BIJVO
ZATERDAGS
EGSEL
Het
Oranje
gewoel
van de
handel
Commerciële
wedstrijd rond
Nederlands elftal
191
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1993
Commercieel Oranje-gewoel bi; de firma Folat in Beverwijk. De jonge ondernemers Alex Adrichem (links) en Mare Mulckhuyse: „Veel supporters liepen in Polen met onze spullen rond. Was beste leuke han
del." FOTO HANS VAN WEEL
Oranje goes America. Handel rond
het Nederlands elftal dus.
VIP-vliegreizen, oranje petjes,
sjaals, ballonnen,
voetvoetbalschoenen met effectvolle
neuzen. Ofwel: wie verdient er
straks een bom duiten en wie steekt
zijn hoofd in een strop?
De commerciële jongens'op het
marktterrein van de
supportersgekte kunnen er
tegenaan, zeker nu bekend werd
dat de KNVB bezig is met een nieuw
ontwerp van 'De Leeuw'.
Eerste verkenning op een 'tricky
markt'.
Rob van den Dobbelsteen
De handel in supportersgekte
rond het Nederlands elftal
wacht op dat ene genie. Zo'n
man die bedenkt dat het best aardig is een
oranje lintje om je auto-antenne te strikken.
Of er een oranje ping-pong balletje op te
prikken. Henk Brusse, directeur van Button
Boss in Enschede: „Ik zie die snuiter nog ko
men. In 1988, tijdens het Europees kam
pioenschap voetbal in Duitsland. Hij zegt: 'Ik
heb een fantastisch idee.' Ik zeg: 'Kom maar
op.' Bleek het dat antenne-lintje te wezen.
Inkoop 13 cent, verkoop 2 gulden! Te koop
bij het pompstation. Hoeveel er van verkocht
zijn vertel ik niet. Maar neem van mij aan:
het was een gouwe handel."
Geen zorgen
Het Nederlands elftal en het eindtoerfiooi om
het wereldkampioenschap voetbal. Het lijkt
een commercieel niet onaantrekkelijke affai
re. Daarbij hebben de handelaren met voor
raden in de magazijnen het probleem te
overwinnen van een uiterlijke verandering
die de KNVB-Leèuw zal ondergaan. Verou
derde opdrukken straks. Weg handel? „Ik
denk het niet", zegt Alex Adrichem van het in
Beverwijk gevestigde bedrijf Folat. Hij maakt
zich geen zorgen. Adrichem: „Ach, er zijn al
zoveel uitvoeringen van die leeuw... Dé Ne
derlandse Leeuw is nog steeds standaard en
daar wordt van tijd-tot-tijd op gevarieerd,
zoals bij het laatste Europees kampioen
schap. De praktijk heeft uitgewezen dat het
voor de verkoop van al die 'Oranje'-spullen
weinig uitmaakt. Als het maar oranje is en als
er maar een ludieke tekst op staat. Dét wordt
belangrijk gevonden. Niet zozeer hoe die
leeuw eruit ziet. Daar hechten alleen de top-
supporters aan, de mensen die alles-en-alles
volgen waar het Nederlands elftal mee ge-
- moeid is. Die pronken graag in de sfeer van:
'Kijk 's, ik heb toch maar mooi de échte.'
Maar die groep is lang niet zo groot als de
massa 'gelegenheids'-supporters op straten
en in kroegen. Daarom: een nieuwe leeuw zal
de oude spullen niet waardeloos maken."
Probleem
Waar een algehele euforie in 'Oranje'-handel
andermaal op handen lijkt, prediken vetera
nen enige voorzichtigheid. Henk Brusse, ge
pokt en gemazeld in de verkoop van buttons,
caps, sjaals en meer van dat soort uitbundig
heid: „Ik zat afgelopen woensdagavond in
Polen ook op de tribune. Daar zag ik petjes
die ik zes jaar geleden al heb verkocht. Die
gooien de mensen niet weg. Dat zijn re
likwieën die ze nu weer gebruiken. De markt
raakt verzadigd."
Vorig jaar kwam het eerste alarmsignaal.
Brusse stond handenwrijvend en likkebaar
dend aan het hoofd van 100.000 petjes toen
het Nederlands elftal zich plaatste voor het
eindtoernooi om het Europees kampioen
schap ,voetbal in Zweden. „En er waren er
nog 40.000 op de boot onderweg ook. De fir
ma Blokker kocht er 65.000 van me: had ik er
nog altijd 75.000 over. Die hebben dus mooi
tot begin dit jaar in het magazijn gelegen.
Toen belde er iemand uit Sliedrecht. Of ik«
nog oranje-witte petjes had voor de Unita in
Angola. Stom geluk natuurlijk dat die club
precies onze kleuren heeft. Ik zei: 'Hoeveel
wil je er hebben?' Hou je niet voor mogelijk;
ze hebben er 65.000 van me afgenomen."
Het grootste probleem voor de commerciële
boys lijkt nog het land waar volgend jaar zo
mer de eindronde van het toernooi om het
wereldkampioenschap voetbal wordt gehou
den: de Verenigde Staten van Amerika. Ver
NIEUWE SCHOEN KAN 'BILJARTEN'
De grootste commerciële slag
rondom het toernooi om het
wereldkampioenschap voetbal
zal zich ongetwijfeld gaan af
spelen tussen de fabrikanten
van sportkleding en voetbal
schoenen. Piet Hink, voorzitter
van de Raad van Commissaris
sen van In tres waaronder de
sportwinkelketen Intersport
(140 vestigingen in Nederland)
resoneert: „Je merkt aan alles
dat vooral Nike en Reebok iets
van plan zijn. Ze slaagden er
nog steeds niet in om te infiltre
ren op de voetbalschoenen-
markt en nu zien ze een kans.
Reebok heeft Bergkamp uit re-
clame-overwegingen al onder
contract genomen en ik kan me
niet voorstellen dat Nike dat op
zich laat zitten."
De vraag is of deze firma's een
antwoord hebben op de nieu
we, met veel geheimzinnigheid
omgeven, schoen die binnen
kort door concurrent Adidas zal
worden gepresenteerd. In Hoe
velaken werd onlangs voor een
geselecteerd gezelschap sport -
winkeliers een eerste demon
stratie gegeven. Hink:
„Ongelooflijk. Boven op de
weg betekent immers weinig supporters.
Joop ter Haar, directeur van OAD, de reisor
ganisatie die het Nederlands elftal sponsort:
„Ach, als ik op de geluiden afga en op m'n er
varing, dan geloof ik dat er toch nog heel wat
mensen speciaal voor het voetballen naar
Amerika zullen reizen hoor. Dan heb ik het
dus over de echte freaks, de leden van de
supporterclubs die nu al aan het sparen zijn.
Maar er gaan er natuurlijk ook die een gewo
ne vakantie zullen combineren met een be
zoek aan een wedstrijd.
'Leuke handel
Niettemin mag worden aangenomen dat de
meeste Nederlandse voetballiefhebbers de
manoeuvres van Oranje op het televisie
scherm zullen volgen. Eventueel in een bom
vol cafe'. Het is vooral die gedachte waar Alex
Adrichem en zijn compagnon Mare Mulck
huyse zich aan vastklampen. De jonge on
dernemers van het afgelopen zomer opge
richte ballonnenbedrijfje Folat in Beverwijk,
stortten zich al vóór de ontmoeting Polen-
Nederland in het commerciële gewoel. Naast
oranje ballonnen, brachten ze oranje petjes,
zonnekleppen en sjaals aan de man. Mare:
„Wij hebben onze slag al geslagen. Veel sup
porters in Polen liepen met onze spullen
rond. Was best leuke handel."
Maar nu? Mare Mulckhuyse twijfelt. „De och
tend na de wedstrijd kregen we de eerste be
stellingen binnen. Van kroegen vooral. Maar
dat gaat voorlopig natuurlijk om kleine hoe
veelheden. Ik denk dat het pas interessant
wordt als Nederland in Amerika de tweede
ronde bereikt. Dan krijg je net als in '88 en
schoen zit een speciaal soort
rubber met noppen. Daarmee
kan een goeie voetballer de bal
zoveel effect meegeven dat ze
de muurtjes bij vrije trappen
wel kunnen opdoeken. Het was
net biljarten. Ronald Koeman
krulde de bal er gewoon om
heen. Het schijnt dat Regie
Blinker de schoen heeft gepro
beerd tijdens de thuiswedstrijd
tegen Porto en dat hij er erg en
thousiast over was.
Adidas ontwikkelde tevens de
nieuwe bal waarmee op het
toernooi in Amerika zal worden
gespeeld. Hink: „Zoiets valt
voor mij wat moeilijker te be
oordelen dan een schoen. Maar
Adidas beweert dat de bal snel
ler is omdat hij minder lucht-
weerstand zou hebben. Wil ik
best aannemen. De tango-bal
van Argentinië 1978 betekende
tenslotte ook een revolutie. Het
blijkt steeds weer dat zo'n toer
nooi een enorme stimulans is
voor firma's om met iets nieuws
te komen. Ook op kledingge-
bied verwacht ik veel. De ko
mende maanden worden héél
interessant."
'92 de oranje-gekte. Dan wil plotseling ieder
een meedoen en zullen er ook meer mensen
naar Amerika gaan. Ik heb begrepen dat er
vier jaar geleden naar Italië en twee jaar gele
den naar Zweden, nogal wat vliegtuigen zijn
vertrokken met VIPS en zo. En die willen dan
ineens ook iets oranjes op hun kop."
Relatie marketing, heet dat. Nodig uw goede
commerciële partners uit voor een wedstrijd
van 'Holland', waar ook ter wereld. Philips,
de PTT en meer van dat soort bedrijven,
'maakten er vooral in 1992 goede sier mee.
Op de luchthaven van Göteborg landde het
ene na het andere Nederlandse vliegtuig, vol
gepropt met krijgsliederen zingende heren
die zich er niet voor schaamden ook nog
eens oranje sweaters over hun driedelige kos
tuums te trekken. En in Italië (1990) werden
de bezoeken aan de stadions zelfs gecombi
neerd met romantische moonlight-cruises
over de Middellandse Zee. Kassa. Woord
voerder Focko Dorhout Mees van reisorgani
satie Holland International. „We hebben een
speciale afdeling die zich met dat soort rei
zen bezighoudt. De eerste contacten voor het
WK in Amerika zijn al gelegd. Maar pas als
bekend is waar Nederland z'n wedstrijden
speelt, kunnen er spijkers me) koppen wor
den geslagen."
Aanbiedingen
Waarop de vraag rijst met welke vervoerder
de trips zullen worden gemaakt. Transavia
(toen nog sponsor) was jarenlang de vaste
carrier voor het Nederlands elftal en z'n sup
porters. loop ter Haar van OAD. dat ook al
bezig is VIP-reizen voor te bereiden: „Wie er
het meest voor in aanmerking komt, is na
tuurlijk Martinair. Da s de enige Nederlandse
chartermaatschappij die op de Verenigde
Staten vliegt. Maar ik kan me voorstellen dat
ook buitenlandse airlines een graantje probe
ren mee te pikken en dan vooral de Ameri
kaanse. Dat wordt - nu het Engelse elftal is
afgevallen - nog een heel gevecht."
En daar niet alleen. Neem de reisbranche. De
eerste duizend 'pakketten' (reis, logies en het
bijwonen van wedstrijden) zijn al aangebo
den door de splinternieuwe combinatie van
de ondernemingen Voetbal 2000, Air Trade
en Expersport. Afgelopen week werd er niet
alleen landelijk geadverteerd, maar viel er
ook een offerte in de brievenbus van diverse
sponsors van grote Nederlandse voetbal
clubs. Prijzen werden in de aanbieding niet
genoemd. Een woordvoerster van Expersport
in Haarlem: „Dat gaat ook moeilijk. Er zijn
zoveel mogelijkheden. Onze aanbiedingen
liggen tussen de 3795 en 7755 gulden."
Gepeperde sommen. Expersport kreeg don
derdag. na de tegen Polen gewonnen wed
strijd. tussen de 350 en 400 telefoontjes te
verwerken.Onverwacht veel, maar hoeveel
fans zullen Oranje na het vernemen van de
kosten metterdaad achterna vliegen? Arend
de Roever van Oranje-sponsor Reisbureau
Roever. „Ik hou het op vier- a' vijfduizend
man. Die wedstrijd in Polen is geen graad
meter. Daar stonden twintigduizend Neder
landers, van wie de meesten tweehonderd-
vijftig gulden hebben betaald. Bedragen die
voor de meeste supporters te behappen zijn.
Maar Amerika wordt natuurlijk andere koek.
Uitkijken
De Roever heeft zijn calculaties nog niet af
gerond. Hij verwacht dat zijn goedkoopste
'pakketjes' tussen de 2200 (1 wedstrijd) en
3500 (3 wedstrijden) zullen kosten. Kan het
echt niet goedkoper? De Roever, die met Ex
persport als enige in Nederland kaartjes voor
het toernooi mag verkopen: „Ik denk het
niet. Maar ongetwijfeld krijgen we straks
weer te maken met beunhazen die op een of
andere slinkse wijze kaartjes hebben versierd
en onder onze prijs duiken. Wie daarmee in
zee gaat, moet niet vreemd opkijken als-ie
toestanden krijgt zoals in 1990 in Italië. Ho
tels die plotseling vol zitten, vliegtuigen die
niet komen opdagen... Nou ja, alle ellende
die je kunt bedenken."
De beunhazen. De eendagsvliegen. De snelle
jongens. Ooit op weergaloze wijze verbeeld
door Kees van Kooten (Jacobse) en Wim de
Bie (Tedje van Es). Henk Brusse is er niet
echt bang voor. „Ze zullen wat handel weg
pakken. Maar het zijn geen blijvertjes. Kan
ook niet. Voordat je 't weet, zit je met je
hoofd in een strop. Het logo en de mascotte
van het WK-toemooi mag alleen worden ge
bruikt na toestemming van de firma Harrileli
in Honkong. Daar moet je een gigantisch be
drag voor betalen. Doe je dat niet en zet je
het beeldmerk toch op een sjaal of zo, dan ga
je onherroepelijk voor de bijl. Die Chinezen
hebben ogen van voren en van achteren."
Brusse gaat straks 'misschien' proberen ge
bruik van logo en mascotte te kopen. ..Ik ben
er nog niet uit. Maar als ik het doe, dan ge
beurt dat niet tegen elke prijs. Ten eerste
vind ik die beeldmerkjes niet om aan te zien
en ten tweede maakt het een sjaal, een kus
sentje of een button onredelijk duur als je er
niet enorme hoeveelheden van verkoopt.
Daarom: ik twijfel. De spullen die ik verkoop,
moeten een glimlach teweeg brengen. Zoiets
als 'n Gullit-pet met rasta-staartjes, dat strikje
van 1988, die zwaai-handjes op de achterruit
van een auto, déór wacht ik op. Niet op de
obligate sjaaltjes met KNVB-leeuw. 't Is zo
tricky, deze markt."
