Staatsdrukkerij wil voor
rechter onschuld bewijzen
Zelfmoord onder
gevangenen stijgt
Mondige patiënten gaan minder naar de huisarts
Arm moei
Onderwijsbond bepleit
meer deeltijdarbeid
Binnenland
Drugverslaafde moeders
moeten betere hulp krijgen
Milieuvragen
in rij-examen
Racistische
dreigbrieven
voor Turken
Jonge gevangenen hebben meer nodig dan discipline
Gedwongen verhuizing
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1993
Virusziekte treft konijnen
boxtel Een virusziekte onder wilde konijnen heeft ih Noord-
Brabant en Limburg tientallen konijnenbedrijven besmet. Dat
meldt de Gezondheidsdienst voor Dieren in Boxtel. Konijnen die
door de ziekte (rabbit haemomorrhagic syndrom) worden ge
troffen, sterven aan inwendige bloedingen. Tegen de ziekte be
staat een vaccin waarmee de meeste maar niet alle dieren
op de bedrijven zijn ingeënt.
Scheepslading Irak dinsdag geveild
vlissingen In Vlissingen wordt volgende week dinsdag de veiling
gehouden van de lading van de Gur Mariner. De goederen zijn
eigendom van de staat Irak of rechtspersonen daar. maar kun
nen niet worden afgeleverd in verband met het nog geldende
handelsembargo tegen Irak. De Gur Mariner werd ruim driejaar
geleden in Vlissingen aan de ketting gelegd in verband met de
boycot. Sinds die tijd liggen de goederen in Vlissingen opgesla
gen.
Vast examenpakket in MAVO en VBO
zoetermeer Ook in MAVO en VBO kunnen leerlingen straks
geen eigen examenpakket meer kiezen. Er komen, net als in HA
VO en VWO, opleidingsprofielen met vaste vakken. Dat schreef
minister Ritzen (onderwijs) gisteren aan de Tweede Kamer. Doel
van zulke profielen is om de aansluiting op het vervolgonderwijs
te verbeteren. VBO-leerlingen die verder willen leren, kunnen
dan gemakkelijker doorstromen naar het MBO. MAVO-leerlin-
gen kunnen naar het HAVO.
Hoofdkantoor IUS naar Den Haag
den haag Het hoofdkantoor van de internationale studenten
bond IUS komt per 1 januari 1994 in Den Haag. De organisatie
is nu gevestigd in Praag. Er werken ruim 35 mensen. Dit heeft de
gemeente Den Haag gisteren bekendgemaakt. De IUS is een we
reldwijde organisatie van studentenbonden, die zich onder meer
opwerpt voor het recht op onderwijs. Bovendien houdt zij zich
bezig met democratie en bestrijding van analfabetisme en dis
criminatie. Studentenbonden uit ongeveer 120 landen zijn bij de
IUS aangesloten. Ook de Landelijke Studentenvakbond (LSVb)
uit Nederland is lid.
I'Sterfgevallen in politiecel registreren
den haag gpd-anp
Steeds meer gevangenen plegen
zelfmoord. Ook het aantal mis
lukte zelfmoordpogingen stijgt.
Justitie verklaart de toename
onder meer uit het feit dat meer
mensen vastzitten doordat de
celcapaciteit in Nederland is
vergroot.
Vorig jaar overleden 21 gede
tineerden in gevangenissen,
jeugdinrichtingen en TBS-kli-
nieken. Negen van hen hadden
zelfmoord gepleegd. Er werden
I 38 zelfmoordpogingen onder-
nomen. In 1991 bedroeg het
aantal sterfgevallen tien, in vijf
gevallen door zelfmoord. Het
aantal pogingen daartoe be-
droeg toen 28. Uit onderzoek
van Justitie blijkt dat zelfmoord
neigingen vooral in de eerste
periode van de gevangenschap
voorkomen.
Over sterfgevallen in politie
bureaus heeft het ministerie
van b,innenlandse zaken geen
nauwkeurige gegevens. Geschat
wordt dat dit op vier tot zes ge
vallen per jaar ligt. Zelfmoord
pogingen worden niet centraal
bijgehouden. De ministers Da-
les (binnenlandse zaken) en
Hirsch Ballin (justitie) willen
daarom een landelijke registra
tie van sterfgevallen en pogin
gen tot zelfdoding in politiecel
len. De korpsbeheerders moe
ten die gegevens leveren, even
als informatie over het gedrag
van betrokken agenten.
Veel leraren willen korter werken
heerlen anp
Er moeten meer deeltijdbanen
komen in het onderwijs. Boven
dien moeten de werkomstan
digheden van deeltijdwerkers
worden verbeterd. Dat is de
conclusie van een enquête on
der 3.100 leraren, gehouden
door de ABOP. Gisteren gaf
ABOP-voorzitter Vogelaar tij
dens een bijeenkomst in Heér-
len het startsein voor een cam
pagne voor meer en beter deel
tijdwerk.
Uit de enquête blijkt dat een
derde van de leraren graag kor
ter wil werken en achttien pro
cent juist langer. De ideale
werkweek bestaat niet, maar de
meeste leraren willen liefst drie
of vier dagen werken.
Bij de leraren die zeker niet
korter willen werken, blijkt een
groot verschil te bestaan tussen
mannen en vrouwen. De geën
quêteerde vrouwen laten weten
dat ze niet korter willen werken
omdat ze het werk veel te leuk
vinden. De mannen zijn vooral
bang dat ze dan te weinig geld
overhouden.
De deeltijdcampagne van de
ABOP sluit aan bij een campag
ne van moederbond FNV. Die
heeft uitgerekend dat als alle
wensen worden vervuld van
mensen die korter of langer wil
len werken, er zo'n honderddui
zend banen bij zouden komen.
Daarom wil de bond werkgevers
er van overtuigen meer deeltijd
werkers in dienst te nemen.
Maar de positie van de deeltijd
werker kan ook beter. Zo moe
ten ze meer kansen op carrière
krijgen en een betere rechtspo
sitie.
anp ajgcmeen ncdeiurds persüuirau gpo g
'Aantijgingen Amerikaans bedrijf over diefstal niet terecht'
De Nederlandse Staatsdrukkerij (SDU) stapt naar de
rechter om een einde te maken aan beschuldigingen dat
het bedrijf zijn beveiligingssysteem voor onder andere
Nederlandse girocheques illegaal heeft overgenomen.
Een woordvoerder van de drukkerij heeft dat gisteren
meegedeeld.
den haag anp
De beschuldigingen zijn afkom
stig van het Amerikaanse bedrijf
Graphic Security Systems Cor
poration (GSSC) dat de uitvin
der van het systeem zegt te zijn.
De zegsman van de SDU
spreekt van „onjuiste aantijgin
gen die een halt moeten wor
den toegeroepen. Wij hebben
het bedrijf al eerder gevraagd de
beschuldigingen hard te maken,
desnoods voor de rechter. Dat
kan dus nu".
Het Amerikaanse bedrijf zegt
dat als gevolg van de diefstal het
voortbestaan wordt bedreigd.
Het heeft daarom eerder deze
week de hulp ingeroepen van
het Congres en de Amerikaanse
regering om de SDU er toe te
brengen te onderhandelen over
een schadevergoeding.
Volgens GSSC heeft het vier
jaar geleden over een elektro
nisch beveiligingssysteem met
de Staatsdrukkerij onderhan
deld. De SDU ontkent dat. „Ons
is in 1987 alleen een beveili
gingssysteem aangeboden door
GSSC. Wij hebben daar echter
geen gebruik van gemaakt en
het systeem direct terug ge
stuurd."
GSSC zegt dat het de Staats
drukkerij tevergeefs heeft aan
geboden de zaak onderling te
regelen. „Dat klopt, maar waar
om zouden wij een schikking
treffen of arbitrage vragen aan
een onafhankelijke instantie als
wij er van overtuigd zijn dat van
de beschuldigingen niets
klopt", aldus de woordvoerder.
Volgens de Amerikanen heeft
het Nederlandse bedrijf de in
1987 aangeboden technologie
toch gebruikt zonder daarvoor
te betalen. Dat zou ook blijken
uit het feit dat een geheime co
de in het beveiligingssysteem
was verwerkt door GSSC die ook
in het door de SDU gebruikte
systeem zou zijn opgedoken.
Leden van de Senaat, onder
wie de voorzitter van de com
missie van financiën, hebben
brieven geschreven aan de mi
nisters van internationale han
del (Kantor) en handel (Brown)
met het verzoek GSSC te hel
pen. Verder verzocht de United
Nations Industrial Development
Organisation minister van bui
tenlandse zaken Christopher
het bedrijf te helpen.
utrecht. anp
siever worden geholpen. Dat
bepleit de pedagoge Lafeber in
een onderzoek naar de hulp
aan probleemgezinnen. De
onderzoekster promoveert
morgen aan de Rijksuniversi
teit Utrecht. Lafeber vindt dat
hulpverleners te weinig con
tact hebben met de verslaafde
moeders. „Gemiddeld wordt
een moeder maar één of twee
keer per maand bezocht",
concludeert de promovenda.
Bovendien zijn de hulpver
lening aan de moeders en de
hulpverlening aan hun kinde
ren volgens Lafeber niet goed
op eikaar afgestemd. ..De
jeugdhulpveiieners richten
zich vooral op het kind. de
drughulpverleners hebben
vooral oog voor de volwasse
nen. Er worden maar weinig
gesprekken met de moeders
gevoerd waarbij de kinderen
aanwezig zijn. Daardoor werkt
men langs elkaar heen",
meent Lafeber.
De onderzoekster bekeek de
situatie in de Rotterdam, waar
circa vijfhonderd verslaafde
moeders worden begeleid.
Hun kinderen variëren in leef
tijd van nul tot zes jaai. Uit ge
gevens van het Centraal Adres,
een instelling die gespeciali
seerd is op dit terrein, komt
naar voren dat na het eerste
levensjaar 65 procent van de
kinderen nog bij de verslaafde
moeder is. Na het tweede le
vensjaar geldt dit voor nog
maar veertig procent van de
kinderen. Naar schatting zijn
er in Nederland drieduizend
vrouwen met
drugverslaafde
kinderen.
arnhem gpo
amsterdam Een zigeunerfamilie wacht bij een dovend
vuurtje gelaten de gebeurtenissen af. Ongeveer honderd
Joegoslavische zigeuners moesten gisteren het terrein aan
de Merwedekanaaldijk in Amsterdam ontruimen. Ze ston
den daar met enkele tientallen caravans sinds ze in april
toestemming kregen om één nacht te blijven. De afgelopen
maanden is de wisselende groep mensen die er verbleef,
toegenomen. Reden voor de ontruiming is dat het terrein
geen voorzieningen heeft en de plek een andere bestem
ming heeft Achttien gezinnen hebben inmiddels een ander
terrein toegewezen gekregen aan de Oostzanerdijk. Dege
nen die een legale status hebben en elders een huis, kon
den niet mee naar de nieuwe plek. De mensen die een aan
vraag tot verblijfsvergunning hebben lopen, mochten wel
mee. Enkele zigeuners zonder enige status worden overge
dragen aan de vreemdelingenpolitie.
FOTO ANP PAUL EYZtNCA
Lotgenoten geven kennis over ziekte aan elkaar door
utrecht «anp
Patiënten die hun zegje kunnen doen.
gaan minder vaak naar de huisarts. Als
zij naar de dokter gaan, worden ze snel
ler en efficiënter geholpen. Kortom,
mondige patiënten hebben minder me
dische hulp nodig. Dit blijkt uit een on
derzoek dat is uitgevoerd in opdracht
van de Nederlandse Patiënten Consu
menten Federatie (NPCF).
De federatie liet zeventig leden van
patiëntenorganisaties voor kanker, reu
ma, hoofd- en nekletsel, gewichtsproble-
men en ouders van motorisch gehandi
capte kinderen ondervragen. Uit deze
gesprekken blijkt dat lotgenoten elkaar
helpen om hun ziekte onder ogen te
zien. Daardoor zijn ze in staat preventief
te handelen en komen ze in de gelegen
heid kennis aan elkaar door te geven.
Door hun contact met mensen die aan
dezelfde ziekte lijden, komen sommige
patiënten ertoe hun levenswijze te ver
anderen. Zo zien ze soms af van een
operatie- Ook bieden ze elkaar de steun
die ze soms van hun arts moeten ontbe
ren.
Artsen staan positief over de contacten
tussen lotgenoten, zo valt uit het onlangs
verschenen themanummer van de NPCF
op te maken. Zij signaleren dat deze
vorm van onderlinge hulp gunstig is, zo
wel voor de patiënt als voor de behande
laar. De kloof verkleint en de communi
catie verbetert, zodra de patiënt goed is
geïnformeerd dooreen lotgenoot.
Ziekenfondsen zijn bereid het lidmaat
schap en de activiteiten van patiëntenor
ganisaties te vergoeden via een aanvul
lende verzekering, meldt de NPCF. Parti
culiere verzekeraars pleiten voor vervolg
onderzoek, vooral om de besparing door
de contacten tussen lotgenoten precies
te berekenen.
Het Centraal Bureau Rijvaardig
heidsbewijzen (CBR) wil zijn
steentje bijdragen aan een
schoner milieu. Op korte ter
mijn wordt in het theorie-ge
deelte van het rij examen een
aantal speciaal op het milieu
gerichte vragen opgenomen.
Het CBR beseft dat het afleve
ren van zo'n 300.000 geslaagden
per jaar een potentiële aanslag
betekent op de leefomgeving-
Het ligt voor de hand dat een
groot aantal van hen overgaat
tot de aankoop van een auto en
uitbreiding van het nationale
wagenpark veroorzaakt extra
belasting van het milieu.
Daarom wil het CBR met spe
cifieke vragen de examenkandi
daten ervan doordringen dat
energiezuinig en milieubewust
gebruik van auto. vrachtwagen
en motorfiets sterk is aan te be
velen.
waalwijk anp
Rechercheurs in Waalwijk,
Sprang-Capelie en Kaatsheuvel
stellen een onderzoek in naar
de herkomst van zeker tien ra
cistische dreigbrieven die bij
Turkse gezinnen in die gemeen
ten zijn bezorgd. De brieven,
met als afzender White Power
Waalwijk'en gesteld in een let
tertype waarvan zich ook de ra
cistische organisatie Ku Klux
k'lan bedient, maant de aange
schreven buitenlanders terug te
gaan naar hun land van her
komst. „Ga terug naar waar je
thuishoort", zo staat in de brie
ven. „Hier ben je te veel. je kost
te veel, je krijgt te veel. je mag te
veel. Ga weg voordat het te laat
is. Zoals je ziet weten we je te
vinden." De brief besluit met: Je
maintiendrai (Ik zal handha
ven). n Waalwijk wonen ruim
driehonderd Turkse gezinnen.
Volgens burgemeester Van
Schaik van Waalwijk zijn er
nooit eerder problemen ge
weest. „Sinds jaar en dag gaat
het juist erg goed samen. Het is
niet te hopen dat dit tot een es
calatie leidt", aldus Van Schaik.
die zegt nog nooit van "White
Power Waalwijk' te hebben ge
hoord. In Waalwijk zijn naar
aanleiding van de brief bijeen
komsten belegd tussen de poli
tie en vertegenwoordigers van
de Turkse gemeenschap.
Greenpeace stopt
op last rechter
met blokkade
van chloortrein
roermond anp
Greenpeace heeft gister
avond op last van de recht
bank in Roermond de blok
kade van de chloortrein bij
Linne-Herten beëindigd. Sol-
vay Chemie, het bedrijf waar
het chloor vandaan komt,
daagde de milieu-organisatie
voor de rechter omdat de
blokkade, die al twee dagen
aanhield, een onrechtmatige
daad zou zijn die het bedrijf
schade zou berokkenen.
Woordvoerder Van der
Naald van Greenpeace
noemde de actie desondanks
een groot succes omdat zij
de samenleving duidelijk
heeft gemaakt hoe gevaarlijk
chloor voor het milieu is.
„Solvay gaat zijn eigen ver
antwoordelijkheid uit de weg
en heeft het chloorprobleem
afgeschoven op de rechter",
aldus Van der Naald.
Tijdelijk gratis stuurbekrachtiging
op de Mitsubishi Colt 1.3 GU
De .Mitsubishi Coil IJ GLi is leverbaar vanaf 2h 995.-. incl. BPM BT\hexil kosten
maken, af Sassenheim h ijzigingen voorbehouden Elke Mitsubishi personenauto wt
geleverd met J jaar Muhigarantie'lnier-Euro Seri n e Imp Hart Nihhrig A Greevr
Sassenheim tel. 02522 -66III Mitsubishi Dealer Lease, teI 02522 20660
overberg-zeist anp
Staatssecretaris Kosto van justitie wil
meer scholing en begeleiding voor ge
motiveerde gevangenen. Voor 'anderen'
pleit hij juist voor een strakkere aanpak.
Hoe de opzet van het gevangeniswezen
voor de komende tien jaar er precies uit
gaat zien, wordt eind dit jaar duidelijk als
Kosto zijn nota Gevangeniswezen pre
senteert.
Een rondgang langs twee rijksinrichtin
gen voor jongeren laat zien hoe begelei
dingen scholing aanslaan. Het gaat om
jongeren die anders waarschijnlijk defi
nitief in het criminele circuit zouden be
landen.
Tussen de opvanginrichting Eikenstein
in Zeist en behandelinrichting Overberg
in Overberg bestaat een groot verschil. In
Eikenstein kan scholing niet veel meer
zijn dan een middel om de jongeren be
zig te houden. De jongens tussen 12 en
18 jaar die hier direct uit de politiecel ko
men om hun rechtszaak af te wachten,
verblijven er gemiddeld maar zes weken.
In Overberg daarentegen wonen de jon
gens ongeveer anderhalf jaar. Ondanks
het feit dat ze bij binnenkomst geen en
kele motivatie voor het onderwijs heb
ben, verlaat uiteindelijk eenderde de in
richting met een diploma voor timmer
man, metaalbewerker of een ander am
bachtelijk vak.
De jongens die in Overberg komen, heb
ben al een lange weg achter de rug. De
vergrijpen waarvoor ze zijn veroordeeld,
zijn niet kinderachtig. Elke poging om
hen door middel van pleeggezinnen of
welzijnswerkers weer in het gareel te
krijgen, is mislukt. Directeur Vredendaal:
„Ov erberg is een eindstation. Wie hier
komt. heeft al zijn kansen verprutst".
Toch lijkt de inrichting in niets op een
gevangenis. Om te beginnen kun je er zo
weglopen. „Dat is voor de jongens die
van een gesloten inrichting komen ook
wel even wennen. Driekwart is dan ook
meteen de eerste dag verdwenen. Maar
de meesten komen wel weer terug."
Bovendien is de filosofie van Overberg al
sinds de oprichting gericht op opvoeding
en onderwijs en niet op straf. Het pro
gramma dat Overberg voor de jongens
heeft is een combinatie van opvoeden,
werken en leren. Een volledig program
ma duurt twee jaar en daarin krijgen de
jongens training in sociale vaardigheden,
onderwijs dat bij hun intelligentie en
kennis past en een opleiding in de tim
mer- en metaalwerkplaats. Na afloop
heeft eenderde van de jongens een di
ploma gehaald en een baan gevonden.
De meesten van hen komen niet terug in
het criminele circuit.
Gemotiveerd voor onderwijs is er bij bin
nenkomst niet één. Maar de inrichting
doet er alles aan dat te veranderen. De
jongens kunnen er een diploma halen,
dat dan met veel feestvertoon wordt uit
gereikt. De inrichting regelt vervolgens
een stageplaats in de buurt en zorgt er
voor dat de opleiding precies aansluit bij
de wensen van zo'n klein bedrijfje: veel
praktijk, weinig theorie. „Een beetje de
oude ambachtschool.
Persoonlijke aandacht is er genoeg: voor
iedere pupil staan twee medewerkers
klaar. Onderwijs krijgen ze in groepjes
van twee of drie. waarbij alle niveaus
door elkaar zitten. „Dan hebben ze niet
zo de neiging zich aan elkaar te meten."
Volgens directeur Vredendaal is de com
binatie van opvoeden, leren en werken
voor deze jongens absoluut noodzake
lijk. „Tijdens de discussie over de zoge
noemde kampementen heb ik dal al
eens gezegd: alleen drillen en trainen is
voor deze jongens volstrekt on voldoen
de. Sommigen zijn sociaal zo gestoord,
dat ze niet eens boodschappen kunnen
doen. En omdat ze al op hun tiende of
elfde zijn gaan spijbelen, gaat hun intel
lectuele ontwikkeling ook niet verder
dan het niveau van de basisschool. Wij
proberen dat te veranderen."
Directeur Van Dijk van de opvanginrich
ting Eikenstein deelt de mening van zijn
collega. Op Eikenstein verblijven zestig
jongeren die net zijn opgepakt en hierna
worden doorverwezen, of vrijgelaten.
Van Dijk: „Van zo'n kon verblijf kun je
geen wonderen verwachten. Maar we
proberen de jongens toch drie dingen
mee te geven. Een verbetering van hun
sociale vaardigheden door hun verblijf in
een leefgroep, een beetje vorming en on
derwijs. en een kennismaking met een
vak in onze werkplaats".
Op dit moment is de maximale straf voor
een jongere een half jaar. maar dal wordt
twee jaar. De directie is dan ook bezig
het leer- en opvoedingsprogramma van
Eikenstein aan te passen. Onderwijs en
vorming krijgen straks nog meer nadruk.
Van Dijk: „Natuurlijk moet je deze jon
gens discipline opleggen. Ze moeten
naar de werkplaats, ze moeten naar les.
Maar je moet ze meer meegeven dan
discipline. Ook sociale vaardigheden,
onderwijs en opleiding. En dat hikt ook.
als je maar je best doet het programma
uitdagend le maken. Motivatie kweek je
niet met geklets, maar wel met een goed
programma".
