Bowlen is gevaarlijker
Niets ergers dan ouders die even komen kijken
WIJ BIEDEN U
DE GROOTSTE KEUS
WINTERSPORTVAKANTIES
IN ALLE PRIJSKLASSEN!
ANVR
4 VRIJDAG 29 OKTOBER 1993
35
Skiën is een ge
zond tijdverdrijf.
De risicofactor is
laag. Onderzoek
heeft uitgewezen
dat de blessurege
voeligheid tijdens
skiën minder is dan
bij jazzballet, zaal
korfbal, badmin
ton, zwemmen en
bowlen, om maar
eens een vergelij
king te maken met
een paar andere
opwindende be
zigheden. Maar
niet alleen de arts
bevestigt de ver
moedens waarmee
jaarlijks zo rond de
één miljoen Neder
landers de bergen
intrekken. Ook de
psycholoog zegt:
„Een wintersport
vakantie, da's pas
gezond."
De wintersport bokst al jarenlang
op tegen valse beeldvorming:
een gevaarlijke sport! Beelden
van in gips verstijfde ledematen van vakan
tiegangers onderstrepen dit imago. Hard
nekkig nodigen ook de verzekeringscombi
naties de media uit om de jaarlijkse gips
vluchten in woord en beeld weer te geven.
Zo wordt bij de skiër het bewustzijn, met
een te verzekeren risico bezig te zijn, jaar
lijks opgepoetst.
Nu zal geen zinnig mens willen volhouden,
dat skiën een risicoloze sport is, of dat
langlaufen geen blessures kan opleveren.
Jaarlijks immers moeten toch zo'n 57.000
wintersporters ervaren, dat er iets is mis ge
gaan. Het merendeel komt er na een bot
sing of valpartij van af met een kneuzing,
buil of pijnlijke plek. In 45 procent van de
gevallen (25.000 skiërs per jaar) is de bles
sure ernstiger en wordt een dokter inge
schakeld, nadat de ongelukkige in 'een ba
naan' (gewondenslee) naar beneden is ge
bracht en per ambulance verder is ver
voerd. In dat laatste geval is de verwonding,
verdraaiing of breuk zwaar en ernstig.
Dat lijken heel hoge cijfers, maar afgezet te
gen het aantal beoefenaars en de tijd, die
aan de sport besteed wordt, valt het alle
maal erg mee. In het boek 'Sportblessures
breed uitgemeten', dat verslag doet van het
blessures-onderzoek begin jaren negentig
van dr. W. van Galen (Instituut Sportge
neeskunde Limburg) en dr. j. Diederiks
(Vakgroep Medische Sociologie Rijksuniver-
Foto's van gipsvluchten geven een vertekend beeld
1(3,4), volleybal (4,9), t
s (2,4), t
(1,4). Zelfs zwemmen is met 1,2 nog riskan
ter, om van het bowlen (5,4) maar te zwij
gen.
Valt het dus wel mee met het risico voor lijf
en leden, voor 'tussen de oren' is een week
je wintersport een effectvolle vakantie. Dat
beamen de bedrijfsarts Frank Bijl (Amster
dam) en de vrijetijdspsycholoog Cees Goos-
sens (Universiteit Tilburg). Ze putten daar
bij niet uit wetenschappelijk onderzoek
(niet voorhanden), maar larderen hun op-
De 29-jarige Amsterdamse leger-bedrijfsarts
Frank Bijl heeft er zelf al 15 ski-jaren opzit
ten en schrijft medische stukjes in het vere
nigingsblad Ski. Hij kan zich prima vinden
in de stelling, dat een weekje wintersportva
kantie effectvoller is dan een vergelijkbare
of langere vakantie in de zomer: „Dat komt,
doordat we in de sombere en korte winter
dagen ontvankelijker zijn voor zon, buiten
zijn en mooi weer."
Er is in de donkere jaargetijden meer be
hoefte aan opladen en ernergie aansterken.
Niet voor niets worden de wintervakanties
in Duitsland en Oostenrijk de Energieweken
genoemd. Dat ziekenfondsen in die landen,
en in mindere mate in Frankrijk en België,
bijdragen aan winterkuren in de kuuroor
den (Bad Ischgl en Bad Gastein bijvoor
beeld) heeft eveneens de achtergrond van
even bijtanken. De Duitsers en Oostenrij
kers hebben overigens voor dit gekuur meer
geld over dan 'wij nuchtere I lollanders'Ldie
dat al gauw afdoen als flauwekul.
Opvallend is ook de gelijke deelneming aan
de skisport van man en vrouw, die op pre
cies fifty-fifty\igt. Alleen volleybal, recreatief
fietsen, wandelen, tennis, korfbal en kege
len hebben een nagenoeg gelijke deelne
ming van mannen en vrouwen. Qua leeftijd
blijkt skiën op de elfde plaats te komen. De
gemiddelde leeftijd van de beoefenaren is
34,9 jaar. Fietsen, wandelen, golf, yoga,
bowlen, biljarten, kegelen, vliegen vissen
en cricket kennen gemiddeld oudere deel
nemers. De andere onderzochte sporten
(43) hebben vooral jongere deelnemers.
Voorbereiding
Dat je nog tot op hoge leeftijd kan skiën
heeft volgens Frank Bijl ook te maken met
de gedegen voorbereiding van de mensen.
Skiërs vinden hun sport leuk en hebben er
wat voor over. Twee/drie maanden tevoren
beginnen met een paar keer per week trai
nen, is gewoon onder skiërs en doorgaans
zijn de skifit-avonden helemaal vol.
Gelukkig maar. Blessures worden voor een
belangrijk deel veroorzaakt door overver
moeidheid, gebrek aan coördinatie en on
getraindheid. Snelheid en roekeloosheid op
de vaak te volle pistes hebben overigens de
aard van de verwondingen al een jaar of
tien negatief beïnvloed, terwijl het aantal
verdraaiingen en breuken door beter mate
riaal is teruggedrongen. De contact-blessu
re komt meer voor dan vroeger.
De Tilburgse psycholoog Cees Goossens
onderstreept de grotere behoefte die we in
de donkere maanden november tot en met
maart hebben aan een actieve vakantie.
Een vakantie die naar zijn mening dan ook
nog eens gezond, verkwikkend en energie
opwekkend moet kunnen zijn. Hij zegt
daarvoor geen wetenschappelijk bewijs
achter de hand te hebben, maar te varen op
het kompas van zijn intuïtie.
Daarbij spelen naar zijn mening ook niet de
sportieve factoren een rol, maar veel eerder
de sfeer, de romantiek van besneeuwde
bergen en de beleving van het groepsge
beuren. Want al is skiën een typisch indivi
duele sport, na het wegzetten van de ski's is
er nog een vervolg: het bij een goed glas de
len van de opgedane lichamelijke ervarin
gen en het rondzingen van de sterke verha
len, het lachen om eikaars fouten.
Daarbij voegen zich de elementen, die de
sport psycho sociaal gezien waardevol ma
ken: de sensatie van snelheid, de beleving
van thrill en het escapisme, het helemaal
ontsnappen uit sleur, gewoonte en eigen
omgeving. Daar voelen de mensen zich
kennelijk happy bij en daar willen ze ook
voor uitkomen. Wintersporters, zegt Goos
sens, geven graag signalen af naar de omge
ving. Niet voor niets r"
sen al dagen van te'
riaal op het dak.
WIM BREEDVELD
Kinderen hebben geen last van taalproblemen
einz Wolliger heeft
het er niet zo op be-
I grepen. Op ouders
die hun kinderen naar skiles
sturen in de verwachting dat ze
binnen een paar dagen een lan
ge afdaling kunnen maken. De
veteraan-skileraar uit Mallnitz,
Oostenrijk: „Natuurlijkleren
kinderen veel vlugger skiën dan
ouderen. Maar je moet ze nooit
dwingen. Kinderen kun je pas
echt les gaan geven als ze een
jaar of acht, negen zijn. Daar
voor moet je alleen maar met ze
spelen, zodat ze kunnen wen
nen aan die gekke lange dingen
onder hun voeten."
Het schrikbeeld van alle ouders
met jonge kinderen: hun peu
ters die huilend meeschuifelen
in een kleuterklasje. Loesje
heeft koude handen en Basti-
aans voeten doen pijn doordat
z'n schoenen niet goed passen.
Wolliger: „Een van de fouten is
dat ouders te voorzichtig zijn
met de aankoop of huur van
goed materiaal. Ik begrijp best,
dat je niet elk jaar nieuwe ski's
en bindingen kunt kopen. Is
ook niet nodig, al zal je de bin
dingen wel steeds moeten laten
aanpassen aan het gewicht van
het kind. Maar schoenen moe
ten goed passen. Anders wordt
het een grote ellende."
Wolliger raadt zonder omwegen
aan nieuwe schoenen te kopen.
„Die hoeven niet duur te zijn.
Elke sportzaak gooit in april
kinderschoenen in de uitver
koop. En in oktober zijn er vaak
zogenaamde 'auslaufmodellen'
in de aanbieding, types die uit
de mode zijn geraakt qua kleur
stelling of zo. Voor vijftig gulden
heb je al vlug een paar uitste
kende schoenen en als je een
beetje geluk hebt, kan een kind
daar twee winters op skiën."
Dat de ski's exact op lengte die
nen te zijn, noemt Wolliger
overdreven. „Ze mogen natuur
lijk niet veel te lang zijn of veel
te kort. Hou het maar op iets
onder de lichaamslengte. Maar
als ze eèn paar centimeter kor
ter zijn of een paar centimeter
langer, dan is een kind flexibel
genoeg om zich daarbij aan te
passen. Het materiaal is tegen
woordig zo goed, dat zelfs te
lange ski's zich makkelijk laten
draaien."
Daarbij gaat het in den beginne
niet zozeer om dat draaien.
Wolliger: „Van 3 tot 6 jaar is het
eigenlijk alleen maar wennen.
Aan de sneeuw, aan de kou, aan
het glijden, aan het lopen met
ze 6 of 7 zijn, mag je ze door
poortjes laten skiën, moeten ze
eens een keertje een sprongetje
maken op een bultje en kan er
voorzichtig een bocht worden
Dee
fneïerzifn3"8
Puntenkaart
Pas dan ook kan in overweging
worden genomen een skipas te
kopen voor het hele gebied.
Voor kinderen van acht jaar en
jonger is dat niet nodig. Ze blij
ven meestal de hele week bene
den op het kinderweitje en gaan
slechts bij uitzondering naar
boven.
Als ze niet gratis mogen skiën
(zoals in Les Arcs in Frankrijk)
kan een 'puntenkaart' (elke rit
met de lift kost een bepaald
aantal knipjes) uitkomst bieden.
Zo'n kaart is veel goedkoper
dan een skipas. Het probleem is
alleen dat ze niet in alle gebie
den worden verkocht. Wolliger:
„Daarom moeten mensen met
kinderen zich goed laten voor
lichten over de 'kindvriendelijk
heid' van een plaats. Bijna
overal is wel een kinders-
kischool met opvang tussen de
middag. Maar dat is niet vol
doende."
Taalproblemen zijn er over het
algemeen niet. Afgezien van het
feit dat in bijna alle grote ski
centra Nederlandse skileraren
en -leraressen aanwezig zijn,
leert de ervaring dat een kind
zelfs in een Franstalig klasje
geen problemen heeft, zeker
niet als hij of zij nog een vriend
je of vriendinnetje aan zijn /haar
zijde heeft. Zolang het spelen in
de sneeuw maar leuk wordt ge
vonden. En dat vinden ze bij de
huidige lesmethoden zo goed
als altijd.
Wolliger: „Als er problemen
zijn, dan gaat het meestal over
de kleding. Schoenen die knel
len, muts verloren, wanten
kwijt... Allemaal dingen die een
voudig zijn op te lossen. Doe
bijvoorbeeld een touwtje door
de mouwen en maak dat aan de
wanten vast. Raken ze nooit
weg.
Geen zorgen
Vanzelfsprekend moet ook voor
een goede zonnebrandcrème
worden gezorgd en een stift
waarmee uitdrogende lippen
kunnen worden ingesmeerd.
Wolliger: „Maar daar denkt de
leraar of de lerares ook wel aan.
Ouders dienen die spullen mee
te geven, maar hoeven zich over
het gebruik geen zorgen maken.
Ze moeten zeker niet elk half
uur langskomen om te zien of
alles in orde is. Niets is erger.
Want wat gebeurt er? Ouders
hun manier nog les ge-
c. Waarmee hun kind
Koop voor kinderen
in het begin nooit een
skipas. Hier en daar
mogen ze gratis skiën
(in Les Arcs onder
meer) en ook kan een
puntenkaart uitkomst
bieden. foto
zwitsers
verkeersbureau
SNEL, ZORGELOOS
EN SUPERVOORDELIG
PER LUXE TOURINGCAR!
MET UW EIGEN AUTO
IN UW EIGEN TEMPO
NAAR DE WINTERSPORT!
SNEL, COMFORTABEL EN
OERGEZELLIG
MET DE TREIN!
Pelikaanstraat 25 - Leiden
Tel. 071 - 13 22 22 13 24 22
REISADVIESBURO
