'Natuurlijke kust wordt vernietigd'
'Psychoten weten soms heel goed wat ze doen'
Binnenland
Montessori-kind presteert
niet beter dan anderen
Buurmeijer weg als
PvdA niet luistert
Koningin op bezoek in opleidingskamp
De korpschef van de Petteflet
Kamer wil zeventien
Franse helikopters
D'Ancona wil lijsttrekker
zijn bij Euro-verkiezing
DONDERDAG 28 OKTOBER 1993
Vandaag geen treinen naar België
utrecht Als gevolg van een staking bij de Belgische spoorwegen
rijden cr vandaag en morgen geen treinen tussen Nederland en
België. De staking geldt voor het hele Belgische spoorwegnet.
Naar Frankrijk reizen is alleen mogelijk via Keulen. Volgens de
NS moeten reizigers dan wel rekening houden met een vertra
ging van ruim twee uur.
Vier miljoen voor 'India geschokt'
den haag De actie voor de slachtoffers van de aardbeving in de
Indiaase deelstaat Maharashtra, 'India geschokt', heeft zo'n vier
miljoen gulden opgeleverd. De Nederlandse actie startte op 4
oktober, daags na de aardbeving. In die eerste dagen lag het ac
cent op noodhulp voor de tienduizenden slachtoffers. Inmiddels
richt de aandacht zich meer op de wederopbouw van de verniel
de dorpen en wegen en op het verbeteren van de medische
voorzieningen.
Landelijke informatiedag over kanker
den haag Dit jaar wordt er voor het eerst een landelijke infor
matiedag voor kankerpatiënten gehouden. Specialisten geven
zaterdag 6 november in de Jaarbeurs in Utrecht voorlichting. Er
worden ook lezingen gehouden. Volgens patiëntenverenigingen
is het voor patiënten een groot problemen dat er zo weinig be
trouwbare informatie over de ziekte is. In Nederland lijden zo'n
250.000 mensen aan kanker, of zijn ervan genezen maar staan
nog wel onder controle van een arts.
Onderzoek ontzenuwt vooroordelen
lunteren anp
Leerlingen op scholen voor
voortgezet Montessori- en Dal
ton-onderwijs presteren niet
j beter dan leerlingen op gewone
scholen, soms zelfs slechter.
Een belangrijke oorzaak daar
van is dat de ouders hun kinde-
I ren weinig helpen met hun
huiswerk. Dat blijkt uit een on
derzoek van de Amsterdamse
onderwijssociologen Koopman
en Dronkers, dat zij vandaag
presenteerden.
Volgens de onderzoekers zijn
er twee redenen te bedenken
voor het gebrek aan hulp. Het
kan zijn dat ouders van Montes
sori- en Daltonkinderen het te
druk hebben met hun eigen
werk. Het kan ook zijn dat
schoolprestaties niet zo belang
rijk zijn, omdat de kinderen
door hun achtergrond toch wel
goed terecht komen.
Want elitair zijn de scholen
nog steeds. Vooral bij de HAVO-
en VWO-scholen op algemeen-
DEN HAAG ANP
Voorzitter Buurmeijer van de
parlementaire enquêtecommis
sie sociale zekerheid ziet voor
zichzelf geen plaats meer in de
PvdA-fractie als die de aanbeve
lingen van zijn commissie af
wijst. Buurmeijër zegt dat in
een vraaggesprek met het week-
vblad Elsevier. De PvdA-fractie
heeft zich tot dusver zeer kri-
|;tisch uitgelaten over het rap-
!'port.
bijzondere grondslag, zoals
scholen met Montessori- of an
dere pedagogische principes of
ficieel heten, blijkt dat het ou
derlijk milieu bovengemiddeld
goed is. Alleen bij de algemeen-
bijzondere MAVO's is dat niet
meer zo.
Het onderzoek van Dronkers
en Koopman is de eerste rede
lijk uitvoerige studie naar de ef
fectiviteit van scholen op alge
meen-bijzondere grondslag. De
onderzoekers zelf noemen dat
opvallend. De meeste mensen
denken dat zulke scholen beter
zijn en dat de leerlingen er bete
re prestaties leveren, maar tot
nu toe is dat nooit serieus on
derzocht.
Voor hun onderzoek hebben
de sociologen gekeken naar de
prestaties van bijna zeventien
duizend leerlingen op 326 scho
len. De openbare en confessio
nele scholen die zij als vergelij
king hebben gebruikt, lagen in
dezelfde wijken.
schaarsbergen Terwijl militairen in opleiding ingespannen luisterden naar instructies, liet koningin Beatrix zich uitgebreid informeren over het opleidingskamp van de Luchtmobiele
Brigade in Schaarsbergen. Daar bracht zij gisteren een werkbezoek. foto anp cor mulder
Persbureau GPO Gemeenschappeti)ke Persdienst
CDA-voorman:
PvdA en D66
soft en sussend
zwartsluis anp
Een regering van CDA. PvdA en
D66 ligt niet zo voor de hand.
zo heeft CDA-partijvoorzitter
Van Velzen gisteren gezegd tij
dens een spreekbeurt in Zwart
sluis. Hij vindt de manier waar
op PvdA en D66 tegen de pro
blemen in de samenleving aan
kijken, ,,te sussend en te soft".
Dat staat noodzakelijk ingrijpen
in de weg, vindt Van Velzen.
Van Velzen vindt het verkie
zingsprogramma van de PvdA
„te sussend, te wollig en in we
zen te weinig toekomstgericht."
Volgens hem wordt de achter
ban „weer niet" goed voorbe
reid op krachtige ingrepen in de
sociale zekerheid. „En waar dat
toe kan leiden hebben we bij de
WAO gezien", zei hij.
Minder kritiek had Van Vel
zen op D66, maar hij is bang dat
die partij zal weglopen voor
moeilijke beslissingen als zij
aan de macht komt. Toen de
partij in 1981 in de regering zat,
kreeg zij problemen met haar
achterban toen de bewindslie
den ingrijpende maatregelen
wilden nemen. Die geschiede
nis zal zich volgens de CDA
voorzitter herhalen omdat veel
PvdA'ers volgend jaar op Van
Mierlo gaan stemmen.
Van Velzen is het niet eens
met minister Dales van binnen
landse zaken dat de politie of de
Binnenlandse Veiligheids
Dienst in de toekomst het verle
den van aspirant-politici na
trekken voor iemand op een
kandidatenlijst voor gemeente
raad, provinciale staten of
Tweede Kamer komt.
Waarschuwing Rijkswaterstaat:
„Vanuit een sociaal-democra
tische benadering sta ik volledig
achter de voorstellen van de
commissie", zegt Buurmeijer in
Elsevier. „Als mijn eigen stro
ming daar radicaal anders te
genaan kijkt, zal ik mij moeten
beraden op mijn plaats in de
fractie. Ik denk niet dat ik voor
zo'n afwijkend standpunt ver
antwoordelijk kan en wil zijn.
Daarvoor heb ik mij als voorzit
ter teveel vereenzelvigd met de
aanbevelingen van de commis
sie."
De enquêtecommissie heeft
onder meer voorgesteld de
Ziektewet te vervangen door
een regeling waarbij werkgevers
verplicht worden hun ziek per
soneel anderhalf jaar tenminste
het minimumloon door te beta
len. Ook de huidige WAO moet
van de commissie op de helling.
Alleen (vrijwel) volledig arbeids
ongeschikten zouden nog een
uitkering moeten krijgen. Voor
mensen die nog gedeeltelijk ar
beidsgeschikt zijn, moeten be
drijven een aangepaste functie
scheppen.
Deze voorstellen kunnen op
sympathie rekenen van WD,
D66 en CDA. De PvdA heeft er
echter grote moeite mee. Frac
tieleider Wöltgens heeft laten
weten dat een aantasting van de
uitkeringsrechten voor hem niet
bespreekbaar is. De Kamer de
batteert half november met de
commissie over haar rapport.
Als er niets wordt gedaan, zullen in het jaar 2050 alle na
tuurlijke kustgebieden in de wereld zijn vernietigd. Dat
komt door de snelle bevolkingsgroei, de bouw van ha
vens en industrie en de toename van het toerisme. Om
nog maar niet te spreken van de gevolgen van het broei
kaseffect en de stijging van de zeespiegel.
Wetenschappers en beleidsma
kers uit circa honderd landen
nemen deel aan de conferentie.
De bijeenkomst vloeit voort uit
de internationale milieuconfe
rentie die vorig jaar in Rio de Ja
neiro is gehouden.
Volgens Bijlsma is de vernieti
ging van de kustgebieden in de
STELLENDAM ANP
Die waarschuwing uit L. Bijlsma
van de Dienst Getijdewateren
van Rijkswaterstaat. Bijlsma is
voorzitter van het organisatie
comité van de Wereld Kust
Conferentie die volgende week
wordt gehouden in Noordwijk.
wereld te vergelijken met het
kappen van het tropische re
genwoud. „Per jaar neemt het
kustgebied af met twee procent.
Je kunt zeggen dat er elke
maand een Waddenzee ver
dwijnt. Als dat zo doorgaat, is er
rond 2050 niets meer over."
De kustgebieden in de wereld
herbergen de grootste bevol
kingsconcentraties. De meeste
mensen wonen op minder dan
zestig kilometer afstand van de
zee. De economische ontwikke
ling en de bevolkingsgroei ver
lopen in de kustgebieden ook
het snelst, aldus Bijlsma.
Rotterdam Kinderboekenschrijfster Annie M.G.
Schmidt heeft gisteren het kinderdagverblijf De Pet
teflet geopend. Het dagverblijf, dat is vernoemd naar
een van haar bekendste kinderboeken, is gevestigd
in het Rotterdamse hoofdbureau van politie en is
daarmee uniek. Vast even uniek is het dat korpschef
Hessing, deze week nog onderscheiden met de Mac-
chiavelliprijs, in uniform en op zijn knieën zit voor te
lezenfoto anp robert vos
„Met het huidige tempo
woont in het begin van de vol
gende eeuw driekwart van de
wereldbevolking in de kustge
bieden. Om al die mensen te la
ten wonen en werken zijn gi
gantische infrastructurele pro
jecten nodig. Er moeten dijken
en wegen worden gebouwd, ha
vens uitgebreid, gebieden inge
polderd, woningen neergezet,
toeristenstranden ingericht,
noem maar op. Al met al bete
kent dat een enorme aanslag op
de kwetsbare kustgebieden."
De wereldkusten kenmerken
zich door een grote variatie. Ne-
'Klant mag weten
hoe slecht bedrijf
is voor het milieu'
DEN HAAG ANP
Het ziet ernaar uit dat bedrijven
in de toekomst gegevens open
baar moeten maken over de
mate waarin zij het milieu be
lasten. Een meerderheid van de
Tweede Kamer lijkt het met de
PvdA eens te zijn dat de consu
ment recht heeft op die infor
matie.
Minister Alders van milieube
heer denkt dat die openbaar
heid het vertrouwen van het
publiek en de relatie met bedrij
ven kan verbeteren, zei hij gis
teren tijdens de behandeling
van het onderdeel milieubeheer
van de begroting van VROM
voor 1994. Alders hield een
pleidooi voor de instandhou
ding van een krachtig milieumi
nisterie. Opheffen op termijn,
zoals onlangs werd bepleit door
een CDA-commissie, zal een
negatief effect hebben op de
uitvoering van het milieubeleid,
zo zei hij.
derland heeft zijn Wadden en
zijn rivierendelta. In de tropen
zijn koraal- en mangrovenkust-
en te vinden. Ondanks de grote
verschillen hebben alle kustvor
men één ding gemeen, meent
Bijlsma. „Het zijn belangrijke
broed- en paaiplaatsen voor vo
gels en vissen. En de gebieden
vormen vaak een stabiliserende
factor tussen zee en land. Ver
nietig je het natuurlijke karak
ter, dan valt vaak de bescher
ming tegen de zee weg."
De conferentie wil bereiken
dat landen bewuster omsprin
gen met hun kustgebieden. Het
is nodig dal er plannen worden
gemaakt voor beheer en inrich
ting van de kustzones, vindt
Bijlsma. Nederland kan daarbij
als voorbeeld dienen. „Wij zijn
hier al decennia bezig met onze
kust. Rond 1930 is de Afsluitdijk
aangelegd. Daarna de Deltawer
ken. Sinds de jaren zeventig be
strijden we de vervuiling. Nu
proberen we in de kustgebieden
de natuur terug te brengen die
in de loop der jaren verloren is
gegaan. Andere landen zullen
dat proces ook doormaken, al
leen in een veel kortere tijd."
NU'91 wil taboe op mishandeling van hulpverleners doorbreken
DEN HAAG CARINE NEEFJES
Niet zelden komt het voor dat een pa
tiënt van een psychiatrisch ziekenhuis
een verpleegkundige mishandelt of be
dreigt. Maar bijna nooit wordt daarvan
aangifte gedaan. In de meeste instellin
gen is het volstrekt onbespreekbaar dat
de politie erbij wordt gehaald. Inciden
ten worden doodgezwegen of afgedaan
als 'bedrijfsongevallen'. Daar moet een
einde aan komen, vindt NU'91, de vak
bond voor verpleegkundigen.
Marcelino Bogers van Nu'91 is veertien
jaar psychiatrisch verpleegkundige ge
weest. Volgens hem kunnen verpleeg
kundigen die door een patiënt zijn be
dreigd, vaak geen kant op. Niet alleen
is aangifte meestal uitgesloten, maar er
zijn ook bijna nooit interne klachten
procedures. Soms wordt de patiënt in
kwestie niet eens naar een andere af
deling overgeplaatst. „De gevolgen
voor een personeelslid zijn rampzalig.
Sommigen komen daardoor gewoon in
de WAO terecht."
Een verpleegkundige die wèl aangifte
doet, komt bedrogen uit. Meestal sepo
neert de officier van justitie dergelijke
zaken en volgt er alleen een procedure
als de patiënt rich een tweede keer ver
galoppeert.
Voor de officier van justitie is het vaak
onduidelijk of het misdrijf een gevolg is
van de psychische stoornis van de pa
tiënt. Als dat namelijk wèl zo is, dan
kan de patiënt niet strafrechtelijk wor
den vervolgd, aldus jurist Legemaate
van de Koninklijke Maatschappij ter
Bevordering van de Geneeskunst
(KNMG) en hoogleraar gezondheids
recht aan de Erasmus Universiteit in
Rotterdam.
Het kan voorkomen dat een patiënt
met een seksueel trauma die een ver
pleegkundige aanrandt, niet strafrech
telijk wordt vervolgd, omdat hij niet
toerekeningsvatbaar is. Justitie kan het
psychiatrisch ziekenhuis dan verant
woordelijk stellen: dat moet ervoor
zorgen dat de patiënt beter wordt be
handeld.
Dat kan ook gelden voor een patiënt
die is opgenomen omdat hij agressief
is. Het ziekenhuis heeft de taak de pa
tiënt te beschermen, ook tegen de ge
volgen van zijn eigen gedrag. Als de pa
tiënt agressief wordt tegen een ver
pleegkundige, wordt dat vaak be
schouwd als 'risico van het vak'
Coen Bennink, hoofd van de sector
langdurige behandeling in het psychia
trisch ziekenhuis Wolfheze, vindt dat
justitie te gemakkelijk zegt dat een psy
chiatrische patiënt niet-tberekenings-
vat is. „Het is een ouderwetse gedachte
dat deze mensen volledig ontoereke
ningsvatbaar zijn. Alsof ze 24 uur per
dag niet weten wat ze doen. Dat is on
zin. Iemand met psychoses is soms
ook helder en zich wel degelijk bewust
van zijn daden. Een patiënt met een
persoonlijkheidsstoornis, kan bijvoor
beeld wel normen en waarden hebben
over seksualiteit. Seksuele intimidatie
is dan niet te rechtvaardigen".
Bogers van NU'91: „Een incestslachtof-
fer dat psychotisch is, kan mij in haar
angstige momenten agressief benade
ren. Zij ziet mij dan waarschijnlijk als
haar vader. Die agressie kan ik invoe
len. Maar een patiënt met psychoses
die tegen een verpleegkundige zegt: Ik
weet waar je woont en zal je kinderen
pakken, kun je op zijn gedrag aanspre
ken. Een verpleegkundige kan dan
aangifte doen, omdat hier sprake is van
een concreet dreigement".
De Geneeskundige Hoofdinspectie
voor de Geestelijke Volksgezondheid
(GIGV) hield in 1991 onder alle 45 psy
chiatrische ziekenhuizen in Nederland
een enquête over agressief gedrag van
patiënten tegen verzorgend en verple
gend personeel.
Over een periode van een half jaar
maakten 39 directies melding van
6.777 agressieve handelingen van pa
tiënten. 96 procent hield daar geen of
licht letsel aan over, 2,5 procent ging
naar de EHBO of eerder naar huis, 1,5
procent meldde zich ziek.
Volgens verplegingswetenschapper Ni
co Oud is het onderzoek niet represen
tatief, omdat alleen de directies zijn
ondervraagd en niet de mensen 'op de
werkvloer'. Oud deed twee jaar geleden
zelf onderzoek naar agressie in een
middelgroot psychiatrisch ziekenhuis.
Hij stelde het verpleegkundig perso
neel wèl vragen en concludeerde dat
elf procent van de slachtoffers van een
geweldsdelict voor één of meer dagen
in de Ziektewet belandde.
Oud geeft momenteel in zo'n vijftien
psychiatrische ziekenhuizen cursussen
aan personeelsleden waarin ze leren
hoe ze met agressie om moeten gaan.
De wetenschapper vindt dat verpleeg
kundigen die het slachtoffer rijn van
grof geweld, aangifte moeten doen.
„Want hoe gek een patiënt ook is, hij
heeft nooit het recht een dienstverle
ner in elkaar te
Helikopters kosten 450 miljoen gulden
den haag gpd
Een kamermeerderheid van
CDA en PvdA stemt in met
de aanschaf van zeventien
lichte transporthelikopters
van het Franse merk Cougar.
De WD en D66 hadden lie
ver de Amerikaanse Black
Hawk-helikopter gekocht.
Dat toestel heeft bewezen
wat-ie waard is, terwijl de
Cougar nog gebouwd moet
worden. Met de order is een
bedrag van 450 miljoen gul
den gemoeid.
Volgens staatssecretaris
Frinking van defensie vol
doen beide toestellen aan de
eisen, ook als het gaat om
veiligheid. Daarom konden
politieke overwegingen de
doorslag geven.
D66 vindt dat militaire
overwegingen de doorslag
hadden moeten geven.
„Waarom zou Nederland
voor proefkonijn moeten
spelen met de aanschaf van
een niet-bestaande Franse
helikopter? Ik speel liever op
safe", aldus Ter Veer. Frin
king wees erop dat de
Cougar een verbeterde versie
is van de Puma-helikopter
die in veel Europese landen
wordt gebruikt.
De producent van Cougar,
Europcopter, Is bereid de ze
ventien toestellen over tien
jaar weer terug te kopen. Dat
geeft Nederland de kans over
te stappen op de NH-90 heli
kopter. Deze NAVO Helicop
ter wordt ontwikkeld door
een viertal Europese landen
en komt na het jaar 2000 be
schikbaar. Nederland zit met
450 miljoen in het ontwikke
lingsprogramma in de hoop
dat zoveel mogelijk Europese
landen met dezelfde helikop
ter gaan vliegen. Dat maakt
defensicsamenwerking een
stuk gemakkelijker.
Hoewel er officieel geen
verband bestaat, heeft het
Cougar in de kaart gespeeld
dat de Franse luchtvaart
maatschappij Air Inter op
het punt staat Fokker F-100-
toestellen te kopen.
Of toekomstig burgemeester Amsterdam
DEN HAAG ANP
Minister D'Ancona van WVC, wil
best lijsttrekker worden bij de
Europese verkiezingen als haar
partij, de PvdA. haar daarom
vraagt. Dit heeft de woordvoer
der van haar ministerie gisteren
bevestigd. PvdA-leider en vice-
premier Kok heeft D'Ancona al
dringend verzocht zich kandi
daat te stellen.
Kok riet in D'Ancona een
sterke kandidaat, vooral ook te
genover de eveneens vrouwelij
ke CDA-lijsttrekker bij de Eu
ropese verkiezingen, de huidige
minister Maij van verkeer en
waterstaat.
Minister D'Ancona heeft tal
van functies in de politiek ver
vuld. Alleen het lidmaatschap
van de Tweede Kamer ont
breekt op haar lijstje. Ze is
staatssecretaris geweest, lid van
de Eerste Kamer en lid van het
Europees Parlement. De minis
ter sluit het lidmaatschap van
de Tweede Kamer overigens
ook niet uit.
D'Ancona is ook wel ge
noemd als toekomstig burge-
meester van Amsterdam, als
opvolger van haar partijgenoot
Van Thijn. Maar volgens haar
woordvoerder is de minister
voor die functie niet beschik
baar.
