Rising Sun ondanks grote
namen een flets zonnetje
Fascinerende documentaire van Sonia Herman Dolz
Film
Ridderromantiek van
de bovenste plank
Onmogelijke love-story
in westelijk havengebied
Three of Hearts: veilige
kijk op vrouwenliefde
DONDERDAG 11 NOVEMBER 1993
FILMS IN LEIDEN
Werkgroep Cultuur Alkemade, Dorpshuis
de Alkeburcht, Noordhoek 3, Roelo-
farendsveen: Cyrano de Bergerac,
met II Decamerone ma 15/11, 20.0C
di 16/11, 22 30 uur en Saló o Ie 120
nate di Sodoma, ma 15/11, 22.30 u
di 16/11,20.00 uur
Hij heeft lef, flair, charme, hu
mor. Als hij zijn mond open
trekt, blijken de redenaarskun
sten van politicus Hans van
Mierlo niets meer te zijn dan
stotterend gestamel. Hij is ver
liefd op zijn nichtje Roxanne.
En heeft een verschrikkelijk gro
te neus. Helaas leeft hij in een
tijd dat een mens nog niet naar
een plastisch chirurg kon stap
pen. Edmond Rostand (1869-
1918) tekende zijn verhaal op.
Jean-Paul Rappenau verfilmde
het: Cyrano de Bergerac, mor
gen te zien in het Dorpshuis in
Alkemade.
Gérard Depardieu (oh, wat is
hij toch lelijk. En oh, wat kan
die man acteren.) is Cyrano, een
legerofficier in het Frankrijk van
een paar eeuwen terug. Het
tempo van de film is dan ook
aangepast aan die tijd. Cyrano
houdt ervan de gegoede burge
rij te jennen. Als zijn scherpe
tong hem er niet uitredt, heeft
hij altijd nog zijn degen. Een
onstuimig mens, soms een ver
schrikkelijke klier, maar zo
charmant dat het moeilijk is
voorgoed gebrouilleerd met
hem te raken.
Hij is in stilte verliefd op zijn
nichtje Roxannnc (Anne Bro-
chet). Zij vindt zijn neus afstote
lijk en ze houdt bovendien al
van Christian, een mooi zij het
wat dom donkerblondje. Uit
liefde voor Roxanne raakt Cyra
no bevriend met de jongen. En
hij gaat ver. Cyrano schrijft en
bezorgt Christian's liefdesbrie
ven. Hij draagt ze voor. En als
postbode stelt Cyrano zelfs zijn
leven in de waagschaal. Waar
dat allemaal toe leidt? Tot rid
derromantiek van de bovenste
plank.
In vergelijking met Pier Paolo
Pasolini is Cyrano een doetje.
De Italiaanse regisseur (1922 -
1975) schopte voor zijn tijd
hard tegen de schenen van or
de, gezag en moraal. Met zijn
films en zijn openlijk uitgedra-
Gerard Depardieu als Cyrano de
gen homoseksualiteit in zijn
zeer katholieke vaderland. Cul
tureel Centrum de X en LVC
filmhuis in Leiden brengen een
retrospectief van Pasolini's
werk. Komende week draaien II
Decamerone en Saló o le 120
Giornate di Sodoma in de X.
In Pasolini's films komen
noodlot, toeval, religie, sex,
mystiek en marxisme versus de
moderne consumptiemaat
schappij aan de orde. Juist om
dat hij weinig op had met de
moraal van de wereld waarin hij
leefde, koos de regisseur vaak
voor verfilming van klassieke
verhalen. In II Decamerone
toont hij zijn visie op acht ver
halen van Boccacio. In het ge
lijknamige boek zijn de hoofd
personen jongemannen die hun
stad zijn ontvlucht vanwege een
pestepidemie. Met het vertellen
van verhalen verdrijven ze de
tijd. Pasolini toont een stel le
venslustige mensen die vrijelijk,
slim en sluw omspringen met
liefde en erotiek.
In Said o le 120 giornate di So
doma maakte de regisseur ge
bruik van D.A.F. de Sade's boek
'Les 120 joumées de Sodome'.
Drie sjieke vrouwen vertellen
verhalen aan vier hoogwaardig
heidsbekleders: een hertog, een
bisschop: een rechter en een
bankier. Wat ze horen brengen
.ze 'meteen in praktijk. En dat
moeten naakte jongens en
meisjes bezuren want de verha
len gaan over seksueel geweld
en perversie. De film kwam uit
na de moord op Pasolini want
hij werd, terwijl hij nog bezig
was met de montage, bruut
naar een andere wereld gehol
pen door één van Romes crimi
nele straatjongens.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
ALFA 1
Leidseplein tel. 6278806
Hartverscheurend 16 j., dag.
13.30, 16. 19.30, 22, zo 16,
19.30,22
Manufacturing Consent 16 jz>
ALFA 2
King of the hill a.l., dag. 13.30, 16,
19.30,22
ALFA 3
Fiorile 16 j., dag. 13, 15.45,
18.45,21.30
ALFA 4
The piano 12 j., dag. 13, 21.30
Belle van Zuylen a.l., dag. 15.45,
18.45
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
The firm 16 jdag. 16.45, 20.15,
do vr madiook 13.15
ALHAMBRA2
The piano 12 j., dag. 18.45,
21.30, do vr madiook 13.15
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400tel. 6234876
Jurassic park a.l., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CINERAMA 2
Sliver 16 j., dag. 13.15, 16,
19.15, 22
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
The firm 16 j., dag. 13.15, 16.45,
20.30
CALYPSO 2
Guilty as sin 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CINECENTER-CINEMACORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Fiorile 16 jdag. 14.15, 16.45,
19.30, 22.15, zo ook 11.15
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Le petit prince a dit 12 j., dag.
14.30, 17, 19.30, 22, zo ook
17, 19.30, 22.15, zo ook 11.15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Jamon Jamon 16 j.dag. 14.30,
17, 19.30, 22, zo ook 11.15
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
Jurassic parka.I., dag. 19, 21.45,
15, z
13.15,16
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Sliver 16 j., dag. 18.45,21.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
Tina 12 dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
CITY 3
Rising sun 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 4
In the line of fire 16 j.dag. 13.15,
16. 18.45.21.30
CITY 5
Menace II society 16 j., dag.
13.15. 16, 18.45,21.30
CITY 6
Three of hearts 161 dag. 13-15,
16. 18.45,21.30
CITY 7
The fugitive 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
Romance de Valentia, dag. 19,
22.15
Trois couleurs: Blue dag. 19.15,
21.15
Het is een schone dag geweest dag.
20.45, zo ook 14.15
dag. 23,
o 16.15
night m
Gay Cinema
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
17.30
The grying game 16 j., dag. 19.45
The cement garden 16 j., dag
22.15
Sneak preview di 22.15
Enchanted april zo 15
KRITERION 2
De bunker zo 15
Raising Arizona ma 19.30, vr
14.30
Mean streets 16 j., dag 17.15
Citta delle donne, dag 19.15 (beh.
My own private Idaho dag. 21.45
RIALTOl
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
I Vitelloni dag. 18
The woman from the lake of scen
ted souls dag. 19.45, 22
RI ALTO 2
Gas, Food Lodging dag 18
Festival: Fade to Black dag. 20, zo
ook 13,15
La dolce vita do t/m za 22
Autumn moon zo t/m wo 22.15
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
King of the hill a.l., dag. 17.15,
19.30,21.45, za zoo'ok 15
THE MOVIES 2
The piano 12 j., dag. 17,30,
19.45, 22,
k 00.15, i
THE MOVIES 3
Bad Lieutenant 16 j., dag. 19.30,
21.45, vr za ook 00.15, za zo ook
15
Orlando 16 j., dag. 17.30, za zo
17.30, 22, vr za ook 00.15
The crying game 16 j., dag. 19.45
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
The house of the spirits 16 j., dag.
13.15, 16.30, 20
Child of a big city zo 10.30
TUSCHINSKI 2
Rising sun 12 j., dag. 13.15, 16,
Jurassic park a.l., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
The fugitive 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 5
In the line of fire 16 j., dag. 13.15,
16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
Born yesterday a.l dag. 13.15,
16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Single white female 16 j., doorlo
pende voorstelling dag. 11.45,
14.15, 16.45, 19.15,21.45
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Trois couleurs: Blue, dag. 18, 20,
22, zo ook 15
RECENSIE HENK MAURITS
Hartverscheurend. Te zien: Babyion 2,
Den Haag.
1-Iet heeft even geduurd, maar
vanaf deze week kunnen we op
kleine schaal in Nederland ge
nieten van de slotfilm van de
Nederlandse Filmdagen: Hart
verscheurend Hoewel genieten
misschien niet het juiste woord
is want de film riep bij mij eer
der gevoelens van onlust en irri
tatie op. Misschien dat sociolo
gen er over twintig jaar een
prachtig portret in zien van de
jaren negentig, maar voor de
bioscoopbezoeker van 1993 is
het soms afzien bij deze onmo
gelijke love-story in het weste
lijk havengebied van Amster
dam.
Filmmaakster Mijke de Jong
doet in haar eerste lange speel
film een aardig bedoelde poging
om het leven te schetsen van
enkele stadsnomaden in Am
sterdam. Mensen die wonen in
afbraakpanden of op oude
vrachtboten aan het IJ. Margi
nalen die zich niet wensen te
conformeren aan een geordend
burgerlijk bestaan. Vrijheid blij
heid, is het devies van hoofd
persoon Loe, die af en toe als
zangeres optreedt en ook nog
wat vaags doet in het vluchte
lingenwerk, maar die vooral
veel ruzie maakt met haar
vriend Bob.
De pest is dat ze verliefd is op
de verkeerde man. Want in
plaats van een voor de hand lig
gende verhouding met haar se
ropositieve, aan drank en drugs
verslaafde zangpartner Johnny,
valt ze op de keurige Bob, die
gewoon een baan heeft bij een
advocatenkantoor, nadenkt
over de toekomst en die een ap
partement heeft dat in niets lijkt
op de wanordelijke woonboot
van Loe. Twee mensen met zo'n
totaal verschillende manier van
leven en denken, dat je je
meteen al afvraagt wat die twee
in godsnaam in elkaar zien.
Loe en Bob zijn als duo zo
ongeloofwaardig dat de film,
net als hun relatie, van meet af
aan geen enkele levenskans
heeft. Wat tussen het ge
schreeuw en de beledigingen
over en weer vooral blijft han
gen is een milieuschets van het
leven van een groepje moderne
stadsnomaden, maar zelfs daar
in wordt de geloofwaardigheid
ondermijnd door het 'Lustig ist
dat zigeunerleben'-gevoel dat
de film af en toe uitstraalt. En
dat net zo clichématig is als het
junkenbestaan van Johnny, het
yuppenleven van Bob, of het
overleven (en de dood) van de
illegale vreemdeling Kemal.
Wat deze chaotische film
vooral ontbeert ii
duidelijk i
Mark Rietman als Bob
dige personages, bijrollen die elkaar houden, dialogen die
iets toevoegen aan het verhaal, ('please, please') minder mo-
gebeurtenissen die verband met dieus klinken, en vooral een re-
DER NOUWEN
Sean Cannery als producent en wijsgeer in Rising Sun
Je kunt de laatste tijd geen
bioscoop meer binnnenlo-
pen of Harvey Keitel komt
net toevallig voorbij op het
scherm. In The Bad Lieute
nant, The Piano, Young
Americans en nu weer in
Rising Sun. Meestal niet in
een hoofdrol, zoals in, The
Piano, maar bijna steevast
in een sterke bijrol als poli
tieman. In Rising Sun is dat
al niet anders en zijn te
genspelers zijn ditmaal
niemand minder dan de
inmiddels grijze gentleman
Sean Connery en coming
man Wesley Snipes.
RECENSIE HENK AAAURITS
Rising SunrTe zien Studio, Leiden, Asta 2,
Den Haag.
Een film met grote namen, ge
baseerd op een boek van Mi
chael Crichton (Jurrassic Park),
geproduceerd door Sean Con
nery en geregisseerd door
Philip Kaufman, de maker van
The Unbearable Lightness of Be
ing. Maar dat dat nog geen pas
poort voor succes is blijkt uit
deze wat mysterieuze crime
story, die als rode draad heeft
het oplossen van een sexnloord.
Maar dit moordverhaal is inge
kapseld in zo'n ingewikkeld net
werk van nevenintriges dat het
bijna aanbeveling verdient om
van tevoren het boek van Crich
ton te lezen.
In de film zijn Connery en
Snipes twee politie-types die
opdracht hebben gekregen een
sexmoord op te lossen in het
gebouw van een Japanse firma.
Maar zij worden gedwars
boomd door enkele Japanners
die de zaak in de doofpot willen
stoppen. Parallel daaraan zijn
we getuige van een handelsoor
logje tussen Amerikanen en Ja
panners rond de overname van
een Amerikaans computerbe
drijf door een grote Japanse fir
ma en waarbij alles geoorloofd
lijkt (afluisteren, chantage,
moord) om de andere partij uit
balans of in het diskrediet te
gisseur die wat te vertellen heeft pseudo-vrijheid
en die niet blijft hangen in een van het IJ.
clichématige sfeertekening van
pIIM eens een lesbisch stel centraal
staat, ligt het zwaartepunt van
de film niet bij de moeizame re
latie tussen Connie (Kelly
Lynch) en Ellen (Sherilyn Fenn)
maar bij de platonische verhou
ding die tussen Connie en Joe
(William Baldwin) opbloeit.
In een plezierige variant op
When Harry met Sally worden
de twee hartsvriend(inn)en die
gezellig samen voor de spiegel
staan te flossen en gezamelijk in
bed hun liefde voor vrouwen
bespreken. Het zijn ook de
meest overtuigende scènes van
de film, meesterlijk neergezet
door de goed gecaste Baldwin
en Lynch.
Dat Sherilyn Fenn als object
van hun beider begeerte niet uit
de verf komt ligt niet geheel aan
haar. Regisseur Yurek Bogaye-
vicz ontloopt de werkelijke uit
daging die het verhaal biedt en
houdt'scenes tussen Lynch en
Fenn tot een minimum beperkt.
Ronduit storend is een onzinnig
misdaadverhaaltje dat voor ac
tiemomenten moet zorgen
maar de verwikkelingen alleen
maar in de weg staat.
Het weerhoudt Three of He-
arts ervan het niveau van een
Singles of When Harry met Sally
te bereiken, ai maken de rake
humor en een ironische kijk op
seksualiteit de film zeker een
bezoek waard.
Een Hollywood-komedie waarin
een driehoeksverhouding wordt
opgevoerd bestaande uit een
lesbisch stel en een mannelijke
prostitué is opmerkelijk genoeg
om even bij stil te staan. Zo
scheutig zijn ze in de filmstad
immers niet in het portretteren
van welke minderheid dan ook.
En wat blijkt: als het verras
singseffect uitgewerkt is heeft
Three of Hearts genoeg draag
kracht om te blijven overtuigen.
Wanneer Ellen haar vriendin
Connie verlaat, zit deze zonder
partner om de bruiloft van haar
zusje te bezoeken. Ze huurt gi
golo Joe in om de honneurs
te
als
hen een plezierige platonische
vriendschap ontstaat biedt Joe
aan om Ellen voor haar terug te
winnen. Hij is ervan overtuigd
elke vrouw te kunnen verove
ren, en wil Ellen's hart dusdanig
breken dat deze terugkeert naar
haar ontroostbare vriendin. Tot
Joe's eigen verbazing valt hij
echter zelf als een blok voor El
len. Die ziet de zelfingenomen
jongeman voorlopig niet staan.
Hoewel Three of Hearts zich
nadrukkelijk presenteert als een
eigentijdse komedie waarin nu
Sempai Sean Connery (links) en zijn kohai Wesley Snipes in Rising Sun.
brengen.
Tussen de bedrijven door
worden door Kaufman de cultu
rele verschillen tussen Japans
en Amerikaans zakendoen uit
de doeken gedaan, waarbij
Connery als gids fungeert voor
de argeloze kijker. Connery
heeft een tijd in Japan gewoond
en weet hoe je met Japanners
moet omgaan. Hij is de sempai,
de oudere wijze man, die de
jongere kohai (Snipes) inwijdt
in de eerste beginselen van de
Japanse cultuur. Het taalgebruik
van Connery is dan ook door
spekt met Oosterse termen en
Confuciaanse wijsheden. Niks
mooiers dan Connery die op
eens kwaad uitroept: 'Ik ben nu
heel, heel okatta'.
De hamvraag is natuurlijk wie
er nou slimmer of slechter zijn:
de Japanners of de Amerikanen.
Aanvankelijk lijken de Japanse
zakenlieden de slechteriken,
maar uiteindelijk doen de Ame
rikanen niet voor hen onder. De
Amerikaanse politie is (op
nieuw) corrupt, de zakenwereld
onbetrouwbaar en de politiek
chanteerbaar. Alleen Connery
staat als een Cesar boven de
partijen en vormt met name
voor de Japanners een baken
van eerlijkheid, wijsheid, en be-
griP-
Dat de angst voor de Japan
ners er bij de Amerikanen goed
inzit blijkt bijvoorbeeld uit hun
voorsprong op het terrein van
de audiovisuele media. Kauf
man laat dat zien door de ver
nuftige technologische retouche
van een video-disk, die een rol
speelt in de oplossing van de
moord. Maar gelukkig is er een
(geëmigreerde) Japanse die
voor de Amerikanen werkt,
waardoor alles toch nog goed-
komt en de oorlog onbeslist
eindigt.
Het bezwaar dat kleeft aan Ri
sing Sun is dat Kaufman geko
zen heeft voor een veel te inge
wikkelde vertelvorm. Het ver
haal wordt deels verteld in
flash-backs aan de hand van
een ondervraging van Snipes.
Een soort raamvertelling die de
structuur van de film nodeloos
ingewikkeld maakt. Het is toch
al moeilijk genoeg om de talrij
ke personages rond de onder
handelingstafel en achter de
schermen uit elkaar te houden
en enigszins te kunnen volgen
hoe het nou precies zit met die
lugubere sexmoord. Gelukkig
houdt Kaufman wel van span
nende beeldwisselingen zodat
je je geen moment verveeld
Dat gelardeerd met zijn milde
ironie en grapjes in de marge
(Keitel, die als hij een sushi
krijgt aangeboden zegt: 'Als ik
kwik wil, eet ik wel een thermo
meter') zorgen voor een onder
houdende film, maar RisingSun
blijft een wat flets zonnetje dat
niet echt wil stralen.
Het zwaartepunt van de film ligt niet bij de moeizame relatie tussen
Connie (Kelly Lynch) en Ellen (Sherilyn Fenn) maar bij de platonische
verhouding die tussen Connie en Joe (William Baldwin) opbloeit.
Romance tussen torero en stier
RECENSIE HENK MAURITS
Romance de Valentia. Te zien: Desmet, Amster
dam. 't Venster, Rotterdam.
Goede documentaires in de bioscoop
of in het filmhuis zijn een zeldzaam
heid. Daarom is het een klein mira
kel dat we in twee weken tijd opeens
worden verrast met twee opmerkelij
ke Nederlandse documentaires. Na
Jos de Putter's wonderschone docu
mentaire Het is een schone dag ge
weest, die vorige week in de bioscoop
kwam is het deze week de beurt aan
Romance de Valentia van Sonia Her
man Dolz. Dat klinkt heel buiten
lands allemaal, maar Dolz is gewoon
een Nederlandse filmmaakster met
Spaanse voorouders. Haar moeder is
de bekende beeldend kunstenaar
Dora Dolz. Een Nederlandse produk-
tie dus, maar wel met een onderwerp
dat zo Spaans als het maar zijn kan:
de Romantiek, heldendom en doods
verachting van het stierenvechten.
Natuurlijk zijn er mensen die vin
den dat stierenvechten verboden
moet worden, maar dan wel graag
nadat ze deze bijzonder fraaie docu
mentaire hebben gezien. Een juweel
tje van camerawerk, enscenering en
(parallel) montage. Documentaires
zoals je ze bijna niet meer ziet. Geen
parade van sprekende hoofden zoals
de doorsnee-televisiedocumentaire,
maar een virtuoos filmisch verslag
van een speurtocht naar de wortels
en de drijfveren van het stierenvech
ten. Een obligaat, verplicht nummer
voor Span je-toeristen, maar tegelijk
een stukje eeuwenoude cultuur dal
in Spanje net zo gekoesterd wordt als
bij ons het voetballen. En bij een cul
tuur horen liederen, kranten, tijd
schriften, radioprogramma's, ritue
len, helden en glorieuze doden.
Al dat soort elementen zijn terug te
vinden in de documentaire van Dolz.
De torero die de heilige Maria om
steun vraagt bij het volgende ge
vecht, het jongetje dat voor de poort
van de arena oefent met zijn rode
lap, en de stierenfokker die met lief
de vertelt dat het pijn doet van bin
nen als je beste stier wordt gedood.
Maar de dood, de ultieme doodsteek
aan het eind van elk stieregevecht,
speelt in Romance de Valentia slechts
een ondergeschikte rol. Bij Dolz zien
we geen felrealistische beelden van
doodbloedende stieren of sadistische
picadores, maar een eerlijk gevecht
'tussen intelligentie en kracht', zoals
iemand het in de film noemt.
Dolz concentreert zich op drie per
sonages: Juan, een jongen die ervan
droomt om stierevechter te worden,
Enrique, die met zijn 20 jaar al de
belangrijkste torero van Spanje is en
Manuel, een stierenfokker. Zij vor
men de rode draad in deze vibreren
de documentaire over het stieren
vechten in Spanje. Een-film die de
mythe rond het stierenvechten volle
dig in stand houdt, die misschien een
te geromantiseerd beeld Iaat zien,
maar die een waar genot is om naar
te kijken, zonder dat je achter de
schutting hoeft weg te duiken voor
het bloed. Al deinst Dolz er niet voor
terug om ook precies te laten zien
wat er na een gevecht met de dode
stier gebeurt: die wordt meteen ge
vild. Alleen gaat hij niet naar de sla
ger, maar wordt zijn geprepareerde
kop eervol bijgezet in de Eregalerij
van Dappere Stieren.
