Opheffen portvrijdom kost
kerken drie miljoen gulden
'Woorden kunnen werken als dolksteken'
Kerk Samenleving
Kerken en humanisten bezorgd over
veralgemenisering zorginstellingen
Oud-Katholieke Kerk
presenteert kerkboek
V(WC&lmLLww
iêIIe
Prima herfstweer
DONDERDAG 28 OKTOBER 1993
BUITENLAND KORT
Vertraging
De besprekingen tussen het
Vaticaan en Israël over het
aangaan van diplomatieke
betrekkingen hebben ver
traging opgelopen. Het leek
er juist op dat beide partij
en volledige overeenstem
ming hadden bereikt. Een
vergadering van de Vati-
caans-Israëlische commis
sie die vandaag zou worden
gehouden, is uitgesteld.
Volgens kringen in het Vati
caan verschillen beide par
tijen met elkaar van mening
de
i de t
de ar
sterk maakt.
komstige betrekkingen. Is
raël wil dat het een ambas
sadeur bij het Vaticaan kan
benoemen en dat de Heili
ge Stoel een nuntius in de
joodse staat benoemt. Het
Vaticaan wil op een lager
niveau beginnen.
Leonardo Boff
De Braziliaanse bevrijdings
theoloog Leonardo Boff re
kent in zijn nieuwe boek
'Ecologie en spiritualiteit' af
met het kapitalisme en de
Rooms-Katholieke Kerk.
I Iet kapitalisme wordt door
Boff, die in juli vorig jaar uit
de orde der franciscanen
trad en het priesterambt
neerlegde, omschreven als
een systeem 'dat voor het
kapitaal en niet voor de ar
beider is geschapen'. Ook
biedt het ambt geen oplos
sing voor de ecologische en
sociale problemen van de
moderne samenleving. De
kerk valt naar zijn mening
te verwijten dal zij zich ver
stopt achter conservatieve
leningen en zich niet voor
den haag anpStaten op zoveel mogelijk te bevorderen dat alle
nieuwe voorzieningen op het terrein van oude
ren- en gezondsheidszorg van algemene signa
tuur zijn. De motie suggereert dat christelijke en
humanistische instellingen minder democratisch
zijn dan tehuizen op algemene grondslag.
De kerkelijke en humanistische organisaties
menen dat de tegenstanders van identiteitsge
bonden instellingen uitgaan van een verouderd
verzuilingsdenken. Uit onwetendheid met de
werkwijze en doelstelling van deze instellingen
denken zij kennelijk dat die alleen leden van hun
eigen doelgroep accepteren.
Kerkelijke en humanistische organisaties zijn be
zorgd over de neiging op landelijk en provinciaal
niveau om identiteitsgebonden instellingen in de
zorgsector het werk te bemoeilijken. Deze organi
saties zijn legitiem en waardevol en dienen het al
gemeen belang, onderstrepen zij in een brief aan
Provinciale Staten van Zeeland.
De aanleiding voor de brief is de motie die de
Staten eind mei hebben aangenomen met alleen
de stemmen van de confessionele partijen tegen.
Deze motie draagt het College van Gedeputeerde
De Oud-Katholieke Kerk
neemt komende zaterdag een
nieuw kerkboek in gebruik.
Het boek van 1120 pagina's
vervangt het kerkboek van
1960, dat in onbruik was ge
raakt. Het boek, waaraan ruim
10 jaar is gewerkt, omvat naast
algemene missen en missen
voor bijzondere gelegenheden
teksten voor inzegeningen,
wijdingen en andere plechtig
heden. Bovendien zijn voor
het eerst alle psalmen opgeno
men, voorzien van een grego
riaanse melodie.
De kerk, die zich in de acht
tiende eeuw afscheidde van de
Rooms-Katholieke Kerk en on
geveer 6400 leden telt, presen
teert komende zaterdag ook
een nieuw lectionarium.
Volkslied
Het volkslied van het Vati
caan heeft na 124 jaar een
tekst. Het lied 'O Roma
felix' (O gelukkig Rome) in
de taal van de kerk, het La
tijn, herinnert aan de dood
van St. Petrus en jubelt over
de paus als 'rots in de gol
ven'. 'beschermer van de
vrede' en 'baken in de duis
ternis'. Het volkslied werd
in 1869 gecomponeerd
door de Franse componist
Charles Gounod. Het werd
met Pasen dat jaar op het
St. Pietersplein voor het
eerst uitgevoerd als hulde
blijk aan paus Pius IX, die
toen vijftig jaar priester
was. De gelovigen waren zo
onder de indruk dat het lied
drie keer moest worden
herhaald. In het Heilige Jaar
1950 werd de melodie tot
officieel volkslied van Vati
caanstad verheven. De
compositie kreeg echter
nooit een officieel goedge
keurde tekst. De enkele po
gingen daartoe werden
door het Vaticaan onge
schikt bevonden.
Bisschop van Derry
Bisschop Edward Daly van
Derry in Noord-Ierland
heeft zijn aftreden aange
kondigd. Daly (59) kreeg in
februari een hersenbloe
ding en heeft op doktersad
vies paus Johannes Paulus
II om ontslag gevraagd. De
bisschop, die het bisdom
sinds 1974 heeft geleid,
heeft grote bekendheid ge
kregen door zijn herhaald
aandringen op een geweld
loze oplossing van het con
flict in Noord-Ierland. Hij
werd een symbool van de
vrede, toen hij in 1972 op
'Bloedige Zondag' een witte
zakdoek omhoog hield, ter
wijl hij de mensen hielp die
door Britse militairen wa
ren neergeschoten. Daly
was een tegenstander van
de IRA en paramilitaire or
ganisaties. maar behoorde
tegelijkertijd tot de leiders
van de campagne om de
'Birmingham Six' - zes Ie
ren die tot levenslang wa
ren veroordeeld - vrij te
krijgen.
De kerken verwachten volgend jaar drie miljoen gulden
extra te moeten uitgeven als gevolg van de afschaffing
van de portvrijdom per 1 januari 1994. De Nederlandse
Hervormde Kerk denkt 1,9 miljoen gulden aan verzend
kosten te moeten besteden. In de Rooms-Katholieke Kerk
wordt de schade op 1 miljoen gulden geraamd. De klei
nere kerken hebben op de begroting voor volgend jaar
een bedrag van enige tienduizenden guldens aan ver
zendkosten gereserveerd.
den haag anpdienaren van de godsdienst'
voor haar rekening nam. Dit
was bedoeld als compensatie
van de door de overheid in be
slag genomen goederen bij het
begin van de Hervorming.
In 1984 kwam door een wet
een einde aan deze regeling: de
overheid kocht de 'zilveren
koorde' af door de kerken 250
miljoen gulden over te maken.
De kerken, die de onderhande-
De afschaffing van de portvrij
dom is een gevolg van de ver
breking van de 'zilveren koor
de', de financiële steun van de
overheid aan de kerken. De
Grondwet van 1815, die een
einde maakte aan de bevoor
rechte positie van de Hervorm
de Kerk, legde vast dat de over
heid de bezoldiging van de 'be
lingen met de overheid waren
begonnen met een eis van 800
miljoen gulden, mochten dat
geld uitsluitend gebruiken voor
verbetering van de pensioen
voorzieningen van de pastores.
In de wet werd bovendien ge
regeld dat een einde zou komen
aan de portvrijdom, die kerken
het recht gaf hun interne post
ongefrankeerd op de bus te
doen. Om de kerken niet direct
voor hoge onkosten te plaatsen,
stond de overheid hun toe dat
zij hun post nog tien jaar via
een 'tijdelijke frankeerregeling'
gratis mochten versturen.
De portvrijdom gold alleen
voor kerken die voor 1815 be
stonden. 'Jonge' kerken als de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland (1892) en de Gerefor
meerde Gemeenten in Neder
land (1954) hebben altijd post
zegels geplakt of zich van de
frankeermachine bediend.
De Hervormde Kerk heeft
zich terdege op de nieuwe situ
atie voorbereid. Alle raden en
andere organen is een reeks
aanbevelingen gestuurd om de
hoeveelheid post terug te drin
gen. De economen van de ze
ven rooms-katholieke bisdom
men breken zich al meer dan
een jaar het hoofd over de ge
volgen van de afschaffing van
de portvrijdom, zegt econoom
mr. J.M.C. Klok van het aarts
bisdom Utrecht. Zij hebben be
sloten gezamenlijk apparatuur,
zoals frankeermachines, aan te
schaffen en zich eveneens be
zonnen op efficiency- en bezui
nigingsmaatregelen om de
stroom post terug te brengen.
BEROEPINGSWERK
(SoW): R.C.E. Lafeber te Appelscha;
(verbeterd bericht) te Kootwijk-Koot-
wijkerbroek: J. Flikweert te Nieuw-
poort; te Kerkenveld-Alteveer P. Bar-
derveld (BW Oudhoornse kerk); G.H
Baudet te Apeldoorn.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Yerseke: J.F. Ezinga te
Gospel Huis Party
De Nieuw Leven Evangelie Ge
meenschap in Alphen aan den
Rijn organiseert komende zater
dagavond een 'Gospel Huis Par
ty' in de kelder van Galjoen 41.
Het gratis toegankelijke evene
ment begint om 20.30 uur. Op
het programma staat onder
meer een optreden van de 'Ses
sion Band'. De party is met na
me bedoeld om jonge mensen
in de leeftijd tussen de 15 en 25
jaar in contact te brengen met
het evangelie.
Het gevecht om een gebaar van de Bond tegen het Vloeken
veenendaal gpd
De vraag wordt hem zo vaak ge
steld: helpt het nou? En keer op
keer moet doctorandus Rijk van
de Poll het antwoord schuldig
blijven. Al sinds 1917 vecht de
Bond tegen het Vloeken tegen
het misbruik van Gods Naam.
,,Of sindsdien minder wordt ge
vloekt, weet ijc niet."
Soms worden bescheiden
succesjes geboekt. Zoals laatst,
toen de bond bij Philips met
gunstig resultaat protesteerde
tegen het gebruik van de tenn
'getverderrie' in een recla
mespot. En op het bondskan-
toor werd een paar weken gele
den blij verrast opgekeken bij
het openen van een brief, waar
in een meisje bekende dat ze op
het punt stond het missen van
de trein te omlijsten met i
krachtterm. „Maar, schreef ze,
toen ik jullie affiche zag, heb ik
het niet gedaan."
Kijk, zegt Van de Poll (45 jaar,
drs. in de theologie), dat soort
triomfen maakt het waard de
strijd tegen overtreding van het
Derde Gebod te blijven strijden.
Per jaar gaat bij de bond
600.000 gulden om. Bijna de
helft daarvan wordt bijeenge
bracht door 15.000 donateurs.
De rest is afkomstig van spon
sors, kerken en (lagere) overhe
den. Steeds meer gemeenten en
provincies haken echter af.
Vaak gedwongen door bezuini
gingen. Meestal gaat om sym
bolische bijdragen. Maar de
bond hecht daar zeer aan. „Wij
beschouwen die subsidies als
een morele steun in de rug om
dat daarmee de sympathie voor
ons werk tot uitdrukking wordt
gebracht."
De landelijke overheid is op
alle terreinen van de samenle
ving bezig richting te geven,
verduidelijkt Van de Poll. „Ze
probeert het vandalisme te be
strijden, de drugsproblemen, de
Eén van de bekendste affiches van de Bond tegen het Vloeken.
alcoholverslaving, het fysieke
geweld. Daaraan wordt allemaal
verschrikkelijk veel geld uitge
geven. Maar wij vinden dat ook
het verbale geweld bestreden
moet worden. Want ook dat
richt schade aan: woorden kun
nen werken als dolksteken."
Wanneer begint u vermanend
met de vinger te zwaaien?
„Ik denk dat de meeste men
sen verschillend denken over
wat nu precies vloeken is. Voor
de bond zijn dat alle woorden
en uitdrukkingen waarin de
naam van God wordt misbruikt
of waarin Bijbelse woorden tot
een karikatuur worden ge
maakt." Gut, cho, potdorie en
jeetje: ze behoren allemaal tot
de bastaardvloeken. „En wij als
bond zeggen: ook die kun je be
ter vermijden."
De Bond geeft per jaar onge
veer 300.000 gulden aan propa
gandamateriaal uit. Bierviltjes
('Wie vloekt gooit zijn eigen gla
zen in'), stickers ('Verboden te
vloeken; art. 3 wetboek v.d. 10
Geboden'), en natuurlijk: de af
fiches met de papegaai ('Vloe
ken is aangeleerd! Word geen
naprater!').
„Of er minder wordt gevloekt,
weet ik niet", zegt Van de Poll.
Maar een paar jaar geleden is
door een studente van de Evan
gelische School voor de Journa
listiek een onderzoekje gedaan;
ze ondervroeg een aantal men
sen op het station in Amers
foort. Daar kwamen getallen uit
die ons toch wel bemoedigen.
Vijftien procent van de onder
vraagden zei dat ze door onze
affiches minder zijn gaan vloe
ken. En veertig procent noemde
ons werk zinvol."
Mee JE\6EJVEZPEfZZte
viispéüK.
door Jan Krul
COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgever Damiate
DIRECTIE: B.M. Essenberg, J. de Vries, C
Arnold (adi).
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, I
Nypels, Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR:
Telefoon 071-356356.
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
l.-vrij van 8.30-17.00 uur
19610 per
per kwartaal (post)
pef jaar^d
82.85
119.50
321.65
(Automatische incasso)
KLACHTEN BEZORGING
ma t/mvnj: 18.00-19.30 uur,
zat 10 00-12 00 uur.
HET WEER
Herfst in Nederland. Deze tijd van
het jaar wordt vaak in verband ge
bracht met stormweer, striemende
regenvlagen en gure dagen, waarop
men zich liefst zo weinig mogelijk
op straat waagt. De laatste tijd
heeft het najaar zich duidelijk van
zijn rustige kant laten zien en na
een lange periode met veel neer
slag in september en de eerste
helft van oktober zijn de akkers en
weilanden eindelijk een beetje aan
het opdrogen. De afgelopen dagen
stroomde een onafzienbare reeks
wolkenvelden van de Noordzee
naar het zuidën. Deze statocu-
mulus-bewolking is berucht om
zijn hardnekkigheid.
Op een hoogte van 800 tot 1500
meter is een relatief warme lucht
laag aanwezig, waartegen opstij
gende, vochtige lucht van de
Noordzee 'zijn hoofd stoot'. De zon
heeft het daar knap moeilijk mee.
Het enige wat helpt in zo'n sitatie
is een andere windrichting en dat
is nu juist wat er vandaag gebeurt.
De naar oost geruimde wind voert
drogere lucht aan, probeert de wo
ken op te lossen of drijft ze terug
naar zee, waarna Nederland uit di
sombere wolkenmoeras geraakt.
Uiteindelijk gaat de zon het winnc
en met een beetje geluk beleven
we vanaf morgen een paar gouder
oktoberdagen bij een aangename
middagtemperatuur van 12 a 13-
graden. In de heldere en koudere
nachten kan er wel mist ontstaan
die in de ochtenduren weer ver
dwijnt. Opvallend is het wel dat d
eerste echte herfststorm nog
steeds moet komen. Daar ziet hel
de eerste vijf dagen zeker niet nai
uit. Depressies van enige allure
zien we pas ergens op de rand vai
de weerkaart. Het bekende Azore
hoog is al enige tijd naar het noor
den verschoven, juist tot boven oj
ze breedtegraad, terwijl de deprei
sieroutes naar de poolstreken zijr
verlegd. Hierdoor blijft het voorlo
pig rustig en in het algemeen pri
ma herfstweer; een mooie gelegei
heid om van de kleurrijke verandi
ringen in de natuur te gaan genie
ten.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
wijdag.
Denemarken:
Rustig en droog weer met
afwisselend wolkenvelden
en vooral morgen perioden
met zon. Plaatselijk mist.
Middagtemperatuur onge
veer 10 graden, morgen
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vooral 's middags hier en
daar zon. Vrijwel overal
droog. Middagtempera
tuur ongeveer 10 graden.
België en Luxemburg:
Eerst nog wolkenvelden,
geleidelijk meer zon en
vooral morgen flinke zon
nige perioden. Droog. Mid
dagtemperatuur uiteenlo
pend van 8 graden in de
Ardennen tot ongeveer 11
langs de Belgische kust.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vooral morgen flink wat z
Nachts iets toenemende mistkansen.
Middagtemperatuur tussen de 8 en 12
graden, in Auvergne oplopend tot 16
Portugal en Madeira:
Portugal: Af en toe zon en vooral in het
binnenland van tijd tot tijd regen of een
bui. Aan de kusten vandaag nog tamelijk
zonnig. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 17 graden rond Porto tot 20
graden in de Algarve. Madeira: Steeds
meer bewolking en vooral morgen be
wolkt weer met nogal wat regen. Maxi
mumtemperatuur ongeveer 20 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: vandaag meest bewolkt en voor
al in de oostelijke helft op veel plaatsen
van tijd tot tijd buiige regen en mogelijk
slag. Morgen van het westen uit opkla
ringen en droog maar langs de oostkust
nog wel kans op een bui. Morgen war
mer met in de noordelijke helft maxima
rond de 17 graden, langs de Costa's en
in Andalusië maxima tussen de 19 en
23 graden. Canarische Eilanden: Toene
mende bewolking en vooral morgen en
kele regen- of onweersbuien. Maxima
aan de zuidstranden ongeveer 24 gra
den, morgen wat lager.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Droog en perioden met zon.
Later op de morgen langs de westkust
kans op een bui. Warmer met middag-
temperaturen bij zee van 23 bij Tanger
tot 27 bij Agadir. Tunesië: In het noor
den af en toe zon en een enkele regen-
of onweersbui. Naar het zuiden toe
droog en vrij veel zon. Maxima aan zee
rond 24 graden.
Mallorca en Ibiza:
Veranderlijke bewolking en beide dagen
kans op een flinke regen-of o
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: In het noorden en midden droog
en flink wat zon. In het zuiden half tot
zwaar bewolkt en met name op Sicilië
en in Calabrië soms forse regen- of on-
Middagtemperatuur in het
d 15 graden, bij Rome on-
i op Sicilië circa 23 graden.
Sardinië: Veranderlijk be-
op Sardinië k
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
VRIJDAG 29 OKTOBER 1993
Zon-1
07.29 Zon onder 17
16.29 Maanonder06
i Katwijk
Hoog water 02.28 14.42
Laag water 10.49 23.46
Weerrapporten 27 oktober 19 uur:
Corsica
wol kt en vooral
fikse regen- of
de 20 graden.
Maxin
i iets LasPalmas zwaar bew.
Griekenland en Kreta:
Griekenland: Perioden met zon en bijna
overal droog. Vooral op de zuidelijke ei
landen nog veel zon. Middagtemperatu-
ren uiteenlopend van 17 graden in het
noorden tot 23 graden plaatselijk in het
zuiden. Kreta: Droog en flinke zonnige
perioden. Middagtemperatuur ongeveer
22 graden.
Turkije en Cyprus:
Langs de Turkse west- en zuidkust naast
zon ook geregeld wolkenvelden. Langs
de zuidwestkust kans op een regen- of
onweersbui, elders droog. Maxima van
17 graden rond de Dardanellen tot te
gen de 25 aan de zuidkust. Cyprus: En
kele wolkenvelden, ook af en toe zon.
Kans op een regen- of onweersbui. Koe
ler met een middagtemperatuur van on
geveer 24 graden.
Duitsland:
Rustig weer met zowel zon als wolken
velden en vrijwel overal droog. Plaatse
lijk mist. In de loop van morgen wat
meer zon. Middagtemperatuur meest
tusse^n de 8 en .12 graden
Zwitserland:
Droog weer met in de bergen flink wat
zon. In de dalen kans op wolkenvelden
en mist. Middagtemperaturen van 9 gra
den m het noorden tot circa 15 graden
in Tessin en Wallis. Temperatuur op
2000 meter ruim boven nul.
AY£T /.T^/V Ot/ev£ AlOf>
MAAE /-//V tvé&KT
STSEIX"
J/J ££M
TUKJE KtAS?
BOES
