Wim Kanbier: 'Ik heb me hier
wel lekker kunnen uitleven'
Schilderijenroof AH Winkelhof blijft voor
i^scèneagaezetlljkt latere sluitingstijd strijden
Endegeest: kasteel van roemrijke families
Regio
Ook deze
Corsa huur
CHTERGROND
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1993
meegen en Koekoek. Daarbij
zou ook een groot aantal gou
den sieraden zijn verdwenen.
Volgens een woordvoerder
van de Centrale Recherche In
lichtingendienst die de roof on
derzocht, was de diefstal van
een voor Nederland uitzonder
lijke grootte. De verzekerings-
maatschappij, die gedoemd was
de 1,3 miljoen uit te betalen,
adverteerde geregeld op zoek
naar een 'gouden tip', waarvoor
130.000 beschikbaar werd ge
steld. „Al bij de aangifte had de
politie een haast professionele
argwaan. Daar is bij het onder
zoek ook rekening mee gehou
den en uiteindelijk zijn er nu
drie aanhoudingen gedaan", al
dus Zandbergen.
De schilderijen blijken nooit
in Wassenaar gehangen te heb
ben en een deel bestaat waar
schijnlijk helemaal niet. Door
de kunsthandelaar was een vals
expertiserapport gemaakt,
Illegale caravan
moet verdwijnen
Eigenaar J. de Jong moet zijn
sta-caravan aan de Galgekade
in Roelofarendsveen verwijde-
beroep heeft zijn bezwaren on
gegrond verklaard. De caravan
dient voor de buisvesting van
zijn dochter. Zij werkt mee op
de kwekerij en wil het bedrijf te
zijner tijd overnemen.
Auto- en Motorverhuur
MultiRent
iiyi fut/v/i txv ir* *£vrv//
Leiderdorper draagt beheer heemtain over
LEIDERDORP
KEES VAN KUILENBURG
Een idee om een stukje van de
Leiderdorpse heemtuin te 'lea
sen' heeft Wim Kanbier toch
delijk besefte de oud-beheerder
dat zoiets niet kan. ,,Ik heb de
tuin van de grond af aan opge
bouwd. Ruim 22 jaar er in ge
werkt. Dat laat je niet zo gemak
kelijk los, maar ik weet dal de
heemtuin bij mijn opvolger
Theo van Schie in goede han
den is. Ik was de pionier, hij de
conservator. Theo heeft andere
ideeën. Daar kan ik me ook niet
meer mee bemoeien", beseft de
59-jarige Leiderdorper die nu
'met de vut' is. Al zal hij nog
vaak in de tuin in het park De
Houtkamp te vinden zijn. Niet
voor niets heeft hij zich als vrij
willige oproepkracht opgege-
De Leiderdorper is een gebo
ren tuinman. Als jongen was hij
al geïnteresseerd in alles wat
groeit en bloeit. Het was dan
ook al snel duidelijk dat hij in
de groene sector terecht zou ko
men. Aanvankelijk was hij be
trokken bij de aanleg van uiterst
verfijnde tuinen. „Iedereen ver
klaarde me voor gek dat ik als
'super-tuinman' naar het on
kruid vertrok", zegt hij terugkij
kend. „Maar ik sta bekend als
eigenwijs. Zo eigenwijs dat oud
wethouder Drenth mij ooit eens
een eigenwijze knurft heeft ge
noemd als er weer eens een ver
schil van mening was. Maar ook
de natuur is eigenwijs. Ik ook.
Vooral in het begin. Ik voelde
mij een eenling, een Prikke-
been. Maar ik vond het prach
tig. Onder het werk kon ik als
een monnik nadenken."
Wethouder Drenth was ruim
twintig jaar geleden de drijven
de kracht achter de heemtuin.
„Hij gaf mij ook alle ruimte om
mijn werk te doen. Tegen de zin
van de chef van de plantsoe
nendienst in. Die wilde mij ook
voor ander werk inzetten, maar
van Drenth moest ik in de tuin
blijven. Als je niks te doen heb,
ga je maar vakliteratuur lezen of
ergen^ anders in een heemtuin
kijken, zei hij."
Wim Kanbier heeft 'zijn tuin'
van de grond af aan opge
bouwd. Rond 1970 lag er een
stuk kleigrond van twee hectare,
slootjes, paden en bruggetjes en
enkele bergen veen- en zan-
grond. Ook was er een water
systeem aangelegd. Met behulp
van pompjes worden ook de
hoger gelegen gebiedjes van
water voorzien. „Ga daar maar
mee aan de slag was het enige
dat ik' meekreeg. Als je nu ziet
wat er in staat, heb ik me wel
kunnen uitleven. Ik voel me dan
ook een gelukkig mens als ik dit
resultaat zie."
De Leiderdorpse heemtuin
heeft diverse onderdelen: zoals
bosgebiedjes, een duinland
schap, een beekje, muurvegeta
tie, een veenkom, moerasge
bied en grasland. Materiaal dat
voor een deel uit de natuur af-
komnstig was of door Kanbier
van elders werd gehaald. „Ik
heb goede contacten met de
Leidse Hortus. Daar hebben ze
zaden van alle soorten planten
die in Nederland voorkomen of
voortkwamen. Maar ook heb ik
zaden uit bij voorbeeld de
Voornse duinen, zoals kwartel
blad of hondskruid. Die vind je
nergens verder in Nederland.
Soms hoorde ik dat men dacht
dat ik die planten daar had uit
gestoken, want het duurt soms
acht tot vijftien jaar voordat
zaad tot bloem komt. Vandaar
dat de natuur in de bodem nog
boeiender is dan erboven, maar
daar merkje niets van."
Volgens Kanbier «zou de na
tuur zonder ingrijpen van de
mens tot eenzelfde resultaat in
de heemtuin hebben geleid.
„Dat zou echter honderden ja
ren hebben geduurd. Deskundi
gen zeiden twintig jaar geleden
dat het nooit zou lukken om er
iets leuks van te maken. Een
chaos zou het worden. Het is
met vallen en opstaan gegaan,
maar zoals de tuin er nu bijstaat"'
ben ik er best trots op. En ik ben
niet de enige. Niet voor niets
zijn er in een weekeinde zoveel
mensen in de tuin te vinden."
door: Liesbeth Buitink
Wannondse clubs maken zich
op voor volksverhuizing
Een complete volksverhuizing moet het uiteindelijk
worden, waarbij in totaal zo'n veertig clubs,
verenigingen en instellingen van plaats kunnen
veranderen. Het Warmondse
accommodatievraagstuk lijkt najaren discussiëren
en vergaderen langzaam op zijn einde te lopen. De
verenigingen en instellingen kunnen deze maand op
een hoorzitting kenbaar maken hoeveel ruimte ze
willen hebben. Daarna kan Warmond beginnen met
bouwen en verhuizen.
Alle verenigingen hebben een brief gekregen waarin de
oppervlakte wordt genoemd die ze volgens de
gemeente nodig hebben. De clubs konden tot vorige
week reageren. Eind november krijgen ze tijdens een
hoorzitting nog eens de kans hun bezwaren en wensen
toe te lichten.
Veertien sportverenigingen en scholen maken nu
gebruik van het gemeentelijke gymnastieklokaal bij de
pomp aan de Dorpsstraat en sportzaal Klim Op aan de
Endepoellaan. Wanneer duidelijk is hoeveel ruimte de
clubs nodig hebben, beslist de gemeenteraad hoe groot
de sportaccommodatie in de nieuwbouwwijk Endepoel
III moet worden. Als de gemeenteraad alleen een
sportzaal wil bouwen, blijft een deel van de clubs in het
gymnastieklokaal of in Klim Op.
Wanneer in Endepoel III een sporthal komt, kunnen
alle sporters er onderdak krijgen. Sportzaal Klim Op
zou dan kunnen plaatsmaken voor woningbouw en het
gymnastieklokaal kan door een andere club worden
gebruikt. De bibliotheek heeft haar voorkeur voor het
lokaal al uitgesproken. „We hebben nu duidelijk gebrek
aan ruimte in het Meerpunt", aldus de hoofdleidster
van de bibliotheek, B. van Laatum. „De ruimte die de
gemeente in een van de nieuwe accommodaties voor
ons wil reserveren is wel voldoende. En het zou ideaal
zijn ais wij helemaal alleen het gymnastieklokaal
zouden krijgen."
De bibliotheek is nu nog gevestigd in het Meerpunt,
samen met zes andere sociaal-culturele instellingen.
Die verhuizen naar het Trefpunt aan de Herenweg, dat
de gemeente overneemt van de hervormde kerk. Het
Meerpunt zou eventueel ook nog instellingen kunnen
huisvesten, maar waarschijnlijker is het dat daar een
supermarkt en appartementen komen. Het Trefpunt
zou bovendien de gezondsheidszorg-instellingen
kunnen herbergen, die nu nog in het Wijkgebouw aan
de Herenweg zitten.
Niet alle instellingen uit het Meerpunt zijn even
gelukkig met de op handen zijnde verhuizing. „Wij zijn
helemaal niet gekend in de plannen", zegt de voorzitter
van Kommunikatie Warmond, A. van der Geest,
verontwaardigd. „Ze zijn ons volgens mij helemaal
vergeten. We hebben nu een lokaal van 100 vierkante
meter en dat hebben we ook wel nodig. Voor het
kaarten, bingo, jazzballet kunnen we het echt niet met
minder ruimte doen."
Ook de EHBO-vereniging vindt de toebedeelde ruimte
onvoldoende. „Drie vierkante meter bergruimte is wel
wat aan de krappe kant", vindt de secretaris J.W. Faase.
„De lessen houden we in de gemeenschapsruimte van
basisschool de Alleman, maar bergruimte hebben we
wel nodig. Voor de brancards, de zuurstofkoffers,
verbandtassen en natuurlijk voor Truus en Annie, de
poppen waarmee we mond-op-mond-beademing
oefenen."
Voorzitter P. Zevenhoven van jongerensociëteit Ut
Sloepie is wel tevreden. „In de plannen staat precies de
oppervlakte die we nu hebben en dat is genoeg. We
hopen alleen wel dat we een eigen ingang krijgen. En er
is ooit gesproken over een apart gebouwtje naast de
sporthal in Endepoel III en dat zou echt schitterend
zijn. Vanwege de geluidsoverlast, want wij maken nu
eenmaal herrie."
De gemeente heeft ook clubs en instellingen
aangeschreven die nu nog in een huiskamer
vergaderen of ergens een zaaltje huren. „Wij houden
onze bijeenkomsten in Mariëngaerde", vertelt P.
Gaarman van de Warmondse bond voor ouderen.
„Zo'n nieuwe accommodatie heeft als voordeel dat het
meer in het centrum van Warmond is, maar het zou
voor ons waarschijnlijk wel duurder worden. Nu
betalen we maar een geringe vergoeding. Bovendien
komen er veel bewoners van de Mariëngaerde en
Mariënweide naar onze bijeenkomsten. Wij weten dus
nog niet of we naar zo'n nieuw gebouw willen."
Albert Heijn blijft proberen het filiaal in het Leiderdorpse
winkelcentrum Winkelhof een half uur langer open te
houden. De directie van de supermarkt is er nog altijd
van overtuigd dat de Leiderdorpse consument behoefte
heeft aan een sluitingstijd van half zeven 's avonds. Het
overleg met de dwarsligende winkeliersvereniging Win
kelhof gaat dus gewoon door.
De diefstal begin juni van 24
doeken van bekende meesters
uit een woning in Wassenaar
blijkt in scène te zijn gezet om
de verzekering op te lichten.
Persofficier N. Zandbergen
maakte gisteren bekend dat er
drie verdachten zijn aangehou
den.
Begin juli deed een 49-jarige
inwoner van Wassenaar aangif
te dat er uit zijn woning aan de
Anemonenweg, 24 schilderijen
met een totale waarde van 1,3
miljoen gulden waren ont
vreemd. Het ging om werken
van Schelfhout, Breitner, Mau
ve, Maris en Israëls, Escher, Ver
waardoor de verzekeringsmaat
schappij om de tuin werd geleid
en de niet bestaande kunstwer
ken voor 1,3 miljoen werden
verzekerd.
Geldnood
De handelaar, die een grote be
kendheid in de kunstwereld ge
niet, zat in geldnood door aan
slagen van de belasting en wilde
een deel van het verzekerings
geld opstrijken. De galeriehou
der is inmiddels weer op vrije
voeten. De 49-jarige bewoner
van het pand in Wassenaar en
een 29-jarige verdachte die in
braaksporen maakte, zitten nog
in voorarrest.
LEIDERDORP ROY KLOPPER
Deze week maakte het hoofd
kantoor van Albert Heijn in
Zaandam bekend dat de proef
met langere openingstijden in
ongeveer zestig filialen wordt
beëindigd. De klanten van deze
winkels bleken geen behoefte te
hebben aan langer winkelen. De
overige 400 AH-winkels blijven
wel tot half zeven open.
Volgens woordvoerder E.
Muller van het Ahold-concern
hebben deze ontwikkelingen
geen gevolgen voor het filiaal in
Winkelhof. „We denken nog al
tijd dat in Leiderdorp wel grote
behoefte bestaat aan een later
tijdstip van sluiting."
AH probeert al maanden ga
ten te schieten in het verzet van
de andere Winkelhof-midden-
standers tegen een langere ope
ningstijd. De winkeliersvereni
ging hecht er aan dat alle win
kels in het onlangs verkochte
koopcentrum tegelijk dicht
gaan. Dat houdt de situatie voor
de klant overzichtelijk.
Verder zijn veel middenstan
ders bang dat het extra half uur
tje van Albert Heijn leidt tot
vandalisme. Als mensen zich in
het winkelcentrum ophouden
terwijl de meeste winkels geslo
ten zijn, vermindert de sociale
controle. Dat geeft maar ellen
de, zo vreest de middenstand.
Ook is inmiddels duidelijk dat
een langduriger opening van Al-
bert Heijn een sneeuwbaleffect
zou veroorzaken. De concurre
rende supermarkt Digros in
Winkelhof heeft al laten weten
graag op maandagochtend
open te willen als AH de ope
ningstijden verruimt.
Tot nu toe is de winkeliers
vereniging er in geslaagd de
machtige AH-lobby tegen te
houden. Dit wordt in de nabije
toekomst waarschijnlijk moeilij
ker. Het ministerie van econo-'
mische zaken heeft immers ver
klaard dat middenstanders in
winkelcentra altijd de gelegen
heid moeten krijgen hun deu
ren langer open te houden-, ook
als hun collega-winkeliers dit
niet doen. Volgens zegsman
Muller van AH spitst het overleg
met de winkeliersvereniging
zich momenteel toe op deze be
paling. „Maar ik heb nog geen
idee wanneer we eruit komen."
Wim Kanbier: „Prachtig dat ik dat ik al die jaren in de heemtuin heb kunnen werken. Soms voelde ik mij een monnik."
OEGSTGEEST LIESBETH BUITINK
De Franse filosoof René Descar
tes, de dichter Constatijn Huy-
gens en de negentiende eeuwse
politicus Daniël Theodoor Ge
vers. Zij bewoonden kasteel"
Endegeest in Oegstgeest lang
voordat het een 'tehuis voor
krankzinnigen' werd in 1897.
Dinsdag bezoekt koningin
Beatrix het kasteel, dat grondig
is gerestaureerd.
Kasteel Endegeest was al in
het begin van de veertiende
eeuw één van de vele 'heerlijk
heden' die Leiden omringden.
Het kasteel diende als zomer
verblijf van roemrijke families.
Die verkregen de heerlijkheid,
het kasteel en de omliggende
uitgestrekte landerijen, vaak
door overerving. In het boek
'Kasteel Endegeest' geeft de
Leidse bouwhistoricus jan Dro
ge een beeld van de bewoners,
een onafzienbare rij van vaak te
jong gestorven Hollanders. Zij
vertimmerden behoorlijk aan
het kasteel, al was het maar om
de met zorg aangelegde tuinen
volledig tot hun recht te laten
komen.
Endegeest heeft niet altijd het
uiterlijk gehad dat nu te zien is
aan de Endegeesterstraatweg.
Zoals veel kastelen in de omge
ving van Leiden, werd het in
1573 onbewoonbaar gemaakt
om te voorkomen dat de'Span
jaarden het als hoofdkwartier
voor de belegering van Leiden
gebruikten. Of Endegeest wer
kelijk met de grond gelijk werd
gemaakt, kon Dröge niet ach
terhalen. Wel weet hij dat in
1647 begonnen werd met de
bouw van het huidige kasteel.
Toen nog met galerijen aan de
zijkant en zonder de beeldbepa
lende torens, die enkele jaren
later naast het kasteel verrezen.
Hypotheek
De problemen die sommige be
woners van Endegeest hadden,
lijken veel op de hedendaagse.
Zo moest Frederik. graaf van
Gronsfeld-Diepenbroick-Impel
halverwege de achttiende eeuw-
een hypotheek van achtduizend
gulden nemen op het kasteel.
Hij belegde dat in het kasteel en
kon er zo ook gezelschapsda
mes, een rentmeester, een stal
meester, koestiers, hoveniers en
vele bedienden op nahouden.
Dezelfde Frederik hield er ook
van zijn buren in kasteel Oud
Poelgeest de ogen uit te steken.
Het kasteel Endegeest kort voor de verbouwing aan het begin van de 18de eeuw.
In 1750 liet hij het huwelijk van
zijn schoonzuster Amalia van
Bentheim plaatsvinden op Jiet
kasteel en niet zoals gebruikelijk
was in het Groene Kerkje. De
plechtigheid werd groots aange
pakt en maakte zoveel indruk,
dat dertien jaar later de eigena
res van Oud Poelgeest haar
oudste dochter ook thuis liet
Ook schandalen waren de be
woners niet vreemd. De in
vloedrijke Dirck Cornelis Gevers
verhuisde in 1801 naar het kas
teel en raakte nog geen zes jaar
later betrokken bij een fraude
affaire. „Gevers speelde een be
langrijke rol bij de hulp aan de
slachtoffers van de ramp met
het kruitschip in Leiden", herin
nert Dröge aan de ontploffing
van het kruitschip, waardoor de
huizen op de huidige Garen-
markt en het Van der Werfpark
werden verwoest. Gevers zou
zich bij die hulpactie zelf heb
ben verrijkt. Een onderzoek red
de hem echter van een pijnlijk
gezichtsverlies en verklaarde
hem onschuldig.
Kleuterschool
Over de dood van deze Gevers
verhaalt Dröge: „Op de avond
van 29 oktober 1839, toen de
kasteelheer naar huis terugkeer
de, verraste de dood hem on
derweg. Bij aankomst op het
kasteel vond zijn koetsier hem
dood, rechtopzittend in zijn rij
tuig."
Zijn zoon Daniël Theodoor
Gevers van Endegeest verwierf
het kasteel. Hij was in zijn tijd
een belangrijk politicus en werd
onder meer afgevaardigde van
Leiden in de Tweede Kamer. Hij
was één van de initiatiefnemers
van de afschaffing van de sla
vernij in Nederlands-Indië en
minister van buitenlandse za
ken in het kabinet-Van der
Brugghen. Samen met zijn echt
genote jonkvrouwe Johanna
Margaretha Deutz van Assen
delft stichtte hij een kleuter
school voor kinderen van arbei
ders aan de toenmalige Sint
Janshof (nu de Deutzstraat), die
al snel 'Gevers-Deutz' werd ge
noemd.
Ook het Groene Kerkje draagt
de sporen van de familie Ge
vers. Het echtpaar liet er in 1857
een orgel plaatsen en leverde
foto pr
gemakshalve ook de organist. In
hetzelfde jaar schonk het bo
vendien twee gebrandschilder
de ramen, waarop onder meer
het kasteel Endegeest is te zien.
Het echtpaar ligt in een graf
tombe bij het Groene Kerkje be
graven. De kleinzoon van Ge
vers erfde het kasteel, maar ver
kocht dat uit geldgebrek aan de
gemeente Leiden. Die betaalde
er 75.000 gulden voor en be
stemde het tot psychiatrische
inrichting.
Het boek 'Kasteel Endegeest,
een geschiedenis van het huis,
de tuin en de bewoners' van
Jan Dröge verschijnt op 10 no
vember in de Leidse Histori
sche Reeks van uitgeverij Ma
trijs en kost ƒ24,95.
