. Zo kan ook de Inkatha-
partij van Zulu-leider Mango-
suthu Buthelezi het voor het
krijgen in de provincie
Natal. De Alliantie zal deze
voorstellen de komende dagen
op een conventie in Bophut
hatswana bespreken en maan
dag de discussie met de rege
ring hervatten.
Meyer bleef ondanks de 'soe
pelere' opstelling van de Allian
tie herhalen dat deelname aan
de verkiezingen in april de ba
sisvoorwaarde blijft voor elk ak
koord. Veel tijd voor een com
promis is er niet meer, aange
zien het parlement naar ver
wachting begin volgende
maand de ontwerp-grondwet
zal goedkeuren. De 'laatste
blanke zitting' van de afgevaar
digden is maandag begonnen.
RAFAH Rtr-AP
Westoever is gisteren een 25-ja-
rige Palestijn om het leven ge
komen toen de bom die hij aan
het fabriceren was voortijdig in
zijn handen ontplofte. In de Ga
zastrook vond een eveneens 25-
jarige Palestijn de dood toen hij
in een auto bij een wegversper
ring door soldaten werd neerge
schoten.
De Israëlische regering heeft
plannen ontvouwd om een halt
toe te roepen aan de golf van
gewelddaden door joodse kolo
nisten tegen Palestijnen in de
bezette gebieden. Kolonisten
hebben het recht te demonstre
ren en te protesteren, maar mo
gen niet naar eigen goeddunken
de wet breken of vuurwapens
gebruiken.
De eerste 22 Palestijnse politie
mannen zijn gisteren in de Ga
zastrook aangekomen. Zij zul
len voorbereidingen treffen met
het oog op de militaire terug
trekking van Israël, waarmee op
13 december een begin moet
worden gemaakt. De mannen
waren ongewapend.
Volgens het akkoord tussen
de PLO en Israël over autono
mie voor de bezette gebieden,
zal de Palestijnse politie zich
verder bezighouden met veilig
heid in de Gaza en de stad Jeri
cho op de Westelijke Jordaan-
oever, waar als eerste een be
perkt zelfbestuur zal worden in
gesteld.
Op de door Israël bezette
doeld om het Westen gunstig te
stemmen. Westerse regeringen
hebben naar aanleiding van de
meest recente militaire machts
overname hun hulpprogram
ma's aan Nigeria beperkt.
Waarnemers menen dat de
opmerkelijke benoemingen van
generaal Abacha een eerste ech
te poging zijn om sinds de start
van de politieke strubbelingen
in juni, vrede en verzoening in
Nigeria te bewerkstelligen. De
nieuwe regering maakt boven
dien duidelijk dat Moshood
Abiola een zeer belangrijke fac
tor blijft in Nigeria's politieke
machtsspel.
Het is duidelijk dat de Nigeri-
aanse legertop dusdanig is ge
politiseerd, dat het zeer on
waarschijnlijk is dat zij zich op
korte termijn opnieuw terug
naar de kazerne laat sturen. Een
samenwerking tussen leger en
burgerpolitici is dan ook voorlo
pig de beste optie. Of evenwel
sprake kan zijn van een vrucht
bare samenwerking zal de tijd
moeten leren. Het zal boven
dien afhangen van het feit of de
burgerministers daadwerkelijk
enige zeggenschap krijgen en of
de aanhangers van de oppositie
bereid zijn er hun steun aan te
verlenen.
Italiaanse TV-magnaat vormt eigen politieke partij
zürich Het centrum van het Zwitserse Zürich was gisteren het toneel van krakersrellen. De oproerpolitie
ontruimde gisteren een complex dat werd bewoond door zo'n honderd jongeren. Nadat de krakers waren af
gevoerd, werd het gebouw onbewoonbaar gemaakt. foto reuter joe diener
rome eelco van der linden
correspondent
De Italiaanse politiek trilt op haar grondvesten.
De oude centrumpartijen zijn bij de laatste lokale
verkiezingen weggevaagd. Het land valt ten prooi
aan (ex)communisten, fascisten en separatisten.
Er is, kortom, behoefte aan een weldenkend
mens. En die heeft zich nu gemeld: Silvio Berlus
coni, de commerciële televisiemagnaat, uitgever
en eigenaar van AC Milan.
Het gerucht dat de koning van wat in Italië de
vuilnisbaktelevisie wordt genoemd, politieke as
piraties heeft, circuleert al enkele maanden. De
bevestiging kwam gisteren van Berlusconi zelf,
die in Bologna zijn politieke project ontvouwde.
„Niet het centrum is verdwenen, maar de partijen
die het vertegenwoordigden. Er is behoefte aan
een nieuwe, moderne centrumpartij en ik ben be
reid initiatieven te nemen die leiden tot haar ge
boorte", aldus de TV-magnaat.
Berlusconi denkt bij de vorming van een nieu
we partij aan politici als de ex-christendemocraat
Mario Segni en de socialistische ex-premier Ama-
to. Hoewel Berlusconi ontkent dat het project al
in een vergevorderd stadium is, wordt dit door de
feiten tegengesproken. Er bestaat een door hem
gesponsorde studiegroep en verder zijn er in het
hele land clubs opgericht die luisteren naar de
naam Forza Italia (Hup Italië). De Berlusconi-ge-
trouwen die deze clubs leiden, hebben al kunnen
constateren dat er zeer veel belangstelling is voor
de ideeën van de TV-magnaat.
De plannen Van Berlusconi worden door links
Italië en vooral zijn erfvijand PDS, de ex-commu
nistische partij, met argusogen bekeken. Men
vreest de enorme publiciteitsmachine waarover
Berlusconi beschikt en natuurlijk ook de stem
men die hij zal krijgen. Hierdoor zal de lang ge
koesterde wens een linkse regering te vormen, in
gevaar komen.
Dat die vrees gerechtvaardigd is, blijkt uit een
opiniepeiling die de krant Corriera della Sera vo
rige week publiceerde. Ruim dertien procent van
de Italianen zou nu al zijn of haar stem aan Ber
lusconi willen geven. De stemmen zouden vooral
komen uit de hoek van de christendemocratische
DC, de socialistische PSI, de fascistische MSI en
de Lega Nord.
algiers delpha chaker
Nu het mandaat van de Hoge Staats
raad (HCE) van Algerije bijna is verstre
ken, moet er ten behoeve van de
machtsoverdracht spoedig een natio
nale dialoog van de grond komen. De
commissie die de dialoog organiseert,
twijfelt of zij het omstreden Islami
tische Reddingsfront (FIS) hierbij kan
betrekken. Ondanks verzet van diverse
partijen ziet het er echter naaFuit dat
een dialoog niet kan plaatsvinden zon
der het FIS, dat een niet onbelangrijk
deel van de Algerijnse samenleving ver
tegenwoordigt.
In principe heeft de Commissie voor Na
tionale Dialoog (CDN) carte blanche om
alle stappen te nemen die de natie ten
goede komen. De CDN zal „volledig de
vrije hand hebben om onafhankelijk ini
tiatieven te nemen", zo verklaarde HCE-
voorzitter Ali Khafi bij de installatie van
de CDN op 13 oktober.
Het probleem ontstond begin 1992 toen
de Algerijnse autoriteiten het democrati
seringsproces afbraken door de tweede
ronde van de algemene verkiezingen op
te schorten. Die zou vrijwel zeker door
het FIS zijn gewonnen, de partij die ook
uit de eerste kiesronde van 26 december
1991 als winnaar uit de bus kwam.
Sindsdien wordt Algerije verstikt door
een geweldsspiraal tussen het leger en
het FIS. Deze fundamentalistische partij
werd in maart 1992 verboden, een
maand nadat de HCE de macht had
overgenomen. Bij haar aantreden zegde
de HCE binnen 23 maanden presidents
verkiezingen toe om zo „een open, tole
rant, pluralistisch, democratisch systeem
in Algerije" te herstellen.
Het geweld lijkt de laatste weken op
nieuw te escaleren. Sinds de moord op
zeven buitenlanders en de ontvoering
van drie Franse diplomaten zijn de acties
tegen het FIS en zijn aanhangers ver
hard. Afgelopen zaterdag vielen zeker
dertien doden, toen veiligheidstroepen
het oude centrum van Algiers uitkam
den. Diezelfde dag nog namen militante
moslims wraak door een rechter te ver
moorden en een arts zwaar te verwon
den.
De acht leden tellende CDN houdt sinds
eind oktober, in verband met de dialoog,
voorbereidende vergaderingen met poli
tieke partijen en organisaties als werkge
versverenigingen en vakbonden. Tot nu
toe is elk contact met het FIS gemeden.
Tijdens die bijeenkomsten is het werk
programma van de CDN besproken, ten
einde met diverse partijen overeenstem
ming te bereiken over het houden van
een Nationale Conferentie, wanneer het
mandaat van de HCE verstrijkt.
De CDN heeft echter te maken met ver
deelde gesprekspartners. Partijen als het
Nationale Bevrijdingsfront (FLN), het
Front van Socialistische Krachten (FFS),
de Beweging voor Democratie in Algerije
(MDA) en de Beweging van Algerijnse
Samenleving (Flamas) eisen dat de ge
matigde vleugel van het FIS, die geweld
veroordeelt, aan de gesprekken deel
neemt. Andere partijen als de Ettahadi
wijzen echter categorisch elke deelname
van het verboden FIS van de hand.
De Assemblee voor Cultuur en Demo
cratie (RCD), die aanvankelijk ook de
deelname van het FIS verwierp, wil nu
dat de moslim-fundamentalisten betrok
ken worden bij het overleg, ook al erken
nen zij de Grondwet van de republiek
niet.
Het is maar de vraag of de CDN alle par
tijen op één lijn kan brengen. Dat de
partijen daar weinig vertrouwen in heb
ben. blijkt wel uit het feit dat sommigen
zelf contact hebben gezocht met verban
nen vertegenwoordigers van het FIS. Op
die manier hopen zij de fundamentalis
ten bij de discussie te betrekken. Van of
ficiële zijde zijn deze berichten echter
met klem tegengesproken.
sarajevo «afp-ap-dpa-rb
Vanuit het noorden en zuiden
van Kroatië zijn gistermiddag
twee VN-konvooien met hulp
goederen richting Zenica ver
trokken. Ze hopen nog vandaag
de stad in centraal-Bosnië te
bereiken. Tot het vertrek werd
besloten nadat de commandant
van de Britse eenheid die een
van de konvooien begeleidt,
maandag overeenstemming
had bereikt met de Kroaten.
Het zijn de eerste konvooien
die naar centraal-Bosnië gaan
sinds de hulpverlening over
land na de beschieting van een
konvooi op 25 oktober werd ge
staakt. Daarbij kwam een Deen
se chauffeur om en raakten en
kele Nederlandse blauwhelmen
gewond.
Het vertrek van de konvooien
naar Zenica was het enige licht
puntje voor de hongerende be
volking in het midden en noor
den van Bosnië. De VN-vluchte
lingenorganisatie Unhcr be
klaagt zich over gebrek aan me
dewerking van de Bosnische
Serviërs en de autoriteiten in
Servic.
In New York maakte een VN-
functionaris bekend dat de Ser
vische president Milosevic, de
leider van de Bosnische Ser
viërs. Karadzic, en de Bosnische
president Izetbegovic volgende
week maandag naar Genève
zullen komen om het vredes
overleg weer op te pakken. Ook
de Kroatische president Tudi-
man en de leider van de Kroati
sche Bosniërs, Boban, worden
daar verwacht.
