'Verdwijnend dialect' doet aarzelend intrede in kerken 0 Kerk Samenleving Moslim- en christenvrouwen vinden inspiratie in eikaars 'Heilige Boek' 'De dood is geen grens voor Gods liefde NDER WÈÈÈHJ. DINSDAG 2 NOVEMBER 1993 KORTWEG Evi Knevel De gospelzangeres Evi Kne vel -Workala treedt, samen met haar man Arjan, ko mende zondag op tijdens een dienst van ae Nieuw Leven Evangelie Gemeen schap in Alphen aan den Rijn. De dienst begint om 10.00 uur en wordt gehou den in de aula van het ge bouw op de hoek Verlengde Marnixstraat/Jongkind Co- ninckstraat 102. De toegang is gratis. Liturgie De afdeling Lisse-Sassen- heim en omstreken van de Vrijzinnige Geloofsgemeen schap NPB organiseert ko mende donderdag een ge meente-avond in haar ge bouw aan de Julianalaan 17 in Sassenheim. Onder lei ding van- dominee Johan Blaauw, remonstrants pre dikant in Amsterdam, wordt gesproken over het verschil in liturgie en zang tussen rooms-katholieken en protestanten. De nadruk wordt door Blaauw gelegd op de godsdienst-psycholo gische benadering van de liturgie. De bijeenkomst be gint om 20.00 uur. Moker 'Het Leidse project voor de opvang en begeleiding van daklozen staat deze week centraal tijdens de uitzen ding van Moker, het media- overleg van kerken in Rijn land en de Bollenstreek. De overdenking is van domi nee Brüsewitz, doopsgezind predikant in Leiden. Het programma van Moker wordt morgenmiddag van 16.30 tot 17.00 uur uitge zonden op de FM 105.7 en via de kabel op de FM 88.1. De uitzending wordt ko mende zondag herhaald van 19.00 tot 19.30 uur. Dorpskerk De geschiedenis van de to ren en de kerkzaal van de Dorpskerk in Voorschoten zijn vastgelegd in een brochure. Dal is gebeurd ter gelegenheid van beide jubilea die dit jaar worden gevierd: 450 jaar toren en 125 jaar kerkzaal. De brochure kost 2,50 gulden en is in de kerk verkrijgbaar op vrijdagmorgen tussen 11.00 en 14.00 uur, of na de kerkdienst op zondag. Homoseksualiteit De werkgroep Huwelijk, Homoseksualiteit en Gelo ven houdt op 20 november een open dag. De bijeen komst is bestemd voor mensen die in hun huwelijk te maken hebben met ho moseksuele, lesbische of bi seksuele gevoelens. Zowel de hetero- als de homo/les bische of biseksuele partner zijn welkom. De open dag wordt gehouden op een lo catie in het midden van het land. Deelnemers kunnen zich telefonisch aanmelden via het Radiopastoraat in Hilversum, 035-215555. Aandachtscentrum De kunstenares Dorine Lin- telo exposeert tot eind no vember haar werk in liet Aandachtscentrum aan de Schoolstraat 18 in Den Haag. Lintelo schilder en tekent al sinds haar dertien de jaar. Haar gemengde technieken zijn geïnspi- .reerd door hel oosten en oude mythologieën. Flet Aandachlscentrum is op maandag geopend van 13.00 tot 17.00 uur en op dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.* REDACTIE* DIC R PLAS. 071-356443 Terwijl het dialect op steeds meer plaatsen uit de Neder landse samenleving lijkt te verdwijnen, doet het in een groeiend aantal kerkelijke gemeenten aarzelend zijn in trede. De afgelopen jaren zijn vooral in het noorden en oosten van het land daartoe vertalingen van bijbelgedeel ten en liederen verschenen. A. van der Meiden, theoloog en hoogleraar pr, die in zijn vrije uurtjes aan een Twentse verta ling van het Nieuwe Testament werkt. Twente is niet de eerste streek waar kerkgangers uitzien naar liederen en bijbelteksten in de eigen, vertrouwde taal. Ook in Zeeland, de Achterhoek en Lie- DEN HAAG ANP In Aalten is onlangs het Twents Psalmboek gepresenteerd, ge schreven door dr. G. Morsink. De 84-jarige emeritus-predikant begon er twee jaar geleden aan nadat hij een videoband van een kerkdienst in het Twents had gezien. Voorganger was dr. mers, Drenthe, Groningen en niet te vergeten Friesland zin gen en lezen kerkgangers af en toe graag in dialect (of taal) en zijn de afgelopen jaren de nodi ge vertalingen verschenen. Friesland is de enige provin cie met een complete eigen bij belvertaling en een volledig Liedboek voor de Kerken, zegt dr. B. Smilde uit Leeuwarden, destijds redactie-secretaris van de Nije Fryske Bibel (1978). In de jaren veertig was de eerste Friese bijbelvertaling (van dr. G.A. Wumkes) verschenen. Op dit moment wordt zelfs aan een derde vertaling gewerkt, waar van komende winter de vier evangelieën zullen verschijnen. Het zijn doorgaans niet de kerkeraden, maar individuele kerkleden die aandringen op kerkdiensten in dialect, zegt H. Lettink, die ten behoeve van de ze diensten liederen in het Ach terhoeks heeft vertaald en nu zijn tanden in het boek Prediker zet. Een groeiend aantal ge meenteleden ziet niet meer in waarom zij 'het meest eigene bij de deur van de kerk moeten achterlaten'. De dialect-spreker, binnen en buiten de kerk, is 'mondig' geworden. BEROEPINGSWERK NEDERLANDSE HERV. KERK Beroepen: te Ens: J. Meertens, kandi daat te Houten; te Ouderkerk aan den IJssel (wijk Oost): L. Groenenberg te Oud-Beijerland; te Blauwkapel-Groe- nekan: M Baan te Nijkerk; te Schoonrewoerd: H. Schipaanboord te Waddinxveen; te Herkingen: A. Schaap te Alblasserdam. Aangenomen: naar Rijnsaterwoude: A.H. Veluw. kandidaat te Nijkerk, die bedankte voor Hoogkerk c.a.-Oost- wold c.a. en voor Pesse. Bedankt: voor Elburg: M.A. van den Berg te Groot-Ammers. Toegelaten tot de evangeliebediening en beroepbaar: J Meertens, Roer- dompweide 1, 3993 ET Houten, 03403-77759. GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT Aangenomen: naar Broek op Lange- dijk: W.H. de Groot, kand. te Ede, die bedankte voor Anna Paulowna, voor Maassluis i.c.m. De Lier, voor Ulrum en voor Vleuten-De Meern i.c.m. Maarssen-Breukelen. NED. GEREF. KERKEN Aangenomen: naar Doetinchem-Velp: G. Vrooland te Enschede-Noord. CHR. GEREF. KERKEN Bedankt: voor Maarssen: M.C. Mulder te Doesburg, Doetinchem en Nijme gen. DRIEBERGEN ANP Twintig Nederlandse moslim- en christenvrouwen zijn het af gelopen weekeinde tijdens een conferentie op Kerk en Wereld in Driebergen voor het eerst met elkaar in gesprek gegaan over hun geloof. Het was ook voor het eerst dat ze op een 'meditatieve manier' teksten uit elkaar geloofstraditie lazen. De bijeenkomst was een ge zamenlijk initiatief van de werk groep 'Vrouwen in interreligieu ze ontmoeting', een commissie van de sectie Vrouw in kerk en samenleving van de Raad van Kerken, en de organisatie van Nederlandse moslimvrouwen Al Nisa. ,,Het was voor mij heel nieuw om over een Korantekst te me diteren zoals over een bijbel tekst", aldus een christelijke deelneemster. .Hiervoor las ik wel eens in de Koran, maar dan meer om aan informatie te ko men dan als bron van inspira tie." Een moslimdeelneemster ervaarde het omgekeerde: ,,Ik dacht dat niet-moslims de Ko ran-tekst niet konden begrijpen, zoals wij." De twaalf christelijke en acht moslimdeelneemsters ontdek ten dat de Korantekst in veel ge vallen verwijst naar kennis uit de bijbel. Volgens de Koran moeten moslims de Schrift le zen als aanvulling op de Koran tekst. Tijdens de conferentie be sloten de enthousiaste deelne mers om vervolgontmoetingen te organiseren, bijvoorbeeld over hoe vrouwen teksten uit de bijbel en Koran interpreteren. Barnard, Lam en Oosterhuis in liedboek Evangelische Kerk HANNOVER EPD Het nieuwe liedboek van de Evangelische Kerk in Duitsland be vat liederen van onder anderen Willem Barnard, Flanna Lam, Huub Oosterhuis en Jan Wit. Met tien liederen is Nederland het best vertegenwoordigd, vóór landen als Frankrijk, Zwitserland, de Verenigde Staten en Israël, waarvan slechts enkele liederen zijn opgenomen. Het liedboek is in Hannover gepresenteerd. Het liedboek vervangt het eerste EKD-liedboek uit de jaren vijftig. Het zal de komende vijf jaar niet alleen in Duitsland, maar ook in Oostenrijk en Frankrijk (Elzas en Lotharingen) wor den ingevoerd. Het nieuwe liedboek telt 535 liederen, 141 meer dan het oude boek. Daarvan zijn er 127 nieuw, waaronder 'Stille Nacht, heilige nacht' uit de 19e eeuw. Verder zijn de nieuwe liederen onder meer afkomstig uit de Kirchentag. „Heer, herinner U de namen, van hen, die gestorven zijn, en vergeet niet dat zij kwamen, langs de straten van de pijn, langs de wegen van het lijden, door het woud der eenzaamheid, naar het dag en nacht verbeide - Vaderhuis, hun toebereid." De centrale gedachte achter de viering van Allerzielen klinkt meerstemmig door de kerk van de parochie Onze Lieve Vrouwe Geboorte in Hoogmade. Zo'n honderd gelovigen hebben zich hier verzameld om dierbare do den te herden ken. Veel meer dan aanvanke lijk werd ge dacht. Een groep mensen staat nog bij de ingang in de rij om een lichtje te bemachti gen, als de twee misdie naars het laatste kaarsje uit de doos ha len. Uitver kocht. Een deel van de processie die na de viering naar het kerk hof trekt om de lichtjes op de graven bij te zetten, blijft zo in het duis ter gehuld. Het vieren van Allerheilig gen en Aller zielen gebeul de binnen de Rooms-Katholieke Kerk over het algemeen in het weekeinde dat het dichtst bij 1 en 2 november lag. In een re cent advies van de bisschoppen wordt echter gevraagd om voor de viering de juiste data aan te houden. De parochie in Floog- made wijkt daar een klein heetje van af met een combina tie van beide feesten. De maan dagavond van Allerheiligen wordt zo ook de 'vooravond' van Allerzielen. De herdenking wordt geleid door Th. Dingjan- Zonneveld. Als pastoraal werker mag zij niet voorgaan in een eu charistieviering, zodat is geko zen voor de liturgie van een Dienst van Woord en Gebed. De temperatuur in de grote parochiekerk HET WOORD Een andere kijk op geloofsbeleving. Deze week: de viering van Allerzielen in de rk- parochie Onze Lieve Vrouwe Geboorte in Hoogmade. Voorgangster: pastoraal werker Th. Dingjan-Zonneveld. „Veelstemmig licht, om aan te horen, zo lang ons hart nog slagen geeft", zingt het koor de door Huub Oosterhuis vervaardigde tekst van lied 489 uit de Bundel. Een korte inleiding over de betekenis van beide feesten gaat vooraf aan de huldeblijk: aan de voet van de standaard worden bloemen gelegd. Het koor heft lied 159 aan. De lezing van een tekst gaat over in de Dienst van het Woord. Gekozen is allereerst voor een passage uit het boek Openbaring. „Daarna zag ik een grote menigte, die niemand tellen kon, uit alle ras sen en stammen en volken en talen. Zij stonden voor de troon en voor het Lam gekleed in wit te gewaden en met palmtakken in de hand. En zij riepen allen luid: Aan onze God die op de troon is gezeten en aan het Lam behoort de overwinning! Het koor sluit daarop aan met 'Gij die de mens geschapen heeft', waarna een lezing volgt uit h<y Evangelie volgens Johan nes. „Toen sprak Jezus: 'Houdt Mij niet vast, want ik ben nog niet opgestegen naar mijn Va der, maar ga naar mijn broeders en zeg hun: Ik stijg op naar mijn Vader en uw Vader, naar mijn God en uw God.' Maria Magda- lena ging aan de leerlingen be richten dat zij de Heer gezien had, en wat Hij haar gezegd had." Vragen naar de dood, is vra gen naar een groot mysterie, zo haakt pastoraal werkster Ding jan-Zonneveld in haar Overwe ging pp deze teksten in. „Niets is zo onvermijdelijk als sterven. En tegelijkertijd is niets zo vreemd en onaanvaardbaar." Het verzet tegen de gedachte dat de dood het laatste zou zijn, is eeuwenoud. Maar juist in de ze tijd hebben veel mensen moeite met die strijd. „We gelo ven vaak alleen nog wat we ze ker weten. Maar geloven is meer dan alleen zeker weten. Geloven is vertrouwen dat reikt over de grenzen van onze hori zon heen." De gedachte dat ons leven uiteindelijk op niets uitloopt, is niet te verenigen met de liefde van God, houdt Dingjan de kerkgangers voor. „De dood mag voor mensen een grens zijn, het is geen grens voor Gods liefde." De parochianen die in de af gelopen periode zijn gestorven, worden na de Overweging op gedragen in een gebed. In een lange opsomming wordt bij ie der van hen stilgestaan. Later gebeurt dat ook letterlijk, als de processie naar het kerkkoor trekt om, zoals Dingjan het uit drukt, 'even dicht bij onze dier baren te zijn'. Schijnwerpers lichten de stoet bij op de tocht langs de in mist gehulde zerken. De gelovigen maken zich één voor een los uit de processie om bij de hun be kende graven een kaarsje te zet ten. „Niemand leeft voor zich zelf, niemand sterft voor zich zelf', klinkt het ijle gezang van het koor. „Wij leven en sterven voor God onze Heer. Aan Hem behoren wij toe." DICK VAN DER PLAS COLOFON LEIDSCH DAGBLAD Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv DIRECTIE 8 M Essenberg, J. de Vries, G.P Arnold (adj), HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans Nypels, Henk van der Post (adj). HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden Telefoon 071-356356. REGIOKANTOOR Kanaalstraat 26a Lisse Telefoon 02521 -19353Fax 02521-19610. POSTADRES: Postbus 54,2300 AB Leiden TELEFAX: Advertenties 071-323508 Fam. berichten 071-323508 Redactie 071-321921 ADVERTENTIES ma.-vrij van 08 30-17.00 uur. Telefoon 071-356230 RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels) ma.-vrij van 8 30-17.00 uur. Telefoon 071-143545 ABONNEMENTEN Telefoon 071 -128030 bij vooruitbet. (incl. BTW) •per kwartaal 82,85 per kwartaal (post) 119,50 periaar 321.65 per maand ,'28.75 (Automatische ncasso) KLACHTEN BEZORGING mat/mvrij 1800-19.30 uur, zat. 10.00-12.00 uur Telefoon 071-143241 HET WEER Stralingskou Het vasteland van Europa is de laatste dagen flink afgekoeld onder beheer van een koppig hogedruk- gebied met centra boven Zuid- Scandinavië en Rusland. Het hoge- drukregime heeft nu al een dag of tien alle depressie-aanvallen met succes weten af te slaan. Daarmee werd ook steeds de aanvoer van oceanische warmte geblokkeerd. Dit warmtetransport is in deze tijd van het jaar van groot belang voor het op peil houden van de tempe ratuur boven Europa, want de zon - als warmtebrön - speelt begin no vember geen rol van betekenis meer. Het verlies aan warmte in de lange nachten wordt niet meer door de geringe instraling overdag gecom penseerd. Op die manier ontstond de laatste dagen de al wat winterse stralingskou boven het continent, die met de oostelijke wind tot over ons land reikte. Een koude en vochtige laag - 500 meter dik - hing over het aardoppervlak, hoger op was het warmer. De temperatuurmetingen op diver se niveaus gaven maandagmiddag een verrassend beeld. De atmos feer leek wel op zijn kop te staan. Het kwik daalde 'van plus 3 graden aan de grond naar min 2 graden op 500 meter, een gebruikelijk tem- peratuurverloop. Maar boven het wolkendek ging de temperatuur omhoog naar plus 11 graden op 1500 meter. Die hoge temperaturen werden op gewekt door een dalende beweging in de atmosfeer, die de lucht wat samendrukt en dus verwarmt; ver gelijkbaar met het warmte-effect bij het samenpersen van lucht in een fietspomp. Sommige Arden- nentoppen en ook de Duitse Mid delgebergten staken boven de kou de laag uit met stralend zonnig en helder weer. Voor zon en een beetje warmte moest je ditmaal dus omhoog en zeker met naar het Middellandse zeegebied, waar het - voor de zo veelste maal in dit najaar - heftig begon te regenen. Dit neerslagge- bied komt wat naar het noorden, maar verliest zijn grootste activi teit. Woensdag en donderdag kan wat regen vallen, waarbij het kwik ietsje oploopt. Er is nog geen spra ke van een echte weersomslag. HET WEER IN EUROPA KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met woensdag. Engeland, Schotland, Wales en Ierland: Veel bewolking en van daag vanuit het zuiden enige tijd regen. Ook mor gen kan overal wat regen vallen. Middagtempera- tuur ongeveer 9 graden, morgen met name in En geland enkele graden ho ger. België en Luxemburg: Meest bewolkt en vooral in de westelijke helft mis schien wat regen. Geleide lijk minder koud, met mor- rond 12 gra- Midden-Frank- In het algemeen bewolkt en niet of nauwelijks zon. Vandaag in Bretagne en Normandië kans op regen, morgen ook elders. Er is dan ook een kleine kans op onweer. Stij ging van temperatuur, met op veel plaat sen maxima rond 14 graden, in de om geving van Clermont-Ferrand en Lyon rond 18 graden. Portugal en Madeira: Portugal: Aanhoudend wisselvallig weer met tamelijk veel bewolking. Van tijd tot tijd buiige regen, die soms intensief is. Middagtemperatuur vandaag van 17 graden aan de Costa Verde tot 20 in de Algarve. Morgen wordt het in het mid den en noorden kouder. Madeira: Half tot zwaar bewolkt. Vandaag een enkele bui, morgen van het noorden uit waar schijnlijk regen. Maximumtemperatuur iets boven de 20 graden. Spanje en de Canarische Eilanden: Spanje: Veel wolkenvelden en op veel plaatsen nu en dan buiige regen. Moge lijk ook onweer. Middagtemperatuur aan de Costa's rond 22 graden, elders in het algemeen rond 17 graden. Canarische Eilanden: vandaag wolkenvelden en eni ge tijd regen, morgen waarschijnlijk droog en wat meer zon. Maxima aan de zuidstranden ongeveer 25 graden. Marokko en Tunesië: Marokko: Op beide dagen vrij veel wol kenvelden en van tijd tot tijd buiige re gen, mogelijk ook onweer. Maximum temperatuur aan zee tussen 19 en 23 graden. Tunesië: vandaag in het noor den eerst nog een enkele regen- of on weersbui. Verder droog en perioden met zon. Maxima aan zee rond 27 graden. Zuid-Frankrijk: Wolkenvelden en vooral in de oostelijke helft op beide dagen kans op enkele re gen- of onweersbuien. Maxima meest tussen 17 en 21 graden. Mallorca en Ibiza: Veranderlijke bewolking en kans op een regen- of onweersbui. Middagtempera tuur ongeveer 22 graden. Italië, Corsica en Sardinië: Italië: Onstandvastig weer met op beide dagen enkele stevige regen- of onweers buien. Plaatselijk kan veel neerslag val len. Middagtemperatuur in het noorden rond 14 graden, in het midden en zui den geleidelijk oplopend tot 21 graden. Op Sicilië waarschijnlijk nog iets war mer. Corsica en Sardinië: Half tot zwaar bewolkt en aanhoudende kans op enkele regen- of onweersbuien. Vooral vandaag kunnen die buien intensief zijn. Maxima rond 21 graden. Griekenland en Kreta: Griekenland: vandaag perioden met zon en droog. Morgen vanuit het westen meer bewolking en langs de westkust een aantrekkende zuidelijke wind en toenemende kans op regen of onweer. Middagtemperatuur van 17 graden inde omgeving van Thessaloniki tot circa 21 graden op de Ionische eilanden. Kreta: Droog en perioden met zon. Middagtem peratuur vandaag rond 18 graden, mor gen iéts hoger. Turkije en Cyprus: Langs de Turkse west- en zuidkust droog en flinke perioden met zon. Geleidelijk iets warmer met morgen maxima van 18 graden rond de Dardanellen tot circa 25 graden langs de Turkse zuidkust. Cy prus: Perioden met zon en vandaag mis schien nog een bui. Middagtemperatuur rond 24 graden. Duitsland: In het noorden eerst nog plaatselijk mist. Verder wolkenvelden, maar ook nu en dan zon. Vrijwel overal droog. Mid dagtemperatuur in het zuiden oplopend tot ongeveer 15 graden, in het noorden bij opklaringen tot rond 10 graden. Zwitserland: In het zuiden wolkenvelden en plaatse lijk regen of motregen. In het noorden nu en dën zon, maar in de dalen en op het plateau tussen Fribourg en Zürich vandaag eerst nog plaatselijk mist of laaghangende bewolking. Neerslagkans Minimumtemp. Middagtemp. Wind WEERRAPPORTEN WOENSDAG 3 NOVEMBER 1993 Zon- en maanstanden Zon op 07.38 Zon onder 17.04 Maan op 19.41 Maan onder 11.26 Waterstanden Katwijk Hoog water 05.08 17.20 Laag water 00.55 13.28 Weerrapporten 01 november 19 u wind temp neersl Amsterdam De Bilt Deelen Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissi'figen Maastricht Aberdeen Barcelona Berlijn Boedapest Bordeaux Cyprus Dublin Frankfurt Genève Helsinki Innsbruck Istanbul Klagenfurt Las Palmas Luxemburg zwaar bew. regen München half bew. Rome regen Split nietontv. Stockholm zwaar bew. Warschau onbew, Bangkok licht bew. Buenos Aires onbew. Casablanca half bew. Johannesburg onbew. Los Angeles zwaar bew. New Orleans licht bew. New York zwaar bew. TelAviv onweer 17 10 1 18 16 12 20 13 0 Tokyo licht be Vancouver zwaar bew. o 4 HEINZ /y/£~e woorsr W&A/Z, MAAG. /A: *rA/V A//ST "\C M'N VAD£% /S JOH/W CPUYFF BW /*- BEW WEPBLD FAMP/CBW &OFSBH /AT V/BB6 PO/ZBMP W/LO £/Y. - .Ak, tri"»*'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 12