Leiden
Leiden zet kaarten
nu op Grote Polder
'Castellum Roomburg reconstrueren'
Banen bij asielzoekerscentrum in trek
BTW dreigt afspraken met
bibliotheek te torpederen
Ambtenaren
op snorfiets
Restaureren of slopen
'Spreiding allochtonen bespreekbaar'
'RIJDAG 19 NOVEMBER 1993
hef cert visser. 071 -356430, piv.-chef hans koenekoop, 071 -356429
Gestrand Rijnoord
a De laatste poging y| f- Rijnoord moet wor-
11 van D66, PvdAen I 3 den ontkoppeld van
GroenLinks In Leiderdorp het Elisabeth en uitgroeien
om de komst van een Mc- tot een ziekenhuis met
Drive tegen te houden, is 300 tot 350 bedden, vindt
gestrand het comité Rijnoord
Staatssecretaris
gastspreker
forumdiscussie
leiden
Staatssecretaris van onderwijs J.
Cohen (PvdA) is woensdag 24
november gastspreker op een
forum over universitair onder
wijs en wetenschappelijk on
derzoek. De bijeenkomst is ge
organiseerd door de vereniging
studentenbelangen en de PvdA
in Leiden.
Het forum wordt geleid door
de hoofdredacteur van het uni
versiteitsblad Mare, A. van Am-
melrooij. Andere forumleden
zijn V. Icke (sterrekundige/co
lumnist Mare), L. Leertouwer
(rector magnificus Leidse uni
versiteit) en H. de Bruin (Leids
studentlid van de faculteitsraad
letteren).
De discussie wordt van 20-22
uur gehouden in het Antonius
Zalencentrum aan de Lange
Mare 43.
Lijst van WD
ongewijzigd
leiden
De ledenvergadering van de
Leidse WD heeft gisteravond
de door het bestuur voorgestel
de kandidatenlijst voor de ko
mende gemeenteraadsverkie
zingen ongewijzigd vastgesteld.
Lijsttrekker wordt de huidige
fractievoorzitter, A. Geertsema.
De nummers twee, drie en vier
zijn de zittende raadsleden J.
Kradolfer, P. Vonk en G. Bakker.
Vijfde staat B. Vos, nu nog be
stuurslid en de voorzitter van de
werkgroep gemeentepolitiek.
Zesde staat M. Maas Geestera-
nus, de huidige fractie-assisten
te. Zevende is P. Moerland,
achtste M. van Gruting-Wijn-
hold. De WD bezet momenteel
zes zetels in de Leidse gemeen
teraad. Op grond van prognoses
en het feit dat bij gemeente
raadsverkiezingen vaak de lan
delijke trend wordt gevolgd
gaan de Leidse liberalen uit van
acht zetels na de verkiezingen
in 1994, een winst van twee. Het
huidige gemeenteraadslid M.
Wijnbergen is op een onverkies
bare elfde plaats gezet. Het
raadslid L. Driessen is op eigen
verzoek op een onverkiesbare
plaats gezet. Zij is nu 'lijstdu
wer' op plaats 25.
\ls bebouwing vliegveld Valkenburg onmogelijk blijkt
Kis niet voor 1 april van volgend jaar duidelijk is of vlieg
veld Valkenburg kan worden bebouwd met zo'n 10.000
voningen, dan moet serieus worden overwogen om de
j'Grote Polder bij Zoeterwoude als alternatief te gebruiken.
)it Leidse PvdA-standpunt, gisteravond verkondigd in de
R aadscommissie volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ring, wordt ondersteund door de fracties van D66 en
|VD.
J' eiden wim koevoet
Jiermee krijgt het nu al drie
aar voortslepende debat over
le vraag welke polders in de
.eidse regio aan woningbouw
noeten worden opgeofferd een
lieu we wending. Tot dusverre
;old de Papenwegse polder bij
doorschoten als het alternatief
voor Valkenburg. Maar uit een
mderzoek dat Leiden en Oegst-
jeest hebben laten uitvoeren, is
gebleken dat bebouwing van dit
jebied leidt tot de meeste scha
de aan natuur en milieu.
PvdA-wethouder T. van Rij en
zijn fractiegenoot R. Hillebrand
lieten gisteravond doorscheme
ren dat hun hoop op de haal
baarheid van de optie Valken
burg, ondanks de steun van het
provinciebestuur, aan het slin
ken is..Het ministerie van de
fensie wil van geen wijken we
ten en er is geen enkel signaal
dat de lobby vanuit de Leidse
regio om van het militaire vlieg
veld een grootschalige woon
wijk te maken succesvol is.
Alternatief
„Het is verstandig om nu al na
te denken over alternatieven",
aldus Van Rij. „Wellicht moeten
we de koers verleggen." De
hoop op een regionaal akkoord
over het bebouwen van de Gro
te Polder geeft de Leidse wet
houder al bij voorbaat op. Van
Rij gaat ervan uit dat de provin
cie de knoop moet doorhakken.
De Grote Polder ligt in het
Groene Hart en is daarom een
omstreden woningbouwlocatie.
Toch kleven er volgens Van Rij
ook voordelen aan het gebied.
Als er duizenden mensen ko
men te wonen, is verdubbeling
van het 'nu nog aftandse spoor
lijntje', aldus Van Rij, tussen
Leiden en Alphen onontkoom
baar.
Behalve de Grote Polder kan
ook de Oostvlietpolder als alter
natief dienen, meent een Leidse
raadsmeerderheid. Snel hande
len is belangrijk omdat dit ge
bied ook de bestemming slib-
stort heeft meegekregen.
GroenLinks-raadslid E. van
Middelkoop toonde zich weinig
gelukkig met de vele aandacht
die de Grote Polder nu weer
krijgt. Ook vooi; haar staat welis
waar vast dat de Papenwegse
polder onmogelijk kan worden
bebouwd maar ze wil niet nu al
praten over andere locaties.
„Dat is een zwaktebod. We
moeten Valkenburg niet opge
ven. Nu niet en ook niet na 1
april." SP en CDA lieten zich
niet over de kwestie.
leiden
Medewerkers van de ge
meentelijke dienst milieu en
beheer kunnen vanaf maan
dag per elektrische snorfiets
door de stad rijden. De direc
tie hoopt dat het autogebruik
daardoor wordt teruggedron
gen.
Wethouder J. Laurier
(GroenLinksen directrice A.
van Gorsel nemen 22 no
vember de eerste tien elektri
sche 'city bikes' in ontvangst.
De snorfietsen worden ge
bruikt door medewerkers die
veelvuldig grote afstanden in
de stad moeten afleggen.
Mannen vernielen tien auto's
leiden Een spoor van vernielingen trokken een 26-jarige en een
27-jarige L^idenaar vannacht in Leiden-Noord. Een van de twee
werd kort na middernacht aangehouden op de Kooilaan, waar
hij juist de kop- en achterlampen van een auto had kapotge-
trapt. Bij onderzoek bleek, dat hij met een'ander van ten minste
nog negen auto's - aan de Zijlsingel, de Herensingel en Overrijn
- de lichten hadden vernield. In een van de auto's hadden zij
met een bierflesje deuken geslagen. De tweede verdachte trof de
politie kort na de eerste aanhouding op de Javastraat.
Winkelier bedreigd met vuurwapen
leiden Een 39-jarige winkelier is gistermiddag in zijn zaak aan
de Rijnsburgerweg door een dief bedreigd met een vuurwapen.
De man zag dat twee jongemannen in een kleedhokje iets onder
hun kleren stopten. Hij sprak de twee aan en troonde ze mee
naar de telefoon, waar hij de politie wilde waarschuwen. Maar
I op het moment dat hij de hoorn in de hand had trok een van de
twee een vuurwapen. De winkelier moest de mannen laten
gaan. Hij volgde ze nog wel een stuk, maar raakte ze in de Leidse
Hout kwijt. Ook de alsnog ingeschakelde politie kon geen spoor
van de winkeldieven vinden. Uit de winkel verdwenen twee dure
trainingspakken.
Er is enorm veel belangstelling
voor een uitzendbaan bij het
asielzoekerscentrum in Leiden.
Zo'n 250 mensen reageerden op
advertenties, waarin onder
meer om groepsleiders en ad
ministratieve medewerkers
werd gevraagd. „De telefoon
stond roodgloeiend", aldus B.
Scholten van Randstad. „We
zijn overstelpt met telefoon
tjes", zegt ook P. Farla van Uit
zendbureau Start.
Het centrum aan de Flevoweg
biedt werk aan 24 mensen: 12
groepsleiders, 3 administratieve
krachten, 2 magazijnbedienden,
2 artsen en 3 verpleegkundigen.
Een arts is afkomstig van een
ander asielzoekerscentrum, de
rest van het personeel wordt ge
leverd door de twee uitzendbu
reaus, aldus directeur H. Smids
tra van het Leidse centrum.
Hoewel het bijna nooit proble
men geeft om personeel te vin
den voor dergelijke instellingen,
is de grote interesse voor een
baan in Leiden volgens hem
'toch wel bijzonder'.
Vooral veel mensen met een
opleiding voor maatschappelijk
werk solliciteerden. Een uit
zendbureau heeft 'normaal ge
sproken' niet zo veel werk in
deze sector, geeft Scholten een
verklaring. Maar ook voor de
baliefuncties was de interesse
groot. Voor deze vacatures bel
den ongeveer honderd belang
stellenden. „We merken dat
ontzettend veel mensen op
zoek zijn naar een baan", aldus
Scholten.
Het asielzoekerscentrum aan
de Flevoweg gaat over ongeveer
twee weken open. Er kunnen
totaal 250 vluchtelingen terecht.
Zij verblijven er maximaal drie
of vier weken.
leiden Het titelloze beeld van Heppe de
Moor aan de Zijl staat op de wip. De creatie
van de vorig jaar overleden beeldhouwer is
kwetsbaar gebleken vopr vandalisme. Het
beeld is niet alleen beklad, maar er zijn stuk
ken afgebroken en gaten in geslagen. „In zijn
huidige vorm kan het niet blijven staan",
zegt kunstambtenaar A. van der Ree. „Het
wordt restaureren of slopen."
Het beeld werd zes jaar geleden geplaatst
op een grasveldje aan het Rozenpad in de
Merenwijk. Maar al snel bleek, dat het tegen
vandalisme niet bestand was. Jongeren reden
er op hun brommer overheen of sloegen er
gaten in. Van der Ree: „Het staat stevig op
zijn sokkel, dat wel. Maar het is ernstig ver
nield."
De gemeente heeft inmiddels van de Leid
se beeldhouwer Frans de Wit begrepen, dat
het kunstwerk wel degelijk te restaureren
valt. Maar om te voorkomen dat het opnieuw
aan vandalisme ten prooi valt moet het wor
den opgevuld met spuitbeton. En de vraag is
of de gemeente daar het geld voor over
heeft. „Volgens artistieke deskundigen is het
beeld het absoluut waard om voor het nage
slacht te behouden. De conservatoren mo
derne kunst van de Lakenhal hebben daar
ook op aangedrongen", zegt Van der Ree.
„De Moor was een van de landelijke coryfee
ën op zijn gebied. Maar het wordt wel een
ingrijpende operatie." foto loek zuyderduin
Wethouder Van Rij (volkshuis
vesting) is toch bereid om na te
gaan om allochtonen over de
stad te spreiden. Hij zegde gis
teravond, op aandringen van
SP-fractievoorzitter C. Vergeer,
toe nog dit jaar een debat aan
dit onderwerp te wijden. Tot
dusverre heeft Van Rij elk idee
dat de kant van spreiding op
gaat van de hand gewezen. Nu
de Stichting Leefbaar Zuidwest
en de SP aandringen op een 'ze
kere vorm van spreiding', is de
wethouder bereid de groeiende
behoefte aan een discussiè over
dit onderwerp te bevredigen.
Vergeer maakte gisteravond
indruk in de raadscommissie
volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening. Hij zei dat zo lang de
gemeente de verdeling van
woonruimte aau de markt over
laat er concentraties van al
lochtonen en autochtonen ont
staan. „Elke wijk krijgt zo z'n in
komensklasse. En allochtonen
hebben het niet breed waardoor
ze allemaal zijn aangewezen op
dezelfde wijken."
De SP, zegt Vergeer, heeft be
halve in Zuid-West ook in de
Hoflaan, Willem de Zwijgerlaan
en in de Antillenstraat ontdekt
dat de weerstand van de oor
spronkelijke bewoners tegen de
komst van nog meer allochto
nen sterk is toegenomen. „Dat
heeft met racisme niets té ma
ken", vindt Vergeer. „De men
sen die roepen dat ze niet nog
meer allochtonen in hun buurt
willen helpen, helpen hun Turk
se buurman en maken hem
wegwijs in de Leidse samenle
ving. Deze integratie stokt als
een te groot beroep wordt ge
daan op deze goedwillende Lei-
denaars. Dan groeit hun verzet
en krijgen Janmaat en consor
ten meer kans met hun verder
felijke ideeën."
PvdA'er R. Hillebrand kan
zich redelijk vinden in deze
analyse zo lang de SP geen hoe
veelheden autochtonen en al
lochtonen voorschrijft. „Het
dichtgooien van een wijk voor
bepaalde bevolkingsgroepen is
discriminatie."
Hillebrand wil echter net als
Vergeer proberen het automa
tisme te doorbreken dat al
lochtonen telkens op dezelfde
wijken intekenen. Voorlichting
zou uitkomst kunnen bieden,
denkt hij.
Vergeer is echter niet uit op
'quoteren'. „Maar daarmee is
de discussie niet ten einde. De
vraag is of we beleid gaan voe
ren op dit punt of dat we alles
op z'n beloop laten."
De belastinginspecteur dreigt een verdere verzelf
standiging van de openbare bibliotheek in Leiden
te torpederen. Gemeente en bibliotheek waren
overeen gekomen om strakkere afspraken over
het budget te maken. Maar inmiddels is gebleken,
dat de bibliotheek door zo'n afspraak btw-plichtig
zou worden. En daarmee zou de gemeente plot
seling voor een miljoen gulden extra op kosten
worden gejaagd. „Een ondermijnend probleem",
zo kenschetst wethouder H. Koek (PvdA/cultuur)
de ontdekking van haar ambtenaren.
Het is het nieuwe financiële beleid van de ge
meente Leiden: geef diensten of instelling een
budget waarmee zij het een jaar moeten rooien.
Komen zij tekort dan moeten ze dat probleem zelf
oplossen, houden ze over dan kunnen ze dat re
serveren voor uitgaven op de langere termijn. Met
de schouwburg bestaat al zo'n afspraak. Maar bij
het opstellen van het budgetcontract voor de bi
bliotheek bleek er een addertje onder het gras te
zitten.
„Het is een raar verhaal", zegt gemeente
woordvoerder D. van Wielink. „Zodra je met een
instelling een contract afsluit, en afspraken maakt
over de prestaties die voor een bepaald budget
geleverd moeten worden, komt de btw om de
hoek kijken. De gemeente koopt dan diensten van
de bibliotheek en die moet dan btw in rekening
gaan brengen."
Nu krijgt de bibliotheek van de gemeente 5,7
miljoen gulden subsidie per jaar. Worden er bud
getafspraken gemaakt, dan zou de rekening voor
de gemeente, die ook de belasting moet opbren
gen, een miljoen gulden hoger worden. Van Wie
link: „Dan zouden we extra betalen voor dezelfde
diensten."
De bedoeling van het budgetcontract was juist,
om de gemeente te behoeden voor extra uitgaven.
De bibliotheek zou tegenvallers zelf moeten op
vangen. Het voordeel voor de bibliotheek was, dat
die in staat zou zijn een bedrijfsreserve op te bou
wen. Nu gaat het geld wat overblijft van de subsi
die jaarlijks terug naar de gemeentekas.
De gemeente zoekt nog naar mogelijkheden
om onder de belastingplicht uit te komen. „We
waren een heel eind op streek met de gesprek
ken", zegt Koek. „Maar nu ben ik heel bezorgd
over het vervolg. We zullen uiterst voorzichtig
moeten manoeuvreren." Zelfs als de afspraken
niet in een contract worden vastgelegd zou de be
lastingdienst de btw kunnen opeisen.
„Het is denkbaar dat we terug moeten vallen op
de oude subsidie-verordening", zegt Van Wielink.
„In dat geval stappen we wel naar het rijk met het
verzoek bibliotheken te laten opnemen op het
lijstje van instellingen die vrijgesteld zijn van btw.
Welzijnsinstellingen staan daar bijvoorbeeld al
wel op." Zo'n verzoek zou echter op de korte ter
mijn weinig soelaas bieden. Om de lijst van vrij
gestelde instellingen aan te passen is een wetswij
ziging nodig. En daar kunnen jaren mee heen
gaan.
Provinciaal archeoloog noemt Romeins bouwwerk van internationale waarde
De stichting Raap gaat archeo-
i logisch vooronderzoek doen in
het zuidelijk deel van Room
burg. Dat is voor woningbouw
i is aangewezen. „Het begint bin
nenkort en duurt een week of
izes. Raap mag niet graven,
I maar kan wel boringen verrich
ten en weerstand meten", zegt
W. Hessing, archeoloog voor de
provincie Zuid-Holland bij de
Rijksdienst voor Oudheidkun
dig Bodemonderzoek (ROB) in
Amersfoort. „Daarna bepalen
we de doelstellingen. Moet er
gegraven worden en wie gaat
dat doen? Maar opgraven is een
kostbare zaak, we praten over
twee ton of twee miljoen, vaak
voor rekening van degene die
hel doet. Dan ben je afhankelijk
van de politiek. Het is ook tijd
rovend. Zo'n onderzoek kan een
I half jaar duren". De ROB kan
eventueel de minster adviseren
een gebied tot archeologisch
monument te bestemmen,
zoals met het noordelijk deel
van Roomburg - waarop kassen
staan - is gebeurd. In het onbe
schermde gedeelte - tussen het
dierenasiel en de voormalige
vuilnisstort - kunnen zich resten
bevinden van een Romeinse ne
derzetting en van enkele mid
deleeuwse gebouwen die bij
een klooster horen.
Roomburg kan worden ver
deeld in tweeën. Het noordelijk
deel richting Hoge Rijndijk is
sinds eind jaren zestig het ar
cheologisch monument Matilo-
ne. In de jaren dertig werden er
enkele resten van een Romeins
castellum - zo maar uit interes
se - blootgelegd door het Rijks
museum voor Oudheden. In de
buurt, parallel aan de Vliet, ligt
ook onder de grond de gracht
van Corbulo. Daarnaar is in de
jaren zestig een kleine opgra
ving gedaan. Een ontsluitings-
weg voor de woningbouw zou
dit gebied, dat gedeeltelijk on
beschermd is, verstoren.
Castellum en kanaal dateren
uit het jaar 47 na Chr. „Het
castelllum in combinatie met de
Romeinse nederzetting er om
heen is van internationaal be
lang, want er zijn er maar een
paar van over.
Roomburg betekent Romein
se burg. De grens van het Ro
meinse Rijk liep immers langs
Leiden en Katwijk. „In het
castellum waren vaak hulptroe
pen gelegerd, bestaande uit sol
daten die geen Romeinse bur
gerrechten hadden. In het jaar
van de Bataafse opstand (69)
trok er een cohort - 500 man -
in van Spaanse hulptroepen.
Een paar eeuwen later was het
een onderafdeling van Bataafse
verkenners uit de Betuwe.
Waarschijnlijk is het eind derde
eeuw verwoest, na 270 zijn er
geen bewijzen mèer van het
fort. Er zijn ook aanwijzingen
dat er onderdelen van een Ro
meinse haven liggen. Bij de
gracht van Corbula, die op de
grens van het beschermde ge
bied ligt, lag een insteekhaven.
Er zijn dakpannen gevonden
met daarin stempels van de Ne-
dergermaanse vloot.
Hessing pleit ervoor om het
patroon van het fort bloot te
leggen. „Nu is het een tuinders-
gebied. Je zou het castellum,
vierkant met de gracht er om
heen, eigenlijk moeten recon
strueren, op de plaats zelf. Want
het is er echt geweest, anders
dan het Archeon in Alphen.
Reconstrueren
Vlakbij het castellum werd in de
middeleeuwen een klooster ge
bouwd. De bijgebouwen van
dat klooster - 'een ossehuis, een
wagenhuis, en brouwhuis, een
melkhuis' - bevonden zich ech
ter weer een stuk zuidelijker, in
het gebied dat onderzocht moet
worden. „Daardoor zijn de ver
moedelijke Romeinse sporen
door middeleeuwse aangetast
en is een gebied mogelijk meer
'verstoord' dan het noordelijke.
Maar ook die resten kunnen de
moeite waard zijn." De grasop
pervlakte golft. Dat geeft aan
dat er meer 'afgekleid' is. Een
deel van het te bebouwen ter
rein werd al eens verkennend
W. Hessing, provinciaal archeoloog: „Je graaft niet alles op. Volgende generaties hebben weer betere tech
nieken om dat te doen." foto jan holvast
onderzocht door de Universiteit
van Amsterdam. „In het gebied
kunnen resten worden aange
troffen van de Romeinse neder
zetting. Zoals een badhuis, am
bachtslieden, een bordeel.
De vraag rest waarom niet
heel Roomburg al eens werd
onderzocht. „Het is wet in de
archeologie is dat je pas gaat
onderzoeken als een terrein
wordt bedreigd. Bovendien
hebben we beperkte mogelijk
heden qua mensen en geld. En
er wordt genoeg bedreigd. En
volgende generaties hebben
weer betere technieken", aldus
archeoloog Hessing.
