Barsten in het 'schitterend mozaïek'
McHolland, de 51ste staat van de USA
Feiten &Meningen
Samaritaan
MAANDAG 1 NOVEMBER 1993
DEN HAAG HENK DAM
Het heeft in de krant gestaan en dus is het
waar: Nederlanders gaan in hun gedrag
steeds meer lijken op Amerikanen. Tiental
len vragen aan zowel Nederlanders als
Amerikanen leverden een psychologisch
profiel op van de twee volkeren en die blij
ken veel van elkaar weg te hebben.
Van oudsher, aldus dr. Derksen en zijn on
derzoeksteam, zijn Nederlanders somber
der en meer in zichzelf gekeerd dan de ex
traverte en impulsieve Amerikanen. Neder
landers zijn ook altijd zwijgzamer geweest
en hebben traditioneel moeite gehad met
het prijsgeven van hun privé-leven. Ameri
kanen op hun beurt vertonen gauw onecht
gedrag en graven zelden diep. Al die ver
schillen zijn dus aan het verdwijnen.
En waarom zouden we dal niet geloven? Ie
hoeft maar om je heen te kijken om overal
de verwoestende sporen van
'veramerikanisering' te zien. 'Tranentrek
kende' TV-programma's als 'Allyou need is
love'bewijzen hoezeer wij bereid zijn onze
intiemste emoties aan een genietend mil
joenenpubliek prijs te geven. Typisch Ame
rikaans. De opzichtige kledij waarin wij
sporten en winkelen komt straight from the
States. Hetzelfde geldt voor al die hambur
gertenten. voor woorden als 'shit'die tot
het vocabulaire van elke 8-jarige behoren
en voor de groeiende fascinatie met de
kerstman ten koste van onze eigen Sinter
klaas.
Zijn we dus bezig om uit te groeien tot zo
iets als McHolland, de 51ste staat van de
USA? Het lijkt erop, maar dat neemt niet
weg dat we ook nog een lange weg hebben
te gaan, want we zouden veel Amerikaan-
ser kunnen zijn dan nu. Hierbij enkele tips
op basis van mijn jaren in Amerika: Hou'
To Be An American And Feel Great':
Verkoop uzelf. Zeg bijvoorbeeld nooit dat
u boekhouder bij een aannemer in Lisse
bent. Nee, dat moet zijn: Ik ben controller
bij een leidinggevende company op het ge
bied van projectrealisering, en woon in de
parel van de Bollenstreek. Sier uw naam
ook wat op. Als u bijvoorbeeld H. Diepe-
veen heet, zet dan op uw visitekaartje: dr.
Herman J. Diepeveen III.
Wees niet bang voor intieme conversa
ties. Begin in de trein met de passagier te
genover u over uw recente blindedarmope
ratie. Laat daarna het litteken zien. Stel aan
volslagen onbekenden als binnenkomer in
dringende vragen van het soort: 'Gelooft u
in onderwaterbevallingen?'
Sta klaar met complimenten. Zeg tegen
bekenden die u op straat tegenkomt altijd
dat ze er zo 'fantastisch' uitzien, ook al
denkt u dat ze op-de volgende hoek dood
zullen neervallen. Kinderen zijn altijd
'mooi', en bovendien 'lekker levendig' als
hun handen alles vernielen wat hun ogen
zien, en 'opmerkelijk evenwichtig' als u ze
nooit anders dan suffend voor de TV aan
treft.
Geef en vraag overal de prijs van. Als uw
buurvrouw een nieuwe jas aan heeft, vraag
dan direct wat-ie heeft gekost. Zorg er om
gekeerd voor dat iedereen uw nieuwe hor
loge ziet en zeg erover: „Dit is die exclusie
ve Swatch waarover zoveel in de krant
heeft gestaan. Nou ja, het is een replica
hoor, want de echte kost 12.000 gulden,
maar deze is toch ook mooi 275 piek".
Wees oppervlakkig. Als iemand tegen u
zegt: „De besprekingen die Hengelo en En
schede in de afgelopen jaren hebben ge
voerd over een intergemeentelijk struc
tuurplan hadden beter samen met Almelo
en onder voorzitterschap van een regiobe
stuur kunnen worden gevoerd", kijk dan
peinzend, zeg: „Dat is interessant", en ga
direct naar huis om Beverly Hills 90210' te
bekijken.
Wees altijd vriendelijk, vooral als u in een
winkel of in de horecasector werkt. Begroet
binnenkomende klanten luidkeels met het
Nederlandse equivalent van 'Hifolks' ('Hal
lo lui', dus). Stel hen vooral ook indringen
de vragen (zie boven) of op z'n minst: 'Hoe
gaat het met u?' Antwoorden hoeft u niet af
te wachten, het gaat om het gebaar. Com
plimenteer (zie boven). Als de kinderen van
de klant uw zaak afbreken, zegt u dus:
„Wat zijn ze mooi. En zo lekker levendig".
Zie altijd de zonnige kant van dingen.
Amerikanen zijn geboren ppsitivo's. Als u
op één en dezelfde dag uw baan kwijt
raakt, uw auto in de prak rijdt, uw vrouw
aan haar vogaleraar verliest en een griep
voelt opkomen, zeg dan: „Nou ja. De
weersverwachting voor morgen is in ieder
geval prima."
Henk Dam was jarenlang correspondent
voor deze krant in de Verenigde Staten.
Racisme hoofdthema in burgemeestersverkiezingen New York
Morgen kiezen drie mil
joen Newyorkers een nieu
we burgemeester. In de
ene hoek: de titelverdedi
ger, David Dinkins, 65 jaar,
de eerste zwarte in dit 'op
één na zwaarste ambt in de
VS'. Democraat, zoals drie
kwart van de Newyorkers.
In de andere hoek: de uit
dager, Rudi Giuliani, 52
jaar, ex-aanklager, Republi
kein van huis uit, maar nu
aanvoerder van een lijst
van Republikeinen en
(rechtse) Liberalen. Onze
correspondent nam een
kijkje in de Newyorkse are
na.
NEW VORK HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
„Hoeveel van jullie zouden het
liefst vertrekken uit New York?",
roept de vrouw achter het ka
theder. Aarzelend gaan hier en
daar een paar handen omhoog.
Er wordt wat rondgekeken en
langzaam volgen er meer. Even
later heeft tweederde van de
aanwezigen de armen in de
lucht. „Oei, dat is meer dan ik
verwacht had", zegt de vrouw.
„Op de meeste van deze avon
den is het een op de drie".
Het zaaltje onder het centrum
van de Jewish Youth ofFlatbush
puilt deze avond uit van de on
tevredenen. „Dit is niet het
Brooklyn dat mij beloofd was
door mijn ouders, met overal
tralies voor de ramen, wapens
in de straten en angst",
schreeuwt een man in een rood
jack die de zaal op temperatuur
poogt te brengen voor de hoof
dattractie. „Mij was een Brook
lyn beloofd van werk, rust en
harmonie".
De tientallen, vooral joodse,
aanwezigen mompelen instem
mend. Zij zijn het met hem
eens, alleen zijn demagogische
aanpak lijkt minder aan te
slaan. „We hebben een leider-
schapsvacuüm", roept de man.
Nu klinkt er wat schuchter ap
plaus. „Flatbush is onder
Dinkins berucht geworden om
zijn rassenvooroordelenHet
trefwoord is gevallen. Zodra de
naam wordt genoemd, barst de
zaal los in massaal boegeroep.
Racist
David Dinkins, de burgemeester
van New York, is hier niet ge
liefd, dat is duidelijk. „Dinkins
is een racist", zegt een man.
„Joden kunnen wat hem betreft
doodvallen. Hij deed drie dagen
lang niets toen een bende zwar
te Newyorkers twee jaar gele
den in Crown Heights een jood
se student vermoordde. Hij doet
niets tegen de misdaad. New
York gaat kapot als Dinkins nog
langer burgemeester blijft".
Dan zwaait de deur open en
treedt een tengere, verlegen
glimlachende man het zaaltje
binnen. Het is Rudi Giuliani. Dit
is de man die New York van de
ondergang moet redden, me
nen de aanwezigen. „Ik wil mijn
kinderen niet laten opgroeien in
dit New York", zegt hij. „We
gaan de stad op zijn kop zetten,
en er een stad van maken waar
we weer trots op kunnen zijn".
Eindelijk juichen de aanwezigen
zich de kelen schor.
De verkiezing van morgen
wordt een herhaling van het ge
vecht van vier jaar geleden.
Toen won Dinkins op punten
van Giuliani, met'slechts 49.000
stemmen verschil. De kiezers
gaven het voordeel van de twij
fel aan Dinkins, die in staat
werd geacht de enorme proble
men van de stad vooral in de
verhouding tussen de vele etni
sche groepen aan te pakken.
Maar de conclusie na vier jaar is
algemeen: Dinkins heeft ge
faald.
Criminaliteit
Vier jaar geleden won burgemeester David Dinkins van New York de
verkiezingen net op punten. foto afp
De criminaliteit is enorm al
zegt Dinkins niet ten onrechte
dat het aantal misdrijven is ge
daald. Maar dat is overal in de
VS het geval. Dinkins bracht
ruim 6.000 extra politiemensen
op straat. Toch voelen de Ne
wyorkers zich niet veiliger. Inte
gendeel. Vorig jaar werden nog
altijd 626.000 misdrijven ge
pleegd. Het aantal moorden
steeg tot maar liefst 2.100.
De stad heeft een tekort van
twee miljard dollar (zo'n vier
miljard gulden). Het ene bedrijf
na het andere sluit en vertrekt
naar elders, waar het investe
ringsklimaat beter is en het leef
klimaat gezonder. Voor de klei
ne ondernemer zijn de stedelij
ke belastingen niet meer op te
brengen. Er kwamen vorig jaar
honderdduizenden bezoekers
minder naar New York. Met een
belasting van 25 procent zijn
hotelkamers onbetaalbaar ge
worden.
Het aantal werklozen nadert de
twintig procent. In een stad van
deze omvang en met proble
men waar zelfs een land zich
aan zou vertillen, is de moge
lijkheid vooreen burgemeester
om verandering aan te brengen
maar beperkt. Maar volgens de
Newyorkers heeft David
Dinkins zelfs deze geringe kan
sen, laten liggen. Of Rudi Giuli
ani het veel beter zal kunnen
doen, is echter de grote vraag.
Moedig
Misdaad, werkloosheid, vervui
ling, rassentegenstellingen.
Vraag elke willekeurige Newyor-
ker wat er mis is met zijn stad
en het antwoord is hetzelfde.
„Als je vroeger ruzie had, dan
vocht je een robbertje, je schud
de elkaar de hand, dronk een
glas en het was weer oké", her
innert Jerome Johnson zich.
„Maar nu is het meteen schie
ten. En geen pistool. Nee, tak-
tak-tak-tak doet hij een mi
trailleur na.
We staan op een hoek in de
South Bronx, een van de meest
Even eerder was Dinkins hier
op bezoek, samen met First
Lady Hillary Clinton. Een korte
visite aan een buurtkliniek. De
burgemeester hoeft hier niet
veel stemmen te winnen. Dit is
een zwarte wijk waar Giuliani
niet veel kans maakt. Toch
klinkt ook onder de vele
nieuwsgierigen achter de
dranghekken kritiek.
Dinkins heeft meer politieagen
ten de straat op gestuurd, maar
daar is weinig van te merken.
„Die komen toch altijd te laat,
als ze al dood op straat liggen",
zegt Johnson. Velen vinden
Dinkins te lankmoedig tegen
over de misdaad. Hij heeft New
York 'overgegeven' aan de klei
ne drugshandelaren, beweert
Giuliani, door alle geld en man
kracht in te zetten in de strijd
tegen de grote drugsdealers.
New York is er slecht aan toe. De stad heeft een tekort van twee miljard dollar, het ene na het andere bedrijf
sluit en de Newyorker voelt zich niet meer veilig in zijn stad. fotó jaap sluis
Maar de gewone burger heeft
meer last van kleine criminelen,
die de buurten terroriseren. Gi
uliani staat voor een harde aan
pak: er moeten meer arrestaties
komen, de voorwaardelijke in
vrijheidstelling moet zo veel
mogelijk worden beperkt.
„Dinkins is zwak", zegt
Johnson, een gepensioneerd
timmerman. „Hij is zwart en ik
ben zwart, maar ik kan het niet
anders zeggen: hij heeft het
slecht gedaan". Volgens de
laatste peilingen deelt hooguit
de helft van de Newyorkers die
mening.
New York is een grote smelt-
Misdaad, werkloosheid, vervuiling, rassentegenstellingen. Vraag elke
willekeurige Newyorker wat er mis is met zijn stad en het antwoord is ei
hetzelfde. „Als je vroeger ruzie had, dan vocht je een robbertje, je
schudde elkaar de hand, dronk een glas en het was weer oké". jj
foto al
kroes. Een 'schitterend mo
zaïek', noemt Dinkins het. Maar
er zitten barsten in. De rassen
tegenstellingen zijn nog nooit
zo groot geweest. Vijftig jaar ge
leden was New York vooral
blank, met een zwarte enclave
in Harlem. Nu zijn er honderd
duizenden zwarten, Indiërs,
Hispanics, moslims, vluchtelin
gen uit Afghanistan en Haïti, al
lemaal op zoek naar the Ameri
can Dream de Amerikaanse
droom.
Bijna de helft van de Newyor
kers is nu nog maar blank, een
kwart zwart en de rest Flispanic
of moslim. Zij wonen niet meer
in hun eigen wijken, zoals vroe
ger maar door elkaar heen. Dat
verhoogt de spanningen. New
York is een etnische hogedruk
pan. Af en toe ontsnapt er met
veel kabaal stoom. Zoals twee
STANDPLAATS WASHINGTON
Er moeten in Nederland genoeg mensen zonder werk
rondlopen die graag iets om handen hebben, hun me
deburgers best een dienst willen bewijzen, die zonder
hun uitkering kwijt te raken toch een nuttige taak in
de samenleving willen verrichten èn in één moeite
door ook nog de politie een hak willen zetten. Het vol
gende is voor hen wellicht een ideetje.
Toen ik onlangs na een veel te lang uitgelopen af
spraak in de stad naar mijn auto terugliep, zag ik
vanuit de verte al een langwerpig rose papiertje onder
de ruitenwisser zitten. 'Verd...', vloekte ik inwendig.
Dat zou me natuurlijk weer twintig dollar gaan'kosten,
de prijs die in de Amerikaanse hoofdstad nu eenmaal
staat op het laten verlopen van de parkeermeter.
Ik rukte de bon weg, verfrommelde hem en wilde hem
- boos om zoveel onrecht - op straat gooien, tot 'iets'
mij tegenhield. Niet het feit dat het werpen van afval
op de openbare weg een boete kan opleveren die een
parkeerbon vele malen overtreft. Maar het papiertje
voelde anders aan dan eerdere bonnen die ik op de
zelfde wijze mishandeld had. En al gauw klaarde mijn
gezicht op.
Het wès een bon, tenminste: een bedrieglijk echte ko-
pie. Afkomstig van de 'DC Drivers Association', een
club waarvan ik nog nooit gehoord had maar die ik al
gauw als een barmhartige Samaritaan beschouwde.
Om mij heen zag ik in de minuten daarna meer men
sen met zo'n rose papiertje in de hand en een gelukza
lige glimlach op de lippen staan. De DCDA is dikke
vriendjes met foutparkeerders.
Het is het gouden idee van de ex-beursmakelaar David
Garrett, die kennelijk in zijn leven te veel bonnen heeft
moeten betalen. Hij huurde een aantal studenten en
werklozen in die, door hem voorzien van een dikke
zak met kwartjes, de binnenstad van Washington af
struinen en overal waar zij maar kunnen kwartjes
gooien in parkcermeters waarvan de tijd verstreken is.
Dat mag: bijvullen is in Amerika niet verboden. Soms
zijn zij de parkeerpolitie maar nèt voor. Daarna doen
zij het bekende rose papiertje met het opschrift 'Dit is
geen parkeerbon, maar het had er een kunnen zijn'
onder de ruitenwissers. Die bevat een oproep aan de
'geredde' automobilist om vrijwillig een bijdrage te
storten in de kas van de DCDA.
Elke bijdrage is goed, maar vijftien dollar (minder dan
de bon) wordt op prijs gesteld. Daarvan voert de DC
DA zijn kruistocht tegen het Washingtonse parkeerbe
leid. Zoals in alle grote steden is parkeren in Washing
ton één grote ellende. Tienduizenden forensen komen
dagelijks uit de wijde omgeving met de auto naar de
stad. Het openbaar vervoer is onvoldoende. En je moet
toch ergens je auto kwijt.
In de binnenstad van Washington is geen onbetaalde
parkeerplaats te vinden. Of je kiest een meterplaats, of
je betaalt je nog blauwer aan een van de parkeergara
ges, waar je soms twintig gulden per dag kwijt bent.
De bedoeling van de DCDA is volgens Garrett om bij
de gemeente een ander parkeerbeleid af te dwingen:
meer parkeerplaatsen en minder bekeuringen.
De politie heeft al laten weten daar niets voor te voe
len. Wet is wet. Wie legaal parkeert kan het geld voor
de DCDA uitsparen, zeggen ze op het gemeentehuis
laconiek. Maar de Drivers Association gaat door. Er
komt net genoeg geld binnen om de metervullers be
zig te houden, ook al laten heel wat foutparkeerders
nooit wat van zich horen. Oei, ik denk er ineens aan...
ik ben ze óók nog wat schuldig.
HANS DE BRUUN CORRESPONDENT
jaar geleden in Crown Heights,^
waar een joodse automobilist L
per ongeluk een zwarte jongen
doodreed. jj
Uit woede bestormden zwarte Je
jongelui de joodse wijk, staken L
de boel in brand, doodden eenje
joodse student en zorgden vootjt
drie dagen rellen. De politie ha{,
de zaak niet onder controle, 'a
maar Dinkins deed nietsHij^
liet zijn zwarte vrienden uitra- e
zen", beschuldigen veel joden 0
de burgemeester. Hij maakte e
eerst een tenniswedstrijd af. Pas
na drie dagen greep hij in, maa(
toen was het al te laat.
Vriendjes
Racisme is een hoofdthema ge
worden. De beschuldigingen
vliegen over en weer. Dinkins
wordt 'zwart racisme' aangew
reven en hij zou banen en sub
sidies vooral aan zwarte vriend
jes geven. Giuliani zou Ku Klux
Klan-leden en fascisten onder
zijn aanhangers hebben. „Ras
verdeelt. Ras hoort niet thuis ii
het politieke debat", zegt
Dinkins tijdens een lunch voor
Democratisch vrouwen
„Rasrelaties wel, maar dan op
een verstandige manier. Als je
de rassenkwestie in de strijd
wilt brengen, dan moet je ook
oplossingen aandragen en niet
alleen roepen".
De problemen zijn op de spits
gedreven door president Bill
Clinton, die vorige maand naar
het traditioneel Democratische
New York kwam om zijn in
moeilijkheden verkerende par
tijgenoot te steunen, maar hem
een slechte dienst bewees met
de opmerking „dat te veel men
sen bang zijn te stemmen op i(
mand die anders is dan wij". D<
boodschap, zoals die algemeei
werd uitgelegd: blanken die nie
op Dinkins stemmen maken
zich schuldig aan racisme. Dat
was koren op de molen van Gi;
uliani, die zegt Newyorkers var
welke kleur dan ook aan zich t^c
willen binden. Morgen zal blij
ken of die boodschap weerklar
