Bondspredikanten dreigen
de synode met afscheiding
Kerk Samenleving'
wk* //x\
Thialf heerst
X L f7!
L lagedruk
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1993
14
KORTWEG
Expositie
De expositie 'De Bijbel, het
boek dat blijft' is tot en met
vrijdag 26 november'te be
zichtigen in de Dorpskerk
van Voorschoten. De rond
reizende tentoonstelling is
ingericht door het Neder
lands Bijbelgenootschap en
bevat veel overzichtsmateri
aal van het ontstaan van de
Bijbel. Er zijn onder meer vi
trines met boekrollen en er is
een geluidkamer ingericht.
De expositie is door de Com
missie Open Kerk naar Voor
schoten gehaald omdat de
kerkzaal en de toren van de
Dorpskerk respectievelijk 125
en 450 jaar bestaan. De
Dorpskerk aan het Kerkplein
2 is in deze periode van dins
dag tot en met zaterdag open
van 11.00 tot 15.00 uur en op
vrijdag ook van 19.00 tot
21.30 uur. De toegang is gra
tis.
Zang-ontmoetingsavond
De contactcommissie van de
hervormde Bethel- en Reho-
bothwijkgemeenten in Kat
wijk organiseert morgen
avond (18 november) een
zangavond in de Maranatha-
kerk aan de Poolster. Mede
werking wordt verleend door
het Rijnstreekkoor. Ook de
bezoekers krijgen de gele
genheid om veel te zingen,
onder meer psalmen, gezan
gen en liederen uit de bundel
van Joh. de Heer. De zang
avond begint om 20.00 uur.
Iedereen is welkom.
Zendingsavond
De zendingscommissie van
de hervormde gemeente 'Re-
hoboth' in Voorschoten
houdt morgenavond een
zendingsavond in het kerk
gebouw aan de Anth. van
Leeuwenhoekkade 36. Zen
dingswerker J. van der Ham
vertelt, onder meer aan de
hand van dia's, over projec
ten in Lima en Celendin in
Noord-Peru. Er wordt een
boekentafel ingericht, er kan
veel worden gezongen en er
is gelegenheid tot het stellen
van vragen. De bijeenkomst
begint om 19.45 uur.
Ontmoetingsdienst
De Baptistengemeente Ich-
thus organiseert komende
zondag (21 november) een
'ontmoetingsdienst' in de
aula van de Ichtusmavo aan
de Henry Dunantweg 1 in Al
phen. Het plaatselijke
gospelkoor His Revelation
zingt een aantal liederen en
begeleidt ook de samenzang.
Spreker is de evangelist H.
Wullfraat uit Bleiswijk. De
dienst begint om 18.30 uur.
Shambhala
Bij het boeddhistisch studie-
en meditatiecentrum Dhar-
inadhatu in Oegstgeest kan
komende vrijdag (19 novem
ber) een introductiecursus in
Shambhala-training worden
gevolgd. Shambhala-training
is een 'niet religieus georiën
teerd. wereldlijk pad, be
doeld voor mensen die mid
denin het westerse leven
staan'. De cursus bestaat uit
lezingen en een introductie
in de meditatie, de toestand
waarin lichaam en geest op
elkaar zijn afgestemd. De in
troductiecursus begint om
19.30 uur en is voor iedereen
toegankelijk. Het programma
wordt zaterdagmiddag om
17.00 uur afgerond. Aan de
deelnemers wordt een bij
drage in de onkosten ge
vraagd. De cursusleider is dr.
Han F. de Wit. verbonden
aan de Vrije Universiteit van
Amsterdam. Wie belangstel
ling heeft voor de Shambha
la-training kan contact opne
men met Dharmadhatu aan
de Geversstraat 48 in Oegst
geest (071-174575).
Een groep van negentien predikanten, voornamelijk le
den van de Gereformeerde Bond, dreigen in een open
brief aan de hervormde synode met afscheiding. Er tre
den altijd breuken op als een generale synode over ge
meenten gaat heersen, schrijven ze in een verwijzing
naar kerkhistorische gebeurtenissen in de vorige en deze
KATWIJ K/TWUZELERHEIDE
Tot de ondertekenaars behoren
de Katwijkse predikanten J.
Blom en P.J. Stam jr. Ook twee
leden van de synode, ds. J. Gee-
ne uit-Zetten-Andelst en ds. R.
van Kooten uit Soest, staan op
'Tekort aan
priesters zegen
voor RK-kerk'
WOUBRUGGE DICK VAN DER PLAS
De pittige uitspraken kwamen
gisteravond vooral van pastoor
W.H. Happel. „Het tekort aan
priesters is een zegen voor de
Rooms-Katholieke Kerk",
meende de geestelijke leidsman
van de parochies in Woubrugge
en Hoogmade. „Het is nog niet
zo lang geleden dat we er bin
nen de kerk van uitgingen dat
de pastoor alles moest en alles
kon. Nu worden steeds meer le
ken op hun verantwoordelijk
heid gewezen."
Happel discussieerde in de
zaal van het verzorgingstehuis
Woudsoord met vertegenwoor
digers van de drie andere ker
ken in Woubrugge - de Neder
landse Hervormde Kerk, de Ge
reformeerde Kerk en de Neder
landse Protestantenbond - over
'het ambt'. De directe aanlei
ding hiervoor was de inrichting
van een expositie in Woudsoord
over de geschiedenis van de vier
geloofsgemeenschappen in het
dorp.
Waar de vertegenwoordigers
van de protestantse kerkgenoot
schappen zich vooral beperkten
tot een feitelijke uiteenzetting
van de bevoegdheden en taken
die 'het ambt' bij hen met zich
meebrengt, hield de pastoor
vooral een persoonlijk getint
verhaal. „Als ik mijn beleving
schets van het priesterschap,
besef ik dat ik tot een uitster
vend ras behóor", zei Happel
onder meer. Hij toonde zich er
de lijst. De hervormde synode
zal morgen de ontwerp-kerkor-
de in eerste lezing vaststellen.
Tijdens de triosynode van afge
lopen zaterdag in Alphen aan
den Rijn stemden negentien
van de 75 hervormde synodele
den tegen de ontwerp-kerkorde.
Zij noemen het een 'on-Gees- strekkende gevolgen", aldus de
telijke' gang van zaken wanneer verontruste predikanten,
de meerderheid beslissingen
gaat nemen vanuit de gedachte
dat de minderheid onder gewe
tensdwang het meerderheids-
beleid toch wel zal (moeten)
volgen. Daarom hebben ze her
vormden die de Hervormde
Kerk liefhebben, opgeroepen
weerstand te bieden tegen het
fusieproces van hervormden,
gereformeerden en lutheranen.
„Ons principieel 'neen' tegen de
fusie en ons duidelijk 'onaan
vaardbaar' ten aanzien van de
ontwerp-kerkorde hebben ver-
Als de kerkorde wordt aan
vaard, ontstaat er volgens hen
een nieuwe kerk. De Neder
landse Hervormde Kerk vindt
daarin niet haar wettige voort
zetting, maar zij is daarin ten
onder gegaan. Dit betekent een
afscheiding van de kerk der va
deren. „Daarmee is het Samen
op Weg-proces voor ons onaan
vaardbaar. Wij wensen dienaar
des Woords te blijven in de
kerk, waarin wij geroepen en
bevestigd zijn."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Bijlmermeer. A. van La
gen te Edam-Volendam; te IJsselstein
(dg. De Burchtkapel): P.M.W. van der
Schans te Vleuten; te Zaltbommel:
J.H. Uytenbogaardt, pred. voor bui-
tengew. werkz. (secr. Samenwer
kingsorgaan voorde Eredienst).
Aangenomen: naar Kootwijk-Kootwij
kerbroek: J. Flikweert te Nieuwpoort;
naar Wissenkerke-Geersdijk (SoW):
R.C.E. Lafeber te Appelscha.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Ermelo: drs. P.M.J
Hoogstrate te Mijdrecht.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Nijega-Opeinde i.c.m.
Mildam: J.H. Tempelman, kandidaat
te Bergentheim; te Oegstgeest: C.
Beiboer, kand. te Kampen.
Aangenomen: naar Hardenberg-Oost
(tweede pred.plaats): G.F. de Kimpe
te Axel.
Een blik op de expositietafels in verzorgingstehuis Woudsoord: in de 'hervormde hoek' is onder n
niet rouwig om. „Het is een hele
goede zaak dat steeds meer
mensen actief worden binnen
de kerk, zowel mannen als
vrouwen. Al zal het nog wel
even duren voordat deze laatste
groep tot mijn 'ambt' zal wor
den toegelaten, laat staan tot
dat van de 'man in Rome'."
De kerkvisie van de zich 'vrij
zinnig katholiek' noemende
Happel sprak de gereformeerde
predikante A.H. van Oudenallen
wel aan. „Als ik hem zo hoor,
zou ik bijna wensen dat ik met
hem 'samen onderweg' zou
zijn. Maar tegelijkertijd besef ik
dat het hier gaat om zijn per
soonlijke opvattingen. Als hier
straks een pastoor komt met
andere opvattingen, gaan zijn
standpunten weer boven die
van de leken." Ze liet zich in dat
opzicht kritisch uit over de
'machtsstructuren' in de
Rooms-Katholieke Kerk.
Happel liet zich daar niet
door uit het veld slaan. „Ik heb
weieens horen zeggen: in de
RK-kerk is één paus, maar in de
oude statenbijbel te bezichtigen.
FOTO JAN
protestantse kerken zijn er in el
ke gemeente wel zes of zeven."
Dat ontlokte Van Oudenalle de
opmerking: „Nee hoor, het zijn
bij ons allemaal pausen."
Happel had toch het laatste
woord: „Dan heb ik toch liever
met die ene in Rome te ma
ken.'
Dus ik besta
„Ik heb lief, dus ik besta - dat is de adem, de spirituali
teit van al die teksten die ik u aanbied", schrijft theo
loog, dichter en publicist Hans Bouma in het voor
woord van 'Dus ik besta'. Deze bundel vormt de weer
slag van 25 jaar schrijverschap; een kwart eeuw waarin
er van het werk van Bouma meer dan twee miljoen
exemplaren werden verkocht. Behalve in eigen land is
de auteur zeer populair in Duitsland en België. Tot zijn
belangrijkste successen behoort de serie cadeauboek
jes, die inmiddels 25 deeltjes telt. Sinds 1981 zijn er
hiervan meer dan een miljoen verkocht.
'Dus ik besta' bevat een keuze uit gebeden, liederen,
belijdenissen, religieuze poëzie en theologisch proza.
Een enkel gedicht dateert zelfs van voor 1968, het jaar
dat de auteur predikant werd in Heerhugowaard. Bou
ma biedt deze bloemlezing aan in de vorm van een bre
vier, een getijdenboek: 365 dagen 'geloof, hoop en lief
de'. Hij hoopt dat de lezer de draad bij 1 januari op
pakt. „De reis verloopt namelijks volgens een welover
wogen programma - een programma, dat rekening
houdt met het ritme van het kerkelijk jaar en waarbij in
de meeste gevallen de prozateksten een nieuwe koers,
een nieuw thema aangeven."
De bundel biedt een boeiende dwarsdoorsnede van
Bouma's werk, in een goed verzorgde, gebonden uitga
ve. Een passend jubileumgeschenk.
Dus ik besta brevier Hans Bouma. - Kampen Kok, 1993. - 410
p. ISBN 90-242-8201 -2. Prijs45,00 gulden.
Anti/judaïsme en de kerk
Nu de racistische jodenhaat her en der in Europa weer
(op beperkte schaal) de kop opsteekt, is het zaak de
christelijke traditie te bevrijden van de anti-joodse in
slag. Vanuit dat gezichtspunt schreef Klaas A.D. Smelik
- sinds 1990 hoogleraar Oudtestamentische vakken en
BOEKBESPREKING
Hebreeuws in Brussel - het boek 'Anti-judaïsme en de
kerk'. Zolang het christelijk anti-judaïsme in één of an
dere vorm blijft voortbestaan, meent de auteur, zal het
voor kerken en hun lidmaten moeilijk blijven het racis
tische antisemitisme effectief te bestrijden. Smelik
noemt het christelijk anti-judaïsme ook geen aflopende
zaak. „Er zal nog veel interne discussie nodig zijn, voor
dat christenen Joden werkelijk open tegemoet kunnen
treden zonder bekeringsijver of schuldgevoel."
De hoogleraar wil een bijdrage leveren aan deze dis
cussie. Hij biedt de lezer materiaal, feiten, teksten en
analyses om zich zelf een mening te vormen over theo
rie en praktijk van de anti-judaïstische traditie binnen
het christendom. Enkele uitspraken kunnen daarbij
hard overkomen, schrijft Smelik. „Het is niet mijn opzet
anderen te kwetsen, maar wel om de realiteit van de
gevolgen van het anti-judaïsme voor het joodse volk
(en voor de christenen zelf) niet te verdoezelen."
Anti/judaïsme en de kerk een verkenning Klaas A.D. Smeiik. -
Baarn Ten Have, 1993. - 152 p. ISBN 90-259-4323-3. Prijs 24,50
gulden.
Beeldenstorm
'De exegese klopt niet' is een andere zegswijze voor:
mijn neef is ook dominee. Deze en 1178 andere aforis
men (korte, pittige zinspreuken) uit het werk van Okke
Jager zijn door predikant Pieterjan de Buck gebundeld
in het boek 'Beeldenstorm'. Het oeuvre van Okke Jager,
de vorig jaar overleden 'verspieder van het beloofde
land', staat bol van de aforismen. Hij kwam er bij tot le
ven en rustte er bij uit, aldus De Buck in het voorwoord
van zijn bloemlezing. „Wie nu door de bril van Jager
meekijkt, zal ontdekken dat spits inderdaad niet iets
anders hoeft te zijn dan speels, vroom evenmin iets an
ders dan gewoon, of dichterlijk iets anders dan zakelijk.
Jagers scherpe, begenadigde blik doorziet en doorkruist
trefzeker en met humor conventionele opvattingen en
visies. Wat krom is wordt rechtgezet."
Met 'verwondering en plezier' stelde de huidige gere
formeerde predikant van Tholen en Poortvliet deze
bundel samen. 'Beeldenstorm' laat zich met een glim
lach lezen. In de opsomming van aforismen heeft De
Buck geprobeerd een zekere lijn aan te brengen maar
dat is, geeft hijzelf toe, niet overal even goed gelukt.
Soms ook wel, zoals in de volgende drie opeenvolgende
spreuken: 'Wie niet lachen kan, is niet bekeerd.' 'Ons
gebrek aan humor is een gebrek aan geloof.' 'De EO is
ontstaan uit gebrek aan gevoel voor humor.'
Beeldenstorm aforismen van Okke Jager Pieterjan de Buck (sa-
menst.). - Baarn Ten Have, 1993. - 184 p. ISBN 90-259-4546-5.
Prijs24,50 gulden.
Ook verschenen:
'De visie van Ramala' van het Ramala Centre. Het
derde en laatste boek in de trilogie van lezingen die
door het Ramala-centrum zijn uitgegeven. De Ramala-
leraren David en Ann (als 'het kanaal waardoor de wijs
heid en de kennis van Ramala op de aarde kunnen ko
men' kiezen ze ervoor anoniem te blijven) bieden in dit
boek een concept aan voor de 'transformatie' van de
mens. 334 p. ISBN 90-202-5604-1. Prijs49,50 gulden.
'Hoe kan een christen zaken doen?' door R.C. Chew-
ning, J.W.'Eby en S.J. Roels. Dit boek werd in de Vere
nigde Staten uitgegeven onder auspiciën van de geza
menlijke christelijke universiteiten. Centraal staat de
vraag hoe het christen-zijn in het zakenleven gestalte
kan worden gegeven. Aan de orde komen onder meer
de doelstelling van een onderneming, de besteding van
de winst, eerlijke concurrentie en personeelsbeleid. 205
p. ISBN 90-5030-330-7. Prijs 39,50 gulden.
HEINZ
VC/L S*/£t D£ BON 'A
maan nan? op ££n
Z>£ 1>E££ SCN/7~r£N£NP£
A'CX)£Z>m/JZ£N/
C
(«W MAAPBU MOEBB&J
(fnccR cfxom
'fuyx.,J
l
HET WEER
De winter is in het land. Na een
eerste nacht met lichte vorst lagen
de velden er berijpt bij en waren
sommige sloten en plassen met
een flinterdun ijslaagje bedekt. De
echte winterliefhebber kan zijn
neus voor het eerst dit seizoen in
de opstekende oostenwind steken
en getuige zijn van een langzaam
verstarrende natuur.
De prognosekaarten tot een dag of
vijf vooruit laten er geen twijfel
over bestaan: de novemberkou is
een blijvertje en neemt nog in
scherpte toe. Moeilijker tijden bre
ken aan voor diegenen, die deze la
ge temperaturen lieve»kwijt dan
rijk zijn. Maar ter geruststelling: er
wordt hen enige gewenning ge
gund. Van een winterse overval is
geen sprake; elke dag wordt het
een fractie kouder. Thialf heerst
onverbiddelijk, maar de afkoeling
voltrekt zich stapsgewijs.
Dinsdag viel er nog weinig van de
winter te bespeuren, al kwam het
kwik niet meer boven de 4 a 5 gra
den uit. Veel wind was er niet,
maar in de vochtige lucht boven de
door de zware regenval doorweekte
bodem voelde het kil aan. In de
middag liet de zon zich zien; wel
dreven er ijle wolkensluiers in de
hogere niveaus over. Die bewolking
was het restant van een oceaan
front dat een verloren strijd had ge
voerd tegen het machtige Euro-
pees-Aziatische bolwerk van hoge-
druk.
De koude lucht liet vanmiddag nog
temperaturen toe van enkele gra
den boven nul, maar in de komen
de dagen gaat dat steeds moeilij
ker. Tegen het weekeinde wordt de
eerste ijsdag voorzien, waarbij het
kwik ook overdag niet meer boven
het vriespunt komt. Met plaatselijk
matige vorst in de nacht (min 5 tot
min 8 graden) worden bestuurders
van ijsclubs uit hun zomerslaap ge
wekt. Het is niet denkbeeldig dat
zaterdag of zondag een enkele ijs-
baan opengaat; voor'massale
schaatspret moeten de ontwikke
lingen nog even worden afgewacht.
Het lijkt er voorlopig wel op dat
oceaandepressies geen raad weten
met het grote Europese koudege-
bied. Fronten lopen zich bij Ierland
al stuk zodat de zon nog wel een
dag of twee van de partij is. In het
weekeinde raakt het bewolkt, maar
de neerslagkansen blijven gering.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Flinke opklaringen, van
daag vooral in het noorden
nog wolkenvelden en mo
gelijk wat regen. Middag-
temperatuur langs de
westkust rond 6 graden,
langs de grens met Zwe
den enkele graden lager.
Wolkenvelden, vooral in
het zuiden ook opklarin
gen. Vrijwel overal droog.
Middagtemperatuur in het
het vriespunt.
Denemarken:
Rustig, droog en vrij zon
nig weer. Droog. Maxima
circa 3 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In het westen
en Schotland
den en plaatselijk wat regen. Langs de
westkusten vooral morgen tamelijk veel
wind. In Engeland en Wales flink wat
zon en droog. Middagtemperatuur van
12 graden in het westen van Ierland tot
5 graden plaatselijk in Engeland.
België en Luxemburg:
Droog, tamelijk zonnig maar schraal
weer Maximumtemperatuur dalend
naar 4 graden in West-Vlaanderen en tot
rond nul in de Ardennen.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Droog, vrij zonnig maar schraal weer.
Middagtemperatuur rond plus 2 graden,
langs de westkust ongeveer 6 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Droog en flink wat zon. Mid
dagtemperatuur rond 17 graden, in de
Algarve iets hoger. Madeira: Wolkenvel
den, ook nu en dan zon en mogelijk een
bui. Middagtemperatuur rond 20 gra-
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Flinke perioden met zon en vrij
wel overal droog. Middagtemperaturen
in het binnenland rond 14 graden, aan
de kusten in het noorden rond 16, aan
de zuidelijke Costa's tot 20 graden. Ca
narische Eilanden: Wolkenvelden en
990
0001020 1030 1040
2^
,5/X-
-2/
XX 1 x
V' 13
19 1 »J
gs
eer -w- warmtefront
pklanngen
-T- Ito» .front
dnehtm h°ged,uk
onnig 19 tem
peratuur herfo pasca"
Marokko en Tunesië:
Marokkaanse westkust: Droog en afwis
selend wolkenvelden eri zon. Middag
temperatuur aan zee ronö 20 graden.
Tunesië: Wolkenvelden, ook van tijd tot
tijd zon en een kleine kans op een bui.
Koel met maxima rond 18 graden.
Zuid-Frankrijk:
Droog en flinke perioden met zon. Min
der wind. Maxima uiteenlopend van 9
graden in de Dorcjogne en ten noorden
van Avignon tot 15 graden plaatselijk
langs de Franse Riviera en aan de voet
MallorcaVen Ibiza:
Flinke perioden met zon en droog. Maxi
ma iets onder de 20 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Wolkenvelden, vooral in het noordwes
ten ook zon. In de zuidelijke helft en aan
de Adriatische kust aanhoudende kans
op een bui. Middagtemperatuur in het
noorden en langs de oostkust tussen 5
en 10 graden; langs de westkust maxi
ma rond 13 graden, op Sicilië circa 17.
Corsica, Sardinië: Perioden met zon, nu
en dan ook wolkenvelden. Droog. Tem
peraturen in de middaguren rond 16
Turkije en Cyprus:
Overwegend bewolkt en van tijd tot tijd
buiige regen, mogelijk i
al vandaag kan plaatselijk veel neerslag
vallen. Geleidelijk kouder
morgen temperaturen van 7 graden rond
de Dardanellen tot circa 16 op Cyprus.
Duitsland:
Wolkenvelden, met name in het westen
ook zon. Vooral eerst nog plaatselijk wat
lichte sneeuw of regen. Geleidelijk kou
der met morgen maximumtemperaturen
van min 3 graden ten oosten van Berlijn
i het uiterste westen.
Zwitserland:
In het noorden wolkenvelden, ook af en
toe wat zon en plaatselijk nog wat lichte
n het zuiden droog
In de bergen geleidelijk minder
Temperatuur op 2000 meter hoogte
oplopend tot min 3 graden
n tot min 6 in het oosten.
WEERRAPPORTEN
DONDERDAG 18 NOVEMBER 1993 J(
Zon op 08.04 Zon onder 16.4^
Maan op 12.07 Maan onder21.28
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.59 18.09
Laag water 01.56 14.07
Weerrapporten 16 november 19 u<
Bordeaux licht bew
