'Werkzaamheden
aan A4 stilleggen'
Bloemen in nieuwe kleuren en vormen
Over leven
Zwervende zwarte
'Slecht milieunieuws
komt mensen neus uit'
Medici krijgen container
voor 'ziekenhuisafval'
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1993
977
25
Milieugroepen bang voor verruiling slootwater
Het werk voor de verbreding van de rijksweg A4 tussen
Leidschendam en Leiden moet onmiddellijk worden
stopgezet. Dat vindt een groot aantal natuur- en milieu
organisaties. Ze hebben een schorsingsverzoek inge
diend bij de Raad van State. De bezwaarmakers zijn fel
gekant tegen de manier waarop de weg aangelegd wordt.
leiden monica wesseling
Rijkswaterstaat, die de weg aan
legt, wil het regenwater dat op
de weg valt opvangen in een
rioleringsbuis en deze laten uit
komen op een sloot. Nu loopt
het water van de weg af, via de
berm de sloot in. Het water be
vat zware metalen, minerale
oliën en polycyclische aromati
sche koolwaterstoffen; allemaal
stoffen die natuur en milieu
schade toebrengen. De vervui
ling van het water wordt, zoals
het nu gaat, voor een groot deel
opgevangen door planten in de
berm.
De werkgroep Milieubeheer
Leiden, het Zuidhollands Land
schap, de Zuidhollandse Milieu
federatie en een tweetal plaat
selijke milieugroepen, vrezen
dat het slootwater ernstig ver
ontreinigd raakt als de riolering
van de weg er op uit komt. De
weg ligt op de grens van twee,
volgens kenners belangrijke, na
tuurgebiedjes: de vogelplas
Starrevaart en het natte gebied
Noord-Aa. Vervuiling van het
slootwater brengt grote schade
toe aan flora en fauna, verwach
ten de natuurorganisaties.
Rijkswaterstaat heeft van het
waterschap Meer en Woude een
vergunning gekregen voor de
aanleg van de weg. Tegen die
vergunningverlening tekent de
groep milieuorganisaties ook
protest aan. Het schorsingsver
zoek bij de Raad van State
maakt volgens H. Krantz van de
werkgroep Milieubeheer duide
lijk dat haast geboden is. „Als
Rijkswaterstaat eenmaal flink
gevorderd is met het werk en
zou blijken dat de waterhuis
houding anders geregeld moet
worden, zullen ze echt niet de
hele zaak over doen."
Krantz is er van overtuigd dat
Rijkswaterstaat ook onrechtma
tig handelt. Er is geen vergun
ning op grond van de Wet Ver
ontreiniging Oppervlaktewater
aangevraagd en die is volgens
Krantz wel verplicht.
Overigens is de groep organ-
siaties tegen de verbreding van
de snelweg omdat hiermee het
autoverkeer wordt gestimu
leerd. „Maar dit is geen trai-
neer-actie. Dit is een serieus be-
hpiihh I
kampen In de polders bij Kampen is een zwervende zwarte ooievaar te zien. Op de foto werkt het dier (zwart met witte buik en rode snavel) bij een stuw een spartelende kikker met
een pluk waterplanten naar binnen. De zwarte ooievaar voelt zich thuis in de bossen van Oost-Europa, Duitsland, Zweden en Spanje. Om te overwinteren trekt de vogel naar Afrika.
Tijdens de najaarstrek kan een ooievaar alleen gaan zwerven en in Nederland terecht komen. De zwarte ooievaar heeft een omvangrijk muzikaal repertoire van schor hijgen tot iets
wat lijkt op het scherpen van een zaag. De vogel kleppert minder dan de gewone ooievaar. foto»martijnde ionce
Vaktentoonstelling dit weekeinde open voor publiek
aalsmeeer» monica v
Rozen en fresia's die sterk geu
ren, lang houdbare anjers en
bloemsoorten die veel minder
vatbaar zijn voor ziekten en bij
een lagere temperatuur kunnen
worden gekweekt. Dat zijn de
belangrijkste nieuwe ontwikke
lingen in de sierteelt. Deze novi
teiten zijn te zien op de gister
avond geopende 31-ste Interna
tionale Bloemen Vaktentoon
stelling.
De expositie, die 33.000 vier
kante meter beslaat in de vei
ling van Aalsmeer, is vooral be
doeld voor tuinbouwvakmen-
sen. Kwekers en veredelaars la
ten er elkaar zien wat de nieuw
ste rassen van bloemen en
planten zijn. jaarlijks komen er
zo'n 55.000 vakmensen uit bin
nen- en buitenland kijken. De
tentoonstelling is in het week
einde ook voor andere belang
stellenden toegankelijk.
Volgens een voorlichter van
het Bloemenbureau Holland
verandert het assortiment
bloemen en planten nog steeds.
Een deel van die veranderingen
merkt de consument op. Zo
wordt steeds vaker bij het ver
edelen de eigenschap 'geur' in-
gekruist. De kwekers besteden
ook veel aandacht aan het lan
ger houdbaar maken van bloe
men. Bloemen die houdbaar
zijn, ruiken niet zo sterk; geu
rende bloemen zijn minder lang
houdbaar.
Ook verschijnen er elk jaar
kleuren en vormen. De wordt door consumenten niet
mini-plantjes worden steeds meteen als zodanig herkend,
populairder. Nieuw dit jaar is zoals een bloemras dat bij lage-
een verkleinde versie van de rq temperatuur en dus met
snijbloem alstroemeria. minder energieverbruik kan
Een deel van de noviteiten worden geteeld. Dat het milieu-
PHOTOS DE BOER
bewustzijn ook tot de telers van
bloemen steeds verder is door
gedrongen blijkt uit het op de
markt brengen van de ziekte-re
sistente bloemrassen. Bij de
teelt van deze rassen zijn min
der bestrijdingsmiddelen nodig
omdat ze niet zo vatbaar zijn
voor ziekten en plagen.
Hor
De tentoonstelling bestaat voor
driekwart uit bloemen en plan
ten. Daarnaast zijn er op de ex
positie technische snufjes te
zien. Blikvanger dit jaar is een
opklapbaar hor dat tuinders aan
de ramen van hun kassen kun
nen bevestigen. De insekten
blijven zo buiten en dus hoeft er
niet tegen deze beesten te wor
den gespoten.
Ruim 330 inzenders afkom
stig uit vijftien bloem- en plant-
producerende landen, hebben
op de expositie een plek gevon
den. Grote producenten van de
laatste jaren zijn onder meer
Columbia en Kenya. Alle bloe
men worden per bloemsoort
door een jury beoordeeld. De
beste inzender (van elke bloem
soort een) krijgt een medaille.
Belangrijker is echter de naams
bekendheid die zo wordt ver
kregen.
Minister-president Lubbers
heeft woensdagavond de expo
sitie officieel geopend. Voor
gaande jaren bezochten, naast
55.000 vakmensen, ook zo'n
20.000 andere belangstellenden
de beurs. Zaterdag en zondag is
de Veiling Aalsmeer geopend
van 10.00 tot 17.00 uur.
LI?
Elke dag worden we er weer
mee geconfronteerd. Of het nu
om het gescheiden inzamelen
van afval, het gebruik van be
strijdingsmiddelen ofhet aan
wijzen van beschermde gebie
den gaat, het milieu vraagt
voortdurend de aandacht. In de
rubriek '10 over Groen' worden
wekelijks tien willekeurige vra
gen over het milieu gesteld aan
min of meer bekende regioge
noten. Deze week het woord
aan G. van Lieshout, boekver
koper exacte wetenschappen
bij Kooyker in Leiden.
Merkt u in de boekhandel dat de
belangstelling voor het milieu is
toegenomen?
Eigenlijk niet. Ik merk wel dat
veel over wordt gepraat door
klanten. Ze zien ook dat ons as
sortiment is uitgebreid. Ik hoor
ze daar wel opmerkingen
maken: 'Kijk eens, er staat nu
een hele kast boeken over mi
lieukunde. Een paar jaar gele
den was er nog maar één
plank'. Maar er wordt weinig
gekocht. Vandaar dat we het
aantal wetenschappelijke boe
ken over milieu weer flink gaan
terugbrengen.
Welke boeken verkopen het best?
Algemene boeken over milieu
lopen wel redelijk. Op dit mo
ment zijn drie boeken het po
pulairst. Het boek 'Milieubespa
rend huishouden', 'Wereld
waagschaal' van de Amerikaan
se vice-president Al Gore en het
boek 'De grenzen voorbij' van
Meadows, lid van de Club van
Rome.
de
i boek
Ja, niet echt frequent, af en toe.
Het laatste boek dat ik heb gele
zen is het 'Basisboek milieu
kunde' van Boersma. Een we
tenschappelijk boek.
Zijn in de winkel maatregelen
genomen om het milieu te spa-
Helaas is een boekhandel geen
echt milieuvriendelijke winkel,
we krijgen stapels en stapels pa
pier binnen. We proberen dat
oud papier nu zo veel mogelijk
te scheiden: dozen, folders en
kranten die overblijven. Ook
zijn we overgegaan op dubbel
zijdig kopiëren en hebben we
een chemobox staan.
Is er iets waarvan u vindt dat
het hoognodig moet veranderen?
Nee. Ik denk dat het het belang
rijkste is dat iedereen zich be
wust houdt aan de maatregelen
die we nu hebben doorgevoerd.
Nu is dat nog niet zo. Pas als ie
dereen hier beseft waarvoor het
nodig is. kunnen we aan andere
veranderingen gaan denken.
Dan kunnen we bijvoorbeeld
proberen de hoeveelheid nutte
loos papier terug te dringen.
Wat baart u het n
zorgen?
Dat nog lang niet iedereen er
van overtuigd is dat hij of zij
persoonlijk iets kan doen aan
verbetering van het milieu. Ik
vind het heel erg als hier of daar
een olievlek ontstaat, om maar
ar ik vind
het eigenlijk nog erger dat
sen denken dat het niet uit
maakt wat zij doen. Als iedereen
bijvoorbeeld zijn batterijen niet
meer in de vuilnisbak zou gooi
en, zou er al een heleboel ver
beteren.
Door het autorijden veel duur
der te maken, en het openbaar
vervoer goedkoper. De overheid
moet een keuze maken: auto
mobilisten veel meer laten be
talen en de extra opbrengst ge
bruiken voor het openbaar ver-
noeg?
Ik kom zelf uit Brabant, en ben
dus een minder stedelijke om
geving gewend. Er is hier al zo
weinig groen, ik denk dat we
moeten opletten dat het niet té
onprettig wordt. In beperkte
mate kunnen er nog wat huizen
bij. Maar niet echt veel. In an
dere delen van het land is nog
wel ruimte. Het lijkt me goed
om bedrijven daar naar toe te
verplaatsen en daar meer wo
ningen te bouwen.
Wat vindt u van het plan on
hogesnelheidslijn door het
Groene Hart te laten lopen?
de
iets wat ik niet begrijp. Altijd is
gezegd: het Groene Hart is hei
lig, daar moeten we niet aanko
men. Dit beetje groen geeft de
bewoners van de Randstad le
vensvreugde. Waarom wordt
die lijn niet langs de bestaande
spoorlijn of de snelweg aange-
legd?
Wat is uw favoriete natuurge
bied in deze omgeving?
De duinen, en dan maakt het
me niet veel uit waar. Duinen
maken zo'n lekker rustgevende
indruk op mij. Hoe meer dui
nen, hoe liever.
Milieu-voorlichting over andere boeg
leiden/amstelveen
monica wesseung
De zorg voor een goed milieu
alléén is niet genoeg om men
sen ertoe over te halen zich
milieubewust te gedragen.
Milieuvriendelijk gedrag moet
ook direct voordeel opleveren
zoals een kostenbesparing of
een verbetering van het
imago. Vermindering van de
milieuvervuiling wordt niet
gezien als persoonlijk voordeel
en dus is er meer nodig om
mensen zich milieubewust te
laten gedragen.
Na het succes van de glas
bak, het groenafval en de pa
pierinzameling. blijkt het
moeilijk te zijn het gedrag van
de gemiddelde burger milieu
vriendelijker te maken. De au
to laten staan is nog steeds
heel moeilijk, de verwarming
uit onacceptabel en een lamp
minder aan ongezellig. Com
municatiebureaus, de advi
seurs bij uitstek op dit gebied,
buigen zich over de vraag hoe
nu verder. Half november
wordt zelfs een speciale confe
rentie gehouden over het
overbrengen van de milieu -
boodschap.
Senior-adviseur M. van der
Werf van het communicatie
adviesbureau Van Sluis Com
municatie bv uit Amstelveen
weet wel een aantal redenen
aan te geven waarom het
milieubewustzijn van de bur
ger, want dat is er wel degelijk,
niet wordt omgezet in goed
milieugedrag. „Milieu en
milieuvervuiling staan te ver
van de burger af. De dunne
ozonlaag over een aantal jaar
spreekt niet tot de verbeel
ding; te ver van het bed. Dat
betekent dat de verantwoorde
lijkheid voor die ozonlaag ook
ver van het bed is."
De milieuvoorlichting, voor
namelijk gegeven door de
overheid, faalt soms ook om
dat de overheid zelf het ver
keerde voorbeeld geeft. I.angs
snelwegen branden nog steeds
duizenden lampen, de trein
kaartjes worden duurder en de
ministers worden individueel
per auto vervoerd. Goed voor
beeldgedrag en daér vervol
gens de aandacht op vestigen
bij de voorlichtingscampag
nes, vergroot de kans op suc
ces van een milieucampagne.
Van der Werf: „Daar komt
nog eens bij dat het slechte
milieunieuws de burgers de
neus uitkomt. Jaren achtereen
worden we al doorgezaagd
over de misère. Op een gege-
rechts. Dat moment is aange
broken."
De milieuvoorlichting moet
dus over een andere boeg wor
den gegooid. Een stap in de
goede richting is volgens Van
der Werf de nieuwe campagne
waarbij in elk spotje eerst
wordt gezegd hoe goed het
gaat met bijvoorbeeld de inza
meling van groenafval en later
wordt opgemerkt dat het nog
beter kan. „Dat maakt in elk
geval de burgers duidelijk dat
goed milieugedrag echt wel ef
fect heeft."
Omdat het voordeel van een
gezonde lucht een collectief
voordeel is, zijn mensen niet
gauw geneigd zich persoonlijk
hiervoor in te zetten. 'De
buurman rijdt auto, dus ik
ook.' Milieuvriendelijk gedrag
is bovendien niet zelden duur
der, minder comfortabel en
ongemakkelijk. Dat maakt
milieuonvriendelijk gedrag wel
erg aantrekkelijk, zegt Van der
Werf. Met het prijsmechanis
me is hier wel wat aan te doen.
„Als je het autorijden echt
flink duurder maakt, dan Ie
vert milieuvriendelijk gedrag
flink geld op. Bovendien laten
dan heel veel mensen de auto
staan en krijgen ze dus het ge
voel samen met anderen aan
het milieu te werken. Derde en
laatste voordeel is dat de over
heid met een dergelijke maat
regel duidelijk maakt dat ze
het milieu echt serieus
Communicatieadviseurs
moeten, zo geeft Van der Werf
aan, ook wat creatiever weten
om te gaan met de voordelen
van milieuvriendelijk gedrag.
„Benadruk bijvoorbeeld eens
dat de bus een prima
tingsplek is v
Al met al
adviseur de
me maken
•t volgens de
ier van recla-
goed milieu
gedrag op de helling. Haast is
geboden. Het milieu is nu nog
een echt gespreksonderwerp,
maar dreigt terrein te verlie
zen. „Mensen moeten hun
zorgen en betrokkenheid snel
kunnen omzetten in daden
anders ebben de zorgen van
zelf weer weg. Milieugedrag
moet snel nnrmaal ucdrafi
worden, zelfs al lijkt het onge
makkelijk. Eten met je handen
oppakken is ook minder inge
wikkeld dan met mes en vork
en toch vindt iedereen het ge
bruik van bestek normaal. Zn
moet milieubewust gedrag
ook alledaags en doodnormaal
worden."
Vindt u de Randstad groen ge- Dat vind ik gewoon dom, het is
Het afvalverwerkingsbedrijf BFI
heeft een inzamelingssysteem
opgezet voor het speciale afval
van huisartsen, kruisverenigin
gen. tandartsen en dierenart
sen. Deze kleinere 'producen
ten' van ziekenhuisafval krijgen
van BFI een 50 liter container
voor naalden, bloed, scalpels en
anatomische resten.
Na vier weken worden de
containers opgehaald. De con
tainers zijn gemaakt van herge
bruikte kunststoffen maar wor
den. in verband met de hygiëne,
maar één keer gebruikt. De con
tainers zijn voorzien van een
speciaal deksel dat, eenmaal ge
sloten, niet meer geopend kan
worden.
BFI haalt al bij 90 procent van
de ziekenhuizen het zieken
huisafval op. Dit wordt afge
voerd naar de afvalverwerkings
installatie Zavin in Dordrecht.
Zavin is het enige afvalbedrijf in
Nederland dat is gespecialiseerd
in de verwerking van zieken
huisafval.
