Israël en Jordanië hebben
vredesverdrag al getekend
Jeltsin: Grondwet betekent
breuk met Sovjet-tijdperk
Buitenland
'Ook nu bestaat gevaar
van jodenvervolging'
Al Gore doet goede zaken
voor vrijhandelsverdrag VS
Symbool van Mostar vernietigd
'Reagan en Bush wisten van moorden El Salvador'
Frankrijk ligt wakker van fundamentalisme
6 WOENSDAG 10 NOVEMBER 1993
Noord-Korea: 'Clinton oorlogszuchtig'
Tokyo» Noord-Korea heeft gisteren de Amerikaanse president
Clinton beschuldigd van oorlogszuchtige taal. Clinton zei afgelo
pen zondag dat Noord-Korea geen kernwapen mag ontwikkelen
en dat een invasie van Zuid-Korea als een aanval op de VS wordt
opgevat. Pyongyang verklaarde dat het geen plannen heeft een
kernwapen te ontwikkelen of Zuid-Korea binnen te vallen.
Pakistaans parlement uitgebrand
Islamabad» Een brand heeft gisteren de grote vergaderzaal van
het Pakistaanse parlement verwoest. De presidentsverkiezingen
die zaterdag worden gehouden, gaan echter gewoon door. De
president wordt gekozen door het parlement en vier provinciale
assemblees. De oorzaak van de brand is nog niet bekend, maar
politici sluiten brandstichting niet uit.
Golfstaten willen gezamenlijk leger
abu dhabi De Arabische Golfstaten zijn het eens geworden over
de opzet van een gezamenlijk leger. Dat is de uitkomst van een
tweedaags beraad dat de ministers van defensie van de Samen
werkingsraad voor de Golf (GCC) Saudi-Arabië, Kuwayt, Qa
tar, Bahrayn, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten in
Abu Dhabi hebben gehouden.
Dagelijks duizenden doden in Angola
harare in de burgeroorlog in Angola komen dagelijks 2.000
mensen om. Dit verklaarde de Angolese onderminister Miranda
(buitenlandse zaken) gisteren in Zimbabwe. Het aantal slachtof
fers dat Miranda noemde, ligt twee maal hoger dan de schattin
gen van de Verenigde Naties.
Chinees-Russisch militair verdrag
peking China en Rusland gaan een militair samenwerkingsver
drag sluiten voor de duur van vijf jaar. Ook zullen zij meer mili
taire attachés uitwisselen. Dit maakte de Russische minister
Gratsjov (defensie) gisteren bekend op de tweede dag van zijn
bezoek aan China. Het akkoord wordt morgen in Peking onder
tekend.
'Ongeluk Airbus door remsysteem'
bonn Het ongeluk met een Airbus A320 van de Duitse vlieg
tuigmaatschappij Lufthansa afgelopen september in War
schau is mogelijk te wijten aan het computergestuurde rem
systeem. Bij het ongeluk kwamen de co-piloot en een passagier
om en raakte 50 inzittenden gewond.
Reclame voor condooms in Ierland
dublin De Ieren krijgen vandaag voor het eerst een radiorecla
me te horen voor het gebruik van condooms. De reclamebood
schap is echter niet op de staatsomroep te horen, maar louter op
commerciële zenders. In het overwegend streng rooms-katholie-
ke Ierland zijn pas sinds kort condooms gemakkelijk verkrijg
baar.
Herdenking Kristal/nacht
Israël en Jordanië hebben een vredesverdrag onderte
kend. Volgens het Israëlische dagblad Ma'ariu is dat vori
ge week gedaan door kroonprins Hassan en de Israëli
sche minister Peres (buitenlandse zaken). Het was de be
doeling dat koning Hussein en premier Rabin het ak
koord later deze week in Washington formeel zouden on
dertekenen.
vroege ochtend van 3 novem
ber, toen Peres negen uur lang
in het geheim in Amman ver
bleef. Na terugkeer vertelde Pe
res zonder nadere toelichting
te geven dat de datum van 3
november historische betekenis
zou krijgen.
Het vredesverdrag tussen Is
raël en Jordanië regelt de over
dracht aan Jordanië van enkele
kleine delen van de Arava, het
WASHINGTON GPD-A
De Amerikaanse vice-president
Al Gore heeft gisteren in een te
levisiedebat op de zender CNN
goede zaken gedaan in de ver
dediging van het vrijhandelsver
drag met Mexico en Canada,
Nafta. Dit verdrag, waar presi
dent Clinton zich sterk voor
maakt, wordt over acht dagen
in stemming gebracht in het
Huis van Afgevaardigden.
Deskundigen zeiden unaniem
dat Gore de discussie met Ross
Perot op overtuigende wijze
had gewonnen. Aangezien.de
Afgevaardigde uit Florida direct
na de uitzending liet weten dat
hij vóór zal stemmen, hoeft
Clinton nog 'maar' zo'n vijfen
twintig tegenstanders in zijn
Democratische partij voor Nafta
te winnen. Het debat van giste
ren zal daarbij zeker helpen.
Nafta (afkorting voor Noor-
damerikaanse Vrijhandelsasso
ciatie) moet van de drie landen
één vrije markt maken zonder
handelsbeperkingen of invoer
tarieven, vergelijkbaar met de
EG. Tegenstanders, Perot voor
op, vrezen echter dat Nafta leidt
tothet verlies van miljoenen
banen in Amerika, omdat be
drijven zich zullen vestigen in
Mexico waar de lonen lager zijn.
De regering betoogt dat Nafta
juist meer banen zal opleveren,
omdat de VS meer zullen gaan
exporteren naar Mexico, dat
een van de sterkstgroeiende
ter wereld is.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Rabin vertrekt vandaag naar de
Verenigde Staten. Koning Hus
sein, die zich eerder deze week
pessimistisch uitliet over zijn
gezondheid, wordt daar echter
pas in januari verwacht voor
medisch onderzoek. PLO-leider
Yasser Arafat onthulde gisteren
in Brussel dat Israël en Jordanië
een dezer dagen een 'vriend
schappelijk' verdrag onderteke-
Volgens Ma'ariv hebben Pe
res en kroonprins Hassan hun
handtekeningen gezet in de
Embargo Haïti
kost per maand
1000 kinderlevens
new york ap
In Haïti sterven maandelijks
duizend kinderen als gevolg van
het olie-embargo en andere
sancties die het land zijn opge
legd met de bedoeling het her
stel van de democratie te be
werkstelligen. Dat blijkt uit een
door de Universiteit van Har
vard verricht onderzoek. Hoe
wel voedsel en medicijnen niet
onder het embargo vallen, is het
door de VN-blokkade moeilijker
geworden om humanitaire hulp
naar Haïti te brengen, constate
ren de onderzoekers.
Het embargo heeft tot doel
het leger te dwingen alckoord te
gaan met de terugkeer van de in
september 1991 verdreven pre
sident Jean-Bertrand Aristide.
Als gevolg van het embargo
wordt slechts vier procent van
de mensen die ingeent zouden
moeten worden daadwerkelijk
ingeent. Ook heeft het embargo
bijgedragen tot 100.000 nieuwe
gevallen van ondervoeding, zo
blijkt uit het onderzoek.
Jean-Bertrand Aristide, de in
ballingschap in de Verenigde
Staten verblijvende president
van Haïti, is desondanks voor
stander van nieuwe sancties te
gen zijn land. Dit heeft hij giste
ren verklaard. Volgens Aristide
hebben eerdere sancties ertoe
geleid dat generaal Raoul Ce-
dras, die hem in september
1991 afzette, is gaan onderhan
delen over de politieke toe
komst van het Caribische land.
Aristide had eind oktober moe
ten terugkeren als president van
Haïti.
woestijngebied langs de zuide
lijke grens. De Jordaniërs zou
den officieel de soevereiniteit
krijgen, maar het gebied voor
een lange termijn en tegen een
symbolisch bedrag, verhuren
aan Israël. Het verdrag voorziet
verder in het vestigen van nor
male betrekkingen, met inbe
grip van een uitwisseling van
ambassadeurs, en samenwer
king op economisch, agrarisch
en toeristisch gebied.
Peres zou koning Hussein
hebben beloofd dat hij alles op
alles zal zetten om de Amerika
nen over te halen tot een kwijt
schelding van de Jordaanse
schuldenlast van ongeveer zes
miljard dollar. Hij zou verder
hebben toegezegd dat Israël
Jordanië zonodig militair te
hulp zal komen.
De besprekingen tussen Israël
en de PLO in Cairo hebben gis
teren geresulteerd in een door
braak. Die maakt een spoedige
terugtrekking van Israël uit Jeri
cho en de Gaza-strook mogelijk.
Dat heeft de PLO-onderhande-
laar Nabil Shaath gemeld. De
gesprekken van twee dagen be
tekenen een ommekeer nadat
de PLO vorige week bij het
overleg wegliep uit woede over
een Israëlische voorstel over de
terugtrekking. Shaath zei dat
een succesvolle terugtrekking
de weg effent voor vergaander
Palestijns zelfbestuur in de ge
bieden die Israël in 1967 ver
overde.
berlun hans hoogenduk
correspondent
In heel Duitsland is gisteren de
Reichskristallnacht de door
de nazi's in 1938 verordonneer
de progrom tegen de joden
herdacht. Daarnaast werd
overal herinnerd aan de val van
de Muur in 1989, eveneens op 9
november.
Tijdens een plechtigheid
waarschuwde de voorzitter van
de joodse gemeente in Berlijn.
Jerzy Kanal, voor het gevaar van
een nieuwe jodenvervolging.
„We moeten naar de overleven
den luisteren. Doen we dat niet
dan bestaat het gevaar dat deze
afschuwelijke misdaad in het
vergeetboek belandt aldus Ka
nal.
Hij uitte ook scherpe kritiek
MOSKOU «GPD-AFP-PPA-Rtr
Boris Jeltsin heeft giste
ren zijn ontwerp voor
een nieuwe, post-com-
munistische Russische
grondwet gepresen
teerd. Daarin is de
macht van de president
tegenover het parle
ment en de deelgebie
den versterkt en zijn de
mensenrechten en het
privé-bezit gegaran
deerd. De nieuwe con
stitutie, aldus Jeltsin,
breekt voorgoed met
het communistische
Sovjet-tijdperk. Politie
ke confrontaties, zoals
die de afgelopen tijd
met het conservatieve
parlement plaatsvon
den, tot het verleden.
De Russische kiezers
kunnen zich op 12 de
cember, tegelijk met de
parlementsverkiezin
gen, in een referendum
uitspreken over de
grondwet.
De tekst, die 64 pagina's
beslaat, bestaat uit 137
artikelen. Daarbij is een bijlage
met overgangsregelingen toege
voegd, die bepalen dat de eerste
ambtstermijn van het parle-
meïit slechts twee jaar duurt in
plaats van vier. Ook staat daarin
dat Jeltsin zijn ambtstermijn tot
1996 uitzit. Eerder had hij ver
vroegde presidentsverkiezingen
in juni 1994 toegezegd.
Door zijn overwinning op het
conservatieve parlement kon
Jeltsin zijn eigen plannen voor
het nieuwe Rusland in het ont
werp doordrukken. Volgens het
liberale dagblad Nezavisimaja
Gazeta is de tekst op maat ge
maakt voor het huidige staats
hoofd. ,,Het is een grondwet
Boris Jeltsin hier als toeschouwer bij een tennis
wedstrijd is tevreden over zijn grondwet.
FOTO EPA VASSILIKORNEJEV
voor presidenten en voor presi
dent Jeltsin in het bijzonder."
Zo kan de president het parle
ment naar huis sturen als het
een motie van wantrouwen te
gen de regering indient. Ont
binding van het parlement is
ook mogelijk wanneer de volks
vertegenwoordiging tot drie
keer toe een door de president
voorgestelde kandidaat voor het
premierschap afwijst.
De president kan zelf wets
voorstellen indienen en als eni
ge kandidaten voorstellen voor
belangrijke functies, zoals die
van premier, directeur van de
centrale bank en leden van het
Hooggerechtshof. Die moeten
mostar De Stari Most de 'Oude Brug',
waaraan Mostar zijn naam ontleent, is giste
ren ingestort. Niet alleen Mostar, maar ook
Bosnië-Hercegovina en Europa, zijn daardoor
een van hun belangrijkste architectonische
schatten kwijt.
Voor de ten minste 25.000 Bosniërs die op
gesloten zitten in het oostelijke deel van de
stad is de instorting een ramp een gewel
dige deuk voor het moreel en een strategische
overwinning voor de Kroaten, die grote delen
van Hercegovina controleren.
De stenen brug, waarvan de fundamenten
mogelijk uit de Romeinse tijd stammen, was
de enige toegangsweg tot een drinkwater
bron waarvoor mensen 's nachts de sluip
schutters trotseerden. Het was ook de be
langrijkste verbinding met het westelijke,
'Kroatische', Mostar. De frontlinie loopt in
feite onder de brug door.
De twintig meter lange Stari Most, in 1566
gebouwd met van eiwitten gemaakt specie,
was de laatste en meest gekoesterde van ze
ven bruggen over de rivier de Neretva. Ooit
werd zij vergeleken met een „regenboog die
reikt naar de Melkweg". De brug behoort ook
volgens de VN tot het cultureel erfgoed van
de wereld. Maar door de oorlog is het een
monument geworden van de kloof tussen de
Kroaten en moslims die om Mostar strijden.
Velen vinden het een wonder dat de kwets
bare Ottomaanse brug de foto is vorige
week gemaakt zo lang heeft standgehou
den. Beschadigd door sluipschuttervuur en
mortieren, werd de stijle boog van de brug
in een poging hem te beschermen met
autobanden behangen. De brug heeft de af
gelopen 19 maanden tientallen aanvallen te
verduren gehad, maar dolf het onderspit toen
er gisteren 60 Kroatische bommen op neer
kwamen.
Mostar heeft nu geen enkele vaste brug
meer over de Neretva. Er is alleen noodhang-
brug, die regeringstroepen vorige zomer
maakten.
FOTO AP HRVOJE KNEZ
dan door het parle
ment bevestigd wor
den.
Het parlement kan de
president bij 'wange
drag' alleen met twee
derde meerderheid af
zetten. In de hele pro
cedure zijn echter zo
veel juridische obsta
kels ingebouwd, dat
het onwaarschijnlijk
is, dat het ooit zover
komt.
Met de grondwet
wordt het federale ge
zag hersteld over de
89 deelgebieden, die
zich het afgelopen
jaar steeds onafhan
kelijker hebben opge
steld van het Kremlin.
Hun recht op soeve
reiniteit is ingetrok
ken, in plaats daarvan
heet het dat „de vol
keren van de Federa-
Ronald Reagan en George Bush
kregen in de tijd dat zij presi
dent van de Verenigde Staten
waren gedetailleerde rapporten
van de inlichtingendiensten
over connecties tussen
doodseskaders en rechtse lei
ders in El Salvador. Zij deden
daar echter weinig mee. Dat
heeft de krant The New York Ti
mes gisteren gemeld.
De ministeries van defensie en
buitenlandse zaken en de CIA
gaven de afgelopen dagen
12.000 documenten over El Sal
vador vrij. In die dossiers ko
men details aan het licht over
het mogelijke verband tussen
politieke moorden en leiders als
Roberto D'Aubuisson, aldus de
krant.
Formeel zei het ministerie
van buitenlandse zaken dat er
onvoldoende bewijs was om
D'Aubuisson met zekerheid te
beschuldigen van betrokken
heid bij politieke moorden,
maar volgens de krant heeft de
CIA in de jaren tachtig een rap
port naar de toenmalige vice-
president George Bush gestuurd
waarin „overtuigend bewezen"
wordt geacht dat D'Aubuisson
betrokken is geweest bij de
moord op de katholieke aarts
bisschop Oscar Romero.
Hoewel de regeringen-
Reagan en Bush wisten dat het
Salvadoraanse leger werd gedo
mineerd door officieren die op
dracht gaven tot moorden of
daar zelf aan deelnamen, stuur
den zij het Congres rapporten
ACHTERGROND
PARUS HANS GERTSEN CORRESPONDENT
zijn
Republieken, regio's
en gebieden hebben
allen dezelfde rechten
binnen één ondeel
baar Rusland.
Jeltsin heeft de aan
vaarding van de grondwet niet
afgewacht om de deelgebieden
tot de orde te roepen. Gisteren
ontbond hij de 'Oeral-repu-
bliek' die in juli eenzijdig door
het parlement van de regio
Sverdlovsk was uitgeroepen.
Ook werd de Kaukasische repu
bliek Tsjetsjenië, die zich eind
1991 van Moskou losmaakte,
opgeroepen deel te nemen aan
de verkiezingen en het referen
dum. Tatarstan heeft al ge
dreigd niet aan het grond
wetsreferendum mee te doen,
als er aan zijn onafhankelijkheid
wordt getornd.
Het in Algerije verboden FIS probeert voet
aan de grond te krijgen in Franlcrijk, waar de
islam al sinds jaar en dag de tweede
godsdienst is. Vele sympathisanten en
aanhangers van het FIS verblijven legaal in
Frankrijk. Het aantal illegale
fundamentalisten bedraagt volgens
voorzichtige schattingen vele honderden.
Volgens de Franse pers fungeert Franlcrijk
voor de barbus ('baarddragers') als een soort
veilige uitvalsbasis van waaruit de
activiteiten van het verboden FIS worden
gecoördineerd.
De moslim-fundamentalisten hebben de
afgelopen jaren in Frankrijk een netwerk
van verenigingen en stichtingen opgezet die
in werkelijkheid niets anders dan
mantelorganisaties van het FIS zouden zijn.
Op plaatselijk niveau, in verloederde
voorsteden waar veel Noordafrikanen
wonen, zouden kaderleden van het FIS de
dienst uitmaken in tal van verenigingen.
Diverse culturele- en sportverenigingen, in
veel gevallen door de lokale overheid
gesubdidieerd, zouden in werkelijkheid
maar één doel hebben: aanhangers voor het
Als de Franse minister Pasqua (binnen
landse zaken) ergens niet van kan slapen,
dan is het waarschijnlijk van het idee het
moslim-fundamentalisme wortel schiet
onder de ruim drie miljoen in Frankrijk
wonende moslims. Met de spectaculaire
en massale aanhouding van zo'n zeventig
moslim-fundamentalisten heeft Pasqua
hun organisatie in Frankijk een zware slag
toegebracht.
FIS en het moslim-fundamentalisme
werven.
Veel succes boeken de fundamentalisten
nog niet in Frankrijk. Het merendeel van de
Franse moslims is in Frankrijk geboren en
getogen en moet niets hebben van de
barbus die in hun ogen de klok eeuwen
terug willen draaien. Maar de Franse
regering houdt de sympathisanten van het
FIS desondanks zeer nauwlettend in de
gaten. Temeer omdat het FIS zich steeds
nadrukkelijker tegen Frankrijk, Franse
belangen en onderdanen keert.
De aanhangers van het FIS steken, tot
Franlcrijk hun mening nauwelijks onder
stoelen of banken. Pasqua heeft de
afgelopen maanden drie verschillende
blaadjes van de organisatie Fraternité
Algerienne en France (Algerijnse
Broederschap in Frankrijk) (FAD verboden
vanwege de anti-Franse toon. Het FAF zou
niets anders zijn dan een Franse tak van het
RS.
De massale actie van de Franse politie, waar
ook de binnenlandse veiligheidsdienst
(DST) bij betrokken was, volgde enkele
dagen na een openlijke waarschuwing van
Pasqua aan het adres van de in Frankrijk
verblijvende fundamentalisten. „Ze moeten
onze wetten respecteren. Ze moeten vanaf
ons grondgebied geen acties voeren die
tegen de belangen van de Franse regering in
gaan", zo hield Pasqua de 'barbus' voor. De
vraag is of de fundamentalisten met de actie
een lesje hebben geleerd of juist hard zullen
terugslaan, zoals ze in het verleden hebben
gedreigd.
op de inscriptie op het nieuwe
nationale monument in Berlijn
dat gewijd is aan alle slachtof
fers van oorlog en geweld. Anti
fascistische demonstranten
hadden zich gisteren vastgeke
tend aan het omstreden monu
ment. Volgens hen zet het mo
nument Neue Wache) aan de
beroemde boulevard Unter den
Linden soldaten die vielen voor
Hitier op één lijn met slachtof
fers v
i de r
Ongeveer 150 jongeren en le
den van minderhedenorganisa
ties hebben gisteravond de Kris-
tallnacht herdacht op het VV'a-
terlooplein in Amsterdan. Dat
gebeurde op de plek waar voor
heen het joods weeshuis stond.
De honderd kinderen in dit
weeshuis werden samen met
drie begeleiders in maart 1943
door de Duitsers opgepakt en
weggevoerd naar het vernieti
gingskamp Sobibor.
Tweede Duitse
firma betrokken
bij bloedaffaire
HANNOVER AFP-PPA
In Duitsland is gisteren bekend
geworden dat een tweede labo
ratorium bloed heeft gebruikt
dat niet is getest op het HIV-vi-
rus voor het fabriceren van
bloedplasma. De autoriteiten de
firma Haemoplas in Osterode
gesloten en 64 ziekenhuizen op
dracht gegeven de besmette
bloedprodukten terug te sturen.
In Duitsland ontstond vorige
maand grote opschudding na
dat bekend werd dat de inmid
dels gesloten firma UB Plasma
in Koblenz bloedprodukten op
de markt bracht die met het
HIV-virus dat AIDS veroor
zaakt waren besmet.
Inmiddels zijn twee bloeddo
nors opgespoord die seroposi
tief waren. Van een van hen
wist men al langer dat hij was
besmet met het HIV-virus, al
dus het Openbaar Ministerie in
Koblenz.
Ook de in Duitsland geleger
de Amerikaanse troepen zijn
opgeschrikt door het bloed-
schandaal. Het leger is op zoek
naar Amerikanen die sinds 1985
bloed hebben gekregen via
Duitse ziekenhuizen. Militairen
die in legerhospitaals van de
Amerikaanse strijdkrachten zijn
behandeld, kunnen geen be
smet bloed hebben gekregen
omdat daar uitsluitend bloed
produkten uit de VS worden ge
bruikt.
waarin de situatie niet zo erg
werd voorgesteld.
Uit de documenten blijkt dat
de huidige Salvadoraanse vice-
president, Francisco Merino,
destijds doodseskaders heeft
opgezet. Washington zou ook
geweten hebben dat de onlangs
teruggetreden minister van de
fensie, René Ponce, in het begin
van de jaren tachtig doodseska
ders opzette met de vorig jaar
aan kanker overleden D'Aubuis-
Lady Di eist
'haar' foto's
en informatie
Prinses Diana heeft cisteren
via haar advocaten alle foto's
opgeëist die met een verbor
gen camera van haar zijn ge
maakt terwijl zij bezig was
met fitnessoefeningen in een
Londense sportschool. Ook
alle negatieven wil zij heb
ben. Daarnaast eist de prin
ses preciese informatie over
het geld dat met de foto's is
verdiend. Een uitgever schat
te de waarde van de foto's op
de internationale markt op 1
miljoen pond (2,8 miljoen
gulden).
Gisteren togen de advoca
ten van de 32-jarige Diana
opnieuw naar de rechtbank
om verdere publicatie van de
gewraakte foto's definitief te
voorkomen. Maandag had
het Hooggerechtshof de
kranten van de Mirror Group
een tijdelijk verbod op publi
catie van de foto's opgelegd.
Premier Italië
neemt het op
voor president
ROME Rtr
Premier Ciampi heeft het giste
ren opgenomen voor de van
corruptie beschuldigde Italiaan
se president Scalfaro. In nieuwe
onthullingen via de pers pro
beerde een voormalig hoofd
van een Italiaanse inlichtingen
dienst de president bij het
schandaal te betrekken. Ciampi
noemde de beschuldigingen
„een poging om de hoogste au
toriteit van de republiek te be
schadigen".
Volgens Alessandro Voci, die
van 1991 tot 1992 hoofd van de
civiele HiHchtingendlrnn Sbde
was, zijn de documenten die
voormalige agenten als bewijs
van illegale betalingen aan poli
tici onder wie Scalfaro hebben
aangedragen, echt.
