The House
of the Spirits
zouteloos en
bombastisch
'Carrière niet afhankelijk van geweldig mooi uiterlijk'
Ijskoude kletsmajoors
Cultuur&Kunst Film
Mens wordt machine in Tetsuo 2, The
Body Hammer van Shinya Tsukamoto
>2
DONDERDAG 28 OKTOBER 1993
Disney komt met poppenfilm
hollywood Terwijl Disney's Aladdin wereldwijd de 300 miljoen
dollar grens gepasseerd is, lanceert de studio in de VS een nieu
we animatiefilm. Het is Tim Burtons The Nightmare before
Christmas, een komische horrorfilm voor het hele gezin waar
mee de studio een oude techniek nieuw leven inblaast. Het gaat
jk hier namelijk om een poppenfilm, volledig tot leven gebracht
met de stop-motion technieken die sinds de hoogtijdagen van
George Pal in Hollywood uitsluitend nog door special effects af-
delingen werden gebruikt. Ook de eigenzinnige humor van de
maker van onder meer Beetlejuiceen EdwardScissorhands is on
gewoon voor een grote animatiefilm van het Disney-concern.
Voorlopig lijkt de studio goed te hebben gegokt met het dure
project. Critici waren wild enthousiast over het eindresultaat.
ip FILMS IN LEIDEN
Bille August verfilmt Isabel Allende
De Deense filmmaker Bille August geldt sinds Oscar- en
Gouden Palm-winnaar Pelle de Veroveraar (1988) als
episch cineast. Die reputatie werd nog versterkt door The
Best Intentions, een verhaal over de relatie tussen de
grootouders van Ingmar Bergman. Het was nota bene de
gerenommeerde Bergman zelf die August had aangewe
zen als de perfecte regisseur voor dat drama. En alweer
kon August in Cannes de Gouden Palm ophalen. Het ge
volg van die status is nu The House of the Spirits, een in
productietermen kolossale verfilming van het beroemde
boek van Isabel Allende, met een al even kolossale ster
bezetting: Jeremy Irons, Meryl Streep, Winona Ryder
Glenn Close en Antonio Banderas nemen de hoofdrollen
voor hun rekening.
Meryl Streep (links) en Glenn Close in The House
ep film
r overzicht letty stam
Reservoir Dogs Te zien. Kijkhuis, Vrou
wenkerksteeg 10, Leiden, do 28/10 t/m
zo 31/10, 20.00 en 22 15 uur The Fisher
King: Kijkhuis, Leiden, ma 1/11, 20 00
Cool, erg cool zijn de mannen in
Quentin Tarantino's speelfilm
debuut Reservoir dogs, deze
week te zien in het Kijkhuis in
Leiden. Onder anderen Harvey
e Keitel, de regisseur zelf, Tim
Roth, Steve Buscemi en Michael
Madsen spelen een stelletje
gangsters. Eikaars echte namen
weten ze uit veiligheidsheids-
overwegingen niet. Ze spreken
elkaar aan met Mr. Blonde, Mr.
Orange, Mr. Brown en Mr. Pink.
In den beginne hebben de
mannen het nog over de ethiek
5 van het fooien geven en de die-
pere betekenis van Madonna's
,j. Like a virgin. Dan wordt het al
snel menens. Het gezelschap
heeft een juwelierszaak probe
ren te beroven. De politie sloot
ze echter in. De gangsters schie
ten zich een uitweg. Eenmaal in
hun verzamelplaats denken de
j heren een verrader in hun mid
den te hebben en als een stelle
tje wilde honden storten ze zich
op elkaar.
Tussen de oeverloze gesprek
ken door tonen de mannen zich
ijs- en ijskoud. Eén van hen is
la bij de overval in zijn buik ge
schoten. Met moeite houdt hij
zijn darmen binnen en lang
zaam crepeert hij. Een ambu
lance bellen komt niet in het
hoofd van zijn voormalige mak
kers op. In zo'n ziekenhuis stel-
j len ze alleen maar lastige vra
gen. En Tarantino laat dat lij
den, dat langzame sterven on
verbloemd zien.
De regisseur/acteur laat de
camera ook pas laat wegzwen-
ken tijdens de marteling van
een politieman. Hij werd als gij-
alfa l
Leidseplein tel. 6278806
Fiorile 16 j., dag. 13,-15.45,
18.45,21.30
ALFA 2
Menace II Society 16 j., dag.
13.30,16,19.30,22
ALFA 3
Belle van Zuylena.l., dag. 19.30,
22, ma di ook 13.30, 16
ALFA 4
The piano 12 j., dag. 13, 15.45,
18.45,21.30
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
The firm 16)., dag. 16.45, 20.15,
ma di ook 13.15
ALHAMBRA2
The piano 12 j., dag. 18.45,
21.30, ma di ook 13.15"
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Jurassic park a.I., dag. 13.15, 16,
18.45, 21.30, zo ook 10.30
CINERAMA 2
Sliver 16).. dag. 13.15,16,
19.15, 22
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
The firm 16 j., dag. 13.15, 16.45,
20.30
CALYPSO 2
Indecent proposal a l., dag. 13.15,
16, 18.45,21.30
CINECENTER-CINEMA CORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Fiorile 16 j., dag. 14.15, 16.45,
19.30,22.15,zoook 11.15
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Le petit prince a dit a l., dag.
14.30, 17, 19.30, 22, zo ook
11.15
CINECENTER-PIERROT
Troiscouleurs: blue 16 j", dag.
14.30, 17, 19.30, zoook 11.15
La double vie deVeronique 16 j
dag. 22.15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
JamonJamon 16 j dag 14.30,
17. 19.30, 22, zoook 11.15
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
Jurassic park a l dag. 19,21.45,
do t/m zo ook 13.15, 16, ma wo
ook 15, zo 10.30
CINEMA 2 INTERNATIONAL
The fugitive 12j.,dag. 18.45,
21.30
I CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
The fugitive 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21 30
CITY 3
Last action hero a l., dag. 13.15,
16. 18.45,21.30
CITY 4
Hotshots 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 5
Cliffhanger 16 j.. dag. 13.15, 16.
18.45,21.30
CITY 6
In the line of fire 16 j., dag. 18.45,
21.30, madiook 13.15, 16
CITY 7
Guilty as sin 16 j dag. 13.15, 16.
18.45,21.30
DESMET
zeiaar meegenomen na de mis
lukte overval. Ook deze man
gaat niet pats-boem binnen een
paar seconden dood zoals ge
bruikelijk in actiefilms. Tergend
lang lijdt de politieman. Bij Ta
rantino is geweld geweld: rauw,
gruwelijk, realistisch.
Ook in het Kijkhuis draait The
Fisher King van Terry Gilliam,
voorheen Monty Python. Disc
jockey Jack Lucas (Jeff Bridges)
is geweldig populair door zijn
provocerende telefoongesprek
ken. Als op een avond een jon
gen hem belt om zich te bekla
gen over yuppies grapt Jack dat
die allemaal moeten worden
opgeruimd. De beller maakt
vervolgens in een yuppiebar
een paar gasten koud.
Eén van de slachtoffers is de
vrouw van Parry (Robin Willi
ams), professor in de middel
eeuwse geschiedenis. Gek van
verdriet glijdt hij af naar een
zwervend bestaan. Hij voor
komt dat de door schuldgevoel
geplaagde Jack zelfmoord
pleegt. De twee trekken een
tijdje met elkaar op. Als Jack
weet waarom Parry is gaan
zwerven, probeert hij zijn
schuldgevoel te verminderen en
helpt zijn smoorverliefde
'maatje' in contact te komen
met de vrouw van zijn dromen.
De" zeer onhandige Lydia
zwicht voor de zwerver. In de
overtuiging dat alles nu goed is,
pakt Jack zijn oude baan, zijn
oude leven weer op. En toen
leefden ze nog lang en gelukkig?
Nee. Want de boze buitenwe
reld komt weer om de hoek kij
ken en die heeft het niet op
zwervers. Jack hoort dat Parry in
elkaar is geslagen en in coma in
een ziekenhuis ligt. Hij beseft
dat er maar één manier is om
de ex-professor weer bij zinnen
te krijgen. Op zoek gaan naar de
Heilige Graal die alleen Parry
weet te vinden.
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Trois couleurs: Blue dag. 19, 21, zo
ook 14.15
Amor...No! dag. 19.15, 20.45
Mamma Roma dag. 22.15
Late night movie dag. 23, zo 13
Gay Cinema za 24, zo 16.15
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
Raise the red lantern 16 j dag.
17.30
The cement garden 16 j., dag 20
Menace II society 16 j., dag. 22.15
(beh.di)
Sneak preview di 22.15
KRITERION 2
Een tip van de sluier zo 15
Birdy ma 19.30
Enchanted April 16 j., dag 17.15, zo
Crying game 16 j dag 19.30 (beh.
Mean streets 16 j. dag. 21.45
RI ALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Gas food lodging dag. 18
Avetik dag 20, 22
RIALTO 2
De platte jungle dag 18
Autumn moon dag. 20, 22
Nederlandse eindexamenfilms zo
15
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
The piano dag. 17.15. 19.30,
21.45, zazoook 15
THE MOVIES 2
Het schaduwrijk dag. 17.30
Bad Lieutenant dag. 19.45, 22, za
zo ook 15
THE MOVIES 3
The cement garden dag. 17.30,
19.30, 21.45, vrza ook 00.15
La noche de los mayas za zo 15
THE MOVIES 4
Orlando dag. 17.30
The crying game dag. 22
Where angels fear to tread dag.
19.45, zoook 15
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
The house of the spirits 16 j., dag
13.15, 16.30, 20.15
TUSCHINSKI 2
In the line of fire 16 j., dag. 13.15,
16, 18.45, 21.30, wo alleen
13.15,16
TUSCHINSKI 3
Jurassic park dag. 13.15, 16,
18.45, 21.30, za nacht 00.30
TUSCHINSKI 4
The vanishing 16 j., dag. 13.15,
16. 18.45,21.30, do alleen
18.45,21.30
TUSCHINSKI 5
Sliver 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
The fugitive 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45.21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Flodder in Amerika a l doorlopen
de voorstelling dag. 11.45, 14.15,
16.45, 19.15,21.45
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Trois couleurs: Blue, dag. 18, 20,
22
De positie van Bille August zegt
veel over de stand van zaken in
de hedendaagse cinema. August
is de man die geacht wordt
mooie, epische verhalen ade
quaat te verfilmen. Zowel regis
seurs (en Ingmar Bergman is
toch niet de minste) als schrij
vers (want Isabel Allende had
na enkele contacten met film
makers besloten dat niemand
haar boek ooit zou mogen ver
kwanselen), en ook producen
ten en acteurs hebben een on
begrensd vertrouwen in hem.
Productioneel gezien is het im
mers geen sinecure om het
neusje van de Hollywoodzalm
naar Europa te halen The Hou
se of the Spirits, dat zich afspeelt
hollywood sheila johnston
the independent
De Amerikaanse actrice Holly
Hunter schittert momenteel in
twee succesfilms in de Neder
landse bioscopen. Twee weken
geleden ging The Firm van Syd
ney Pollack in première, met
Hunter in een sterke bijrol als
de geblondeerde secretaresse
die advocaat Tom Cruise terzij
de staat. De met een Gouden
Palm bekroonde film The Piano
van regisseuse Jane Campion
trekt inmiddels al zo'n drie
maanden volle zalen. In Cannes
kreeg Hunter kreeg voor haar
hoofdrol de onderscheiding
voor de beste actrice.
Hunters uitspraken wijken
duidelijk af van de geijkte Holly
wood-statements. Sterren zeg
gen namelijk geen dingen als:
'Ik ben geen ldassieke schoon
heid' of 'Ik ben een beetje uitge
keken op mezelf. In de opge
klopte wereld van Hollywood,
waar iedere acteur altijd de 'eer
ste keus' is voor een film, de
peFsoon van wie de regisseur al
tijd heeft gedroomd om mee te
werken, geven de sterren niet
graag toe dat ze voor de rol heb
ben moeten vechten.
Maar dat is precies wat
Hunter heeft moeten doen voor
een rol in de met gejuich ont
vangen film The Piano van Jane
Campion, waarin ze Ada speelt,
een stomme Schotse vrouw die
opgesloten zit in een geweldda
dige erotische driehoeksverhou
ding in het Nieuw-Zeeland van
de 19-de eeuw. ,,Ik ging achter
de rol aan, omdat ik zelfs niet
in Chili, werd opgenomen in
Portugal en Denemarken).
Toch is het voor iemand die
vertrouwd is met het werk van
de echte epische croniqueurs
uit de filmhistorie, mensen als
Visconti, De Oliveira, David
Lean, Kurosawa, Bergman, en
op hun eigen manier ook Fass-
binder en Bertolucci, onbegrij
pelijk waar alle lof voor Bille Au
gust vandaan komt. August is
weinig meer dan een vakbe
kwaam filmer, die uit is op de
waardering van een groot pu
bliek, wat altijd een beetje laffi-
ge, zouteloze films oplevert.
Misschien dat hij daarom zo
goed past in het huidig tijdsge
wricht van gigantische co-pro-
bij de eerste tien actrices zou
horen aan wie men zou den
ken," aldus Hunter. ,,Ik ben
geen natuurlijke Ada je zegt
niet als je me ziet: 'Mijn God, zij
zou volmaakt zijn."
The Piano is haar eerste niet-
Amerikaanse film. Zij past nau
welijks in Campions oorspron
kelijke idee van een 'lange
vrouw met een sterke, donkere,
mysterieuze Frida Kahlo-achti-
ge schoonheid.' Haar persona
ges zijn meestal vastberaden, ze
praten snel en zijn onafhanke
lijk, zoals de politie-agente die
een baby kidnapt in Raising Ari
zona en de energieke producer
in Broadcast News. „Jane had
een ontmoeting met mij en had
de fantasie me als Ada te zien.
Ze geeft haar acteurs geweldig
veel vrijheid, en ik denk dat ze
vertrouwen heeft in de mensen
die ze kiest. Zij zag de mogelijk
heden van mijn acteren, meer
dan dat ik mijn levenservaring
in de rol zou leggen wat voor
mij als acteur interessanter is. Ik
hou ervan uit mezelf te treden
om een ander karakter te kun
nen benaderen. Ik ben een
beetje uitgekeken op mezelf."
„Ik ben geen klassieke
schöonheid, maar hopelijk kan
ik langer als actrice blijven wer
ken als mijn carrière niet afhan
kelijk is van mijn geweldig
mooie uiterlijk."
Men zou Hunter nauwelijks
alledaags kunnen noemen en
haar energie geeft haar, zoals al
le buitengewoon geanimeerde
mensen, een bepaalde gloed
maar zij kan er ook zeer onaan
trekkelijk uitzien. In The Piano
ducties waar iedereen voortdu
rend water bij de wijn doet zon
der dat iemand zich lijkt af te
vragen wat er uiteindelijk nog
gedronken wordt.
The House of the Spirits is
daarvan in alle opzichten een
voorbeeld: we nemen een
episch aangezet verhaal, waar
bij goed en kwaad duidelijk on
derscheiden zijn, en wat vleug
jes romantiek, mystiek en poli
tiek doen de rest. Dat is kenne
lijk de huidige definitie van
kwaliteit, maar met filmtaal
heeft het absoluut niks te ma
ken.
August verfilmde Isabel Allen-
des verhaal volkomen zoute
loos; we volgen het leven van
is ze gefilmd in een hard blau
wig licht, en draagt ze het haar
in een vettig, streng in het mid
den gescheiden kapsel. „Ik kijk
graag naar fysiek mooie men
sen, en blijkbaar doen andere
mensen dat ook. Maar het is zo
moeilijk te definiëren wat dat is.
De vrienden in mijn leven, hoe
beter ik ze door de jaren heen
Esteban Trueb.a (Jeremy Irons),
die als jongeman de hand komt
vragen van de oudste dochter
van een vooraanstaand politi
cus. Zij sterft omdat ze drinkt
van de wijn die voor haar vader
bedoeld was en Esteban trekt
zich verbitterd terug in de
hooglanden, waar hij met harde
hand uit het niets een floreren
de ranch opbouwt. Twintig jaar
later ontmoet hij de jongere zus
van zijn geliefde en trouwt met
haar. Deze Clara (Meryl Streep)
is paranormaal begaafd; ze kan
onheil voorspellen en gedach
ten lezen. Een bekend gegeven
in de Latijnse literatuur, maar in
de handen van Bille August en
La Streep glijdt zoiets af tot een
leer kennen, hoe mooier ze in
mijn ogen worden. Ik denk dat
Jane Campion geïnteresseerd is
in de ontdekking van andere
soorten schoonheid, waaivan er
heel veel zijn. Ada is een van die
mensen van wie je de schoon
heid ziet naarmate je haar leert
kennen."
Het lijdt geen twijfel dat het
FILM
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
Tetsuo 2 Te zien Haags Filmmuseum
Tevens tijdens manifestatie Het Lichaam
in alle staten in het Filmmuseum, Am
sterdam Vanaf volgende week in Krtte-
rion, Amsterdam.
In de race om de meest bizar
re film Braindead. Henry,
C'est Arrivée) van het jaar lijkt
distributeur Shooting Star een
definitieve zet te hebben ge
daan. Tetsuo 2, The Body
Hammer is een krankzinnige
maalstroom van beelden die
zelfs de meest doorgewinterde
cultliefhebber doet duizelen.
In The Body Hammer 1991
Tetsuo 2: The Body
Hammer een technolo
gische nachtmerrie
huiveringwekkende schmier-
partij waarbij geen effect ge
schuwd wordt.
Even onbeholpen zijn de lief
desgeschiedenis tussen Este-
bans dochter Blanca (Winona
Ryder) en een revolutionaire ar
beider (Antonio Banderas), de
haat van de afgewezen bas
taardzoon, de afgunstige liefde
van de eenzame schoonzus en
de politieke gebeurtenissen van
1973 in de film verwerkt. August
schiet van de ene episode naar
de andere, zonder dat hij ooit
echt drama maakt. Een van de
voornaamste redenen daarvoor
is dat hij kennelijk bang is ge
weest voor het boek; in zijn film
sterft het van de literaire dialo-
spelen van een ingewikkelde
leidende rol in een twee uur du
rende film zonder te spreken al
leen al op technische gronden
een indrukwekkende prestatie
is. „Er waren een heleboel ma
nieren waarop ik me kon uiten.
Ik had Ada's gebarentaal, en
men kan ook informatie halen
uit de manier waarop ik met
kleding omging over de ber
gen en door boomgaarden wan
delen en door het struikgewas
rennen op de meest elegante
manier waartoe ik in staat was.
want zij was een zeer vrouwelijk
wezen. En de omgang met de
piano bood haar een schitteren
de mogelijkheid om zich te ui
ten, creatief te zijn. Ik denk echt
dat zij een spirituele band, bijna
een liefdesverhouding, had met
haar piano."
Dat was iets wat Hunter tot
een ideale kandidaat maakte
voor deze rol; ze was een geta
lenteerd pianiste. „Toen ik het
script had gelezen en aan een
auditie begon te denken, omdat
lane me de rol niet zou aanbie
den, ging ik wat meer oefenen.
Ik wilde niet dat ze mijn spel
zouden laten overspelen door
een concertpianist omdat ik
niet goed genoeg zou zijn. Daar
was ik echt bang voor."
De belangrijkste factor in haar
optreden is dat Ada's stomheid
niets heeft te maken met een li
chamelijke handicap. Het is een
bewust genomen beslissing.
„Veel mensen die, bij voor
beeld, doof zijn. laten dat erg
merken omdat zij willen com
municeren. Maar Ada is een ge
heimzinnige. terughoudende fi-
gen, juist waar zwijgen op z'n 1]
plaats was geweest. Meer dan
eens vertellen de personages
hoe ze zich voelen wanneer we
dat ook heel goed kunnen zien. c
en het wordt extra vervelend u
wanneer personages die nor-
maal niet zo zouden spreken in- |i
eens in hele gevoelige termen
uitleggen wat hen beweegt.
Alleen Winona Ryder, zonder n
twijfel de actrice van dit decen
nium, houdt zich staande te
midden van alle bombast en
overacting. Zij kan het tenslotte
ook niet helpen dat Bille August
de smeerlapperij van de militai
re putsch in Chili terugbrengt
tot een soort familievete.
guur, dus ik dacht dat er een
hoop stilte in zou zitten: zij zou
niet laten merken wat in haar j;
omging. Ik zag haar als een pu- K
rist en een romantisch persoon.
Op het moment dat ze een keu- e
ze had gemaakt zat ze eraan
vast. Het feit dat ze niet speekt,
bij voorbeeld. De redenen daar- j
voor zijn veelvuldig, het is niet n
alleen maar een traumatische
gebeurtenis uit haar kindertijd,
ik wilde niet dat het zo saai zou e
zijn. Er waren dingen aan haar r
die ik een beetje mysterieus heb
gehouden, zelfs voor mezelf." 1
Misschien is de belangrijkste .t
reden waarom Hunter geen ster
is het feit dat het haar niet Icon
schelen of ze wel of niet bekend
raakte bij het grote publiek. Ze
keert voortdurend terug naar
het toneel. „Mensen denken dat
ik af en toe verdwijn, maar ik
werk alleen maar mee aan pro
jecten die geen internationale
bekendheid krijgen. Ik had geen |i
zin me te concentreren op een
volgende grote hit in Holly
.wood. Waarom? Eerst en vooral
omdat je succes niet kunt voor f
spellen. The Piano was iels
prachtigs dat me is overkomen. P
Het is een referentiepunt, iets j,
wat ik altijd zal hebben. Ik
dacht echt dat het een film voor j,
een heel klein publiek zou wor- v
den. die maar weinig mensen
zouden kunnen waarderen. Wij j(
zijn blij vetTast dat hij zo toe
gankelijk is voor zoveel men-
sen." I,
K
vertaling luutje niemantsverdriet
borduurt de Japanse regisseur
Shinya Tsukamoto voort op
het gegeven van zijn debuut
Tetsuo. The Iron Man (1989),
waarin een anonieme burger
in een volstrekt verstedelijkte
samenleving begint te mute
ren tot een machine. Tetsuo 2
heeft een aanmerkelijk ruimer
budget gekregen, maar dat
heeft de film niet minder ob
scuur gemaakt. Echo's van de
veel toegankelijker animatie
film Akira klinken door, maar
van een logisch verhaal is nog
steeds geen sprake.
Als in een videospelletje
trekt een stortvloed aan ge
welddadige impressies aan de
kijker voorbij. Wapens barsten
uit een borstkas, staal vreet
aan ledematen, tot alleen het
wit van ogen en tanden n<
herinnert aan
wezen. Echt schokkend is het
allemaal niet. daarvoor zijn de
beelden te onwerkelijk, maar
vermoeiend wordt het al snel.
Invloeden volop, met name de
fysieke deformaties van David
Kronenberg en de stalen
moordmachines van James
C.amcron moeten een grote
indruk hebben gemaakt op de
cineast. Maar de structuur van
zijn werk is dat van de avant
garde: enige vorm van drama
tische opbouw ontbreekt. En
zoals echte avant garde be
taamt, zal er slechts een heel
klein publiek bereid zijn zich
te onderwerpen aan deze
technologische nachtmerrie.
en nog
enselijk
BIOSCOPEN AMSTERDAM
Steractrice Holly Hunter in The Piano en The Finn
Holly Hunter, op de foto in The Piano: „Ik hou ervan uit mezelf te treden
om een ander karakter te kunnen benaderen. Ik ben een beetje uitgeke
ken op mezelf."
