Peter Jan
Rens klauwt
in de tijd
j
I J)
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1993
e mag voor hem zijn of tegen hein.
Maar Peter Jan Rens gruwt ervan als
zijn werk wordt beoordeeld met de
ificatie: gaat wel of mmmwah, wel aar
dig. Daar kan hij bij wijze van spreken de
gordijnen mee worden ingejaagd. Het is bij
hem alles of niks. „Ik haat onverschilligheid.
Als je chagrijnig bent, wees dan goed chagrij
nig. Als je juicht, ga dan uit je dak. Als ik
mensen het gaat wel hoor zeggen, denk ik:
ach, sodemieter op. Dan heb ik liever dat er
geroepen wordt: Rens, da's niks. Daar kan ik
wat mee."
Hij houdt scherp in de gaten hoe het land
over hem denkt. Pagina 250 van Teletekst
wordt bij herhaling door hem opgeroepen.
Rens is gewend de kijkcijfers en marktaande
len aan een grondige analyse te onderwer
pen. Als de kijkcijfers dalen, raakt me dat in
mijn ziel. Wat is er in godsnaam aan de hand,
vraag ik me dan af. Komt dat door de concur
rentie? Ik neem dat heel serieus. Ik hoor col
lega's wel eens zeggen: die kijkcijfers, ach.
Ongelooflijk! Het is je handel.' Zonder kijkcij
fers heb je geen middel van bestaan.
Fysiotherapeut was hij in een ver verleden.
En nu romanschrijver, filmacteur, meneer
Kaktus, directeur van de B.V. Kaktus, spellei
der en showmaster. Er zijn volgens hem wel
degelijk raakvlakken te onderkennen tussen
vroeger en nu. „Mensen die als kandidaat in
de show zitten of mensen die ik film, bevinden
zich in een extreme situatie. Met andere woor
den: als ik in Geef nooit op de wens van een
kind vervul, verkeert het in een bijzondere
positie. Dan is dat kind de filmster en heeft
dat een bepaalde zorg nodig. De positieve
kant van de zorg, zeg maar. Aan de negatieve
kant van de zorg bevinden zich de zieken. Er
is in hun geval ook sprake van een extreme
situatie, als ze zich onder behandeling moe
ten stellen van een fysiotherapeut. Wat dat
betreft is de overeenkomst tussen wat ik
vroeger deed en nu doe wel degelijk aan te
wijzen."
Lichamelijk
Net als vroeger is hij erg lichamelijk En als je
niet oppast springt hij onveranderd het beeld
uit. Rens bezweert dat hij daar nooit op is
aangesproken. Zoenen zul je hem op televisie
bijna niet zien doen, zegt hij. Tenzij de kan
didaten nadrukkelijk aangeven dat ze op een
kus van hem wachten. Het is zijn manier om
mensen op hun gemak te stellen. Daarvoor
heeft Rens drie technieken tot zijn beschik
king. „Het kan al heel kalmerend werken
door mensen bij de pols vast te pakken. Als
daarvan niet de beoogde kalmerende wer
king uitgaat, grijp ik naar de hand van de
kandidaat. Da's al wat intiemer. In het uiter
ste geval vat ik iemand in de zij. Dan heb je
rust. Kinderen zoeken dat, dat geborgene,
hupsakee. Volwassenen hebben dat veel
minder. Maar verder is er niet zo veel verschil
tussen de reacties van kinderen en volwasse
nen op bijzondere situaties. Neem bijvoor
beeld Doet-ie-'tofdoet-ie-'t niet:zodra ik met
de kandidaten de trap alkorn, zoek ik hand
contact. En daarna laat ik de mensen ook te
gen me aan staan. Praat ik met de een. dan
breekt aan mijn andere zijde dikwijls de pa
niek uit. Voel ik aan de hitte van de hand van
die kandidaat. En dein is het zaak die meneer
of mevrouw een beetje op het gemak te stel
len."
Hij neemt mensen tegen zichzelf in be
scherming. Zodra Rens merkt dat iemand de
hectische spanning van de opname niet aan
kan, grijpt hij in. „Dan zet ik de boel stop. Ik
vind namelijk dat als iemand op televisie
komt hij er ook goed op moet komen. Ik ben
ervoor om iemand met mijn energie bhamm
op te poetsen. Waar ik een absolute hekel aan
heb is wijsneuzerigheid, dat past niet in de
wereld van Peter Jan Rens. En zeker niet op
televisie. Als iemand, een kandidaat, een grap
over mij maakt of zich een alerte opmerking
veroorlooft hou ik mijn mond dicht. Dan ga
ik er niet overheen om de show naar me terug
te halen. De show stelen ten koste van de kan
didaten of gasten, laat ik graag aan anderen
Het dichtst bij zijn ziel staat de schrijver.
Omdat Peter Jan Rens in die hoedanigheid
kan doen en laten wat hij wil. Al z'n andere
bezigheden moet hij delen met anderen. Op
zich heeft hij daar niets tegen. Maar een ei
genhandig vervaardigd, geheel aan eigen
brein ontsproten produkt geeft hem meer vol
doening.
Bevoorrecht
„Ik ben razend trots op zo'n boek als Rauzer,
dat goed loopt. Kijk, ik kan verschrikkèlijk ge
nieten van de filmpjes die ik maakte voor
#Geef nooit op. Heb ik zelf geschreven en zelf
geregisseerd. Laatst heb ik een boksfilmpje
gemaakt met Arnold Vanderlijde. Er zijn
die het maar raar vinden dat ik zo
reden over dat filmpje ben. Wordt er ge
Zijn verbeelding laat hij zonder pardon aan de macht. Naar
eigen zeggen overtreft bij hem de fantasie veelvuldig de
werkelijkheid. Peter Jan Rens werd onlangs 43 jaar, maar is
kind gebleven. Een man van middelbare leeftijd, die als een
superconsument het leven flamboyant opzuigt. Een
veelvraat in de goede zin des woord, die probeert uiteen
etmaal meer te halen dan menselijkerwijs mogelijk is. Of
zoals hij het uitdrukt: hij klauwt in de tijd. In Nederland en
Duitsland bekend als TV-presentator en schrijver. De
middenweg zal hij nooit inslaan, daar heeft hij niets te
zoeken. „Bah, dat is de plek voordood van pierlala's."
zegd: je bent niet bescheiden. Waarom zou ik
dat moeten zijn? Ik sta er volledig achter.
Voor mij is zo'n videootje een speelfilm in
het klein. Een kind komt met een idee, wil
graag vissen en ik maak er dan een verhaal
over. Voor televisie heb je goed cameraspul,
goede cameramannen, goed licht en goed
geluid nodig. Nou, dan ga je filmen en dan
kun je in een dag 7 a 8 minuten draaien. Dat
is het toppunt, heerlijk. Maar de genietbaar-
heidsfactor die samenhangt" met het schrij
ven laat zich met niets vergelijken. Da's een
andere trots. Als schrijver zit je helemaal al
leen, pats, mooi. Zo'n Ine-figuur, het hoertje
dat die vriendschap heeft met Rauzer. Dat
jongetje ben ik dan. Die Ine. goh, daar ben ik
zo verliefd op. En dat schrijf ik ook echt."
Zijn veelzijdigheid is zijn zwakte, zegt Rens
in eerste instantie. Maar zijn status van all-
rounder heeft ook wel weer z'n voordelen.
Soms voelt hij zich ten opzichte van schrij
vers zelfs bevoorrecht. „Want die moeten
hun ideeën toch ergens vandaan halen. En
dan gaan ze reizen om her en der informatie
op te doen. Ik haal mijn energie uit kinderen.
Voor Geef nooit opzit ik met kinderen op zee.
Om het zeevissen van nabij mee te maken.
En dan kom ik erachter dat vissers tien dagen
lang in een en hetzelfde pak rondlopen. Dat
ze twee uur op gaan en twee uur af."
Door Geef nooit op komt Rens overal. In
Disneyworld was hij ook. En alle deuren gin
gen voor hem. lid van de filmploeg, open. „Je
wordt toegelaten tot plaatsen waar je nooit
iemand zult aantreffen. Overal kom ik achter
de coulissen. Je wordt geconfronteerd met de
ins en outs van beroepen. Door de wensen
die kinderen insturen. De kinderen boren
met hun wensen bronnen aan, daar blijf ik
op schrijven. Een schrijver die verder niets
anders omhanden heeft, moet een kaartje
kopen voor de dierentuin. Ik zie alle insides,
alle ellende. Mijn veelzijdigheid komt mij in
dat opzicht juist te hulp. En het gevaar is dat
je erin verstikt."
Rare verhouding
Hij is van Velsen-Noord. Daar groeide Peter
Jan Rens op in de onmiddellijke nabijheid
van een natuurgebied, dat zich gaandeweg
liet platwalsen door de oprukkende industrie
van de Hoogovens. „In zoverre heeft dat mijn
leven bepaald dat ik er een rare verhouding
met de natuur en met de fabrieken aan heb
overgehouden. Wat ze ook zeggen over het
milieu, allemaal prima, maar daar bij de
Hoogovens ligt één van de mooiste plekken
van de wereld. Ik film er ook graag. Elke keer
vind ik wel weer een excuus om daar te fil
men. Brandende Liefde is daar toen opgeno
men. Als ik het even niet meer weet ga ik er
naartoe. Vorig jaar had ik dat nog, met Geef
nooit op. Ben ik daar met Barry Stevens een
dansfilm gaan maken. Met een kindje dat zo
graag wilde dansen. Dan ga ik naar de zui-
derpier, met op de achtergrond de Hoog
ovens. Die rollende rook over de zee, prach
tig is dat. Ik vind het een genot om langs de
Hoogovens te rijden. Vooral als al die lichtjes
branden. Ik vind dat ook het lekkere van
Amerika, kerst in Amerika, met al die lichies.
Bij mij komen spaarlampen er dan ook niet
Chaos lijkt orde te scheppen in zijn be
staan. Wie hem hoort praten, kan zich moei
lijk aan de indruk onttrekken dat het denk
proces zich bij hem nög sneller voltrekt. Zijn
lenige géést laat hem uitbundige gedachten-
sprongen maken: van de hak op de tak. Af en
toe kan hij ook prachtig doordraven. En on
gevraagd stellingen poneren en stokpaardjes
berijden. Dat ouders hun kinderen informa
tie onthouden om zodoende overwicht te be
waren, bijvoorbeeld. En dat niet alles te leren
is. Wie dat wel beweert, slaat volgens Rens
domme taal uit. „Alles in het leven heeft te
maken met doelstellingen. Ik moet mijn
energie niet geven aan mijn financiën. Doe ik
dat wel, dan wordt het gegarandeerd een
puinhoop. Niet voor niets zitten hier op kan-'
toor mensen om problemen op te lossen, die
ik niet kan oplossen. Ik kan niets met mijn
handen. Ik op een doe het zelf-cursus? Heeft
absoluut geen zin. Ik heb overal televisies in
mijn huis staan, in allerlei posities. Maar ik
moet er niet aan zitten, daar word ik alleen
maar zenuwachtig van. Toen RTL 5 nog
in de lucht was, heb ik iemand in huis ge
haald om al die apparaten op kanaal te zet-
Veelvraat
Fantasie en werkelijkheid lopen bij hem zo in
elkaar over, dat het grootste deel van zijn be
staan wordt ontleend aan fantasie. „Mijn
werk bestaat uit fictie. Uit het absolute niets,
uit wind moet je iets maken. Dat is volstrekt
verslavend. Maar gelukkig zit het leven zo in
elkaar dat degenen die zeggen ik pretendeer
de werkelijkheid in mijn show of in mijn boek
te scheppen het hebben over hun werkelijk
heid. Het is nooit zoals het is. Als je een boek
schrijft en je ziet daarvan de uiteindelijke
verdiensten, is dat niet bar veel. Maar het
krediet dat het je oplevert is onmeetbaar
In zijn pand in de nabijheid van het Von
delpark heeft Peter Jan Rens zijn eigen
schijnwereld laten creëren. Het decor van
een' privé-soap op enkele vierkante meters in
de vorm van een kapitale badkamer, waar hij
figuurlijk kan baden in luxe. „Ik ben een bad-
freak en de badkamer is mijn filosofieplek.
Daar doe ik ook inspiratie op. Ik heb een heel
breed bad met een brede rand, waarop ik een
fles witte wijn kwijt kan. En mijn boeken, da's
heel belangrijk. Want ik heb constant infor-
matiehonger. Mijn televisies staan constant
op CNN en ik lees ontzettend veel boeken.
Vroeger sloot ik me dagen op in de biblio
theek, nu komen ze aan huis. En maar lezen,
hè. Alles zit erop en eraan, aan die badkamer
van mij. Hele mooie tegels. Een stoombad.
Overal sproeiers. Ik spaar geen water nee,
maar ik geef het geld niet uit aan een Jaguar
of een Ferrari."
De vraag wie Peter Jan Rens werkelijk is.
lokt een denkpauze uit. Het zelfonderzoek le
vert hem het beeld op van een veelvraat.
„Een superconsument, die het leven opzuigt.
Helemaal niets doen is er voor mij niet bij. In
bad lees ik. Je hebt van die momenten dat de
geest zo worden geteisterd door prikkels van
buitenaf, dat ik maar een wandeling ga ma
ken op het strand. Dat is voor mij het grote
niets. Maar eigenlijk ben ik altijd bezig. Er zit
een ongelooflijke tacticus in mij. Ik kan zo
maar weglopen uit mijn televisiewerk of uit
een vraaggesprek en me dan moeiteloos con
centreren op mijn boek. Ik zit er meteen weer
middenin. Want waar het in wezen om gaat
is dat een verhaal een begin heeft en de lezer
Peter Jan Rens:
daarvandaan via het middenstuk naar het
einde gevoerd moet worden. En hoe artistiek
je ook bezig bent, als je de lezer niet van dat
begin wegkrijgt faal je als schrijver."
Hartstocht is naar eigen zeggen zijn levens
elixer. Hij lijkt te putten uit een bijkans onuit
puttelijke bron van energie. Het vonkt voort
durend in hem, ook al behoort Rens naar
medische normen wel degelijk tot de risico
groep van veertigers. „Janah, maar ik doe
veel. Ik sport. Ik ben er heilig van overtuigd
dat het niet in je opkropt, als je alleen maar
leuke dingen doet. Zou ik op een bank wer
ken, dan had ik mijn eerste hartinfarct al te
pakken gehad. Ik zit constant tegen mijn
FOTO UNITED PHOTOS DE BOEK RON PICHEL
grenzen aan. Elke dag loop ik tien kilometer.
Zo hard mogelijk, tot ik kapot ben. En zo doe
ik het ook op TV en als ik schrijf. Ik moet af
geremd worden. Als het aan mij zou liggen,
knalde ik er nog harder in. Soms hollen ze
maar achter me aan. Tijdens het filmen, dan
ga ik maar door. Dan zegt Annemiek, me
vrouw Stemband, dan zegt dus Annemiek
Hoogendijk: En nu gaan we eten. Ik heb het
constant voor het zeggen, maar zij is mijn
hoofdhandrem, mijn coach, ze filtert alles en
schermt alles voor mij af. Hele volkstammen
hebben zich al stuk gelopen op dat bolwerk.
Mensen die wat van mij wilden."
Als vele anderen maakte hij de overstap
van de publieke omroep naa
le. Hij wil, nee mag van RTL 4 niet in details
treden, maar al met al was er met de transfer
(„het gaat niet alleen om mij, maar om het
hele budget") een paar miljoen gulden ge
moeid. „Het was een kwestie van geld. ja.
RTL betaalde me zo veel meer. dat ik me ge
vleid voelde. De VARA liet me overigens niet
zo maar gaan. Vera Keur. de programmadi
recteur. heeft echt voor me gevochten. Toen
het gevecht bijna gedaan was. deed de VARA
me nog een aanbieding. Het verschil met
RTL. daar hadden we nog wel overheen kun
nen komen. Maar dan gaan er andere dingen
spelen. Bijvoorbeeld dat ik bij een station wil
zitten en niet bij een omroep. Ik wil werken
voor een zender, die niet gebonden aan eni
ge geloof of overtuiging, als ideologie het ma
ken van televisie heeft. Bij RTL is het een
kwestie van goeie programma's maken met
de advertenties als draagvlak."
Hij mag nu dan grootverdiener zijn, Rens
heeft ook wel eens een sof gehad. Een paar
geleden nog kampte hij met een chronisch
geldtekort. Er dreigde zelfs een bankroet ln
reactie daarop trok Peter Jan Rens, anders
dan anderen, zijn beste pak aan om zich in
een duur restaurant culinair te laten venven
nen. De maaltijd smaakte en financieel is het
uiteindelijk ook goedgekomen met hem. Wat
wil een mens als Rens nog meer? „Ik heb r
co s genomen, maar gelukkig ben ik nooit
failliet verklaard. Ik heb de de zaken altijd
keurig kunnen regelen. Ach, soms gaan de
dingen niet zo als je wilt dat ze gaan.'
Duitsland
In zekere mate gaat dat ook op voor zijn klus
bij RTL Television. Zijn kennismaking met
Duitsland is uitgedraaid op een flop, vindt
programmadirecteur Marc Conrad. Rens is
zo vrij die opmerking te nuanceren. Duits
land is hem goed, fantastisch en slecht beval
len.
„Goed naar mijn normen, als ik praat over
de kijkcijfers. Fantastisch waren de beleve
nissen op straat. En slecht de ervaringen die
ik met de Duitse televisiemensen heb opge
daan. Wat ze daar van televisiemaken weten,
is niet veel. Bekeken vanuit de gedachte
Conrad was Tut er's oder tut er es nicht t
flop. Volgens mijn contract moest ik
marktaandeel van 16 procent halen. Is niet
gelukt. De eerste keer had ik 23 procen
daarna kwam ik tot 13. Niet helemaal ve
wonderlijk. In Duitsland moesten ze aa
mijn show wennen en SAT 1 heeft stevig op
mij geprogrammeerd door er James Bond
films tegenover te zetten. Bij RTL Television
zijn ze keihard in denken en doen. Ze kijken
naar de kijkcijfers en dan vragen ze zich af:
welke reclame-inkomsten genereert dit pro
gramma? Kan ik vrede mee hebben. Door het
contract te ondertekenen, had ik daarvoor
gekozen. Logisch dus dat ze besloten Tut e
van prime time weg te halen. Ik zit nu op de
vroege zondagmiddag. En wat zien ze bij
RTL? Dat er een onwaarschijnlijk aantal kij
kers naar de show zit te kijken. Laatst had ik
een marktaandeel van 23 procent: drie mil
joen kijkers. En nu wordt er gedacht: hoe is
dit mogelijk?"
Onlangs sprak hij Herr Thoma. volgens Pi-
ter Jan Rens de God van de Duitse vestiging
van RTL Hij is de baas en niemand anders.
Als knecht mag Conrad zijn mening hebben,
maar als Thoma vindt dat Tut er's geen flop
is. is het geen flop. „Ik heb gezegd: jongehs.
zeg maar wat jullie willen. Als jullie met me
door willen gaan. prima. Maar het hoeft niet
Ik sta voor een dilemma: als Duitsland
met een enorme aanbieding komt kan ik een
aantal projecten in Nederland niet doen
Thoma vond Tut er's geen flop. Thoma heeft
gemerkt dat ik de jongeren bereik en dat ik
met startproblemen te kampen had. Ik heb
een pilot gemaakt van Gib nicht auf Gewei
dig. Bij RTL zijn ze aan het nadenken. Maar
tussen ons gezegd en gezwegen acht ik het
zeer onwaarschijnlijk dat de samenwerking
wordt verbroken. Ik zie me er volgend jaar
zowel Tuter'sais Gib nicht auf presenteren'
Minder goed nieuws heeft Rens te melden
over meneer Kaktus. mevrouw Stemband e
Kweeniet. Ze zullen vermoedelijk nooit met
op televisie terugkomen. De Kaktus-show i
te duur geworden. „RTL 4 wil de Kaktus-fi-
guur in leven houden. Maar geschreven kin
derprogramma's, daar moet geld bij. Je redt
het niet met de sponsoring. Het is veel goed
koper tekenfilms uit te zenden.
Peter Jan Rens loopt nu met plannen rond
om zijn boek Rauzer te verfilmen: een zesde
lige serie op RTL 4. Hij probeert een formule
te bedenken om dagelijks op televisie te zijn.
En Rens werkt aan zijn roman Keaton. Des
noods offert hij zijn nachtrust
„Nee, aan een etmaal heb ik niet genoeg,
maar ik geef nooit op. Daarom vind ik het
ook zo'n mooie titel."
