Wij houden onze vuile was binnen'
U
V
r>i
'Ik ben niet van plan om
ze omver te schoppen'
Rtv show
Sfeervolle songs op nieuwe CD
Doelgroep negeert RTL 5
O ANDAG 22 NOVEMBER 1993
BZN niet kapot te krijgen
INDAM GPD
oor hun nieuwste
televisiespecial heb
ben ze opnieuw
orti-Afrika als locatie gekozen.
erdaad, BZN heeft wat met
c0 land, dat aanstalten maakt
'etiertig jaar apartheid demo-
nsch te worden. „We zijn er
i'oor de derde keer geweest",
t Jan Keizer, de zanger van
groep. „De vorige keer heb-
i we er opgetreden in grote
|en, compleet »met Beatles-
trelen. Nu hadden we geen
om een grote tour te plan-
J. In theaters optreden had
fschien nog gegaan, maar de
Or in het land is vergeleken
t de vorige keer grimmiger.
Insen durven 's avonds bijna
[meer over straat."
oor de TV-special, die op 25
[ember wordt uitgezonden,
|ft de groep een selectie ge
bakt van de liedjes die op hun
gtiwe CD. Sweet Dreams staan.
f»3 "Je weet n°°it of daar een
ij zit. Je kan daar niets van
>en. We hebben eens een
ojje gehad: Love is like river,
lift echt LP-stuk." Carola Smit:
begonnen daarmee ons
[terprogramma." „Lang-
ajim opbouwen", zegt Jan, „je
it dat wel." „En de hele zaal
dJg plat", vertelt Carola op
beurt. „Niet alleen bij de
ière, overal waar we kwa-
Zwolle, Limburg, noem
irop."
foor BZN is het niet strikt
idzakelijk dat het nieuwe al-
een hit bevat. De CD's ver
ben toch wel. Dat mag al-
plps worden geconcludeerd op
ind van het verleden. De
iep bestaat nu 27 jaar. Ziehier
platenoogst: vijfentwintig
's en drie LP's, waarvan er
■ëntwintig met goud en pla-
zijn bekroond, een (Visions
,g]l987) zelfs met dubbel plati-
ccesstory
t verhaal van BZN lijkt op-
jvlakkig beschouwd één grote
BZN: een huwelijk van zes mensen.
successtory. En eigenlijk ook als
je de zaken nader bekijkt. Toch
heeft de groep natuurlijk ook
z'n portie narigheid gehad. Wat
wil je ook: allicht dat er in 27
jaar eens een verkeerd woord
valt. Maar* zoals Jan Keizer zegt:
„Wij houden onze vuile was
binnen."
Uithuilen en opnieuw begin
nen als dat moet, dus. En zoda
nig dat de buitenwereld er nau
welijks iets van merkt dat bin
nen de groep het een en ander
is veranderd, dat de liedjes van
BZrt na het vertrek van Cees en
Thomas Tol in 1988 nauwelijks
anders klinken dan voorheen.
Tenminste, voor een buiten
staander.
Carola: „Ik hoor het wel. En ik
hoor ook heel goed wie van de
mensen van de band een be
paald liedje heeft geschreven.
Dat het publiek er niet zo veel
van merkt, komt doordat de
zangers zijn gebleven en die
drukken nu eenmaal zwaar hun
stempel op de uitvoering."
Nu tekenen Jack Veerman,
Jan Keizer en Jan Tuijp, respec
tievelijk de drummer, de zanger
en de basgitarist van de band,
voor de liedjes. Zal wel even
wennen zijn geweest, zelf songs
componeren. Maar dat viel
mee, zegt Jan. „We hadden al
veel ervaring. We waren altijd
bij elkaar als de liedjes werden
gemaakt. We gingen 's morgens
echt naar ons werk. We hadden
een ruimte in Monnikendam.
Sinds het vertrek van Tol en Tol
doen we dan niet meer. Liedjes
moeten niet op commando ko
men. Het gevolg is wel dat we
nu dag en nacht met schrijven
bezig zijn." Carola: „Jan zingt
altijd." „Noem het improvise
ren", zegt Jan. „Ik heb ook altijd
zo'n recordertje bij me. Als ik
dan een idee krijg, zing ik het
in. Desnoods middenin de
nacht. Dan doe ik het heel
zachtjes. Het idee om zo te wer
ken heb ik van onze producer
Piet Souer. Die zei tegen me: je
moet eens proberen om ge
woon maar wat voor je uit te
zingen. Dat werkt beter dan
wanneer je een gitaar of een
piano bij de hand hebt, want
dan ga je onmiddellijk aan de
techniek denken en dan raak je
van je apropos."
Vreemde gewaarwording
Jan Keizer vertelt dat de vader
van Vicky Leandros Souer die
methode aan de hand deed.
Piet was bij hem op visite en
toen had hij voor Vicky Après toi
gemaakt. Piet dacht: dan zal hij
het wel even voorspelen. Maar
wat deed vader Leandros: hij
floot het. Was toch een vreemde
gewaarwording."
Hoe dan ook hebben de he
ren kans gezien in elk geval het
vertrouwde BZN-geluid te
handhaven, waaronder een
mengeling van diverse invloe
den uit de volksmuziek. Of zou
dat Volendams zijn?
Jan: „Ik weet het niet. We zijn
natuurlijk met muziek opge
groeid. Het is misschien wel ty
pisch Volendams om van aller
lei soorten muziek te houden.
Neem nou dat Mexicaanse lied
je van Linda Rondstadt La palo-
mita des ojos negros. Dat is hier
een groot succes geweest. Ik
durf te wedden dat op Volen-
dam huis aan huis dat plaatje te
vinden is. Of neem Chris De-
Burgh. Vrijwel niemand ip Ne
derland kende die man nog.
maar hier was hij razend popu
lair. Toen hij op een gegeven
moment optrad in Ahov' zat die
hele tent vol... Met Volendam-
mers."
John Denver, zegt Keizer ook,
is speciaal naar Volendam geko
men om op te treden. Waarmee
de leadzanger van BZN maar
gezegd wil hebben dat Volen-
dammers een specifieke muzi
kale smaak hebben. „Daardoor
word je natuurlijk mede ge
vormd. En door wat je thuis
hoort."
Wat dat betreft kon Carola in
1984, na het vertrek van Anny
Schilder, zonder problemen bij
de groep aansluiten. Carola: „In
het begin was het uiteraard
spannend. Maar toen de kop er
af was, was het een makkie. Het
heeft er ook mee te maken ge
had dat we, voordat bekend zou
worden dat ik de nieuwe zange
res was. al in het geheim een LP
hadden opgenomen. Dus eigen
lijk was de tijd ervoor, toen nie
mand nog van iets wist, het
spannendste. Maar ik ben wel
blij dat we de zaken zo hebben
Carola zegt veel geleerd te
hebben bij BZN. Vroeger was ze
geneigd snel af te haken als iets
haar niet beviel. Haar onvrede
met de situatie stak ze dan niet
onder stoelen of banken. „Bij
BZN heb ik geleerd dat er golf
bewegingen zijn. Dat als het
slecht gaat het ook weer goed
komt en dat je geduld moet
hebben. Wat dat betreft zeg ik
wel eens: Het is een huwelijk
van zes mensen."
rdon Neville zingt een duet met Marilyn David.
De veelzijdigheid van zanger Gordon Neville
STERDAM GPD
-w- ordon Neville is een druk bezet man.
I Ten eerste maakt hij deel uit van The
New London Chorale. Een medede-
er tussendoor: het gaat goed met The Young
dikovski, opnieuw een project van Tom Parker,
n tweede staan The Young Christmas-coricer-
al jaren goed voor tienduizenden bezoekers,
stapel. En laat vooral niemand vergeten dat
irdon Neville al vanaf het begin van de jaren
;htig ook solo gaat. Om dat nog eens te accen-
jren heeft Neville een eigen album uitgebracht:
?k. De CD wordt gedragen door sfeervolle
ngs, die veelal de liefde bezingen. Een enkele
er laat Neville ook een woord van protest door-
nken.
De titel Trek suggereert grote reizen naar verre
iden. Maar, zo blijkt uit de toelichting van Gor-«
On, de werkelijkheid is als zo vaak anders. „Bru-
Baxter, de dirigent/producer van het album, en
moesten voor het opnemen van de CD elke dag
izen van Londen naar het graafschap Berkshire.
;n hele onderneming. Op een van onze trips zei
„Het lijkt wel iedere dag een trek, een reis door
t ibegaanbare gebieden. En we hebben die reis
z( vaak moeten maken, dat we hebben besloten
,g !t album Trek te noemen.
e Hoewel Neville een stem heeft die in een musi-
1S 1 niet zou misstaan, voelt hij weinig voor derge-
jf k werk. „Ik heb het wel eens overwogen, maar
H me tegenstaat is elke avond die voorstellingen
I,dan ook nog steeds het zelfde doen."
jj Hij houdt meer van afwisseling. Dat speelt al
0 naf het begin van zijn carrière. Begin jaren
lt chtig leek het wel of iedere commercial op de
U itse televisie door hem werd gezongen. „Dat is
>g steeds zo. Ik hou van dat werk. Ook omdat je
Mrekkelijk weinig moeite hoeft te doen om een
rdige som geld te verdienen. De afwisseling
ist bij me. Bovendien heb ik een gezin, kleine
kinderen. Ik vind dat die recht hebben op een va
der die ze elke dag kunnen zien."
The Young Tsjaikovski van The New London
Chorale is voor een groot deel een idee van Gor
don, bedacht met andere leden van het gezel
schap. „Voor het eerst zit in de serie The Young
een verhaal. The Young Schubert en The Young
Mozart waren melodieën van de betreffende
componisten op een eigentijdse manier getoon
zet en van teksten voorzien. Met Tsjaikovski was
dat anders. Toen we ons in zijn leven en werk ver
diepten, ontdekten we een duidelijke relatie met
ballet. We hebben gezocht naar een verbindings
lijn tussen de nummers die we op de CD wilden
zetten. We hebben die gevonden in het verhaal
van vier jonge mensen, twee meisjes en twee jon
gens, die een carrière in het ballet willen."
Toen ze het resultaat beluisterden, zagen ze
mogelijkheden om er meer mee te doen. „Waar
om maken we er geen echte musical van? Waar
om schrijven we er geen boek van? Met dat boek
zijn we hard bezig. Het kost ons veel moeite, want
we zijn natuurlijk geen schrijvers. Maar misschien
lukt het en vormt het boek de basis voor een mu
sical."
Hij denkt niet dat hij daarin een rol zal spelen.
„Dat is nog zo ver weg. Voorlopig laat ik mijn
principes niet varen. Hoewel, ik heb een uitnodi
ging gekregen voor een rol in een musical over
Helena van Troye. Dat is zo'n schitterende rol,
met zo'n mooi script en zulke mooie decors. Ik
heb wel eens gedacht: misschien zou ik daarvoor
van mijn geloof vallen. Maar het is nog in de
maak. Misschien hoef ik die beslissing nooit te
nemen." Eén beslissing heeft hij wel genomen.
Op zijn solo-CD heeft Gordon een afwijkend the
ma bij de kop genomen: oorlogen op grond van
godsdienst veroordelen. Het nummer heet It's all
about religion. „Ik heb die tekst uit woede ge
schreven. Naar aanleiding van een afschuwelijk
bericht uit Noord-Ierland. Er wordt in deze we
reld wel meer leed berokkend uit naam van God.
Daarop mag je jezelf en andere mensen wijzen."
Jos Brink trekt Langs Heilige Huisjes
HILVERSUM SUSANNE VAN VELZEN
Kort nadat Jos Brink
zijn contract met de
NCRV tekende liet
hij weten het meest uit te zien
naar het maken van een gods
dienstig programma. De kwis
Cum Laude en het programma
Op Zoek doet hij bij de NCRV
met plezier, maar een program
ma als Langs Heilige Huisjes
was de echte reden voor Jos
Brink om naar de NCRV gegaan.
„Cum Laude doe ik natuurlijk
fluitend. Dat soort programma's
presenteer ik al dertig jaar. Daar
draai ik mijn hand niet meer
voor om. Maar dit is iets heel
anders. Dit is moeilijk, af en toe
heel eng, interessant en een
fantastische ervaring.
In Langs Heilige Huisjes be
zoekt Jos Brink plaatsen waar
christelijke mensen geschiede
nis hebben gemaakt en ge
schreven en die tot op de dag
van vandaag dienen als inspira
tiebron en plek van religieuze
betekenis. Brink wil graag weten
wat mensen nu nog aanspreekt
in die personen. Wat is de rele
vantie met deze tijd? De verha
len van die mensen geven het
heilige huisje een eigentijds
tintje.
Brink start zijn tocht van
avond in Dokkum, de plaats
waar Bonifatius werd vermoord.
Hij praat met inwoners, een be
devaartgangster en de pastoor
van de Bonifatiuskerk over de
heilige. Wat Bonifatius nu nog
betekent voor mensen wordt
misschien wel het best geïllu
streerd door een mevrouw die
met haar voeten in het water
van de Bonifatiusbron zit. „Ik
heb een nieuwe heup, maar blijf
pijn houden. Daar wil ik nu wel
eens van af', vertrouwt ze Jos
Brink toe.
Voorganger
Zijn belangstelling voor religie
zal voor de meeste kijkers geen
verrassing meer zijn, meent Jos
Brink. „Bijna iedereen weet in
middels dat ik regelmatig preek
in de katholieke basisgemeente
De Duif in Amsterdam." In de
uitzending van vanavond is Jos
te zien als voorganger in de Bo
nifatiuskerk. „Kort voor de op
namen kreeg ik het verzoek om
dat te doen. Ik heb snel een
preek moeten schrijven en de
Bonifatius-stola aangetrokken.
Ja, ik ben acteur genoeg om dat
leuk te vinden." Jos Brink heeft
geprobeerd om het programma
niet al te zwaar te maken. „Je
moet dit soort zaken ook af en
toe met pretogen kunnen bekij
ken en de boel een beetje relati
veren." Het is niet Brinks be
doeling om in het programma
tegen heilige huisjes te schop
pen. „Als je willens en wetens
alle heilige huisjes omver
schopt, word je dakloos. Wij zijn
in deze tijd geneigd om alles
wat met mystiek te maken
heeft, uit te bannen. Dat is jam-
De heilige huisjes die hij de
komende afleveringen bezoekt
zijn Assisi, Spinalonga, Geel.
Nazareth /Bethlehem en Kiev.
De reis naar Israël heeft de
meeste indruk op Brink ge
maakt. „Het was de laatste afle
vering die we maakten en ieder
een liep zo ongeveer op zijn
wenkbrauwen, maar in dat land
ga je onherroepelijk voor de bijl.
Je voelt aan alles dat je op een
heilige plek staat. Toen ik aan
de rand van het Tiberiasmeer
stond voelde ik me ineens maar
een heel gewoon Brinkje."
HILVERSUM FRED VAN GARDEREN
Het was tevens zijn eerste
kennismaking met Israël. „Het
werd hoog tijd. Ik schrijf en
preek al jaren over dat land
maar was er nooit geweest. Ik
was vreselijk zenuwachtig toen
we gingen, bang voor een te
leurstelling. Dat is gelukkig niet
gebeurd. Het was overrompe
lend. We hebben daar ontzet
tend veel interessante mensen
ontmoet."
Ook het eiland Spinalonga in
Griekenland maakte grote in
druk op Jos Brink. Spinalonga
was aan het begin van deze
eeuw een kolonie van lepra-pa
tiënten die Griekenland niet
meer in mochten. „Ik werd bij
zonder treurig van dat verhaal.
Het erge is dat er momenteel
vlak bij Cuba een eiland is waar
HlV-patiënten bij elkaar ge
bracht worden. Er is nog maar
weinig veranderd. Ook in Ne
derland isoleren we mensen.
Kijk maar naar de asielzoekers.
We maken hier elke dag onze
Spinalonga."
(Eerste uitzending, vanavond,
22.34 uur, Nederland 1)
Roelof Kiers, programmadi
recteur van de VPRO, noemde
onlangs de lancering van
RTL 5 nog een meesterzet. En
de vertrekkende NOS-voorzit-
ter Max de Jong sprak zelfs
van een serieuze bedreiging
voor de publieke omroep.
Maar de kijkers laten het klei
ne broertje van RTL 4 voorlo
pig nog links liggen. Zes we
ken nadat RTL5 van start
ging, behaalden
de Luxembur
gers één succes
je. Het betrof
een uitschieter
die met de ogen
dicht ingecalcu
leerd kon wor
den: de voetbal
interland Ne-
derland-Enge-
land. Eén avond
de best bekeken
zender, één pro
gramma in de
wekelijkse top
10, een paar uur
een stormloop
door adverteer
ders. Maar de
rest van de tijd
bleef het stil
rond RTL 5.
STER-direc-
teur Paul Ken-
ninck wrijft zich de laatste
wekeri wat vaker dan anders
vergenoegd in de handen. Het
gaat goed met zijn bedrijf. „In
het laatste kwartaal van dit
jaar halen we een recordom
zet als het zo doorgaat. Nooit
eerder is het aanbod zo groot
geweest."
Kenninck denkt te weten
waaraan die onverwachte
groei ligt. „RTL 5 kan zijn
doelstellingen maar moeilijk
realiseren. De kijkdichtheden
van hun eigen
programma's val
len zwaar tegen
en de doelgroep
waarop ze gokken
blijft massaal weg.
Uit de cijfers blijkt
althans dat de
welgestelden niet
naar de zender
kijken. Dat gege
ven schrikt de ad
verteerder af. En
komt met zijn re-
clameboodschap
bij ons."
In de eerste week van okto
ber scoorde de nieuwe zender
een marktaandeel van zeven
procent, drie procent onder
het streefgetal. Zes procent
had de zender van de publie
ke omroep afgesnoept; slechts
één procent liet die week
RTL 4 in de steek, zo bleek uit
cijfers van de Dienst Kijk en
Luisteronderzoek van de
NOS. Kenninck: „Dat waren
de cijfers van de eerste week,
rriaar ondanks de voetbal
wedstrijd die de week daarop
op RTL5 werd uitgezonden,
zijn de cijfers over de hele
maand oktober een stuk gun
stiger voor de publieke om
roep. In vergelijking met ok
tober vorig jaar zakten Neder
land 1, 2 en 3 weliswaar van
53 naar 50 procent, maar
RTL 4 zakte van 30 naar 26
procent. RTL 5 scoorde over
de hele maand een marktaan
deel van 8 procent; het ene
extra procent trok de nieuwe
zender van de overige zen
ders die gezamenlijk van 17
naar 16 procent zakten."
Niets speciaals
De programmering van RTL 5
heeft tot dusver niets spe
ciaals. De avonden laten zich
grotendeels vullen met aan
gekochte series, waarvan de
meesten nog op herhaling
zijn ook. Slechts een kwart
van de programmering is van
eigen hand. Rond de klok van
half elf 's avonds worden die
uitgezonden (3x ISCHA, Tévé-
puré, Barend Van Dorp).
Daar is sinds drie weken de
nieuwsrubriek Extra bijgeko
men.
Hoewel het laatste geen
slecht programma is, kan de
Kijkdichtheid
programma 's
RTL 5 vallen
zwaar tegen
zender toch nauwelijks gezien
worden als een aanwinst voor
de Nederlandse media. Maar
wat niet is, kan nog komen.
Hoewel? Het blufferige en en
thousiaste is er een beetje af
in het RTL-hoofdkwartier.
RTL-woordvoerster Margriet
Soer verschuilt zich achter
twee clichés: „Het is een
nieuw starion dar zijn plek
nog moet gaan vinden." En:
„Ons doel is om binnen een
jaar het streefgetal van tien
procent te halen;
we hebben dus
nog even de tijd."
Maar de club rond
directeur Ruud
Hendriks zit niet
stil. Onder het
motto Niet lullen,
maar werken
wordt er stevig
nagedacht over de
toekomst van
RTL 5. De pro-
grammering van
het eerste kwar
taal van 1994 zal
er anders uitzien dan de hui
dige (Soer: „Meer kan ik er
nog niet over zeggen"). In Al
gemeen Beschaafd Neder
lands betekent dat er binnen
kort koppen gaan rollen. In de
praktijk zijn dan de slechtsco-
rende programma's de klos.
Gezien de kijkcijfers van de
eerste vijf weken zou dat kun
nen betekenen dat program
ma's als ISCHA, Film 5, Auto
Info en Week X. Week Y wel
eens geschrapt kunnen wor
den. Donderdag verschaft de
RTL-top daarover meer dui
delijkheid.
STER-directeur Kenninck
gaat tot die rijd rustig door
met het vergenoegd in zijn
handen wrijven. En als het
aan hem ligt daarna ook. „Ik
zie een zonnige toekomst
voor de STER. In 1994 heeft
de publieke omroep een paar
troeven in handen die het kij
kersaandeel op een aanvaard
baar niveau zal tillen. Ik denk
daarbij aan de Olympische
Winterspelen en aan het WK
voetbal, Daarnaast blijkt uit
onderzoeken dat volgend jaar
de bestedingen voor reclame
op TV veel sterker zullen
groeien dan dit jaar het geval
was. Dus we gaan positieve
tijden tegemoet."
