'Geen samenhang en toch een groep'
Erna Sassen kan ook zingen
Booker-prijs voor Ier Doyle
Boeiend inzicht in werkwijze Van Hall
Van Ostaijen geëerd met
geslaagd literair variété
Cultuur Kunst
woensdag 27 oktober 1993
Haloween-weekeinde in Solution
hillegomJongerencentrum Solution houdt een griezelig week
eindje in het kader van Halovveen, het feest der geesten. Don
derdag 28 oktober draait de film "Bram Stokers Dracula', vrijdag
29 oktober treedt de band 'Storm' op en op zaterdag is de weke
lijkse disco-avond. De zaal is in een gigantisch griezeldecor om-
Opnieuw kinderdag in de X
leiden De 'X', de voormalige bioscoop aan de Haarlemmer
straat is zaterdag 30 oktober een kinderparadijs. De kinderdag
duurt van elf tot drie uur. Trommelen, schminken, knutselen en
spelletjes behoren tot de mogelijkheden. En er is een heus kin
dertheater: 'Lutiputi'. Ook zijn er pannekoeken en andere lekke
re dingen te koop. Reserveren is trouwens aan te bevelen. Tele
foon tussen 12 en 17 uur: 071-123568.
Drie exposities op stapel
regio Drie exposities worden binnenkort in deze regio ge
opend: op 29 oktober die van Inez Kohier in het Leiderdorpse
verpleeghuis Leythenrode. Kohier maakt collages in acryl en be
dient zich ook van gemengde technieken. De tentoonstelling is
dagelijks van tien tot tien uur te bezichtigen en duurt t/m 8 de
cember. Zondagmiddag wordt in galerie De Rode Cirkel aan de
Zoeterwoudsesingel in Leiden de expositie met schilderijen van
Ria Roelofs geopend. De expositie, die duurt tot 28 november is
donderdags, zaterdags en zondags van een tot vijf uur te bezich
tigen. Trudy Ydema exposeert haar schilderijen en aquarellen in
het raadhuis van Zoeterwoude. Op 5 november wordt de ten
toonstelling geopend.
Percy Strother in Burcht
leiden Zanger/gitarist Percy Strother behoort tot de nieuwe
lichting artiesten binnen de bluestraditie. De Amerikaan is voor
het eerst op tournee buiten de Verenigde Staten en doet van
avond de Leidse Burcht aan. Zijn optreden begint daar om half
tien.
Percy Strother: blues in de Burcht.
THEATER
RECENSIE DICK VAN TEYLINGEN
De gebroedes Flint spelen Music Hall
Teksten: Paul van Ostaijen. Regie Wim
Meuwissen. Kostuums: Maria van der
Woude Decor Bert van derSluijs Gezien:
26/10, LAKTheater, Leiden.
De enige reden die je zou kun
nen bedenken om De Gebroe
ders Flint niet een mimeprijs te
geven voor hun Music Hall is
dat het etiketje 'mime' er niet
op past. De voorstelling zit vol
tekst en de spelers bedienen
zich van een scala aan instru
menten waarvan het lichaam er
maar één is. Als je Music Hall
iets moet noemen, dan maar
muziektheater. Maar daar was
kennelijk geen prijs voor. Onder
het motto 'alles is mime' heb
ben de Verenigde Schouwburg
en Concertgebouwdirecteuren
het programma toch bekroond.
Een prijs, welke dan ook, is
dik verdiend. Music Hall is een
overrompelende kermis waar
poëzie, grotesk proza, muziek
en humor arm in arm overheen
hossen. Het is vaak geprobeerd
om ook niet-toneelschrijvers in
het theater te presenteren en zo
hun werk recht te doen. Het is
vaak mislukt, maar dat het kan
bewijst deze voorstelling.
In 1916 verscheen Music Hall,
de eerste bundel van de dan
achttienjarige Paul van Osta
ijen. Die titel hebben De Ge
broeders Flint serieus genomen.
Voor een mooie art deco-kijk-
doos als achterwand roepen zes
spelers een schuimend beeld op
van Vlaanderen tijdens de Eer
ste Wereldoorlog. Dronkaards,
hoeren, soldaten en oorlogswe
duwen, een nepmonseigneur,
levensgenieters, een man met
drie benen en een vrouw met
zes borsten staan gevoelige
poëzie en scherpe grotesken
niet in de weg. Integendeel, ze
zetten Van Ostaijen, zijn wereld
en zijn literatuur kracht bij.
Dat doet de muziek van Paul
Prenen, Suzanne Degerfors en
Rob Boonzaaijer ook. Zij spelen
een wonderlijk vloeiende een
heid van avant garde uit het
eerste kwart van deze eeuw en
deuntjes uit het café chantant.
Nog verder gaan ze in hun sire
nenzang op twee zingende za
gen die overgaat in een parodie
op barokmuziek met als tekst
'De chimpansee doet niet mee'.
Stef van Eijnden, Fran Waller
Zeper en Felix Strategier nemen
de meeste woorden voor hun
rekening en presenteren naast
veel minder bekend werk klas
siekers als 'Melopee', 'Mare
groet 's ochtends de dingen' en
natuurlijk 'Huidegedicht aan
Singer'. Dat gebeurt met veel
inzet, een rijkdom aan ideeën,
een perfectionistische afwer
king en een hoog tempo. Het
resultaat is zeldzaam geslaagd
literair muzikaal variété.
chef annemiek ruygrok. 071-356472. plv -chef jan rijsdam. 071-356472
Rob Steenhorst (41): een talentvolle Leidse schilder
Leiden is er nog niet helemaal van doordrongen, maar
het heeft er sinds zo n jaar of wat een kunstschilder bij.
Een kunstschilder van formaat. Zijn naam: Rob Steen
horst. Tot nu toe heeft hij hier slechts geëxposeerd bij ga
lerie Bleijenberg aan de Breestraat, maar daarin zal, als
de galeriehouders tenminste oog voor kwaliteit hebben,
snel verandering komen. Steenhorst is autodidact. Zijn
werk is figuratief. Zijn figuren zijn ontleend aan de wer
kelijkheid maar ze worden bijeengebracht in een situatie
die hen iets mythisch geeft. Absurditeit of realiteit? - dat
is de vraag.
LEIDEN CEES VAN HOORE
Wij zitten tegenover elkaar in
een ruime huiskamer waarin
veel werk van hem hangt. Por
tretten van zijn vrouw en zijn
zoontje. Indrukwekkende por
tretten. De harde lijnen erin
doen denken aan het werk van
Charley Toorop en Max Beck-
mann.
Steenhorst is sinds 1972 full
time werkzaam als kunstschil
der. „Voor die tijd heb ik een
opleiding gevolgd als kok. Uit
eindelijk ben ik in de reclame
terechtgekomen. Ik ben opge
groeid in 'de tijd van zwart-wit',
de vijftiger jaren. Als ik nu op
die periode terugkijk, was het
zo'n onbeholpen tijd. Ik woon
de in Amsterdam-West. Wat me
altijd is bijgebleven, is dat de
kleding in die tijd zo dik was. En
vaak ook zo kleurloos. De kleu
ren zijn pas omstreeks de jaren
zestig gekomen. En wat die dik
ke kleding betreft: er was nog
niet zoiets als centrale verwar
ming. Ik weet nog goed dat ik
samen met mijn vader en moe
der op de motor met zijspan
naar vrienden van mijn ouders
ging. Ze hadden een woonboot
in een zijkanaal van de IJhaven.
Tijdens de rit schrok ik plotse
ling wakker en zag ik ineens die
onafzienbare zandvlakten met
Toestand van
Fellini heel
hard achteruit
ROME EELCO VAN DER LINDEN
De gezondheid van Federico
Fellini, de Italiaanse regisseur
die tien dagen geleden werd ge
troffen door een hartstilstand
en sindsdien in coma ligt, is
sterk verslechterd. Het hoofd
van de reanimatieafdeling van
het Romeinse universiteitszie
kenhuis Umberto I, Bufï, zei dat
nieuwe problemen aan de
luchtwegen en de nieren de
kans op een herstel van de 73-
jarige regisseur verder hebben
verkleind.
De ziekte van Italië's grootste
in leven zijnde regisseur houdt
de gemoederen van de natie
onverminderd bezig. Gisteren
zei een cardioloog uit Bologna,
professor Pinelli, dat Fellini na
zijn beroerte nooit in het zie
kenhuis van zijn geboorteplaats
Rimini had mogen blijven. ,,We
beschikken in de regio Emilia
Romagna over uiterst geavan
ceerde centra, die zeer zeker be
tere hulp hadden kunnen verle
nen", aldus Pinelli. Eerder wa
ren er twijfels gerezen over de
medicijnen die Fellini na de be
roerte toegediend heeft gekre
gen. Ze zouden de ademha
lingsproblemen van tien dagen
geleden hebben veroorzaakt. De
behandelende medici hebben
alle kritiek verontwaardigd ge
pareerd en spreken van 'jakhal-
zerij'.
De polemieken betreffen ech
ter niet alleen de medische be
handeling. Enkele dagen gele
den wist een fotograaf, waar
schijnlijk met hulp van een ver
pleger, een foto te maken van
Fellini in de reanimatieafdeling.
De foto werd verspreid door het
persbureau Ansa, maar alleen in
enkele buitenlandse kranten af
gedrukt. De Italiaanse pers sloot
zich unaniem aan bij het oor
deel van Fellini's persoonlijk
arts Turchetti, die sprak van een
onmenselijke daad, en publi
ceerde de foto niet. justitie heeft
een onderzoek geopend in de
hoop de bewuste 'paperazzo' -
naar de achternaam van een fo
tograaf in Fellini's film 'La Dol
ce Vita' - te ontmaskeren.
LONDEN RTR/DPA
De Ierse schrijver Roddy Doyle heeft gisteravond
in Londen de Britse Booker-prijs voor 1993 gekre
gen voor zijn roman Paddy Clarke Ha Ha Ha. Aan
de onderscheiding is een bedrag verbonden van
20.000 pond (circa 56.000 gulden).
Het boek gaat over hoogte- en dieptepunten uit
het leven van de tienjarige Paddy Clarke, wiens
wereld draait om voetbal, winkeldiefstal en jonge
liefde. Het is een „in wezen treurige" geschiede
nis, zoals Doyle zelf zegt.
daarop de oranje contouren van
wat de Hemwegcentrale moest
worden. Dat moment heb ik
toen in mijn geest gefotogra
feerd. Een lege vlakte met een
oranje staketsel."
Fietsendief
„Later ben ik schetsen gaan ma
ken van mensen die ik op straat
zag. Vooral van mensen die zich
niets meer aantrokken van de
eisen die de samenleving aan
het individu stelt. Die in hun ei
gen wereld liepen, waar hun ei
gen wetten golden. Ik ben toen
eens in een psychiatrische kli
niek geweest. De waanzin van
de mensen daar onthutste me.
Zo was daar een man die het
niet kon nalaten om fietsen te
stelen. Op nogal wat fietsen was
geen kettingkast gemonteerd en
daarom rolde hij zijn broekspij
pen altijd hoog op. Zo kon hij
met een gestolen fiets vlugger
wegkomen. Hij is een van de fi
guren die ik heb verwerkt in
mijn schilderij 'De Staat'. Daar
op komt een aantal van die on
aangepaste figuren samen in
wat een paradijselijke setting
lijkt. Maar dat vredige, dat para
dijselijke, is slechts schijn."
Wat sterk in het oog springt
bij de schilderijen van Steen-
horst, is dat de figuren, in wat
voor intieme houding ze ook
Rob Steenhorst: „Voordat ik de dingen op doek zet, denk ik er lang over na."
staan afgebeeld, geen enkel
contact met elkaar lijken te heb
ben. Ze kijken niet alleen weg
van elkaar maar ook van degeen
die het schilderij bekijkt.
Vrouwen
Links van een schilderij waarop
twee vrouwen met vertedering
naar een rat kijken, hangt het
doek 'De gele kamer'. Erop af
gebeeld staan een man en een
vtouw. De man heeft iets drei
gends. In zijn roodzijden man
tel lijkt hij wel wat op een goo
chelaar, maar hij kan ook de
dood zijn die plotseling is opge
doken. De vrouw heeft een af
geleefd hoofd. Haar trekken
doen vermoeden dat ze veel te
leurstellingen en tegenslagen
heeft moeten verwerken. Ze
kijkt naar haar hand alsof die
niet van haarzelf is.
Steenhorst: „Ik kwam in Am
sterdam wel eens in café's waar
veel vrouwen van zo'n jaar of
veertig zaten. Mooi en modieus
aangekleed, maar met een zeer
eenzame en depressieve uitstra
ling. Die vrouwen, dat zag je
aan ze af. werden telkens weer
gekwetst door mannen. Hoewel
ze toch steeds weer contact
zochten met die mannen, trok
ken ze zich steeds verder in
zichzelf terug. Ze zagen zichzelf
als een ding dat door een macht
van buitenaf in aanraking kwam
met een ander ding.
„Ik citeer regelmatig in mijn
FOTO HOLVAST
tenslotte niet op Mars. Maar c
is mijn eigen wereld. Voordat ik
de dingen op het doek zet, denk
ik er lang over na. Het moet een
absoluut beeld zijn. Ik moet het
gevoel hebben: dit geeft precies
weer wat ik in mijn hoofd heb.
Ik schilder de wereld om mij
heen. Als ik mijn schilderijen
bekijk, denk ik vaak: geen sa
menhang en toch een groep."
Vrijdag in Kapelzaal K&O met Bruun Kuijt samen
LEIDEN LETTY STAM
Sophie valt op 'foute' mannen.
Steeds blijken die aantrekkelijke
en intelligente types die ze in de
loop der tijden aan haar zij
heeft gehad eigenbelang als be
langrijkste drijfveer te hebben.
Sophie besluit het helemaal an
ders aan te pakken en zet een
contactadvertentie. Omdat ze
dat wat griezelig vindt, zoekt ze
zogenaamd een man voor haar
zus. Zo ontmoet Sophie Victor
en die twee beginnen aan een
spel van aantreldcen en afstoten.
Dat is heel in het kort de
strekking van 'Ik zoek een man
voor mijn zus' dat vrijdag 29 ok
tober te zien is in de kapelzaal
van K&O in Leiden. Ema Sassen
schreef het en speelt de rol van
Sophie. De man die op haar
contactadvertentie reageert is
Bruun Kuijt. Al eerder schreef
Sassen teksten voor haar solo
voorstelling 'je kan wel gek wor
den'. In dit programma is ook te
horen dat ze kan zingen.
Victor laat meteen al merken
dat hij Sophie een leuk mens
vindt. Zij is zowel gevleid als
van haar stuk gebracht. Dat her
haalt zich nog enige malen.
Want Sophie heeft besloten niet
weer dezelfde stomme fouten te
maken met mannen en ze pro
beert van alles en nog wat om
uit te vinden of Victor een
'goeie' is. Ze beseft niet dat ze in
dat diepgaande onderzoek on
mogelijk om zich zelf heen kan.
En dat wekt de nodige spoken
uit het verleden weer tot leven.
Bij K&O is 'Ik zoek een man
voor mijn zus' onderdeel van
het cabaretprogramma van dit
Erna Sassen en Bruun Kuijt op zoek naar een man voor haar zus.
seizoen. Sassen zelf noemt de
voorstelling liever een humoris
tische muziektheaterproduktie.
„Als je het cabaret noemt, ben
ik bang dat ze meteen in een
bepaalde grapdichtheid gaan
denken", zo vertelde ze eerder
dit jaar in een interview in het
Haarlems Dagblad. Volgens
Sassen is humor in een voor
stelling 'absoluut noodzakelijk'
maar dan als middel en niet als
doel.
De theatermaakster heeft na
het doorlopen van de Klein
kunstacademie op het Camaret-
tenfestival gestaan en was te
zien in de musical 'Publiek'.
Grote bekendheid kreeg Sassen
met een rol in de televisieserie
Medisch Centrum West. In de
familie-opera Fidelio rekende
ze af met de zangfrustratie die
ze had opgedaan op de Klein
kunstacademie. In 'In zoek een
man voor mijn zus' zingen Sas-
FOTO PIET WEYMAN
sen en Kuijt op muziek van on
der meer Verdi. Schubert en
Bach. Pianist Arthur de Bussy
speelt het en is ook met eigen
composities te horen. Han Ro
mer en Titus Tiel Groenestege
hebben de voorstelling geregis
seerd.
'Ik zoek een man voor mijn
zus' begint om 20.30 uur in de
Kapelzaal van K&O aan de Ha-
zewindsteeg.
Aantijgingen
tegen Allen
ongegrond
NEW YORK AP
Functionarissen van de
dienst kinderbescherming
van de staat New York zijn
tot de conclusie gekomen dat
de beschuldigingen tegen
filmacteur en -regisseur
Woody Allen, die zijn adop
tiedochter seksueel zou heb
ben benaderd, ongegrond
zijn. De New York Times
heeft dit gissteren gemeld.
Het departement maat
schappelijk werk deelde Al
len in een op 7 oktober geda
teerd schrijven mee dat het
zijn 14 maanden oude on
derzoek inzake de beschuldi
gingen had gesloten. Er was
„geen geloofwaardig bewijs"
gevonden, aldus de brief.
Allen verklaarde in een re
actie dat het thans 15 maan
den geleden is dat hij zijn
dochter, de achtjarige Dylan
O. Farrow, heeft mogen be
zoeken of spreken. Hij wees
erop dat zeven maanden ge
leden een team onderzoekers
van het Yale-New Haven Zie
kenhuis tot dezelfde slotsom
was gekomen als thans de
kinderbescherming.
Dylans moeder, de actrice
Mia Farrow, beschuldigde Al
len vorig jaar van het lastig
vallen van het kind. Allen
verloor in mei een rechtszaak
tegen Farrow voor de voogdij
over Dylan en hun twee an
dere kinderen.
De 58-jarige Allen en de
48-jarige Farrow leefden 12
jaar samen voor zij vorig jaar
uit elkaar gingen naar aanlei
ding van een affaire die Allen
had met Farrows oudste gea
dopteerde dochter, de 22-ja-
rige Soon-Yi Previn.
De 35-jarige Doyle is een voormalige leraar uit
Dublin. Hij heeft al eerder succesvolle boeken ge
schreven, waaronder The Commitments, dat in
1987 werd uitgebracht en later door Alan Parker
verfilmd. Ook van zijn The Snapper (1991) is een
film gemaakt. In 1991 werd Doyle al genomineerd
voor de Booker-prijs voor zijn roman 'The Van'.
Vantevoren was verwacht dat de prijs naar de
Canadese Carol Shields zou gaan voor haar boek
The Stone Diaries. Maar zij zag de onderschei
ding aan zich voorbijgaan.
IK ZOEK
EEN JUIAN
VOOR MIJN
ZUS
ERNA SASSEN/
BRUUN KUIJT
"Een juweeltje"
(Haarlems Dagblad)
vrij. 29 oktober 20.30 uur
KAPELZAAL K&O
tel.071-131943/141141
BEELDENDE KUNST
RECENSIE ONNO SCHILSTRA
Maja van Hall. recent werk. t/m 11 november, di t/m za
9-18 uur. Galerie Blei|enberg (Leiden), beelden, studies,
tekeningen, t/m 12 december di-vr 10-16 uur, za-zo 13-
16 uur, Raadhuis De Paauw, Wassenaar
Maja van Hall is een beeldhouwster, die het
aloude ambacht van bronsgieten en beeld
houwen nog tot in de finesses beheerst. Met
behulp van die technische vaardigheid rea
liseert ze beelden die ogenblikkelijk intrige
ren vanwege hun geconcentreerde toepas
sing van een geheimzinnig soort vormen.
De Noordwijkse kunstenares exposeert mo
menteel in Galerie Bleijenberg in Leiden
bronzen beelden, kleistudies en tekeningen.
In Raadhuis De Paauw te Wassenaar is een
vergelijkbare presentatie ingericht.
Tezamen geven de exposities een boei
end inzicht in de werkwijze van Maja van
Hall. Aan het maken van iedere sculptuur of
plastiek gaat, zo blijkt, een periode van
nauwgezette studie vooraf, waarin vage
ideeën al tekenend, schilderend en boetse
rend onderzocht worden, alvorens definitief
gestalte te krijgen in ruimtelijke vormen. De
studies vormen een wezenlijk onderdeel
van beide exposities, en worden ook als zo
danig te koop aangeboden. Helaas ontbe
ren ze, als gevolg van hun zoekende karak
ter, goeddeels de dwingende overtuigings
kracht van de beelden in brons en steen. In
haar studies lijkt ze dikwijls zijpaden te be
wandelen, om uiteindelijk toch steeds weer
uit te komen op dezelfde beeldmotieven.
Daarin is een hoofdrol weggelegd voor ge
abstraheerde mensfiguren, uitgedrukt in
eenvoudige volumes.
Éen van haar favoriete motieven is een
stoel, waarop een vrouwefiguur zetelt. Het
is, als altijd, ook op deze exposities weer na
drukkelijk aanwezig. Van Hall gebruikt de
stoel als een archetypisch symbool: de stoel
als zetel der wijsheid, bijvoorbeeld, of de
troon van de stilte. De abstracte strengheid
van de gebruikte vormen wekt associaties
met oud-Egyptische godenbeelden, terwijl
de vrouwelijke rondingen doen denken aan
de erotisch geladen cycladen-idolen uit het
oude Griekenland. Van achteren gezien lij
ken deze beelden op centauren: half mens.
half paard.
Het is deze mythische mengvorm van
mens en dier, van intellect en instinct, die
de thematiek in het werk van Maja van Hall
het best verbeeldt. De vtouw op haar zetel
nodigt de kijker uit haar aan te raken, te
strelen. Door dat te doen verplaatst men
zich als vanzelf in de vorm en belandt al
dus, eigenlijk vrij onverwacht, in een serene
wereld waar de aanvankelijke erotiek van
de aanraking plaatsmaakt voor een zelfon
derzoek. die ritueel en mystiek beleefd kan
worden.
